Emelie, «star» in de Sint-Niklase Paddeschootdreef
lerde Ros Beiaardprijs voor Werkgroep Openbaar Vervoer
Varkenskwekerij in Belseie:
rustverstoorder?
Honderdjarige op de troon nabij de Torenmaagd
De Voorpost - 5.3.1982 - 3
ko
hetj «O Maagd van den torenl Hoe staat gij te gloren!/ Uit
allen verkoren/ U past dezen troon».
Als het in Marseille regent, druppelt hef in Sint-
Niklaas. Bovenop de basiliek van die Zuidfranse
stad stond een verguld Mariabeeld dat een eeuw
geleden veel devotie uitstraalde, tot in het verre
Land van Waas toe. Het in 1844 opgerichte bede
huis op de voormalige Houtmarkt had een bekro
ning nodig, een torenkapje. Maar o.m. pastoor
dt Petrus De Meerleer ^an de arme Onze-Lieve-
jvei Vrouwparochie in Sint-Niklaas, bouwpromotor van
H een heel stel Apostelhuizekens en oprichter van de
Toebakschool, wou kost wat kost een verguld Ma
riabeeld als opperste symbool van de Bijstand der
Kristenen: het door Antwerpenaar Lambert Van
Rijswijck in koper geslagen, zes meter hoge beeld
kwam er in 1896. Met een konvooi van acht paarden
werd het sakrale sieraad uit de Scheldestad overge
bracht op de 21stè mei van dat jaar. En op de 25ste
mei, tweede sinksen, werd het beeld van ontwerper
Van Havermaet omhooggehesen; groot feest bij de
verpauperde huismoeders van Sint-Anna en de
werkmannen van Sint-Jan-Baptist, monseigneur
Stillemans kwam de plechtigheid met zijn aanwezig
heid vereren, er klonk feestelijke harmoniemuziek
én een kantata met wel negenhonderd uitvoerders.
«O Maagd van den Toren» werd er toen o.m.
gezongen. Ook door de toen veertienjarige Maria-
Amelia Merckaert, vierde van acht kinderen uit het
estaminet Den Ouden Bonten Os aan de Nieuw-
straat. Nu zou dat niét het vermelden waard zijn
ware het niet dat Maria-Amelia Emelie noemen
ze haar net na de eerste wereldoorlog met
Edgard De Bruyne trouwen zou. Deze knaap kwam
óók uit de Nieuwstraat maar werd vooral bij zijn
peter aan de Truweelstraat opgevoed. En boven
dien genoot hij het voorrecht, samen met zijn
moeder te mogen model staan voor 't gulden beeld:
hij, piepjong nog, als Kindeke Jezus, zijn ma als
Moeder Maagd. Begrijpelijk dat de zondag hon
derd jaar te worden Emelie alvast het éérste koepiet
van het Maagdelied nog flink zingen kan.
«O Maagd van den Toren». De tékst is blijven
bestaan, maar de melodie is vergaan. En dus stapte
enkele weken geleden aan de Paddeschootdreef 65
in Sint-Niklaas de alom en met name in De Voor
post geroemde musicus Ignace De Sutter af, gewa
pend met notenbalk en toonladder. Hij luisterde
naar Emelie en zette haar zang op muziek. Zondag
7 maart zal men bij de viering van de kwieke
honderdjarige natuurlijk ook dit lied 'ten gehore
brengen.
Want vlakbij de Bijstandskerk en Onze-Lieve-
Vrouw herself wordt ze gehuldigd, in de kapel van
de Arme Klaren. Haar man, 't Kindeke Jezus
eigenlijk, kan het niet meer meemaken, Edgard
overleed in '77 op 86-jarige leeftijd. Ook haar
I schoonmoeder, Emerencia Peelman, is al lang ge
storven. Dié zouden beslist in de hoogste hemel
J geweest zijn als ze geweten hadden dat Emelie zo
h voorbeeldig, zo moeiteloos bijna, naar de honderd
zou zijn opgerukt én dat ze nog zo gevat «O Maagd
I van den Toren» zingen kan. Ons Lievrouwken is
immers bijna een brok familiaal patrimonium, want
zie ik daar niet Edgard pozeren nabij de Maagd, in
1946? Het goud verloor immers van zijn glans, en
tot tweemaal toe (ook in 1967 medunkt) moest
Onze-Lieve-Vrouw neerdalen opdat haar blazoen
kon worden opgepoetst.
Haar goesting nie
Emelie trouwde dus met Edgard, in 1919. Al leeKze
voorbestemd om met hem lief en leed te delen, zo
voor de hand lag dat huwelijk toch niet. Want
eerder had ze met ene Leon kennis aangeknoopt,
«'k Had er kennis mee en toch was dat azoe mijn
goesting nie. Mijn ma zei ook dat hij teveel dronk»,
vertelt Emelie over haar gegadigde. En toch ston
den ze op trouwen, Leon en Emelie. Hun meubelen
waren zelfs in de maak, bij Cogen in de Apostel
straat. Maar ze kwam aan de weet dat hij zich
duchtig met èndere dametjes dan haarzelf liet
omringen. Ze zocht hem eens thuis op, en later
bleek dat hij toen «met een mok in een rendez-
voushuis» was, zoals ze zich nu nóg herinnert.
In 1913 leerde ze Edgard kennen, ze zouden echter
pas na de wereldoorlog, in 1919, trouwen. Edgard
was beroepsmilitair en werd in 1919 naar Wallonië
overgeplaatst, hij vond werk in Casteau en het
echtpaar ging in Maisières bij Bergen (Mons) wo
nen. Zij deed het huishouden, kweekte kippen en
konijnen, verzorgde de duiven. En Edgard hielp
>amen met pater Leander en Emiel Madelin de
Bond der Vlamingen op de been.
Elke maand werd daar een mis voor de Vlamingen
opgedragen. En na het lof werd er menig Vlaams
liedekijn gezongen, men tapte er bier uit het
Vlaamse vaatje. «We dansten en zongen daar amets
ook», zo formuleert Emelie het nu.
Emelie: «Ik ben een huismus» (Iv)
Frans praten, nu ja, het ging niet zo opperbest. Ze
zou eens gaan biechten, in 't Frans welteverstaan,
had haar lesje par coeur geleerd, maar zodra ze in
de biechtstoel zat was ze haar konfessie vergéten.
En toch kreeg ze de absolutie in 't Vlaams.
Haren Emiel ging criquet spelen, was sociaalgeën-
gageerd, werkte aan de opbouw van een stoet, liet
wagons met kolen en aardappelen voor de Vlamin
gen overkomen naar Maisières. Men wou hem tot
burgemeester bombarderen, maar hij was beroeps
militair, het kón dus niet.
In 1923 werd Suzanne geboren. Die zou later huwen
met Roger Palmkoek. Hij is nu gepensioneerd. Het
echtpaar Palmkoek-De Bruyne zorgt nu intens voor
Vijf jaar geleden overleed Emelies echtgenoot Ed
gard De Bruyne. Het Kindeke Jezus van vóór de
eeuwwisseling poseert bij het vergulde Mariabeeld,
dat aan herstelling toe was na de tweede oorlog en
van de toren werd gehaald
Emelies gezichtsvermogen is wat afgezwakt, maar
met een loupe kan ze de krant toch nog ontcijferen
(Iv)
ma. Ze helpen haar verhaal te verwoorden, ten
behoeve van de reporter. Ik noteer dat Suzanne de
enige dochter is van Emelie. Ook kleindochter
Ingrid woont aan de Paddeschootdreef, een huis of
twee verderop. Ze heeft twee kinderen van haar
eerste echtgenoot, Vael, die heten Didier en Marli
ne. Zondag speelt Emelies achterkleinzoon Didier
op het orgel van de Arme Klaren. Een familiekwes
tie, dus.
Gal weg
Emelies vader Frans Merckaert was afkomstig van
Stekene en werkte als kuiper in de brouwerij
Verdurmen aan de hoek van de Nieuwstraat en de
Castrodreef. Moeder Pharaïlde De Clippeleir kwam
van Sombeke, ze baatte café Den Ouden Bonten Os
uit. Het etablissement stond in aanzien bij zowel
gewone lieden als middenstanders; achter de keu
ken was immers een bollenbaan aangelegd, daar
heerste leute. Notabelen en dokters kwamen 's
morgens vaak even binnenwippen voor een drup
pel. In 't keldertje van 't café werd Emelie als vierde
van acht geboren: drie meisjes en vijf jongens.
Tot haar veertiende liep Emelie school bij de
zusters van de Presentatie. In de arme sektie, waar
je géén Frans leerde en op houten blokken moest
lopan. De rijkelui deden het «sjieker», «eleganter».
Af en toe mocht Emelie eens gaan hinkelen of
knikkeren in de masoeurkesdreef rechtover de
Broeders (de huidige Hovenierstraat). En na
schooltijd ging ze drie jaar in de leer als naaister.
Een hulpje in het huishouden was heel welgeko
men, natuurlijk. Emelie stond niet zelden aan de
wastobbe. Of, als 't druk was en ze al wat ouder
werd, aan de «toog», om glazen te spoelen. Bier
ronddragen naar de bolders, ook dat deed ze. Maar
de jonge juf hoefde niet te lang weg te blijven, want
vader waakte over haar zieleheil en kon haar
nauwelijks missen in keuken of café. Toen ze
achttien was mocht ze zo nu en dan toch eens als
vierde man invallen bij 't kaarten. Of mee domino
spelen, tritsen of pietjesbak. Vader stierf in 1903.
Het werd een zware, droeve periode.
Ze vertelt nog vinnig over toen, Emelie. Een eeuw
na haar geboorte geeft ze nog allerminst de indruk,
uitgeblust te zijn. Vijf jaar geleden werd haar gal
weggenomen, in de Sint-Niklase stadskliniek. De
operatie kwam ze puik te boven. Nu is ze wat op de
sukkel met haar ogen. Dr. De Niel vond het wat te
riskant, haar daaraan een heelkundige bewerking te
laten ondergaan. Ze kijkt de verkeerde kant op,
maar plots ziet ze «zo te zien» weer goed. Op tafel
ligt een loupe, waarmee ze met enige moeite nog
het blad van de KAV uitpluist. Want ze is jarenlang
lid geweest van die vrouwenbond. Tot voor kort
keek'ze nog televisie. Maar nu lukt het niet meer.
Feest aan de Paddeschootdreef
Maria-Amelia Merckaert honderd jaar later. Een
volkse vrouw die nog op d'r eentje patience speelt
en tot onlangs méékaartte, Engelse wies en kingen.
Thuis aan de Paddeschootdreef aardt ze nog 't best.
Ze komt niet meer buiten, raakt zelfs niet meer tot
bij Ingrid. Het hoeft niet.
Vroeger kuierde ze zo graag langs de marktkraam-
pjes. Deinsde er ook niet voor terug om op de prijs
af te dingen. Die weg tot aan het marktplein, tot
aan de Kerkendries, dat brokje Grote Markt dat
door de Lievevrouwkerk ingepalmd werd, moet ze
zondag nog eens afleggen. Tot bij de Arme Klaren,
waar even na twaalven een mis wordt opgedragen.
En om halftwee is 't receptie in Het Centrum. De
parochianen van e.h. Julien Buyck bereiden haar
een feestelijke ontvangst voor.
Ook net feestkomité uit de Watermolendreef werkt
flink naar zondag toe. De buurt wordt stemmig
versierd. De families Van Aelst, Vonck, Zaman,
De Roose. De Rudder, Leyns en mevr. Brokken
duimen voor het welslagen van dat unieke jubi
leum. De Mariakantorij o.l.v. Jos D'hollander zal
de eucharistieviering opluisteren. Ook «De Maagd
van den Toren» wordt vertolkt, dat spreekt vanzelf.
Een nieuw kleed, een nieuwe jas en hoed, nieuwe
schoenen heeft Emelie zich laten aanpassen voor
zondag. Dochter Suzanne kreeg de kleren wel even
mee uit de winkel. Of Ingrid paste ze even aan, die
heeft méér Emelies maat. En reken maar dat de
eeuwelinge zondag fris voor de dag zal komen. Ze
zal te gloren staan.
Wouter VLOEBERGH
erkoopt Postbode in 1986 strippenkaarten?
estaat de mogelijkheid inderdaad dat in 1986 de postbo-
het erg druk zullen hebben met de verkoop van
ippenkaarten volle en halve pr(js? Als we Paul Catrysse
dens zijn uiteenzetting ter gelegenheid van de overhan
ging van de Derde Ros Beiaardprys mogen geloven, is
geen utopie. Want tegen die tijd moet heel de
endermond.se regio gezoneerd zijn of als je wil bedekt
met kippegaas van zeshoekjes van 4,5 kilometer
ttrmeter. Tegen die tijd moet ook de slogan «Meer
ensen op een beter openbaar vervoer» een realiteit zijn,
dus specialist Catrysse die de hoop uitdrukte dat einde
>85 de werkgroep «Openbaar Vervoer Arrondissement
endermonde» haar jaarverslag zou mogen afronden met
uitspraak: «er is niets meer om voor te jjveren».
'e Jong-CVP van het arrondissement Dendermonde
'erhandigde aan Vlaams minister Jan Lenssens een
mtekening van het Schoonaardse station omdat hij dit
lar de Ros Beiaardprijs in ontvangst mocht nemen (v)
'oor de derde opeenvol- tureel vlak. Ging de eerste
:nde maal heeft de Jong prijs naar de Vlaamse
"P afdeling van de stad Klub, dan werd vorig jaar
•endermonde haar Ros de Vriendenkring van het
leiaardprijs uitgereikt. Begijnhof gelauwerd. Dit
let de toekenning van de- jaar werd de prijs toege-
prijs wil de Jong CVP kend aan de CVP-werk-
n persoon, groep, vereni- groep Openbaar Vervoer
ing, of beweging in de kij- die wordt geleid door Ge-
:r stellen die tijdens het meenschapsminister Jan
fgelopen jaar een voor Lenssens. In zijn wel-
'.ndermonde biezondere komwoord onderstreepte
"estatie heeft geleverd op M. Van den Eede dat 1982
^konomisch, sociaal of kul- een toch wel belangrijk
jaar is. In oktober hebben
immers de gemeente
raadsverkiezingen plaats en
wat haast nog belangrijker
is: in dezelfde maand be
staan de Jong CVP-ers van
DeYidermonde vijf jaar.
Een lustrum dat niet onop
gemerkt mag en zal voorbij
gaan. Vervolgens onder
streepte hij dat in novem
ber van vorig jaar reeds
werd besloten de derde
Ros Beiaardprijs toe te
kennen aan de Dender-
mondse werkgroep open
baar vervoer omwille van
haar belangrijk sociaal en
ekonomisch werk dat ge
richt is op de bijsturing van
het openbaar vervoer.
De CVP-werkgroep open
baar vervoer heeft overdui
delijk aangetoond dat er op
het vlak van het trein- en
busvervoer in het Dender-
mondse heel wat te verbe
teren viel. Vier jaar is men
ondertussen aan de slag en
de eerste resultaten zijn nu
zichtbaar. We denken maar
aan de spoorweglijn Brus-
sel-Dendermonde-Lokeren
die heel wat nieuwe per-
spektieven heeft geopend,
aan de doortrekking van de
stationstunnel te Dender
monde die eerlang een feit
zal zijn, aan de heraktive-
ring van de verbindingen
met Hamme en Puurs, de
verzorging van de akkomo-
datie, en nog zovele dingen
meer. Bij dit alles heeft de
werkgroep zich steeds ge
spiegeld aan de wensen van
de gebruikers en daar dan
ook zo ruim mogelijk op
ingespeeld.
Terugblik op een blik
vooruit
Paul Catrysse, de grote ver-
voerspecialist, gaf dan een
zeer originele kijk op de
werkgroep openbaar ver
voer. «Een terugblik of een
blik vooruit, noemde hij
zijn entoesiaste toespraak.
Inderdaad, uitgaande van
wat in 1986 een feit zal
moeten zijn, beklemtoonde
Paul Catrysse dat tussen de
4,000 en de 4.500 man in
Dendermonde, zeker -half
zoveel 'in Wetteren, een
kleine duizend in Zele,
Lebbeke en Buggenhout
gebruik maken van de
trein. Bovendien vertrek
ken er dagelijks vanuit
Dendermonde 220 bussen.
Geen peulschil dus. Hij
had het ook over de reali-
zaties van de werkgroep en
citeerde de lijn Brussel-Lo
keren, de elektrische trei
nen die van Gent naar Me-
chelen rijden, om het uur
direkt en om het uur als
stoptrein, de uitbouw van
de stationsgebouwen tot
adekwate dienstverlenende
centra voor gebruikers van
het openbaar vervoer, enz.
Hij had het ook over de
elektronische treinaanwij-
zers die vanaf 1982 de juis
te trein zullen aanduiden
en de doorgetrokken sta
tionstunnel die in Dender
monde een heleboel pro
blemen moet oplossen. Zo
wel in Zele als in Lebbeke
kregen de fietsers een af
doende plaats om hun vehi
kel in onder te brengen.
Het ging zowat tijd worden
en het station van Schoon-
aarde werd een mogelijk
station van de NMBS. Dan
zijn er de bussen. Er zullen
bushuisjes worden ge
plaatst en de haltepalen
zullen een nieuw haltebord
krijgen, met de haltenaam
en het zone- en lijnnummer
evenals de plaats van be
stemming. Informatie in
'een notedop, die het voor
iedereen een stuk makke
lijker zal maken om het
openbaar vervoer te ge
bruiken. En dan zijn er de
Donkgemeenten die een
betere verbinding moeten
krijgen met het Centrum,
er is de indeling in zones en
er zal worden gewerkt met
strippenkaarten. Kortom
«meer mensen op een beter
openbaar vervoer» dat zal
de slogan moeten worden
voor de toekomst, wil men
komen tot een kwaliteits-
produkt. aldus Paul Catrys
se, die voor zijn uiteenzet
ting een daverend applaus
kreeg.
Prachtige pentekening
Net zoals vorig jaar teken
de kunstenaar Daniël Jans-
sens voor de laureaat van
de Ros Beiaardprijs een
prachtig kunstwerk. Een
pentekening, aldus de ma
ker ervan, die het station
van Schoonaarde voorstelt.
Een oud station dat zowel
de nostalgie aan het verle
den oproept als wijst op de
waarde van oude gebou
wen binnen een dorpskern.
Hij was maar al te gelukkig
dat zeer recent werd beslo
ten het station niet alleen te
behouden, maar het tevens
op te smukken. Deze
prachtige pentekening
werd overhandigd aan de
voorzitter van de werk
groep «Openbaar Ver
voer», gemeenschapsminis
ter Jan Lenssens die het
dankwoord uitsprak. De
werkgroep, zo onder
streepte hij, streeft kwali
teit na. Zij wil ten koste
van vele inspanningen het
openbaar vervoer in de
streek beter maken. 'Im
mers, uit de klachten aan
de basis kon men snel erva
ren dat de regio Dender
monde stiefmoederlijk
werd behandeld. Geleid
door de idee dat dagelijks
40.000 pendelaars en
schoolgaande jeugd van het
openbaar vervoer moeten
gebruik maken, was het
niet meer dan logisch dat
men streefde naar kwali
teit. Er werden informatie
vergaderingen en bijeen
komsten allerlei belegd op
verschillende plaatsen. Het
resultaat van dit geduldig
luisteren naar de gebrui
kers, ligt vervat in de ver
slagen die de werkgroep
opmaakte. Het resultaat
ligt evenzeer vervat in de
verbeteringen die men
reeds heeft bekomen. Hij
dankte vooral deskundige
Paul Catrysse die de motor
is van de werkgroep. Toch
staat men niet aan het eind
punt, aldus minister Lens
sens die deze prijs be
schouwt als een aanmoedi
ging om op de ingeslagen
weg verder te doen. Binnen
vier jaar, zo besloot hij,
moet de werkgroep haar
aktiviteiten hebben afge
rond.
Tot slot van deze plechtig
heid, die ook werd bijge
woond door burgemeester
Cool van Dendermonde.
werd een receptie aange
boden
Mark Wauters uit de Scheldestraat 72-74 heeft een aanvang ingediend tot
uitbating van een varkenskwekerij aan de Palingsgatstraat 13 in Belseie.
Nu zou dat bedrijf in een landbouwzone gevestigd worden (zie gewestplan).
Eigenlijk is de Palingsgatstraat woongebied met landelijk karakter. Het geplande
gebouw ligt aan de bouwlijn. Op korte afstand van de plek, aan de Kemzeke-
straat, worden zestig nieuwe woningen gebouwd.
Provincieraadslid Leo Van Hoeylandt (VU) verwoordt in een brief aan de
inspektie van volksgezondheid en aan de dienst stedebouw in Gent de bezorgd
heid van de omwonenden. In de nabije omgeving wonen zowat vijfenzeventig
gezinnen, zij zouden hinder ondervinden van geuren als de wind uit het westen
komt aanwaaien.
Naar verluidt zou Mark Wauters het bedrijf willen kombineren met zijn
buitenverblijf aan de Palingsgatstraat 58. Van negenhonderd varkens-zoii worden
uitgebreid naar een kapaciteit van drieduizend beesten.
De inspektie en de dienst stedebouw moeten nu hun oordeel uitspreken over de
opportuniteit van de inplanting, ze moeten advies uitbrengen ten behoeve van
het Sint-Niklase stadsbestuur.
W.V.
