Scheepvaartmuseum Baasrode:
levendiger dan ooit
Ballonluchtvaart en ballonrally in Sint-Niklaas
Aymonshof twintig jaar symbool
van een gelukkige oude dag
te Dendermonde
Museumfeesten kondigen zich groots aan
Ballonpost in Sint-Niklaas
4 - 3.9.1982 - De Vooroost
Wanneer onze zuiderburen de eer opeisen de lucht-
baUon te hebben uitgevonden, dan kan Sint-Niklaas
er prat op gaan alle belangrijke feestelijke gebeurte
nissen te hebben gestoffeerd met een 'lombaT zoals
men hier een luchtballon in de volksmond pleegt te
noemen.
Inderdaad, in 1784, een jaar
dus nè de uitvinding van de
luchtballon door de gebroe
ders Montgolfier. werd door
Joannes Van Goethem. een
geboren en getogen Sint-Ni-
klazenaar, een luchtballon ge
vuld met warme lucht de ruim
te ingestuurd.
Dit voorvalletje verwekte des
tijds ongetwijfeld heel wat op
hef in de gemeente. Vooraleer
echter te Sint-Niklaas de eerste
bemande luchtballon zou op
stijgen moest men wachten tot
in 1845.
Op 3 maart van genoemd jaar
werd, op de speelplaats van
het Bisschoppelijk Seminarie,
in de volksmond 'Het kollege',
onder enorme belangstelling
een luchtballon gepiloteerd
door de heer Kersch uit Me
nen, in gereedheid gebracht
voor een eerste luchtreis in het
Land van Waas.
Om vijftien uur steeg het ge
vaarte onder gejoel en gejuich
van de vele toeschouwers op.
Het was een feestelijke dag
geweest waarover nog lang
werd nagepraat
Met de Frans-Pruisische oor
log (1870), en in het bijzonder
tijdens het beleg van Parijs,
kwam de luchtballon in volle
aktualiteit.
Voor heel wat piloten, die met
behulp van hun ballon uit het
omsingelde Parijs waren ont
snapt, werd de ballonvaart na
derhand een lonende brood
winning. Zij werden, n.a.v.
feestelijkheden zoals kermis
sen e.a., in talrijke gemeenten
in Frankrijk, en ook daarbui
ten gevraagd om met luchtbal
lon een luchtreis te willen ma
ken. Dit laatste was ook het
geval in Sint-Niklaas.
Vanaf 1873 werd het kermisge-
beuren jaarlijks opgeluisterd
door het opstijgen van een
luchtballon.
Er werd een beroep gedaan op
de Franse luchthelden die het
beste van hun kunnen in onze
'goede stede' kwamen demon
streren. Deze laatsten namen
er geen genoegen mee, rustig
in de rieten mand plaats te
nemen maar voerden, tot angst
en jolijt van het publiek, stou
te staaltjes van akrobatie uit
onderaan de schuit.
Met de regelmaat van een klok
werd tot 1914. op de donder
dag van de jaarlijkse kermis,
een luchtballon «opgelaten».
De Sint-Niklazenaren waren
door het feestelijk karakter er
van zo enthousiast geworden
dat omtrent de eeuwwisseling
een naamloze vennootschap
werd opgericht die een lucht
ballon met valscherm aan
kocht.
Bij jaarlijkse lottrekking wer
den de aandeelhouders aange
duid die met de luchtballon,
n.a.v. de kermis, mochten op
stijgen. Met het uitbreken van
de eerste wereldoorlog werd
deze maatschappij jammer ge
noeg opgedoekt. Door de
Duitsers werd de ballon met
toebehoren opgevorderd. En
kel het valscherm bleef be
waard en sierde tot voor enke
le jaren een der wanden van
het Museum in Sint-Niklaas.
In 1919 werd heraangeknoopt
met de aloude traditie en tot
1971, uitzondering gemaakt
voor de periode 1940-1945,
steeg op kermis-donderdag
een luchtballon op.
Nè de tweede wereldoorlog,
vooral onder impuls van wijlen
burgemeester De Vidts, werd,
in het teken van het jaarlijkse
herdenkingsfeest van de 'be
vrijding' van ons grondgebied,
een ballonrally op het getouw
gezet.
Deze internationale ballonral
ly, die thans tot een vaste tra
ditie is uitgegroeid te Sint-Ni-
klaas, heeft op het toeristisch
vlak een grote bekendheid ver
worven.
Sedert 1948 heeft deze belang
rijke feestelijkheid, zonder on
derbreking, plaats gehad op de
Grote Markt, die met haar
totale oppervlakte van 3ha 19a
de meest uitgestrekte is van
gans België.
Ieder jaar, op de eerste zater
dag van september, tijdens de
namiddag, stijgen 9 tot 13
luchtballons op. waarvan de
piloten de niet gemakkelijk
opgave hebben te vervullen zo
dicht mogelijk te landen op
een door hen vooraf aangedui
de plaats in de onmiddellijke
omgeving van Sint-Niklaas.
De ballonvaarders dienen hier
bij voorzeker rekening te hou
den met de windrichting, wind
sterkte en ook met de weers
gesteldheid.
Het is een uniek schouwspel,
deze ganse garve luchtballons
te bekijken wanneer zij. als
reusachtige veelkleurige bol
len, onder een gouden septem-
berzon worden in gereedheid
gebracht voor de start.
Ietwat bevreemdend maar
oogstrelend is eveneens de
aanblik waarvan men geniet
wanneer de luchtballons zich
als grote donkere vlekken afte
kenen tegen een diepblauwe
herfsthemel.
Aan deze ballonrally wordt
deelgenomen door een inter
nationaal gezelschap.
Piloten uit België, Frankrijk.
Duitsland, Zwitserland, Ne
derland, Engeland, Italië en
zelfs de U.S.A., ontmoeten el
kaar op de Grote Markt waar
zij, in een sportieve en kame
raadschappelijke geest, naar
de eer dingen de trofee te
verwerven die door het stads
bestuur aan de overwinnaar
wordt aangeboden.
Het opblazen van de luchtbal
lon. dat tot de voorbereidende
werkzaamheden behoort, ge
beurt niet meer, zoals voor
heen, met lichtgas noch met
waterstofgas, maar sedert 1978
met helium.
Tijdens de laatste jaren vooral
bestaat voor deze rally een
intense en groeiende belang
stelling. Aan de toeristische
dienst worden steeds meer in
lichtingen gevraagd omtrent
deze festiviteit die jaarlijks
duizenden mensen naar de
'Grote Markt' lokt. Da ballon
rally moet u beslist zien en
beleven in het enig mooie ka
der van dit uitgestrekte plein.
Het verbond Nicofila, waarbij diverse verenigingen van Sint-Niklaas waar
postzegels worden verzameld bij aangesloten zijn, organiseert op zaterdag en
zondag 4 en 5 september weer een ballonpost.
Voor dit jaar werd weer een prachtige en kleurrijke omslag ontworpen die tijdens
het aanstaande weekeinde kan meegegeven worden met de ballon. Deze aparte
«post» zal plaatshebben tijdens de traditionele ballonfeesten op de Grote Markt
van Sint-Niklaas. Zowel zaterdag als zondag kunnen er omslagen worden
aangekocht tegen een matige prijs. Deze omslagen zijn voorzien van een
filatelistische frankering.
Diverse stands van Nicofïla-Ballonpost zal men kunnen aantreffen op de Grote
Markt. Deze zeldzame manier van postverkeer mag niemand missen. Het is
immers een bijkomende atraktie bij het jaarlijks ballongebeuren.
De bewoners van het Aymonshof en hun familie vierden mee ter gelegenheid van
het twintigjarig bestaan van het rusthuis, (v)
Wie dacht dat de stilte rond het scheepvaartmuseum in Baasrode erop neerkwam dat Mevrouw Dc Backer de een vlieger, twee Braban-
men voorgoed de deuren had gesloten, moet die mening stellig herzien. De belangstelling eerste steen van het mu- ders en een broekschuit,
voor het museum is groot te noemen en op zondagvoormiddag het moment dat men de seum kwam metsen. Deze laatste is haast ner-
prachtige verzameling kan gaan bekijken is het meer dan eens aanschuiven. Van Zij zegde alle steun toe en gens meer te vinden. Het
einde en verre komen dagjesmensen naar de palinggemeente afgezakt om de vergane beloofde zich in te spannen
grootheid en glorie van Baasrode, van de plaatselijke scheepvaart en de daaraan v°°r een waardig museum,
verbonden visserij bedrijvigheid op oude vergeelde prenten en dokumenten te bekijken. Nu staat men zover dat de
Ze blijven even bewonderend stilstaan bij de vele visserswerktuigen, bij de makettes van stad Dendermonde een
schepen, lezen brieven en stellen zich vragen over hoe het allemaal in die tijd kon. Het prachtig herenhuis met bij
scheepvaartmuseum heeft dus zijn noodzaak en zijn degelijkheid bewezen. Zaterdag en horende grond heeft aange-
zondag 5 september worden voo de vrienden van het scheepvaartmuseum nieuwe
hoogdagen, want dan hebben de Museumfeesten plaats. Als we het goed voorhebben de
derde in de rjj en ook nu weer werd gezorgd voor het nodige animo en vooral voor dat huis een grondige beurt
voldoende afwisseling. Natuurlijk staat de scheepvaart in de belangstelling. Als algemeen geven en hun rijke verza-
tema koos men dit keer de vrachtschepen, waarvan er zaterdag en zondag een twintigtal meling daar onderbrengen
te bekijken zullen zijn op de trotse Schelde.
Voor Dendermonde wordt
dat een flinke aanwinst,
maar ook voor het hele
land. Want nergens kan
gaat om een speciaal type
van boot dat bijna uitslui
tend werd aangetroffen in
de Polders van Baasrode en
Dendermonde.
De boeren van ter plekke
vervoerden er hun vee en
gaan hooi mee over het water.
De laatste museumaan
winst is een sleepspits van
38 meter. Het schip is nog
autentiek en men hoopt het
tegen de museumfeesten
van het komende weekend
kant en klaar te kunnen
men een dergelijke rijke tonen. Deze spits dateert
verzameling aan materiaal van 1922 en draagt de naam
van kleinere schepen voor
leggen.
Uitbreiding
Een museum dat geen uit
breiding neemt, is ten dode
opgeschreven. Het is een
persiflage op de uitspraak:
blijven stilstaan is achter
uitgaan. In Baasrode heeft
men dat ten volle begre
pen. Meer dan eens wordt
er dan ook gepraat over de
nieuwe aanwinsten en gere
gelde museumbezoeken
stellen telkens weer tot hun
grote verbazing en bewon
dering vast dat er een aan
tal nieuwe stukken zijn bij-
«le jeune amant» Door de
vrienden van het museum
wordt het dan ook die
naam waardig behandeld.
Prachtig boek
Een andere nieuwigheid is
dat dit jaar werd gestart
met de uitgave van een
boek dat oude prentkaar
ten over Baasrode bevat.
Niet minder dan 220 ver
schillende prentkaarten
staan erin afgedrukt en
Scheldedichter Bert Pele-
man schreef voor dit boek
een inleiding en een zeven
tal gedichten, die door kun
stenaar Regnier De Herde
Het bestuur van het Baasroodse Scheepvaartmuseum tijdens de voorbereiding van de
gelijknamige feesten, (v)
gekomen. Die worden net- op een passende wijze met
jes gekatalogeerd en uit- een fijne illustratie werden
voerig omschreven.
Maar het museum heeft
niet alleen kleine dingen in
huis. Men heeft ook zeven
boten die momenteel een
plaats hebben gekregen in
aangevuld.
Dit boek, dat tegen de prijs
van 500 fr. te koop wordt
aangeboden, kreeg als titel
«Oud-Baasrode» mee. Aan
verschillende vooraan-
een garage. Twee Hamse staanden en middenstan-
jollen, een schippersjol, ders werd gevraagd een
Lange voorgeschiedenis ook de lierenmakerijen en velen was het een vrome
Baasrode is een van die de touwslagerijen er weel- droom die allicht nooit in
dorpen die zich ontwikkeld derig. Maar aan deze weel- vervulling zou gaan. Tot
hebben in een weeldrige de kwam snel een einde, voor een paar jaar het ini-
Scheldebocht. Geen won- Dertig jaar geleden waren tiatief van de grond kwam
der dus dat de helft of mis- er nog maar drie werven en de toenmalige minister
schien de hele gemeente in aktief. Hout werd alleen van Nederlandse Kuituur,
vroegere tijden aangetrok- nog gebruikt voor de bin
ken werd door het water en nenafwerking. De romp
via de Schelde ook zijn van het schip werd in staal
schaarse boterham verdien- gemaakt. De aftakeling
de. Was men geen visser of ging verder en momenteel
palingbotter, dan was men is er nog een enkele werf
I taMÉÉ met haast geen personeel.
De werf heeft zich toege
legd op de herstellingen
van schepen. En toch blijft
Baasrode en zijn bevolking
verhangen aan de bouw
van Hollandse botters,
hoogaarzen, schouwen,
tjalken, hengsten en jollen.
Dat uit die hang en drang
naar het verleden, naar de
teloor gegane grootheid,
iuwuiv wuo. »oo ooit een scheepvaartmu- i.-
loen welvarend, want naast seum zou groeien had nie- Café De Zalm is verbonden met het Baasroodse Scheepvaartmuseum. Vrijwilligers
de scheepsbouw tierden mand durven hopen. Voor zullen de zaak tijdens de weekends openhouden, (v)
er allicht tewerkgesteld op
een van de scheepswerven,
want in Baasrode woonden
eertijds beroemde en ver
maarde schepenbouwers
wiens naam en faam tot ver
over de grenzen bekend
was. Op een bepaald mo
ment waren er niet minder
dta vijf werven die samen
meer dan 1.000 mensen te
werkstelden. Een hele ge
meente dus. Baasrode was
gasten.
ramen
pgnü
rder th
oemen
het b<
Vraag in Dendermonde aan het kleinste kind waar het Aymonshof ergens staat 'en na
zonder nadenken word je naar de Gentsesteenweg verwezen. Daar staat inderdaai b basis
een prachtig kader langsheen een druk bereden weg, maar omgeven door heel bouw.
groen, het statige gebouw, waar een zestigtal mensen van de derde leeftijd hun oude |k ven
doorbrengen. Onbezorgd en onbekommerd, want de personeelsleden van dit uitsteka trsonei
OCMW-rusthuis van de stad Dendermonde staan dag en nacht paraat om de
vaak ook grote ongemakken van het leven te verzachten. Twintig jaar al staat
rusthuis er. Het werd in de tijd gebouwd als een up to date-tehuis voor bejaarden, m roegen
ondertussen zijn de levensvoorwaarden en ook de leefgewoonten sterk gewijzigd.
De twintigste verjaardag ten blijven kijken naar een
van het Aymonshof werd merkwaardige tentoonstel-
het afgelopen weekend ge
vierd. In mineur weliswaar,
maar daarom niet minder
hartelijk. Geen groot
scheepse manifestaties dus,
prachtige tafellakens
haakwerk,
men in een sober
daar had niemand op aan- van kreativiteit en inzet.
ling van merkwaardige
mensen. Het resultaat van gepresenteerd, zelfs mo
de vrijetijdsbesteding van scheepsbouw,
bejaarde mensen, ware pa
reltjes van handwerkkunst
gedrongen en ook niemand
had die wens geuit, maar
gewoon een gezellig wee-
sen en misschien ook wel
een belangstellende extra
langstelling groot kon ge
noemd worden. De bezoe-
van de hand van
Lambrechts (wiens
dichtbundel ook te
:t opi
'ZW. E
tn stapi
Miele
ids visie
het
tn best
lensen
fieke
°V-'£
Eerst ging onze aandacht werd aangeboden),
naar de fraaie foto's van de selwerk met
bejaarden die het Aymons- (fraaie tafeltjes en
kend onder elkaar, met de hof bevolken. Onder hen en nog veel meer. En
goede vrienden en kennis- ware fotomodellen die nog biezondere aan dit
met glans en glamour van was dat op vele
hun jeugdjaren voor de fo- ergens in een hoekje
muros. Maar zaterdag en tograaf hadden geposeerd een snelle hand een
zondag bleek al dat de be- en met een stralende glim- was geschreven. We
lach ons toelachten. We moeden dus dat vele
herkenden vele figuren en jes gretig werden
kers kwamen in groepjes was er al eens iemand bij
binnen, sloegen een praatje die voor ons onbekend
De vc
l
ei
met de bejaarde mensen,
hadden een vriendelijk
woord over voor verple-
was, dan was er steeds wel
iemand in de buurt om de
nodige toelichtingen
gend personeel, gingen een geven
kijkje nemen in de eetzaal. En dan het handwerk.
door de bezoekers
maal niet bedrogen
zijn met hun aankoop,
tegendeel. Verder op
te jubileumprogramma
een optreden van de
kunstgroep Reynout
maakten van de gelegen- ragfijne naaldkant in schit- enkele geslaagde
heid'gebruik om een heer- terende motieven, leuke tjes ten beste bracht en
lijke pannekoek met een kinderkleedjes, zacht aan- tuurlijk het niet te
geurige tas koffie te nutti- voelende en haarfijn ge- ren «Tsjing Boem»
gen. hadden tijd om een breide
wandeling te maken in de prachtige
tuin en gingen vooral kij- en
ken naar het paviljoentje,
een eindweegs van het
hoofdgebouw af gelegen.
babykleedjes,
keukenschorten
keukenhandschoenen,
wonderbaarlijke eendjes
en andere vrolijke figuur
tjes om de kinderpyjama's
Daar kon men vele minu- in op te bergen, gewoon
weer voor een gezellig
menzijn zorgde en
deuntjes speelde. Tot
jolijt van de bejaarde inw wentel
ners van het Aymonshof °oes'd
ook van de vele gasten. E^a
brod
De di
een
prentkaart in het boek te
kopen. Velen zijn op deze
sympathieke vraag positief
ingegaan. Vandaar dat men
onderaan elke bladzijde de
naam en het adres kan te
rugvinden van de schenker.
Vermelden we ook nog dat
de gedichten van Bert Pele
ntan en de tekeningen van
Regnier De Herde eerlang
in een afzonderlijke facsi
mile zullen verschijnen.
Nieuwe café
De vrienden van het
scheepvaartmuseum heb
ben nog nieuws. Sedert en
kele tijd betrekken zij op
de Driehuizen te Baasrode
een van ouds gekend schip-
pers- en visserscafé dat de
naam «De Zalm» mee
kreeg. Een gezellig cafeetje
waar in de winter de kachel
heerlijk zal ronken en waar
men kan luisteren naar ou
de vissersverhalen, onder
wijl genietend van het fris
se gerstenat en misschien
binnenkort wel van een
druppel. Men heeft ernaar
gestreefd het cafeetje zo
gezelüg en intiem mogelijk
te maken. De ruimte is er
klein, maar dat helpt de
sfeer wel opdrijven. Wie
tijdens het komende wee
kend naar de museumfees
ten trekt, moet er beslist
eens binnenspringen. Het
is werkelijk de moeite
waard.
Programma
De museumfeesten worden
geopend op vrijdag 3 sep
tember om 20 uur met een
vertelavond door L. Meir-
laen, een schipper. Deze
avond heeft plaats in café
De Zalm. Zaterdag 4 sep
tember is er om 10 uur de
opening van een schilder
ijententoonstelling met
werken van Fritz en Pros
Bosteels en om 11 uur zul
len de schepen aanmeren.
Om 14 uur is er een schie
ting op de liggende wip.'
Ook de wedstrijd straatte
kenen zal dan starten. Kin
deren tot 14 jaar kunnen
daaraan deelnemen. Het
tema: de scheepvaart.
Om 16 uur zal de jury de
verschillende tekeningen
beoordelen en daarna volgt
de prijsuitreiking. Om 17
uur staat een defile van de
uit.
schepen op het programn kj dc
en om 17.30 uur wordt i dag en
start gebeven van e< voetpa
avondmarkt, die muzikaf
wordt opgevrolijkt dc
«Tjsing Boem». Niet
missen dus.
Zondag 5 september is
om 10 uur een antiek-, brt
kant- en kunstmarkt en zij
er oude ambachten te b(
wonderen. Om 14
treed de volksdansgroe
Kiudde» op en om 17.3
uur varen de twintig vrach
schepen opnieuw voort
de kade.
Een wandelkoncert om
uur gebracht door «Tsjii
Boem» sluit de feestefij
heden.
Vermelden we ook dat bi
museum doorlopend to
gankelijk is, dat men stee<
de tentoonstelling
schilderijen kan bezoekel
dat er in de zaal Scaldis e<
restaurant met Baasrood
specialiteiten is, dat er vel
schillende bars zijn en c»
fé's zijn en ook een did
voorstelling op een van d
bezoekende vracW
schepen
Een
Paula Van Lemberghen, de hoofdverpleegster in het Aymonshof (v)
Yvonne De Schrijver, al twintig jaar aktief in het Aymonshof. (v)
