Prachtige
Sint-Martinus
tentoonstelling
te Berlare en Beveren
De Voorpost -19.11.1982 - 31
itig
Zowel te Berlare als te Beveren werd het voorbije weekend een tentoonstelling
i georganiseerd met als thema Sint-Martinus. Dat komt omdat in beide gemeenten er een
Sint-Martinusparochie is en dat omdat deze kerken over heel wat bezienswaardigheden
beschikken. Had de expositie te Berlare plaats in de neo-gotische kerk, te Beveren had
men een plaats ingeruimd in het kasteel Cortewalle, een gedroomd kader voor dergelijke
o< uitzonderlijke tentoonstellingen.
Berlare kreeg de ten- gemeente een zekere
Mistelling de naam pastoor Christiaen dienst
erkschatten van de Sint- deed. Maar een volgende
ge irtinuskerk» mee en aanduiding vindt men terug
rd ze georganizeerd in 1453. Toen was er ook
or de heem- en oudheid- een pastoor, waarvan de
ro ndige kring. Men startte naam evenwel onbekend is
met een prachtig renais- gebleven. Uit die periode
ice- en barokmuziekkon- weten we ook dat de paro-
gebracht door het chie zich niet uitstrekte tot
oot Koperenensemble Bareldonk.
moré Verstraeten. Niet In de inleiding van de kata-
dat vooraf enkele toe- logus van de tentoonstel
len werden gehouden, ling lezen we dat de heer-
ïder meer door Rat Ver- lijkheid Berlare sedert de j
aeten, de voorzitter van middeleeuwen toebehoor-
WHnm; f vaa" hTT", Va^?el" Sin,-Maarten m Beveren. De heemkring én de bakkers
Ineidkundige kring die lijken bloede als Willem v.£,
ruim 400 muziekliefheb- van Berelacrc (1166), Wal- f f felh r Z,
is hartelijk welkom heet- ter Van Berlare en Dan- gastronomische dag, die elfde november. (Iv)
gastspreker Jozef Dau- neel van Berlare. Maar met
die archivaris is en in deze twee zitten we al in de De kerk van Sint-Martinus monstranzen, kapmantels
realizeren van de ten- dertiende eeuw. Verder is werd gebouwd volgens een en kazuivels enz. Maar het
u instelling heel wat in- bekend dat de heerlijkheid plan dat in 1676 werd opge- allerbelangrijkste beeldje
e aak heeft gekregen, bur- tot het begin van de zeven- maakt door landmeter P. op deze inderdaad uitste
rf Tn®e.st.er. ^an Sande die tiende eeuw in het bezit Meysman. Het was een kende tentoonstelling, was
c 1 initiatief loofde en de was van de koning van mooi gebouw, sierlijk, niet een koperen beeldje van
",n ip uitdrukte dat de ten- Spanje en later overging in te groot, met spitsvormige Sint-Martinus te paard.
nstelling heel wat be- de handen van voorname vensters, in een gotische Het dateert uit het midden
ami gsteliing zou genieten en families als van den Meer- stijl. Van deze kerk is ech- van de 16e eeuw en werd
■rre slotte pastoor De Mal- sche (1761) en de Lichter- ter alleen maar de toren eerder toevallig gevonden.
aaje die ook heel even de velde (1789). De hechte overgebleven. In 1680 was Het beeldje moet de hele
op een tere plek leg- band tussen kerk en staat. de kerk te klein geworden tijd verstopt geweest zijn
op de zolder van de kerk en
toen men deze reinigde,
werd het kostbare kleinood
aangetroffen.
Bij het bewonderen van de
tentoonstelling hebben we
ons meer dan eens de vraag
gesteld hoe het mogelijk is
geweest dat in Berlare, in
de onmiddellijke omgeving
van de plaats waar de Boe
renkrijg zijn oorsprong
vond, nog dergelijke kerk
schatten beschikbaar zijn
gebleven. Het moet zijn
dat mensen in tijd van nood
biezonder vindingrijk zijn.
Het wondermooie beeldje
in gegoten geelkoper stelt
de heilige voor te paard
gezeten. De nog jonge
edelman heeft in zijn rech
terhand zijn mantel open
en met een kort zwaard in
de linkerhand maakt hij
zich klaar om een deel van
zijn kleed te snijden. Kort
om het is een uitbeelding
van het bekende Sint-Mar-
In tinusverhaal. Het is een
dramatisch beeldje, vol ge
ladenheid, met duidelijke
Op een sokkei was ook het
processiebeeld van Onze
Lieve Vrouw te kijk ge
steld. Het dateert van de
tweede helft van de acht
tiende eeuw en zal in de
toekomst ook worden mee
gedragen in de processie.
Wat ook het geval zal zijn
van het Sint-Martinus-
beeldje.
schreed de suisse dan met
de knaap, nog steeds het
oorlelletje flink knijpend
naar de uitgang van de
kerk. Meteen kwam de
schande over de bewuste
knaap voorgoed neer.
In Beveren
De Sint-Martinustentoon-
stelling te Beveren had een
plaats gekregen in het won
dermooie kasteel Corte
walle. Ze werd georgani
zeerd door de heemkundi
ge kring «Het land van Be
veren» naar aanleiding van
het zilveren jubileum van
deze kring. De prachtige
katalogus van deze ten
toonstelling biedt zowat
160 voorwerpen. Graag has
men in Beveren ook het
wondermooie Sint«Marti-
nusbeeldje gehad, maar
vermits beide tentoonstel
lingen voor een deel gelijk
lopend waren, kon hiervan
geen sprake zijn.
De Beverse tentoonstelling
was vooral bedoeld om de
figuur van Sint-Martinus in
de volksdevotie en het
volksleven voor te stellen.
Het is inderdaad zo dat in
de volksmond er nog heel
wat verhalen de ronde
doen rond deze heilige die
moet geleefd hebben tus
sen 316 en 397.
Maar Beveren hield het
niet alleen op voorwerpen,
voor de gelegenheid wer
den door de bakkers van de
gemeente ook een Sint-
Maartensgebak klaar ge
stoomd.
Berlare. Stralenmonstrans
Gentse zilversmid Jacobus
in zilver vervaardigd door
Cachoir in 1674 (jj)
Drie mooie kelken uit de kerkschat (jj)
de restauratie van het zoals die in de Zuidelijke en werd ze vergroot.
1 die voor de eerste Nederlanden van oudsher 1719 werd onder de toen-
i niet mogelijk is om- bestond, impliceerde weiis- malige pastoor Jacob Pon-
de architekt ter zake waar een sterke overdraag- celaert een nieuwe kerk ge- renaissance elementen.
beetje de zaak in de zaamheid
iethoek drumt,
kerk met
ige schatten
Ic van Berlare is oud.
Uit oude ge-
ten overstaan
van de andersgezinden ten werd later het dak afgerukt
tijde van de reformatori- tijdens een hevige storm,
sche bewegingen in de zes- Tijdens de periode 1910-
tiende eeuw. Anderzijds J911 werd dan een derde
had deze sterke binding tot gebouwd,
ten leert men dat er°in gevolg dat menige kerk in
reeds een pastoor de omgeving meer dan eens 1 entoonsteiimg
geweest zijn te Berla- een Pare' aan de kroon van De kerk van Berlare heeft
i kan er immers ver- haar artistiek patrimonium heel wat kerkschatten te
dat er in de Paling- kon toevoegen. bieden. Kelken, cibories,
bouwd. Van deze kerk Andere merkwaardige
voorwerpen waren onder
meer een reusachtige cibo
rie vervaardigd door de
Gentse edelsmid Jacobus
Cachoier in 1669. Deze ci
borie in verguld zilver is
zonder deksel 55,5 centi
meter hoog. Het deksel zelf
is 35 centimeter hoog. Bie-
zondere aandacht ging ook
naar de vier beelden onder
de predikstoel die bedoeld
zijn om zondaars en zonda
ressen voor te stellen: de
heilige Petrus, Maria Mag-
dalena, Johannes de Doper
en Maria van Egypte (of is
het Eva). Er was ook een
schilderij voorstellend
Kristus aan het kruis uit de
eerste helft van de 17é
eeuw. We vermelden ook
graag drie kelken, waarvan
er een werd gemaakt door
de Dendermondenaar Hu-
bert Willick in het begin
van de 18e eeuw, één ge
maakt door NJ Viette uit
Gent in 1782 en door een
onbekend meester gemaakt
in de tweede helft van de
17e eeuw. Altaarkande
laars, een godslamp, wie-
De heer Van de Weyer sprak het vernieuwde jeugdhuis Sint-Martinus open. (Iv) rookvat en reliekhouders,
vormden andere curiositei-
Dud
Berlare. Vergulde ciborie Berlare. Altaarkruis ver-
vervaardigd in 1669 door de vaardigd door de Dender-
Gentse edelsmid Jacobus mondse zilversmid Philip-
Cachoir (jj) pus Van den Daele in 1760
(U)
Heem- en Oudheidkundige Kring van Berlare
Voorzitter Raf Verstraeten
Ondervoorzitter Theo Rods
Secretaris Erna De Schutter
Penningmeester Willy D'HacSc
Bestuursleden
I con De Vcirman, l .uc De Bruyne, Edmund Van den Breen, Lieve Peircns,
Mcdard Adam, I ydia Roclandt, Rosanne Vcnncman, Hilde Van den
Bossche, Antoine Adam, Georges Tassenoy, Herman Stcenhaut, Louis
Hertecant, Paul Van Driessehe, Jef Vandersehot, K.H. Cyriel De Malsche,
Piet Triest, Jacques Zaman sr.
Berlare. Sint-Martinus te
beeld uit de eerste helft van
ten in deze tentoonstelling
die heel wat belangstelling
genoot, niet alleen van de
volwassenen, maar ook van
schoolkinderen die in de
nieuwe onderpastoor van
Berlare trouwens een goe
de gids vonden. Van hem
vernamen we ook dat vele
van deze kerkschatten in de
toekomst zullen gebruikt
worden. Ze zijn immers
niet gemaakt of bedoeld
om in een pronkkast te kijk
•te worden gesteld.
Aan een van de zijaltaren
kon men kijken naar koor
kappen en kazuivels met
gouddraad geweven en
voorzien van het steeds
weerkerende oog van God
op de rugzijde van de
mantel.
paard, gegoten geelkoperen
de 16' eeuw (jj)
Vermeiden we ook nog dat
er aan een van de stevige
pilaren die het dak van de
kerk schragen een zeer ou
de foto was opgehangen
van de suisse van de kerk.
Oudere mensen wisten ons
te zeggen dat suisse Ivo
Van Malderen, die leefde
van 1868 tot 1958 en deze
eerbiedwaardige funktie
van suisse uitoefende van
1919 tot 1943 een zeer
streng man was. Het was
voldoende dat hij de jonge
snaken in de kerk met zijn
strenge ogen aankeek, zo
dat het weer ijzig stil werd.
Wie toch aan deze dodende Berlare. Het was sinds 1943 geleden dat er in de Sint-
blik kon weerstaan werd Martinuskerk te Berlare nog een suissefunktioneerde.
zonder meer bij het oor BiJ het gelegenheidskoncert op 11 november werd met
gegrepen en triomfantelijk traditie terug aangeknoopt (jj)
Berlare. Een 400-tal aanwezigen woonden in de Sint-Martinuskerk een prachtig koncert bij (jj)
