Het geld van de Wase gemeenten
°n hoe daarmee wordt omgesprongen
Met de hakken over de sloot
Mill
ije Radio
^loetnik (Stekene) in beslag genomen
Jeugdmarkt: een primeur voor Sint-Niklaas
De Voorpost - 6.8 1982 - 5
ir alle Wase gemeentebesturen wordt méér geld uitgegeven dan eigenlijk op grond van de
verwachten inkomsten zou mogen. Die konstatering blijkt uit het onder de loep nemen
- de begrotingen van '81 van Beveren. Kruibeke, Lokeren. Sint-Gillis-Waas. Sint
laas, Stekene, Temse en Waasmunster. Beveren had een tekort van 2.261 frank per
moner, Kruibeke kon de schade tot 47 frank beperken. Moet de alarmklok dan worden
tluid? Nee, want er dient rekening te worden gehouden met (positieve) saldi uit vorige
ienstjaren, en dan staat men nergens in het krijt. In een iets benepener situatie verzeilen de
iase gemeenten als ook—en zo hoort het overigens de tekorten op de buitengewone
tgroting worden ingekalkuleerd (in Sint-Niklaas was daar voor '81 liefst 25 miljoen mee
traoeid): dan redt of redde men het nog net. Want inmiddels C82) prijkt een negatief saldo
nderaan de Lokerse begroting
let geld van de Wase gemeenten en hoe daarmee wordt omgesprongen. Zuinig, zullen de
eren beleidsverantwoordelijken zeggen, dat ligt voor de hand; en geloven hoef je ze niet.
laar uit een imposant rapport dat door de Wase interkommunale onlangs werd
rijgegeven komen enkele nuanceringen naar voren die de sceptici toch tot enige
tzadigdheid in hun geweeklaag moeten aansporen. Bijvoorbeeld dat de gemeentebesturen
ij ons. in vergelijking tot alle Belgische gemeenten uit hun grootteklasse, minder
crsoneelskosten hebben. Bijvoorbeeld ook dat de nationale overheid een flink deel van het
reen !leid opdringt én dat de gemeenten voor hun financieel reilen en zeilen sterk afhankelijk
omijn van hiërarchisch hogere instanties die hun (verplichte) betalingen wel eens durven
en ti fremmen, zodat heel wat gemeenten in de knel raken. Dansen op een slappe koord dus. van
iooBier t0' Brussel' De negatieve saldi waarvan hoger sprake zijn trouwens geen exkluzief
miJ8thas verschijnsel, want in 1978 verkeerden 306 van de 315 Vlaamse gemeenten in een
chik- dijkaardige situatie.
'cen et geld van de Wase gemeenten? Eigenlijk bestaat
st ergewoon niet. zou je cru kunnen beweren. Want
he it grootste part van de inkomsten wordt gepuurd
i be-1(*"e P°sten: het Gemeentefonds (da's de over-
mi[j id), belastingen en retributies, handel en nijver-
*gen 'd tenslotte Overheid en gemeente (die op
3^je hzelf ook een overheidje is), zij worden op de
5rde cn geflouden door de burger, dat spreekt vanzelf.
ever
,n e| ten industrie, geen geld
nie x groot de financiële armslag van een gemeente
n 0pwordt dan nog in niet geringe mate bepaald door
geen n resem externe faktoren: als de inwoners welge-
ndea 'd zijn vaart de gemeente daar wel bij. als er veel
den werkstelling en ekonomische aktiviteit is kan een
igen meente wat makkelijker ademen. In een vorige
Sint lfgang van haar degelijke publikatie heeft de
ase interkommunale al geïllustreerd dat Lokeren.
late ar vooral ook Stekene en Sint-Gillis «ontwikke-
)76) gsgebieden» zijn. het inkomen per inwoner is er
areBD de lage kant. Dat inkomen determineert de
r hei neentelijke opbrengsten uit belastingen en ook
istelkadastraal inkomen. Beveren is in dat verband
aren0 weer beter af: de inkomsten uit belastingen zijn
neJrelatief hoog en dat komt vooral uit de «belasting
'rlijkfdrijfkracht» en de onroerende voorheffing voort.
trale^t-Niklaas is een handels- en industriecentrum, de
jbrengst van de «belasting op drijfkracht» be-
Dieiagt 308 frank per inwoner en de opbrengst van
naai belasting op personeel (de maximale beias-
1854pvoet wordt toegepast) 106 frank per inwoner.
finek inkomsten van beide heffingen samen in Kruibe-
verdl Sint-Gillis en Stekene lopen niet hoger op dan
derdp7 en 62 frank, wat minder dan één tiende is van
lden|' Beveren ontvangt en slechts één vijfde van het
ompe gemiddelde. Het in de buurt van industriële
chteptigingen wonen heeft behalve nadelen dus ook
ina-jordelen of, anders uitgedrukt, niet alle milieujon-
daesp weten de financiële klepel hangen,
adsft onderzoek van de interkommunale werd wat
pepiorkruist door de aanleg van afvalwaterkollektoren
dUc Temsedat kost véél geld en derhalve zijn de
t dercentages voor de Scheldegemeente scheefge-
ikken.
ikele algemene konklusies eerst. Hoe meer inwo-
tGHrs een Semeen,e telt, hoe groter het pakket uitgaven
inkomsten is (Kruibeke 9.000 frank, Sint-Niklaas
000 tot 18.000 frank); en ook de (zeer belangrij-
ontvangsten uit het Gemeentefonds stijgen
nate de gemeente groter is (bijna 2.000 frank
Sint-Gillis, ruim 4.000 in Sint-Niklaas). Om een
Idere kijk te bekomen op het hele cijfermateriaal
iet je een aantal inkomsten- en uitgavenposten
iveren van toelagen en terugbetalingen, over-
ichten van andere instanties die zich vooral in de
;tor onderwijs situeren en te maken hebben met
het terugbetalen van de financiële lasten van
irhande infrastruktuurwerken. Als je die «tege-
J'uj «komingen» (20 procent van de totale inkom-
nUUo. n van de gemeenten) uit de ontvangsten verwij-
D(rt dan merk je dat de inkomsten uit het Gemeen-
i, Dnds (ruim 25 procent) en uit belastingen en
ributies (ruim 55 procent) samen méér dan 80
»e| acent van alle ontvangsten vertegenwoordigen.
ilda| it meeste geld wordt uitgegeven aan de admtnt-
rkcr vie (9 tot 21 procent), verkeerwegen en
terlopen (15 tot 32 procent) en «volksontwikke-
1 c kunst» (7 tot 17 procent).
kleuter- en lager onderwijs. Beveren liet in die
tijdspanne de uitgaven voor onderwijs met 11
procent toenemen, maar dat is een zwak stijgingsrit
me. In Sint-Gillis stegen de uitgaven voor onderwijs
op gemeentelijk vlak in die drie jaar met liefst 44
procent
Kuituur en co
Het baart allicht geen opzien dat de centrumge
meenten Sint-Niklaas. Lokeren. Beveren en Temse
vrij veel geld uitgeven aan volksontwikkeling
kunst en eredienstStekene hijst zich ook op dat
niveau, eigenlijk vervult het in noordelijk Waasland
eveneens een soort centrumfunktie. De jongste drie
jaar (1978-1981) stegen de uitgaven voor deze
rubriek in Stekene liefst met 104 procent. In die drie
jaar gaf Lokeren 40 procent meer geld uit aan
kuituur en kompanie (de globale uitgaven stegen
met slechts 20 procent, daar). In het «onderwijs-
vriendelijke» Waasmunster viel in deze periode
echter een daling (18 procent) op dat stuk te
noteren.
De «kulturele» uitgaven stegen in de tijdspanne
1978-1981 in Sint-Niklaas met 56 procent, en dat
heeft voor de Wase hoofdstad vooral te maken met
de toegenomen schuldenlast m.b.t. investeringen in
sportakkomodatie en in de stedelijke schouwburg.
Ai bij al gaf Sint-Niklaas in '81 per inwoner aan
«volksontwikkeling, kunst en eredienst» 3.121 frank
de
k di<
Inderwijsgemeenten»
stot Ppant is de wijze waarop b.v. de post onderwijs
De OCMW-werking noopt de Wase gemeenten tot heel wat uitgaven. Ze gaan leningen aan ten behoeve van die
centra (die leningen worden terugbetaald) en bovendien wordt per Waas lander 1500 fr. aan de OCMW's
uitgegeven. In Sint-Niklaas en Temse is dat zelfs meer dan 2000 frank (arch.)
op de begrotingen van de acht Wase gemeenten
figureert. De stand is hier vier-vier. D.w.z. dat in
vier gemeenten (Waasmunster, Sint-Gillis, Beveren
en Lokeren) het onderwijs met nogal wat geld en
energie gaat lopen, in de andere vier (Sint-Niklaas.
Kruibeke, Temse en Stekene) legt men de aksenten
elders. En dat komt natuurlijk ten dele doordat b.v.
al een ander type van onderwijs dan het gemeen
telijke voorhanden is.
Waasmunster is een kern waar een meer dan
gemiddeld belang wordt gehecht aan het gemeen
telijk onderwijs, al moet jc het aandeel van de staat
in overweging nemen, d.w.z. dat de staat het
merendeel van de uitgaven op dat vlak terugbetaalt.
Per inwoner ontvangt men daar 1.473 frank voor
onderwijs uit belastingen. Sint-Niklaas zat in "81
aan slechts 1.087 en Stekene aan slechts 465 frank
per inwoner.
Ook het residentiële, nauwelijks met industrie be
dachte Sint-Gillis doet zich opmerken als het over
onderwijs gaat. Belastingontvangsten voor onder
wijs per inwoner liefst 1.637 frank. In de gewone
uitgaven liggen Sint-Gillis (2.295 frank per inwoner)
en Waasmunster (2.118 frank) mee voorop. Loke
ren (2.695) en Beveren (2.960) spenderen eigenlijk
nog méér. maar procentueel doet Sint-Gillis (21.34
procent van de uitgaven op de gewone begroting)
het best, gevolgd door Beveren (20.26 procent).
Waasmunster (19.29) en Lokeren (17.65). Temse
hinkt hier achteraan met iets meer dan 6 procent.
Als je de speciale onderwijsuitgaven overloopt (geld
voor schoolreizen, leerlingenvervoer, prijsuitdelin-
gen. etc.) konstateer je dat Waasmunster hier 213
frank per inwoner tegenaan gooide in '81. Sint-
Gillis 154 frank en Sint-Niklaas hooguit 17 frank
In de periode 1978-1981 namen in Temse. in
tegenstelling tot de andere Wase gemeenten, de
uitgaven voor het onderwijs af. (met 13 procent), en
zulks is vooral het gevolg van minder uitgaven in het
uit. Stekene 1.590 en Waasmunster 781 frank, dat
zijn bedragen per inwoner. In percenten van de hele
gewone begroting uitgedrukt zit Beveren (17,28) het
hoogst, op de voet gevolgd door Sint-Niklaas
(17,04). Sint-Gillis-Waas haalt niet eens 7 procent
en Waasmunster nog net.
Maar extra in rekening moet je hier toch de rubriek
«niet-verplichte uitgavenbrengen. Ze staan in feite
los van het eigenlijke gemeentebeheer en het gaat
om «vrijwillige» bestuursbeslissingen. De uitgaven
blijken grotendeels gekoncentreerd in de funkties
volksontwikkeling, onderwijs, sociale hulp en ge
zondheidszorg, met dan nog het aksent op
«volksontwikkeling, kunst en eredienst». Relatief
onbelangrijke uitgaven zijn het. enkel Waasmuns
ter (550 frank per inwoner) en Beveren (526) geven
vrij veel geld uit in deze materie. In Beveren wordt
zowat de helft van die centen aan «volksontwikke
ling» uitgegeven, in Waasmunster één derde.
Sociaal
Bij de «niet-verplichte uitgaven» valt het op dat
Lokeren geen cent (op de begroting '81) voor
huisvesting voorziet, het was de enige Wase ge
meente die geen bouwpremie vanuit het lokale
beleid toekende, wat in dit blad al vanuit een
anderkanaal werd gemeld.
Kruibeke zag in de periode 1978-1981 de uitgaven
sociale sektor het snelst toenemen: verdubbeling,
vooral ten gevolge van de bouw van een OCMW-
bejaardenhuis. In '81 besteedde Kruibeke overigens
21,46 procent van zijn géiden (gewone begroting)
aan sociale voorzorg en hygiëne» het hoogste
percentage voor het Waasland. Per inwoner werd
daar 1.632 frank aan het OCMW uitgegeven, dat
komt neer op 18 procent van alle uitgaven. Waas
munster voorzag 799 voor die tegemoetkomingen.
Sint-Niklaas (2.639 frank per inwoner) en Temse
(2.319) vormden uitschieters naar boven toe. Maar
globaal genomen geeft Sint-Niklaas opmerkelijk
weinig uit voor sociale voorzorg en aanverwante,
tenminste als je de stad vergelijkt met andere
Vlaamse gemeenten uit haar grootteklasse. Sint-
Niklaas (2.609 frank per inwoner) en Temse (2.329)
zitten met een zware leninglast aan net OCMW.
Personeel en adminstratie
Aan personeelsonkosten wordt in de grotere Wase
gemeenten meer geld uitgegeven dan in de kleinere.
Sint-Niklaas voorzag op de begroting '81 meer dan
8.000 frank. Stekene en Kruibeke minder dan
3.000.
De globale adminstratieve uitgaven liggen ook in
Sint-Niklaas (2.231 frank per inwoner) wel hoog.
maar zulks is niet onverwacht. Waasmunster is de
koploper op dit vlak: 2.364 frank per inwoner en
liefst 21.53 procent van alle uitgaven op de gewone
begroting. In Waasmunster stegen de personeels
kosten van 1978 (21.53 procent) tot 1981 met liefst
60 procent. Terwijl in de overige zeven gemeenten
meer geld wordt besteed aan «verkeer, wegen en
waterlopen» dan aan algemene adminstratie, ligt
deze verhouding in Waasmunster andersom.
Belastingen
Globaal wordt in het Waasland 84 procent van de
ontvangsten uit belastingen en retributies door
opcentiemen en aanvullende belastingen gereali
seerd en 16 procent door eigen belastingen. Enkel
in Lokeren (20 procent) en Stekene (23) ligt het
aandeel van de eigen geheven belastingen een stuk
hoger.
In de stedelijke centra Lokeren en Sint-Niklaas ligt
de opbrengst van de opcentiemen op de onroerende
voorheffing iets hoger dan die van de personenbe
lasting. Sint-Niklaas. Lokeren. Temse en Beveren
rekenen ook het hoogst aantal opcentiemen op de
onroerende voorheffing aan. Voor de opbrengst
van de aanvullende personenbelasting stijgen Sint-
Niklaas en Beveren, maar ook Waasmunster en
Kruibeke boven het Wase gemiddelde uit. Lokeren,
Sint-Gillis en Stekene hebben, zoals al vroeger
gemeld, een laag inkomen per inwoner, en dat
laatste heeft zijn weerslag op de opbrengst van het
totaal van de opcentiemen en aanvullende belas
tingen.
Het aandeel van de huisvuilbelasting in het totale
pakket gemeentelijke taksen varieert sterk: 72 pro
cent van het totaal in Lokeren, 60 procent in
Kruibeke. maar slechts 12 procent voor Beveren en
22 procent voor Sint-Niklaas. Waasmunster puurt
heel wat belastingen uit «ekonomische aktiviteiten»
(handel, industrie), samen met uiteraard Sint-Ni
klaas, Lokeren en vooral het Beveren van vlakbij
de Linkeroever. Stekene, Kruibeke en Sint-Gillis
moeten het dus niét hebben van geld uit «te
werkgesteld personeel» en «drijfkracht».
Het Gemeentefonds
Zoals gezegd vormen ook de gelden die vanuit het
Gemeentefonds worden toegekend een héél belang
rijke bron van inkomsten. De bedragen die op de
begrotingen voor '81 prijken lijken astronomisch:
Sint-Niklaas 302 miljoen, Beveren 111, Lokeren
bijna 100 miljoen, Temse bijna 70. Sint-Gillis 29
miljoen. Kruibeke 28, Stekene 26 en Waasmunster
16 miljoen. De toekenning van die centen gebeurt
volgens een resem kriteria en volgens grootte-
kategorie.
Per inwoner ontvangen Lokeren en Temse mée
geld dan Beveren, en dat heeft te maken met de
centrumfunktie van de Durmestad en de industriële
tewerkstelling in Temse. Ook het vrij hoog aantal
tewerkgestelden per inwoner in Waasmunster heeft
als gevolg dat deze gemeente op dit vlak boven de
andere kleine Wase gemeenten uitstijgt inzake
inkomsten.
Maar de dotatie van het Gemeentefonds neemt in
veel mindere mate toe dan het totaal van de
ontvangsten van de gemeenten, aldus de analyse
voor de periode 1978-1981. Een enigszins veront
rustende vaststelling, want de inkomsten uit het
Gemeentefonds vormen toch een aanzienlijk pak
ket: op de begroting 1981 van de Wase gemeenten
goed voor gemiddeld 23 procent van alle ontvan
gsten. De acht van Waas zitten nog niet in de rode
cijfers, als je dat Lokerse «ongelukje» buiten be
schouwing laat. Maar vèr van de gevarendrempel is
men toch niet meer
Wouter VLOEBERGH
«De Begrotingen van de Wase gemeenten» is een 62
pagina s dikke publikatie van de Intercommunale Vereni
ging van het Land van Waas s v.verscheen als juninum-
mer van Regionaalhet tijdschrift van deze vereniging.
rsgil
ing in Stekene dinsdag, toen de BOB met een
mensen binnenstapte bij Radio Spoetnik, het
Da ulaire station dat vanuit de Kloosterstraat in
ij in-Sinaai uitzendt of -zond. De hele apparatuur
n ui d meegenomen, de dertig meter hoge antenne-
t verzegeld. Het was rond halftien 's morgens,
etnik sputterde uit de ether weg op 100.2,
tmis bij Erik en zijn team. verontwaardiging bij
s aa liisteraars De Spoetnikkers waren van oordeel
'r de in beslagnemers allerminst met gefundeerde
;se, unenten op de proppen kwamen De RTT had
Iers pakweg twee weken geleden de kracht en
■t reikwijdte van de installatie gemeten: tegen de
Watt sterke zender werd alleen ingebracht dat
op ietwat langere termijn tot 50 Watt moest
Arn den afgezwakt, maar voor het overige konden
k! rn technische graten gevonden worden, alles
konform met de normen. Volgens het Spoet-
KCI earn, alles samen zo'n zestien man sterk, zou de
B gehandeld hebben op grond van een klacht
van de Regie der Luchtwegen die van 28 april
dateert. Maar inmiddels zou Spoetnik technisch
feilloos binnen het gareel lopen. Vandaar de erger
nis. vandaar de woede. Want de Spoetnikkers
rukten meteen naar het parket op, om klacht neer
te leggen tegen de in beslagname, en voor 's avonds
werd zelfs een betoging gepland Binnen de kortste
keren wou Spoetnik opnieuw gaan uitzenden, via
noodapparatuur.
Verontwaardiging bij de luisteraars van de binnen
een straal van acht kilometer beluisterbare zender
Die hadden zélf immers hun radiostation op de
been geholpen, invaliden en zieken zorgden trou
wens voor een niet geringe inbreng
Het is al de tweede maal op enkele weken tijd*dat
een vrije radio in het Waasland uit de ether werd
genomen. Eerder werd Aksent uit Lokeren in
beslag genomen.
W.V.
De tweede helft van augustus belooft een druk
programma te worden voor de marklbezoeker in
het Waasland. Die periode zijn er niet minder dan
drie feestmarkten. Sint-Niklaas. Beveren en Moer-
beke volgen elkaar op. Het strekt de Wase
Marktkramersvereniging tot eer steeds met iets
nieuws voor de dag te komen
In Sint-Niklaas wordt er uitgepakt met een primeur.
Naar aanleiding van de 29ste avondfeestmarkt op 21
augustus wordt er een speciale markt voor kinderen
georganiseerd. Die zaterdag wordt onze jeugd de
kans geboden, de oude spullen te ruilen of te
verkopen.
Wie is er niet in het bezit van oude prentkaarten,
stripverhalen, postzegels, oude munten, enz. en wilt
zijn «dubbele» niet verwisselen?
Iedereen heeft van die spullen die hij nu niet meer
gebruikt. Breng alles maar gerust mee. u kunt het
ruilen of verkopen op uw eigen jeugdmarkt
Prachtige prijzen, worden toegekend aan de best
verklede verkoper of verkoopster. Het standgeld
voor deze jeugdmarkt is natuurlijk gratis. Inlichtin
gen en inschrijvingen bij marktleider F. Wielandt.
ten stadhuize in Sint-Niklaas.
Tijdens de Beverse feesten heeft de avondmarkt
plaats op vrijdag 27 augustus. Tijdens de feestmarkt
wordt er een ballenworp gehouden, met als eerste
prijs een abonnement op SK Beveren. De rij van
feestmarkten wordt afgesloten met de vijfde feest
markt van Moerbeke Deze feestmarkt wordt zoals
de vorige georganiseerd in samenwerking tussen
Dekenij Opperstraat en de Wase Marktkramersve
reniging. Voor de eerste maal zijn nu de Klodde-
markters van Lokeren erbij betrokken. Zoals verle
den jaar zijn ook de drumband en majoretten van
de partij. Dat alles in de prachtige versierde Ópper-
straat op 30 augustus.
