Komiel Walgraef:
goede echtgenoot,
geestdriftige maatschappelijke
en kulturele werken,
rasechte syndikale leider...
-12.2.1982 - De Voorpost
Kamiel Walgraef (derde van rechts) na een KAJ toneelopvoering in 1939.
Op 20 januari 1976 is heel onverwachts
Kamiel Walgraef overleden: een 56-jarige
Erembodegemnaar, buitengewoon aktief,
boordevol jovialiteit in de omgang met
anderen, steeds bereid tot sociaal dienstbe
toon.
Zaterdag 13 februari 1982 wordt in Erem-
bodegem aan hem postuum hulde gebracht
door familieleden, vrienden, kennissen,
verscheidene personaliteiten uit de politie
ke en syndikale wereld en leden van de
Christelijke Vakbond van Communicatie
middelen.
In dit verband hadden we enkele dagen
geleden een gesprek'met enkele mensen
die Kamiel Walgraef heel van dichtbij
hebben gekend.
Ten huize «Walgraef», Alfons Van de
Madestraat, 37, weerden we ontvangen
door Mw Wwe Kamiel Walgraef, iemand
die samen met Kamiel en hun kinderen
een groot stuk levensweg heeft afgelegd.
Zij schetste ons in 't kort de biografie van
haar overleden echtgenoot
Op het doodsprentje van Kamiel. dat ze
ons vooraf toonde, lazen we: «Dankbare
herinnering aan de heer Kamiel Walgraef,
echtgenoot van mevrouw Paula De Bolle.
Geboren te Neder-over-Heembeek op 25
december 1919, in de Heer ontslapen te
Aalst op 20 januari 1976.
Kamiel zal in onze herinnering voortleven
als een groot syndikaal leider in dienst van
de mensen. Een man van het volk, die
hun taal sprak, hun muziek waardeerde
en hun vriend bleef. Laten we bidden:
God schenk troost en kracht over zijn
echtgenote en kinderen dat zij een dank
baar hart bewaren om alles wat zij van
hem kregen en hem navolgen in al het
goede».
En dan vertelde ze ons:
«Kamiel zag het levenslicht te Neder-
over-Heembeek op Kerstmis 1919. Zijn
moeder heette hem menigmaal «haar
Kerstkind». Toen Kamiel drie jaar oud
was kwam het jonge gezin Walgraef naar
Erembodegem wonen. Kamiels' vader
was spoorwegmachinist. Kamiel liep eerst
school in de jongensschool van Erembo
degem en vervolgde nadien zijn studies
aan het Sint-Maartencollege te Aalst waar
hij in 1938 zijn einddiploma behaalde
Hogere Humaniora. We huwden in no
vember 1942, en uit dit huwelijk zijn vijf
kinderen geboren: drie zoons en twee
dochters. We hebben altijd in de Alfons
Van de Madestraat gewoond (vroeger
Holleweg genaamd) maar pas in 1956 zijn
we hier, in nummer 37, komen wonen. Óp
20 juni 1939 is Kamiel in dienstgetreden
bij de R.T.T. als opsteller; op 1 juli 1949
werd hij er onderbureauchef; op 1 januari
1953 eerst-aanwezend bureauchef, op 5
april 1958 direkteur, op 21 augustus 1969
bestuursdirekteur en op 1 augustus 1971
direkteur-generaal
In 1950 is Kamiel verkozen tot lid van het
Nationaal Comité van het Christen-Syndi-
kaat van Spoor, Post, Telefoon. Zeewe
zen, Luchtvaart, Verkeerswezen* en
B.R.T. In 1954 werd hij propagandist van
.de sektor R.T.T. en in 1963 Algemeen
Sekretaris. Tijdens zijn syndikale loop
baan bedong en bekwam hij voor de
personeelsleden van de Openbare Dien
sten o.a. de 45, 42 1/2, 40 uren werkweek,
de 5 dagen-week, het vakantiegeld, de
minimum maandwedde. de aanpassing
van de wedde aan de index. Hij was in
Erembodegem en ver daarbuiten enorm
geliefd om zijn algemeen dienstbetoon.
En wat zijn politieke loopbaan betreft: in
1946 werd hij tot gemeenteraadslid verko
zen van Erembodegem. Maakten toen
deel uit van het gemeentebestuur: Oscar
de Cóck, burgemeester Louis De Clippel,
1' schepen, Louis Temmerman. 2' sche
pen, en gemeenteraadsleden A. Nijver-
man, O. Riga, R. Herzeel. A. Mertens.
O. Van den Berghe, W Verleysen, K.
Walgraef en C. De Knibber. In 1952 werd
hij met het meeste aantal voorkeurstem
men verkozen. Hij stond echter de plaats
van burgemeester af aan de heer Oscar de
Cock, om zelf als schepen van Openbare
Werken te fungeren. Tevens was hij voor
zitter van de C.V.P. afdeling Erembo
degem.
Kamiel was drager van verschillende ere
tekens: Ridder in de Kroonorde, Ridder
in de Leopoldsorde en Commandeur in de
Orde van Leopold II.
Toen we deze korte biografie genoteerd
hadden, toonde Mw Wwe Walgraef ons
ook een boek «Erembodegem... waar is
de tijd», samengesteld in 1978, het jaar
van het dorp, door Gaston De Schepper
uit de Alfons Van de Madestraat te
Erembodegem. Daarin lazen we:
Kamiel Walgraef een man van de daad!
«Ware het niet dat we hem van nabij goed
gekend hebben, het zou vast een onmoge
lijke opgave zijn aan deze «Man van de
daad» te herinneren.
Kamiel ontpopte zich tot een zeer
boeiende en gloedvolle redenaar, spran
kelend van enthousiasme wist hij zijn
toehoorders te interesseren, een half uur
en langer tijdens congressen en vergade
ringen in alle delen van het land.
En toch vond men hem nog wel eens
thuis, want de afspraken met zijn mensen
kwam hij zo correct en puntelijk mogelijk
na. Steeds even ontvankelijk voor de
noden en de betrachtingen van allen,
leidde hij hen binnen in de «living» van
zijn woning in de Alfons Van de Made
straat.
Kamiel die van jongsaf in de Katholieke
Aktie stond was voor onze Vlaamse
spoor-werkers als 't ware «de Generaal
van hun kristelijke vakbeweging». Wie
hunner zou er niet «ten huize van Kamiel
Walgraef» zijn geweest? Zelfs uit de om
liggende, ja soms uit ver afgelegen
dorpen.
Wanneer het, zoals zelden gebeurde,
dat de avond heel kalm was en er geen
bezoeken meer verwacht werden, stak hij
een cigaarken op, schonk zich vergenoegd
een borrel in en relaxeerde zich vóór zijn
T.V. toestel bij vrouw en kinderen en
voelde zich oprecht gelukkig in zijn huise
lijke kring.
Tot het einde van zijn krachten, tot de
laatste dagen van zijn leven stond deze
respectabele dorpsgenoot trouw in de
bres, voor zijn volk.
Het is maar goed, dat ons dorp, deze
rondborstige idealist eeuwig zal herinnerd
worden. Het «Kamiel Walgraef-plein» zal
daar vast toe bijdragen.
Hij hield zielsveel van zijn dorp».
Wim Verleysen, ere-seriator en oud-
Erembodegemnaar, is steeds een goede
vriend geweest van Kamiel Walgraef. Hij
vertelde ons over Kamiel Walgraef het
volgende: «Ik heb het geluk gehad zijn
vriend te mogen worden en blijven»
«Ik heb Kamiel leren kennen op het
kaatsplein aan de Ninoofse steenweg waar
de straatploegen (dat waren de kaatsploe-
gen die niet aangesloten waren bij de
belgische kaatsbond) regelmatig elkaar
ontmoetten. Spoedig waren we speelmak
kers en vrienden. We studeerden ook
samen aan het Sint-Maarteninstituut. Ka
miel was echter één jaar ouder dan ik en
zat dus één studiejaar vóór mij. Dat had
vele voordelen o.a. kon ik zijn studieboe
ken gebruiken, wat een niet te versmaden
voordeel was in die krisisjaren 1934-1938,
daar de studiebeurs die ik van «het fonds
der meestbegaafden» genoot amper vol
stond-om het schoolgeld te betalen.
Kamiel was ccn kajotter met hart en ziel.
Vele gesprekken hebben wij samen ge
voerd vooraleer hij mij overtuigde eens
mee te gaan naar een vergadering. Dat
was op 11 juli 1937. De viering had plaats
in «De Volkskring» en tijdens die verga
dering werd een spreekbeurt (op gramo-
foonplaat opgenomen) beluisterd van E.
H. Cardijn. Daar werd ik veroverd en
trad toe tot de K.A.J. Geen van ons
beiden wist op dat ogenblik hoe daardoor
ons beiden leven een andere richting zou
uitgaan. Enkele maanden later brak de
mobilisatie uit. Alle jonge mannen van 19
jaar en meer werden opgeroepen. De
kajottersbeweging was meteen onthoofd.
Kamiel nam de leiding en vertrouwde ook
mij een groepsleiderschap toe. Niet voor
lang echter want de klas 1939 werd ver
vroegd binnengeroepen en Kamiel werd
ingedeeld bij 't paarde volk (de artillerie).
Hij stelde me aan als zijn opvolger.
Intussen volgden we samen elk week-end
te Aalst de gewestelijke sociale school,
waar we als lesgevers hadden: Ing. Eu-
geen Van den Bossche, advokaat Ludovic
Moyersoen, E.H. De Deyn, Bert Claes-
sens, Eugeen Moriau e.a.
Na het beèindigen van de vijandelijkhe
den in 1940, ging Kamiel, die intussentijd
als opsteller in dienst getreden was bij de
R.T.T., elke zondag naar Gent, naar de
English Club (het huidige provinciaal han
dels- en taal Instituut) om daar admini
stratieve wetenschappen, handelsweten
schappen en boekhouden te studeren. De
kennissen daar verworven lieten hem toe
zeer snel de examens voor onderbureel-
hoofd, en bureelhoofd te lukken, zodat
deze nog jonge man een pijlsnelle admini
stratieve loopbaan kan aanvatten. Dit
alles belette hem niet zijn schaarse vrije
tijd volledig ten dienste te stellen van de
jonge arbeiders. In de KAJ verzorgde hij,
samen met Gustaaf De Schepper e.a. de
ontspanning. Toneelspelen leek hem in 't
bloed te zitten. Met brio vertolkte hij
meerdere karakterrollen en bij de regel
matig terugkerende «bonte avonden» nam
hij meerdere nummers voor zich.
In onze studententijd gaven we samen een
schoolkrantje uit (met de hand en in
drukletters geschreven) getiteld «'t Kamu-
riel». Eens de studietijd voorbij schreven
we dit voort als een «krantje dat ver-
Kamiel Walgraef, algemeen sekretaris
C. V. C. reikt eretekens uit.
schijnt als 't past». Bij het huwelijk van
Kamiel werd dit krantje opgevouwen. Als
herinnering aan deze samenwerking
stuurde ik hem een telegram: «De Kam
trouwt, het wiel rouwt».
Enkele maanden later trad ik in het huwe
lijksbootje en zijn boodschap luidde:
«Neem Uw kruis op en volg mij».
Tijdens de bezetting hadden we het vaak
over de middelen die we zouden moeten
aanwenden om het moreel van onze jeugd
hoog te houden. Uit die bekommernis
ontsproot de ontspanningsvereniging
«TEMPO» die spoedig heel wat leden
telde, waaronder ook tal van jongge
huwden.
Kamiel zelf wou nog meer doen en trad
toe tot de gewapende weerstandsgroepe
ring «O.M.B.R.» Na de bevrijding en zijn
demobilisatie als weerstander was hij op
het eerste woord bereid om te Erembode
gem met de K.W.B. te beginnen. Zo staat
hij ook bij de wieg van het plaatselijk
ACW en behoort hij in 1945 tot de
initiatiefnemers die de CVP in het arron
dissement Aalst zullen stichten.
Rust gunde hij zich niet. Bij de gemeente
raadsverkiezingen van 1946 waren we bei
den kandidaat op de «zogenaamde onver
kiesbare plaatsen». En 't moet wel zijn dat
de Erembodegemnaars zeer dankbare
kiezers zijn, want we werden allebei met
onze voorkeurstemmen gekozen. Het par
tijbestuur wenste dat één van ons beiden
schepen zou worden, maar wè weigerden
allebei omdat we «ons zelf nog te jong en
onervaren vonden»: we waren amper 26
jaar en geen van ons beiden had reeds een
«gemeente van binnen» gezien. Kamiel
kon geen plaatselijke figuur blijven. In
1946 werd hij lid van het arrondissemen
teel hoofdbestuur der CVP, funktie die hij
waarnam tot 1952, toen hij bij gebrek aan
tijd en om beroepsredenen tijdelijk geen
politieke verantwoordelijkheid buiten
Erembodegem nog kon opnemen
Lid van het arrondissementeel hoofdbe
stuur van het ACV werd hij in 1947 en
bleef dit tot 1961.
Intussen was hij ook reeds schepen ge
weest te Erembodegem en voorzitter van
de plaatselijke CVP afdeling.
Kamiel was een man voor moeilijke op
drachten: hij kon luisteren, wachten, na
denken, maar ook met vuur diskuteren en
er ging een zeldzame overtuigingskracht
van hem uit. Zijn «recht voor de vuist
zijn» werd gewaardeerd door iedereen die
met hem moest samenwerken of onder
handelen.
Het is een onbeschrijfelijk voorrecht ge
weest, zovele jaren hem als vriend en
raadsman te mogen hebben».
Ook senator Maurice De Kerpel stond ons
graag te woord toen we hem vroegen naar
zijn herinneringen aan Kamiel Walgraef.
Eerste kennismaking met Kamiel
Walgraef
«Mijn kennismaking met Kamiel dateert
van 2 januari 1947, datum waarop ik in
dienst trad bij de R.T.T. Een bijzonder
vlotte kennismaking ondanks het feit dat
ik als piepjong bediende nogal opkeek
naar de nieuwe chef, die mij bij mijn
eerste stappen in de administratie zou
begeleiden, en die, later, een uiterst be
langrijke rol zou spelen in mijn leven».
Een brifjant ambtenaar
«Van 2.1.1947 tot 1.7.1954, heb ik als zijn
onmiddellijke medewerker, Kamiel Wal
graef perfekt gekend als ambtenaar, chef
van de personeelsdienst, verantwoorde
lijk voor een paar honderd personeelsle
den. Geen toevallige kontakten, maar een
dagelijkse nauwe samenwerking. Kamiel
Walgraef was toen reeds een ambtenaar
van de bovenste plank, die groot respekt
afdwong niet alleen van zijn hiërarchische
oversten en zijn administratieve mede
werkers, maar vooral vap het personeel
dat hem erkende als een eerlijk man.
Toen reeds liep het in het oog, dat hij
gewaardeerd werd door iedereen, zonder
onderscheid van kategorie, van politieke
overtuiging, van taalgemeenschap. Een
mooie herinnering aan een mooie periode
uit zijn en mijn leven...»
Zijn sociale roeping
«Alhoewel Kamiel Walgraef zijn beroeps
bezigheden uitvoerde met bekwaamheid
en toewijding, vond hij toch nog de tijd
daarenboven een intense sociale aktiviteit
te ontwikkelen. Uit de aard der zaak had
hij zich reeds vanaf zeer jeugdige leeftijd
in Erembodegem ontpopt tot een onver
moeibaar sociaal werker. Het lag dan ook
in de lijn dat op zijn werk, de syndikale
problemen hem evenmin zouden onver
schillig laten. En syndikale problemen
waren er bij de vleet... Reeds vanaf zijn
indiensttreding bij de R.T.T. heeft Ka
miel Walgraef zich dan ook ingezet voor
de syndikale strijd ten bate van zijn werk-
makkers, eerst op het niveau van zijn
eigen dienst, geleidelijk op het niveau van
zijn administratie en tenslotte op het ni
veau van de Regering. In deze evolutie
dient de datum van 1 juli 1954 beschouwd
als een mijlpaal. Het is namelijk op dat
moment op 35-jarige leeftijd, dat hij zijn
administratieve bezigheden vaarwel zei
om zich als syndikaal vrijgestelde in te
zetten om het personeel bestendig te ver
tegenwoordigen. Kamiel Walgraef heeft,
dank zij een enorme inzet zijn Beroeps
centrale namelijk het Christelijk Syndi-
kaat van Spoor, Post, Telefonie en Tele
grafie, Zeewezen, Luchtvaart, Verkeers
wezen en B.R.T., tot hoge,bloei gebracht.
Deze opmerkelijke vooruitgang had hij
niet alleen te danken aan zijn overredings
kracht op syndikale vergaderingen, maar
veel meer nog aan zijn buitengewone
kwaliteiten van onderhandelaar.
Naar de top!
«In die omstandigheden moest Kamiel
Walgraef heel snel zware syndikale ver
antwoordelijkheden opnemen. Met het
gevolg dat hij na enkele jaren werd aange
steld als Algemeen Sekretaris van zijn
Centrale. In deze funktie heeft hij, tot bij
zijn overlijden in 1976, enorme verant
woordelijkheden opgenomen zowel op
het nationale als op het internationale
vlak. Als lid van talrijke Advies- en Be
heersorganen speelde hij een uiterst be
langrijke rol bij de besluitvorming in de
verschillende Opanbare Diensten, die on
der zijn Centrale ressorteerden. Een be
langrijke rol, waarin hij telkens terug, op
een meesterlijke wijze de respectieve be
langen van de samenleving en van de
werknemers wist in overeenstemming te
brengen.
Nadat ik, in 1969, op mijn beurt, de taak
van syndikaal vrijgestelde heb opgeno
men, heb ik het voorrecht genoten hem
aan het werk te zien in de moeilijkste
omstandigheden, gekonfronteerd met de
moeilijkste gewetensproblemen. Zijn zin
voor syntese, samen met zijn gezond oor
deel, werd daarbij, zelfs door de Minis
ters, bijzonder op prijs gesteld».
Een pasfoto van Kamiel Walgraef.
Een greep uit vele herinneringen
«Op het weefgetouw van de syndikale
werking gleden veel draden door de be
hendige vingers van Kamiel Walgraef. In
zoverre zelfs dat de kenner in vele werk- -
stukken zijn meesterschap weet te her
kennen.
Van dit meesterschap getuigen talloze
verwezenlijkingen, die niet altijd door het
groot publiek gekend zijn. Ter illustratie,
volgend voorbeeld dat ons nog steeds diep
ontroert.
Bewust van het feit dat het openbaar
beleid inzake P.T.T. meer en meer zou
bepaald worden op internationaal vlak,
betreurde Kamiel Walgraef reeds heel
vroeg het gebrek aan syndikale inspraak
bij het tot stand komen van afspraken, die
de landsgrenzen overschreden. Waarbij
hij, met een verbeten koppigheid, telkens
opnieuw, andere offensieven op touw zet
te om, in samenspraak met andere Euro
pese P.T.T.-vakbonden, toegang te krij
gen tot de uiterst belangrijke werkzaam
heden van de daartoe bevoegde interna
tionale organisatie, de ECPT (Europese
Conferentie Post en Telecommunicatie).
Jarenlange inspanningen, die dank zij de
verbetenheid van idealisten zoals Kamiel
Walgraef, in april 1975 in Torre-Molinos
(Spanje) werden bekroond met sukses.
Op dat moment besliste aldaar de Plenai
re Vergadering van hogervernoemde
Conferentie, haar poorten te openen voor
de Internationale Syndikale Organisatie.
De molens van de administraties draaien
langzaam. Met het gevolg dat eerst op
maandag, 26 januari 1977, op plechtige
wijze werd overgegaan tot de installatie
van een Internationaal Kontaktcomitee
tussen de ECPT en de I.S.O. Kamiel
Walgraef zou, als pionier van dit initiatief,
zijn inspanningen eindelijk bekroond
zien.
De zaterdag voordien was hij echter in
Erembodegem onder enorme volkstoe
loop, ten grave gedragen...»
B(j het afscheid....
Uit de toespraak, gehouden door de heer
Benoit Desmedt, nationaal voorzitter van
de C.V.C. (één van de 19 beroepscentra
les van het ACV) op de begrafenis van
Kamiel citeren we ten slotte: «Vrienden
allemaal. In deze Nieuwjaarsmaand, wan
neer we mekaar al het beste en een stevige
gezondheid toewensen, voelen wij dubbel
hard aan wanneer de dood zo plots en
onverbiddellijk toeslaat. En deze slag
komt des te harder aan, wanneer iemand
als vriend Kamiel Walgraef uit ons mid
den wordt weggerukt. De liefhebbende
echtgenoot die in zijn groot gezin, niette
genstaande zijn drukke aktiviteiten, toch
nog de tijd vond om werkelijk vader te
zijn. De maatschappelijke en kulturele
werker, in Erembodegem en daarbuiten,
wiens animo en geestdrift op de anderen
oversloeg. Deze rasechte syndikale mili
tant, die onmiddellijk bij zijn indiensttre-
den bij de Regie T.T. bij de kristelijke
vakbond aansloot... «Goed zijn» was een
tekenend kenmerk van Kamiel. Goed zijn
voor de anderen, zonder vertoon, zonder,
woordenkraam, voortdurend in dienst
staan van allen, meewerkend met de Heer
uit het Evangelie, om de mensenmaat
schappij wat beter en wat gelukkiger te
maken.... Dierbare familie, moge de sym
patic van allen, de oprechte erkentelijk
heid van zovelen voor dit schone leven
van Uw echtgenoot en vader, voor u veel
meer betekenen dan een simpele troost.
Dit is onze innigste wens».
De Bruyn
Het gemeentebestuur van Erembodegem (schepen K. Walgraef uiterst rechts) bij de
viering van wereldkampioen Roger Moens.
