m
SÉ»
i
'4
i
Aalst, ook
een «Kantstad»
Muts van
Baardegemnaar
Vonck
naar Overmere?
l
1
Postzegelkring Dendria Erembodegem
reikte prijzen uit...
ii
IV
W
SKRSt
m I W. M UK ffl,
Marktkramers in Kieldrecht
Niemandsland Aalst
helpt en zoekt...
-
STADHUIS DENDERMONDE
10 - 22.10.1982 De Voorpost
Ter gelegenheid van de kunstambachtententoonstelling in
het G-centrum te Aalst georganiseerd door «Rozemarijn»
waar kant, macramé en batik aan bod waren sprak Mw
Van Hemeldonck over «Kant in de streek van Aalst».
Na jarenlange traditie van Aalst kantstreek
de kantnijverheid in de In de regio Aalst waren
Aalsterse regio werd de zowat 4.000 werksters voor
draad weer opgenomen, de échte kant en 1453 voor
Nu niet meer als winstge- imitatiekant. De kunstige
vende bedrijvigheid, wél kant uit het Aalsterse was
als kreatieve vrijetijdsbe- vooral «Duchesse»; «Veni-
steding. se» en «Bloemen op het
Dat hier inderdaad aan kussen», «Bloemen op de
kantwerk werd gedaan hand» of «point de gaze».
blijkt uit een publikatie van Ook Ierse kant, een soort
een Frans kanthandelaar haakwerk met echter te be-
Aalst. Kraagje in Brugs bloemwerk (foto Fahy c)
motief. Ook te Erembode-
gem werden prachtige ta
felkleden vervaardigd als
geschenken voor koningin
nen Elisabeth van België
en Wilhelmina van onze
noorderburen. Dit laatste,
een fantastisch stuk. ont
worpen door de Rudder in
Jugendstil.
*- -«a» mm ;v.
Afgeschreven?
Is de kantvervaardiging
wellicht definitief afge
schreven, de drang om in
deze kunstrichting kreatief
bezig te zijn is zulks echter
allerminst. Daarvan getui
gen tal van tentoonstellin
gen als bvb een paar jaar
terug te Mere en een paar
weken terue te Aalst zelf.
Tijdens de Boerenkrijgherdenking te Overmere-Berlare
verklaarde konservator Jozef Dauwe dat er kans bestaat
dat «de muts van Vonck», vryheidsstryder tijdens de
Brabantse Omwenteling, eerlang kan worden overge
bracht naar het plaatselijk Boerenkrijgmuseum te Over
mere. De modaliteiten ervan dienen uiteraard nog bestu
deerd alvorens men tot realisatie ervan kan komen.
Baardegems meest illustere schillende zienswijzen,
zoon Heintje Van der Noot met
Uit een begoede landbou- zijn Statisten wenste terug-
wersfamilie zijn vader keer naar de vroegere toe- van 30 cm zijde met erin slaapmuts. Authentii
was «meisenier» en werkte standen en herstel van de gebeiteld »lïustplaats der zoals later bleek wegens
dus met een aantal «kos- privileges van prelaten; stoffelijke overblijfselen erin voorkomende speld<
saards» werd Jan Frans adel en ambachtenkorpora-
Vonck aan de toenmalige ties. Vonck, die de kleinste
«Hoogstraete» geboren op doch de meest aktieve vleu-
29 november 1743. De wo- gel aanvoerde, de zoge-
ning, die destijds «het kas- naamde «Patriotten», ging
teeltje» zou hebben gehe- wel met de meeste hervor- aan de noordoostkant, ge
ten werd gemoderniseerd mingen akkoord doch wil- maakt naar nauwkeurige
door het echtpaar Boel- de het absolutisme van de onderrichtingen die Vonck
Van den Houte doch op het keizer fnuiken. Daar de
einde der vijftiger jaren af- Omwenteling mislukte we-
gebroken. De naam van gens o.m. onderlinge one-
Baardegems meest illustere nigheid moest Vonck uit
zoon leeft echter nog steeds wijken naar Frankrijk. Hij
in de straatnaam «Jan was echter steeds eerder
Frans Vonckstraat», de ziekelijk geweest en zijn
wipschuttersgilde «De fysische toestand werd er
Vonckisten», het «Gasthof «arger om arger», te meer
Vonck» en vroeger was er daar hij geneesheren aan-
Wel blijft het zoeken naar ook een «Vonckistenzang- Zag als «gepatenteerde
eigentijdse vormen waarbij koor». Te Baardegem werd kwakzalvers». Lijdend aan
nog enige aarzelen wordt zelfs op het einde der twin- bloedarmoede stierf hij te
waargenomen bij het uit- tiger jaren een toneelstuk Rijsel op 1 december 1792,
testen van gedurfde kom- opgevoerd over Vonck en dus nauwelijks 49 jaar oud.
posities. De mogelijkheden de Brabantse Omwente-
blijven echter enorm groot, bng, geschreven door kan- >jaar Baardegem
In de Aalsterse Rozema- tonaal inspekteur Benoit overgebracht
rijnstraat, in «Rozemarijn» De Clerck. Moest bvb Qp 15 december 1792 werd Vonck. Nog steeds be-
zelf, is men reeds een de- «Hoop in de Toekomst» het stoffelijk overschot van waard. Dit voor de teraar-
cennium lang bezig met een heropvoering brengen Vonck naar Baardegem debestelling van de aan ty-
van Jan Frans Vonck, met gesmede koppen, tek
R.I.P.». Rond 1840. bij de nend voor de toenmalij
zowat 50* verjaardag van periode,
zijn afsterven, kreeg Vonck
een grote bronzen plaat Didaktisch materiaal
Karei Moortgat kreeg
muts toevertrouwd om
de school, samen met enk
le tekeningen, te dienen
didaktisch materiaal. E
jaar kwam de muts tijde
de les in «vaderlandse g
schiedenis» aan bod en m
nig Baardegemnaar pas
ze eens op het eigen hoof
De muts werd ook in i
meisjesscholen en verder
andere scholen getoond t
burgemeester Robert
Pauw ze als «een relikwii
liet opbergen
In 1969 had de geschiet
kundige vorser Jerooi
Vercruysse de loden ki
zelf in zijn testament had
vermeld. Naast zijn curri
culum vitae vondt men er
volgende tekst:
Aalst. Een aantal prachtige kantwerkjes.
die de Aalsterse en de Ie- perkte mogelijkheden. werksters ook meesterwer-
perse «Valencienne» als de Voorname personen, ba- ken voorkwamen waaron- B - - 0 -
mooiste beschrijft. In 1896 ronnen en graven, stonden der tal van Jugendstilont- kantklossen en sedert ver- van «Dirk verspecnt», dat overgebracht en in alle een- fus gestorven pastoor Cor-
«r .i iai leden jaar ook met naald- warp alvast pen heem- en ..,-1 »Ai.an/.,>Ar Ai*, haa Aa >1aa iran
werpen. Knopf, baron Al-
lard e.d.m.
Ook motieven voor «oor
logskant» als schilden en
kentekens van de geallieer
den. vlaggen op zakdoekjes
al dan niet met «Belgium»
hadden heel wat sukses in
Engeland en in de States.
Grote afnemer was te Lon
den in de Oxfordstraat Sel-
fridge en voor Hoover, be
schermheer van het Fonds
voor de wederopbouw van
zouden hier immers nog aan het hoofd van de kant-
8500 kantwerk(st)ers zijn vervaardiging. Voor het
geweest onder wie een hon- subkomiteit Aalst waren er
derdtal mannen die 's win- niet minder dan 75 «Fac-
ters een soort applikatie- teurs» of «factores»: Gols
kant maakten. Rond de voor de Groenstraat, Ver-
eewwisseling werd de echte voordt, Coecke. Van der
kant inderdaad verdrongen Stockt, Van den Borre,
door een soort fantaisie- Callebaut, De Saedeleer te
werk die «point d'Alost» Meldert, Van Gijseghem,
werd genoemd als na- Van der Vorst, Hageman,
bootsing van de Duchesse Moortgat te Baardegem,
en de Gaaskant. 'Muylaert te Herdersem en
In de hoofdstad werd in vele andere. Draad uit de
1915 een komitee opge- tijd van toen kan nog gele- ons land werd een prachtig
richt, afhankelijk van «het verd worden door de tafelkleed gemaakt met
Komiteit» om hulp te bie- FFR. Aalst en er is nog een Vlaamse steden in puin als
den aan de beproefde ar- behoorlijke stock van vlas,
beidsklasse waaronder de katoen en cordonnier. alle
kantwerksters. Onder toe- nummers, dus ook voor fijn
zicht van dit Komitee zou- werk. Met de stock was
den kantwerksters voor een Aalst bevoorrecht waar an-
weekloon van 3 fr (over- dere subkomitees gebrek
eenstemmend met 30 uur) hadden aan garen. Wel wa-
hun werk uitvoeren. Onder ren er moeilijkheden qua
een aantal voorwaarden al- bevoorrading wat moest
leszins als reeds hebbende gebeuren langs de «Etap-
gewerkt vóór W.O. I en pes d'Inspection» en de
minstens 16 jaar oud zijn. Duitse «Verpflegungsoffi-
Gevolmachtigde komitees zier» voor de burgerbevol-
maakten lijsten op van in king,
aanmerking komende kant- Toch bereikte het Komitee Verleden zondag was het
werksters met vermelding het gestelde doel want. pas voor Dendria-voorzitter
van hun specialiteit en hun opgericht in februari 1915 Jan Van der Borght een
afnemer. Afnemer die men werden in oktober van het- waar genoegen aan de «ge-
«kantvrouw», «kantmada- zelfde jaar reeds belangrij- lukkige» prijswinnaars van
me» ofte «factoresse» ke partijen verkocht in Ne- de prijskamp 1981-1982
noemde. Enkel de patro- derland maar ook in Lon- hun prijs te mogen over-
nen van het Komiteit moes- den. New-York en Boston, handigen; prijzen uiteraard
ten worden gebruikt en de De bezetter werd dus op geschonken door de Gene-
subkomitees zorgden voor vernuftige wijze verschalkt. ra'e Bankmaatschappij.
verdeling van het werk en Doch in november eiste de Even een woordje over het
uitbetaling. bezetter een procent in wedstrijdreglement. De ak-
Ook in Aalst-Stad was der- goudwaarde en passen voor tieve Erembodegemse
gelijk komitee gevestigd het etappegebied werden postzegelkring Dendria or-
met onder de hoede al de niet meer afgeleverd. ganiseert reeds verscheide-
omliggende gemeenten: Enig idee van de belang- ne jaren onder haar leden
Baardegem, Erembode- rijkheid van de kantver-
gem, Erondegem, Gijze- vaardiging in en rond Aalst
gem. Herdersem, Hofsta- geven U volgende cijfers:
de, Haaltert, Impe, Lede, in 1916 gingen 426 kg kant
kant, batik en macramé
De huidige lessenreeks
startte reeds op 27 septem
ber maar inhaken is steeds
mogeiijk voor liefhebbers.
Anders kan U ook wachten
tot de volgende lessenreeks
die begint in de komende
lente. Reeksen steeds van
10 lessen op maandag.
«Son nom souvent a fait
palir la tyrannie,
Fier de sa propre estime, il
a fui sa grandeur:
Trop heureux s'il eut pu
rébandre en sa patrie
Les vertus et la paix qui
régnaient dans son coeur».
De muts van Vonck!
Op 11 juli 1923 stiet graf
maker Frans De Wolf met
een pikhouweel bij toeval blootgemaakt, de kist ovc
op een hoek van de kist van langs doormidden gesn
den en de inhoud onde
zocht. De beenderen we
den geinventariseerd, gef
tografeerd en gemeten
de stoffelijke resten
leen nog gebeente do
grafmaker Albert Jacobs
een eigen kistje gelegd
begraven aan de bronze
gedenkplaat.
ware alvast een heem- en VOud begraven tegenover nelis die nog de dag van
streekgebonden evene- het St.-Jozefskoor, met de zijn dood moest worden
ment. voeten naar het altaar, teraardebesteld. De af-
Tegen Jozef II evenwijdig met de spraak luidde immers dat
Jan Frans Vonck, «licen- kerkmuur. Wél in een lo- men de pastoor naast
tiaet in byde rechten, en den kist met hout bekleed, Vonck zou begraven,
vóór dezen practiserenden zwaar zodat Baardegem- Zondagsonderpastoor en
Advocaat voor den Raed naars destijds dachten dat dienstdoende pastoor Dom
van Braband», voerde op- er schatten zouden kunnen Theodoor O.S.B. werd
positie tegen de Oosten- in verborgen geweest zijn. verwittigd en ook school-
rijkse keizer Jozef II die Een bescheiden gedenk- hoofd Karei Moortgat en
Voor nadere informatie het wellicht goed bedoelde plaat werd aangebracht aan de reeds vermelde Benoit
kan U terecht in Rozema- mensenkennis en aanpas- de oostzijde van de kerk De Clerck werden erbij ge-
rijn, Rozemarijnstraat 7. U singsvermogen ontbrak om buiten onder het venster roepen. Jozef De Bie was
beklaagt het zich alvast hervormingen te doen sla- van de rechterzijbeuk, op eveneens getuige mits hij
niet. gen. Wel huldigden oppo- één meter van de grond.
LH santen tegen Jozef II ver- een vierkant stuk marmer
Tijdens de vierde vergadering van Postzegelkring Dendria in het nieuwe filatelistisch gemaakt:
jaar, op zondag 17 oktober jl., werden een zevental trouwe klubleden eventjes in de 1. Van de Velde Patrick
878 p.
2. Coolen Linda 875 p.
3. De Doncker Jeanne
849 p.
4. Van der Borght Lutg.
832 p.
5. De Pelsmaeker Ste
ven 807 p.
pike 6- Matthijs Cyriel 553 p.
n De Niels Herman 263 p.
(Let wel: de twee laatste
Meldert, Moorse!, Nieu-
werkerken, Oordegem. Ot-
tergem, Smetlede, Vlek-
kem, Vlierzele, Wanzele
en Welle.
Twee jaar later komt ook
Kersken de rij vervoegen
doch minder gediscipli
neerd zodat ruzie ontstaat,
'n Kleine opstand met zus
ters Franciskanessen en an
dere factoressen onder lei
ding van zuster Franciska-
nes Robertine.
naar Rotterdam waarvan
140 kg Valencienne en in
1917 werd ruim 150 kg ver
scheept naar Londen en
Amerika.
In de plaats van machinaal
gemaakte bandjes, het zo
genaamde «linnekeswerk»,
trachtte men échte kant te
produceren waaronder
niettegenstaande het soms
voorkomen van mindere
kwaliteit door het inzetten
van minder begaafde kant
bloemetjes gezet. Tijdens het voorbije postzegelseizoen hadden ze immers deelgenomen
aan de onder de klubleden toch wel goed bekende prijskamp «Generale
Bankmaatschappij».
deze prijskamp. blad.
De deelnemers hoeven ie- Deelnemers aan de prijs-
dere maand (er zijn acht kamp «Generale Bank-
ronden) een afgestempelde maatschappij» mogen niet
postzegel met een vooraf- als jurylid fungeren. Iedere
bepaald nummer aan de ju- deelnemer heeft elke
ry te overhandigen. maand een ander deelne
mingsnummer en zijn naam
Dc nummers van de pos!- mag niet voorkomen op p~;;k™pd^ln
zegels welke t.jdens het ko- ztjn afgeleverd eksemplaar, niet^an al|e maande.
mend filatelistisch jaar die- zodat de juryleden nte- wedstrijdronden
nen «binnengebracht» te mand kunnen bevoordelen deeieenomen)
worden, worden telkens op of benadelen. De jury be-
het einde van het lopend staat uit drie klubleden. p 0i„0rde kwa.
filatelistisch jaar vooraf be- Aan e,ke tannengebrach.e
e jury8,eden punten toege- ^"edettn'trdSe
kend naargelang de «fris-
heid., (max 10 punten), de pnjs ontvangst nemen
«tanding., (max 10 punten). Volgend jaar wdfen ze te-
de «centrage» (max 10 pun- ru« hun k^s wa8en
ten) en de stempel (max 20 1
punten). Het aantal ver- e
worven punten wordt sa
mengeteld, en maandelijks
wordt hiervan dan een
rangschikking opgemaakt.
De eindrangschikking op
het einde van het filatelis- -.
tisch jaar wordt tenslotte en... proficiat!
opgemaakt aan de hand
van de som van de maande-
de
juist doende was aan het
schilderen van de kerk. Bij
burgemeester Pollyn tele
foneerde Ben. De Clerck
naar de prokureur des ko-
nings te Dendermonde
doch deze heer bleek nog
nooit van Vonck te hebben
gehoord en zei gewoon
«faites, faites» (doe
maar...). De broer van de
toenmalige koster zou in de
kist hebben getast doch
vond er niets ongewoons.
De 15-jarige Meldertenaar
Leon De Nil, onvervaard
en onbevreesd keek beter
toe en haalde er een muts
uit, de muts van Vonck.
Een wellicht oorspronke
lijk witte doch door de tand
des tijds verbruinde, ge
breide muts; een soort
De toenmalige burgemee
ter van Baardegem, Robt
De Pauw, liet de «relikwie!
opbergen om ze voor hi
nageslacht te bewaren ej
via stadarchivaris Kar(
Baert belandde ze in h<
archief waar ze trouwei
nog steeds in alle veilighei
wordt bewaard.
Na een vraag van de O'
vlaamse deputee De Cu]
per werd de mogelijkht
geopperd deze muts
Vonck te transfereren n;
het Overmeers museui
De Brabantse Omwent!
ling dan gezien als proli
van de latere Boerenkrij
(1789-1798). Of dit evej
tueel overbrengen
schenking wordt, een
bruikleen geven of enkj
gewoon een eenmalige ti
beschikkingstelling zal
teraard een politieke kei
zijn die via de bevoegt
kanalen, gemeenteraad
schepenkollege, moet wi
den genomen.
kendgemaakt in het klub-
Kanttentoonstelling «Rosemarijn»
De recente tentoonstelling was het resultaat van 5
jaar creativiteit van «Rosemarijn».
Kloskant. naaldkant, batik en macramé. door de
leerlingen uitgewerkt, werden er geëxposeerd.
In het voor- en najaar worden er door Rosemarijn
kursussen kloskant, naaldkant, batik en macramé
ingericht.
Volgende soorten kloskant worden er aangeleerd:
Stropkant, Russisch, Cluny - Vlaanders - Rijsels -
Brugs bloemwerk - Modern.
Alle inlichtingen hierover kunnen verkregen wor
den bij «Rosemarijn». Rosemarijnstraat 7. Aalst -
tel. 053/21.42.32.
Indien U zich aangetrokken voelt om zelf één van
deze kunstambachten te beoefenen, kom dan gerust
eens langs.
ze noteerden alvast: «Voor
nieuwe filatelistisch
jaar, 1982-1983, zullen vol
gende zegels dienen bin
nengebracht te worden:
nrs. 58-164 - 491-850 1108
- 1247 - 1342 - 1643».
Daarom: nog veel sukses
«Niemandsland»... zo doopte avond- en nachtpermanenll
de v.z.w. HAK uit Aalst vorig Kost en inwoon zijn gratis;]
jaar zijn vernieuwd krisisop- worden twee kamers en e
vangcentrum. Vele mensen badkamer ter beschikking g
van uiteenlopende leeftijden steld, de overige ruimten z
vonden er sindsdien een gemeenschappelijk. Overdiw
«doorgangshuis» en (psycho- heeft men vrij. Vrije avond
sociale) hulp bij hun zoeken en weekend zijn in onder#
naar een beter verder leven. overleg overeen te komen.
Dit kleinschalig onthaaltehuis Eventueel kan ook vrijstel#
werkt momenteel met een van stempelkontrole bekom
driehoofdige ploeg: Marleen worden.
Ovaere (voltijdse hoofdveran- Kandidaturen dienen schrift
twoordelijke), Ingrid Haverbe- lijk gericht naar v.z.w. HA
ke (begeleiding) en Annemie (Niemandsland), Sint-Ml
Van Impe (ekonome). tensplein 2, 9300 Aalst. Me
Dringend gezocht wordt een den we nog dat met de hul
hulsbewaarder. Deze (man, van Tele-Bouworde op d
vrouw of echtpaar) zou inwo- ogenblik een nieuwe leefruiif
nend zijn en instaan voor te aanqebouwd wordt.
lijkse resultaten
deelnemers.
En bij het begin van het
volgend filatelistisch jaar
worden dan de prijzen aan
de winnaars uitgereikt.
In het klubblad van Den
dria Erembodegem van
september 1982 verscheen
de uitslag van de achtste
Onder grote publieke belangstelling hjad op vrijdag 1 ronde van de prijskamp:
oktober de trekking plaats voor het tweede t v.-toestel l. Coolen Linda 132p.
dat was té winnen op de maandmarkt van Kieldrecht. De 2. De Doncker Jeanne
winnares Marina Dansaert behoorde tot de omstaanders 126 p.
die de trekking bijwoonden. 3. Van de Velde Patrick
Richard Thilleman, de winnaar van de vorige maand, was 125 p.
ook present. Beiden mochten hun gewonnen t.v.-toestel 4. Van der Borght Lutg.
in ontvangst nemen. 124 p.
Voor de allerlaatste maal wordt deze aktie herhaald op 5. De Pelsmaeker Ste-
vrijdag 5 november. ven 120 p.
Richard Thilleman poseerde fier voor de lens van de 6. Matthijs Cyriel 104 p.
fotograaf. Het bestuur van de Wase Marktkramers was
vertegenwoordigd door public relationsman Erwin De En daarna werd tevens de
Meit&ir en kommissaris Patrick Van Haut. eindrangschikking bekend-
30-31 okt.-1nov. '82
open van
14 tot22u
