J) Celpoëzie van Armand Van Assche: dauwdraden tussen reis en doel In het oog der dingen rrr* SS? a evende ers-poëzieavond: jtraf, exklusief, "iterair ook R.I.P.: Wase universitairen met nieuw tijdschrift Poëzie U mag- het lijk komen groeten in Sint-Niklaas De Voorpost - 26.3.1982 - 21 I Iemand zei eens dat het bijzonder moeilijk is, germanist te zijn en dichter te blijven. I Armand Van Assche slaagt daar in ieder geval al jaren in. Hij studeerde nog I psychologie, doktoreerde en is nu als germanist o.a. werkzaam aan een universi- I teitsprojekt dat de metafoor bestudeert. Van Assche is het ook die de Sint-Niklase I «Poëzie op zondagmorgenboven de doopvont hield. Zeven jaar nu al, en een I traditie. In '73 gaf hij zijn eerste bundel uit: «De Chemie van de Dauw». De prijs I van de stad Tielt kreeg hij daarvoor, een waardering die vroeger wel weerklank I vond, maar de prijs wordt nu spijtig genoeg niet meer toegekend. «De Chemie van I de Dauw» kreeg een tweede druk: een buitensporig sukses bijna in de wereld van de I Vlaamse poëzie. «Even boven het evenwicht» verscheen in '78. Volgde een brok I kinderpoëzie met «De Zee is een Orkest», nu nog vrij uniek voor het hele I Nederlandse taalgebied. Hierin sluit Van Assche konkreet aan bij enkele herken- I baarheden om van daaruit iets poëtisch wakker te maken. Onlangs nog voor Van I Assche de Antwerpse provinciale prijs. I En nu is alweer een andere bundel klaar en op de markt. «Cel», op een grijze I achtergrond met nog grijzer letters, een sterk onpoëtische titel eigenlijk, maar Van I Assche heeft er wel wat boeiends over te vertellen. Hij deed dat zaterdag 20 maart n.a.v. de officiële voorstelling van zijn nieuwste die nog, voor mij althans, den is maar mogelijk door onbekend zijn, nog nieuw, celdeling, het kreëren van totaal onvertrouwd». steeds nieuwe gevangenis- Inderdaad: enkel maar her- cellen». De mens, poëzie is kenbare poëzie is leuk, pre- boei en redding tegelijk. De tentieloos en vermakelijk, boei houdt gevangen en is Je zegt: Ja, zo is het, knap een redding, een enige uit gezegd, zeg, dat is mijn weg voor de dichter om de dorp helemaal, maar er zijn woorden geboeid te hou- geen vragen, geen reflek- den. Even twee keer lezen, ties, misschien mijmerin- die laatste zin, en dan komt gen, geen onzekerheid het wel goed. toch. Poëzie kan ook gren zen verleggen, zodat je je afvraagt: is het wel zó en niet anders? Twijfel en de onmogelijkheid om alles volgens een traditioneel denkpatroon netjes te de termineren, het voetstuk de verras- Je kan je de bedenking ma ken of het wel goed is bij een gedicht de dichter te laten spreken, als hij dat al wil. Mijn leraars hebben mij altijd voorgehouden dat je een gedicht het best bena derde zonder enige suprali- teraire informatie. Je moest Claus niet kennen om zijn gedichten te appreciëren, liefst niet zelfs, je moest niet weten dat Achterberg zijn hoepita vermoordde, dat Jos De Haas zich het graf indronk, dat Vroman eigenlijk een wetenschap per is. Want als je dat alle maal wist, was elke «zij» bij Achterberg die hoepita, el ke «het» bij De Haas dat bier Het was ook niet de visie van de dichter waar het op aankwam. Die kon enkel de multiïnterpretabiliteit, die een gedicht juist zo waarde vol maakt, in de weg staan. Je eigen interpretatie, je ei gen beleving, daar kwam het op aan en daar kon geen mens je bij helpen; je kon hoogstens gedachten uit wisselen, ze toetsen aa n die andere vingers die de lucht ingingen en er wel iets an ders in zagen dan jij. Ge dichten, heren, spreken voor zichzelf, zij verdragen nd Van Assche: «Ik wil poëzie brengen, het klinkt niet teveel kommentaar. ien ambitieus, die een engere zelfreflektie verbindt Van Assche zegt: «Het is t ruimere ervaring, met een reflektie op verbanden, misschien wel waar dat het het zelf en de wereld, de mensen en hun lot» 156810 gedicht er één is Een tweede aspekt in de konceptie van «Cel» schuilt in de woorden struktuur en proces: «De cel heeft een struktuur, een nateken- baar patroon,» verduide lijkt Van Assche, «maar om te groeien wordt het pa troon doorbroken, tijdelijk sing een tijdje verdragen, onzichtbaar. Het proces zet «Mijn poëzie», zegt Van As- in.» Voor zichzelf en de ge- sche, «wil dit strekkings- willige lezer wil hij, en dat proces ondersteunen, mn gang houden, alvast tijdens het lezen». Een tweede beschouwing die Van Assche aan zijn nieuwe bundel verbindt, is die van het «schakeltje- zijn». De dichter is niet meer de stem van het volk, vindt hij: «men is een stem lijkt wel ambitieus, het pro ceskarakter, het ontwikke lingsmoment van ervaring enigszins tastbaar maken. Niet alleen de ervaring ge ven, niet alleen de cel waar in zij zit ingebed, maar ook de breuk, het losbreken naar een nieuw perspektief. En dat doe je niet in één tussen vele stemmen. Bijge- gedicht, dat doe je b.v. in volg is poëzie van vandaag een bundel, waarin het eer- niet alleen menselijke erva- ste gedicht een verken- ring; zij is ook reaktie, of ningstocht is naar de men* samenspraak met vooraf- selijke mogelijkheden en gaande en aktuele poëzie», beperkingen, een tocht die Zijn poëzie wil dus, samen- finaal wordt gelouterd met gevat, de grenzen wat ver- een zuiverende eeuwige te- leggen, geen intellektualis- rug keer, een ïrana op ver van iets waarvoor geen plaats, geen aandacht is in een tijd met dubieuze maat schappelijke prioriteiten, een tijd die de mythen heeft versleten. Maar Armand Van Assche gebruikt ze, die mythen, wendt ze in gezamenlijke zin en essentie aan, trans- poneert ze naar vandaag om een, weliswaar en hoe kan het anders, pessimis tisch beeld van «onze erva ring vandaag» te geven. Icarus, de irrationele, on verzettelijke mens, Nareis sus, die niets van zichzelf herkent, de innerlijk ge spletene en de verloren zoon die «afgesloten is van zijn verleden, zijn land en ook van een toekomst, ver dwaald in het tochtgat van deze eeuw als een kran tenknipsel, maatschappe lijk buitenspel.» «En wat blijft ons?», vraagt Van Assche en hij ant woordt zelf: «Het onvoor spelbare, het groeien naar het onbekende. Dat is een celdeling: een chaos, rnaar een chaos die kan leiden tot verandering, misschien tot nieuwe perspektieven». Ontsnappingsroute Poëzie als beleving en be zinning. In tegenstelling tot de poëten Poe, Mal armé en Valéry, die volgens hem doodbloedden aan het ge prolongeerd handhaven tisch verwijzingsspelletje duidelijking. «Boomblad in van een zuivere, onder- Uit het tweede deel «Celdeling» is dit «In het oog der dingen» volgens ons vrij representatief voor het niveau van de bundel. Alleen dit en niets meer: het snel van groen op rood verspringende licht op de straathoek en thuis de vochtige muren met barsten vol gehg slijm de muurschildering met het voorouderlijk gebusseld graan en met vee in waterverf gekrakeleerd en de kleren die ik gisteren achterhet vormeloos over de stoel wat ik zie en niets meer, voor waar nemen in mijn vingers knijpen en alleen de kou voelen nooit is een kamer zo leeg als de kamer die ik neerschrijf en geen kamer die ik neerschrijf is alleen maar leeg en niets meer ik verbeeld mij een groot oog waardoor ik mijn verblinding zie en waar gisteren het licht van rood op groen sprong staat nu een zitbank voor paartjes en ouderlingen dezemuren beplak ik met goud en woorden draag ik in de kamer om de leegte te verhchten of ik verbrand het nest en been het merg uit en loochen je bestaan de kleren die ik gisteren achterliet pasten me vanmorgen niet meer Armand Van Asaohe spreken, maar tegelijk poé- de kering» heet dat gedicht, zie van vandaag en een ant- De verdere gedichten ont- Assche woord erop zijn. wikkelen de thema's, de er- In «Cel» zijn deze inzichten varingen binnen de cel- werploze poëzie, meent Van zilrajii vers. niet toegeven». in zijn poëzie te «Cel» eindigt met een Cel: boeien redding, kern moeten overgaan, niet naar nachtmerrie: een voortsnel- en deling, struktuur en reaküe sen antwoord weigering om zich door de maar"naar een nieuwe eyi plisme vLi onzT'n^t ïriktómiïiM a?d?w^ °F.^dige poëtische ver- onontkoombaarheid van de these die «een enge zelf re- schappij die in oubakken heid een illusie9) de frasr schij mngsvormen die met dood te laten verstarren en flektie verbindt met een rui- zwartst t«mnSlSn£!n urine) waarover niets te zeggen valt buiten het gedicht zelf». Maar omdat hij van plan is om nog enkele neer gepende gedachten uit te improviseren, heeft hij een 'maar' Kommentaren ma ken het gedicht niet beter of waardevoller, meent hij, maar ze zijn daarom nog niet overbodig: «Het zijn verduidelijkingen, invals wegen, aanvullingen mis schien, overtuigingen; het gedicht blijft onaangetast» Had men om die woorden niet smalend geglimlacht, ttdertussen al de zevende keer dat het Wase destijds? goed: Van szietijdschrift Vers een poezieavond organiseert. zj^fflosX En°di?5 vorige keer was het nog winter en het kasteel wéi boeiend, ilburg bereiken niet zonder gevaar. Voor de alel ruwste avond, die doorgaat op 2 april a.s., veria- Niet enkel maar iverf1 de redaktieleden de wat ridderlijke ruimten van herkenbaar ne, t Sint-Niklase parkkasteel en kiezen opnieuw Aloud, maar een uitgangs- iruj or de feestzaal van de bisschoppelijke normaal- punt: «Poëzie wordt ge- op looi. En er staat weer heel wat op het pro- schreven en ontstaat uit- 100 &mma! sluitend uit de menselijke i,0- ervaring, een levenserva- ereerst lezen dichters pland, we zouden verwaand ring die ik op papier wil ir uit eigen werk en zul- de neus ophalen en denken vorm geven, vorm geven top zij dit werk nu en dan dat we slimmer zijn, maar aan wat mij getroffen heeft, ici< >rzien van enige suprali- nu dit niet zo is en we bo- nan wat mij bijblijft» Niet (e lire informatie: hoe is vendien nog de gegevens alleen een stilstaan, een so- hie gedicht ontstaan, waar- Theater Esmoreit en wel- bere registratie is het, maar luis he^ het geschreven, willende medewerking in tevens een poging om die ar haal ik die titel van- eikaars verdachte nabijheid ervaring een wijdere di- x6nZ' Priester"leraar ontwaren, prikkelt dit en- mensie, nieuwe kwaliteiten De Poortere wil zich kei onze nieuwsgierigheid. mee te geven: «Tegelijk wil ee rtoe wel lenen, en de uit Na de pauze, die op Vers- ik die menselijke ervaring t iname afkomstige Ne- avonden voor hetzelfde geld strekken, uitrekken of de me landse Afona La Maitre, i.p.v. één kwartier ook drie grenzen ervan verleggen ee dame wier gedichten kwartier kan duren, maakt ik wil met poëzie ook ele- VQI ids meer naar een poëti- men de winnaars van de menten in mezelf onthullen k e point de mire' afzak- derde Vers Poëzieprijs be- i. Arbeider en veelzijdig kend. Naar verluidt besloot casgezel Ludo Colman is de jury drie prijzen en twee va U en Fernand Handt- eervolle vermeldingen toe ">ar )rter die helemaal uit As- te kennen Dirk Luyckx pe ede hierheen komt. De (oef! goeie keuze dit keer) he else experimentalist leest uit de bekroonde bun- I Iter Cruyssaert ook, de dels enkele gedichten voor. ,ca Jong6 Koens en de De heren van Vers meldden vei>raJ monografieën ons dat de aanwezigen niet rijvende, Antwerpse alleen een bloemlezing ge- V Van Hoof. dichten, geselekteerd uit de ivc een tweede luik stelt re- ingezonden bundels in han- —m it iel id Frank Pollet één den gestopt zullen krijgen, j ander over de bij Vers maar bovendien kans zul- schenen bundels «In el- len maken om bundels, hand een toverbal» van misschien zelfs een ets te c Oudegemse dichter Mo- winnen. De Smet en «Een tuiltje En als dit niet aanspreekt Arctische rozen» van de dan in ieder geval wel het 8ter8e Patrick Bernauw feit dat voor de presentatie voor het manuskript niemand minder dan Ed- I deze bundel vorig jaar ward Bieshul jr. ofte Her- eervolle vermelding man Cole zal instaan. Ene i tijdens de Vers-poe- Wannes Clopterop (wees J irijs. Beide dichters rea- voorzichtig, Wannes) rden zeer inschikkelijk brengt muziek, eigen songs 'a 1 de organisatoren hen en gedichten op muziek ratelden enkele gedich- Wij vernemen in laatste in- uit die bundels voor te stantie nog dat deze avond II ook het tijdschrift R.I.P. derde luik dan. In Vers- een tijdschrift voor Litera- z%gen noemt men het een tuur en Stijl, samengesteld e er straffe, exklusieve door enkele clevere, ücht -w r» en inderdaad: Guido bizarre heren van bij ons, »Ue, Alice Nahon, officieel worden voorge- Jnvis Feith, Albrecht steld. I o lenbach, God-in-'t iet-van zijn-gedachten In je agenda staat dus on- c™ lem Klooe, Reninca en der vrijdag 2 april, 20 u, VC Hand minder dan Paul normaalschool, Kasteel- II i Ostaijen himself, the straat 8. Sint-Niklaas: poë- and only, het doet je zieavond Vers. 70 frank meedoen. Laat thuis. Leen Vermei ren uit Hamme ra het voor één april ge- Leo DE BOCK Armand Van Assche (carine) meer dan, zeer herkenbaar, gevoelens schetsen, die een «soort van binnenhuis sen sitivity training» bieden. «Cel» verhult m.a.w. meer dan wat tedere sentimen ten. Wat minder herkenba re beschouwingen eerder: «Cel» biedt, naast gevoel, hoop ik, toch ook wat kon- ceptioneels, zelfs een ab straherende verwerking van een problematiek die gevoel en verstand, hele maal geen opponenten, kunnen boeien». Van As sche wil dat zijn poëzie niet alleen aanspreekt, maar ook dat ze intrigeert, dat ze inspireert tot enkele onge wone vragen. Vandaar ook, als formele reaktie, de aan wezigheid van langere ge- tegenstellingen mentarische mens, het on de onmogelijkheid van de mere ervaring, met een re- en vooroordelen denkt. «Ik bekende zelf, de dagjes mens om zijn innerlijke te flektie op verbanden tussen zit moederziel alleen op de mens, jeugd, liefde en dood beschouwen zoals hij zijn het zelf en de wereld, de trein waarop wij allen rij- dauwdraden tussen reis en uiterlijke beschouwt in de mensen en hun lot». Ge- den», zijn de laatste twee doel, dark thoughts er spiegel de twijfel zelfs of er paard moet ook de techniek verzen. «Men heeft met de goeie poëzie. Dit alles ir zon zelf is en met alleen veranderen, meent de Wase indruk die nachtmerrie met «Cel», voor de liefhebber- maar scheuren, samenho- dichter: «weg met de truuk- anderen te delen», besluit uitgegeven bij Danthe ei rende brokken, de mythe jes van de rethoriek en zoe- Armand Van Assche, «mis- verkrijgbaar tegen betalini van het onbekende zelf ken geblazen naar een bre- schien leven we er allemaal van 220 frank. Een verkenning eigenlijk der uitlopend, nog wel mu- wel in, maar willen we het t^w. de BOCT van de verloren zoon» die een faciliteit zijn voor het brengen van meer themati sche uitwerking en vei scheidenheid naar inhoud. dichten ate «De terugkeer Van Bastelaere for one, ene Spinoy en ene Eelen. -i i Lgg troig studenten aan de Leuvensa universiteit en bizarre geesten. Laat dit gezegd zijn. Hun produkt, het kind van de rekening, dit laatste meer letterlijk dan figuurlijk, heet R.I.P.Requiescat In Pace of Relinquimur in Patagonia en liever niet Recht In 't Putteken. Ze lijden het niet zo goed, het huidige tijdschriftenbestand. Dogmatisme ontwaren zij, duistere vriendschappen, plutokraten, ornamenta- listisch verval, en reageren eerder dolent dan con forza. Hun niet doktrinaire ideeën ontmoetten el kaar, en voor het kunstwerk ontwikkelden zij zo hun eigen visie. Visie, uitgoworkt ter opwekking van de «meest verfijnde van alle perverse genoe gens: de esthetische gewaarwording». En ecco R.I.P. Doorbreken van die wan- Kern en deling Na allereerst volgt nu nog een ietwat langere ten twee de betreffende het verwon derende strekkingsproces, daareven aangehaald, knap gesitueerd ook in de titel van de bundel. Wat bedoel je met die titel, Armand? «Het is op de eerste plaats een verwijzing naar het bio logische groeibeginsel, de Het eerste nummer is uit, of engel, dan enkele sensueel kern van waaruit leven eigenlijk nog niet, maar wij beboezemde torsen, meer- groeit, maar het is in onze hebben er al wel één. Ver- minnige vrouwen ontsprui- taal ook een gevangenis- zorgder, professioneler, ten, netjes symmetrisch al- cel». Een mooi dilemma dan we hadden verwacht, tijd en bevreemdend koud vindt Van Assche zoiets: «Noted for design, quality en on-persoonlijk, schuil- groeien is de mogelijkhe- and workmanship», staat plaats soms voor enigmati- den van de grenzen, de vooraan links. Maar 'what sche verwijzingen. Een wanden van de cel verken- are words worth?' en wij rouwlint erom ware mis- nen, is beseffen dat men slaan de bladzijde om. Pol- schien de finishing touch eerst moet toegeven een ge- let met een overbodig geweest? vangene te zijn, alvorens woord. «Curtis en Herzog» Onder de titel «New Order» men eruit kan wegbreken dan; Eelen over manische R.I.P. wil van die vastge- depre8sie en depressieve roeste konnotaties af stilte van de nieuwe kul- heeft Van Bastelaere het woord, tuuraristokratie, tenmin- over wat hij de moderne ste, als je daar een bood- muzieksynthese wil noe- schap aan hebt. De tachti- men: de muziek van Joy ger jaren bekeken als De vision, van hun eers te- blauwdruk van de thirties, plansfiguur, de inmiddels maar niet zonder haar uit- grondig wijlen Ian Curtis, zonderingen. Een proeve Een muziekzuil, sober, zon- van onderscheid dus tussen der fries of franje en van gestyleerde pose en authen- doorleefd marmer. De peri- tieke betrokkenheid. Een kelen van Curtis, zijn dood, beetje moeilijk, die jongen, zijn twijfels zijn alweer on zeer to the point wel, vooral derwerp van een eerste New in zijn diptiek Fassbinder Order-LP: Movement ook Herzog en zijn subtiele besproken en vandaar dus parallel Ian Curtis Wer- o.a. die titel. Goed voor wie ner Herzog, enfin goedklin- hem soms geweld aandoet, kend, maar moeilijk. Die muziek of zo. Claro. Me- R.I.P sprak ook met Nic dewerker Ebert poogt in Van Bruggen volgens «Narcisme en gelatenheid» hen iemand «van goede ar- het schrijven van Leo Pley- tistieken huize» over sier te duiden als een zelf- pleinen en sonetten, stro- zoekend en gelaten schrij- mingen en overstromin- ven. Hij baseert zich daar- gen, «de beweging van het voor op de boeken "Negen- schrijven», Pernath en in- envijftig'en'De razernij der teelt, over zijn twee over- winderige dagen' en laat jaar se katers ook. Het is zich leiden door inzichten boeiend, knap gespeciali- die Christopher Lasch in seerd, zakelijk en strak in- «De kuituur van het nar- terviewwerk, komplotterig cisme» verwoordt. En dan scherp toch voor iemand als nog Spinoy met «de spiegel H Herman De Coninck (hij der zaligheid», een stuk zou een 'prijzenswaardige pratend proza, wat klassiek vorm van kleinkunst' filmisch vanop een afstand schrijven). Armand Van aanvangend, maar verder Assche en Leopold M. Van zeer origineel van konoept, den Brande zijn er ook bij, spotlustig, grappig, vin- omboord zelfs met een fi- dingrijk woord gericht guurdie elke begrafenis- dromerig en met een viriele ïwm ondernemer of drukker van taal als gereedschap. Enke- doodsprentjes met likke- le baeldjes verschil tussen baard aanziet. Er staan er werkelijkheid en ervaring, nogmooiere in: abundante twee waarheden op elkaar gewrochten waaruit nu een eigenlijk en dus (alweer dat spijtige armoede) bevreemdend. Ik denk en kele sporadische keren aan Kafka, maar dan weer hele maal niet meer en eerder aan 'magisch-realisme' prachtig, besluit ik, lang geleden. Kort nu: R.I.P. zou zichzelf voorstellen op vrijdag 2 a- pril aanstaande in de calfak van het Kollege te Sint-Nik laas. Maar de heren ontdek ten net op tijd dat Vers voor mer van R.I.P. op vrijdag 2 april wordt opgedragen in de feestzaal van de bis schoppelijke normaal school. Na de première is er gelegenheid om het lijk te groeten, om zich te abonne ren, maar dat kan u ook nu al door storting van 280 frank (losse nummers 80 frank) op rekeningnummer 736-4033015-13 met de vermelding Tijdschrift R.I.P.'. die avond een poëziemani- Ter gelegenheid van deze festatie plande. Voor 't nut van 't algemeen sloegen zij pril aprilse primeur zal iedereen ook worden uitge- de handen in elkaar, zodat nodigd op een heilsprong «pijnlijk mooi als een mis in van het balkon. Ciao! Parijs», u het eerste num- Leo DE BOCK Op 24 april e.k. organizccrt 6ratis biljetten voor een tom- het Platform Jongerenmars bo,a- waarvan de tegenwaarde voor werk een jongerenmars WOfdt geschonken aan de Ko- op Brussel. De bedoeling van nin8in Fabio'a dorpen, deze mars is de verantwoorde- De Humanistische Jongeren lijken aantonen dat ook de zullen vanaf april een nieuw jongeren graag aan de slag tijdschrift uitgeven dat de zouden willen gaan, dat ook zij «Nitro» kreeg. Het zal willen meewerken aan de op- aandacht besteden aan alles leest voor uit «Cel» van bouw van een ander leven, met menselijke beven. De vzw Capsa en de Koningin Fabiola Dorpen hebben de handen in elkaar geslagen om de integratie van de gehandi capten te bespoedigen. In sa menwerking met de stichting «De Leeuw» worden geduren de een maand produkten van grote merken in winkels van Delhaize goedkoper verkocht. Daarbij krijgen de kopers nog wat jonge mensen vandaag de toekomstperspek- dag bezighoudt, wil hen helpen om kritisch de wereld te bena deren, sluit aan bij de kursus niet-konfessionele moraal en legt de link naar andere vakken. Op vrijdag 26 maart om 20 uui wordt in de grote zaal van hel jeugdhuis Nijdrop te Opwijk «Aantekeningen van een do-, de» opgevoerd. Men kan kaar ten bespreken op het nummei 052/35.61.65.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Voorpost | 1982 | | pagina 21