IN
PI
De Wase markt,
van kraambed tot koopakties
Waasvrienden huldigden
Jozef Truyman
Grote belangstelling op tentoonstelling
van Kanarie-specialklub te Hamme
Elfde Volkskoncert
te Hofstade
vLv£So«nl9.18üu^ Jeugd en Muziek te Lokeren
Video's en televisies in december
10 - 26.11.1982 - De Voorpost
Feest bij de maatschappij voor doven uit het Waasland,
de Waasvrienden. Een tachtigtal leden van de vereniging
woonden de eucharistieviering bij in de Sint-Niklase
hoofdkerk en nadien ging men feestvieren in Het Cen
trum aan de Grote Markt.
In de bloemen werd gezet Jozef Truyman, hij is al een Te Hamme had in het tuincentrum Strijderslaan, bij hoenders: Fr. Van Ingelghem,
kwarteeuw voorzitter van de Waasvrienden. Sinterklaas voorzjtter Bernard Permentier, voor de 14e keer de 1
had een kadootje meegebracht en behalve de Sint was jaariykse vogeltentoonstelling plaats. Dit jaar waren er
ook de heer Martens van de Nederlandstalige federatie niet minder dan 91 deelnemers uit Londerzeel, Sint
voor doven op post, zondag jl. Een serene viering, een ^mands, Grembergen, Kastel, Kruibeke, Ruisbroek,
geslaagde ontmoetingsdag bij de groepering waarvan de Temse? Bazel, Sint-Niklaas, Dendermonde, enz...
tengere heer Truyman al zo lang voorzitter is en waarbij
het sekretariaat door Marcel Beirnaert wordt waarge- In Zljn openingstoespraak feli- dy Ivens.
nomen. citeerde schepen Van de Cas- Vetkleurige kanaries wit-rood:
(wv-foto Iv) tele - brugemeester Baert had Frangois Caluwe uit Temse.
zich laten verontschuldigen - Nieuwe kleuren: Walter De rard Dhondt.
Borders: Gerard Vetkleurige kanaries wit-rood-
Londerzeel.
Stam met vier vogels: Fr. Van
Ingelghem uit Ruisbroek.
Reeks B: Europese vogels:
Eddy De Cleen.
Alle exoten, behalve zebra's:
Louis Van Kerckhoven.
Zebra vinken: Roger De
Beule.
Gele vetkleurige kanaries: Ge-
Sint-Niklaas. Jozef Truyman is al 25 jaar voorzitter van a
maatschappij voor doven De Waasvrienden (Iv)
Morgen zaterdag 27 november heeft in de Meisjes
school te Hofstade het 11" Volkskoncert plaats van
de Koninklijke Fanfare St.-Cecilia onder leiding van
dirigent Bert Veldeman.
Niet zomaar een koncert jaarlijks terugkomend uit
traditie. Wél een uitzonderlijke prestatie waarbij
hulde wordt gebracht aan de zeer verdienstelijke
dirigent.
Uniek wordt de avond alleszins wegens de gelijktij
dige samenwerking van de drie Hofstaadse zangko
ren, een primeur alleszins.
Het Kinderkoor «De Edelweisjes» zingt er onder
leiding van Fr. Baeyens, het Vrouwenkoor «Singhet
Vro» onder leiding van H. Timmerman en het
Gemengd Koor St.-Jan Berchmans» o.l.v. Jan Van
der Vurst.
U kan er terecht vanaf 19.30 u. Toegangsprijs 60 fr.
In vóórverkoop 50 fr.
Eugène De
kanaries,
kleuren: Erik
Overige parkieten: Alain Va
Hoecke.
Duiven en. hoenders: Fr. Va
Ingelghom.
Voor voorzitter Bernard Pei
mentier, onder-voorzitter An
dré Boel, sekretaris Boel e
het ijverig bestuur van
Hamse vogelvrienden was he
enthousiasme op hun vogel
show een stimulans om er me
door te gaan. Iets wat oo
schepen van sport Paul Van d
Casteele hun wenste op ht
succes dat deze vogelsho
heeft gehad te Hamme.
P.V.l
voorzitter Permentier en zijn Wilde.
dynamisch bestuur over de Dhondt. Andere posturen: ivoor: Marcel VanStrydonck.
nieuwe wijze van inrichting in Ernest Baert. Grasparkieten:
dit centrum dat werkelijk als Kruisingen met kanaries: Willy Roeck.
enig in het Waasland mag wor- Verhelst. Zonder kanaries: Gepigmenteerde
den genoemd. De talrijke vo- Phil. Van Huffel. Parkieten: nieuwe kleu
gelliefhebbers die nu naar Albert Boodts. Duiven en Weymans.
Hamme zijn afgezakt zijn er
tevens een bewijs van dat er bij
kanarie specialklub ernstig
wordt gewerkt en dat er bij
deze club steeds een groter
aantal leden te noteren valt.
Nadien dankte voorzitter Per
mentier het gemeentebestuur
en alle medewerkers voor hun
onbaatzuchtige medewerking
en tevenS alle exposanten
waarvan hij hoopte hen vol
gend jaar terug te mogen ver
welkomen te Hamme.
Op de sluitingsdag werden de
trofees overhandigd aan de
verschillende kampioenen:
Algemeen kampioen werd
Frangois Van Ingelgom 458 p.,
2. Eddy De Cleen 457 p., 3.
Frans Van Ingelgem. 4. Ge
rard Dhont, 5. Alfons Hey-
vaert, 6. Eddy Ivens, 7. Erik
Weymans, 8. Philemon Van
Huffel, 9. Roger De Beule, 10.
Willy Dhondt, 11. Eugene De
Luc°Vergauwen', "^H.^Walter ««di. Het bestuur dal Instond voo°r de'goedc afloop, (vh)
De Wilde, 15. Albert Boodts,
16. Theo Salembier, 17. Mar-
Potter, 20. Willy Verhelst.
Individuele kampioenen. Hierbij worden alle muziek- de Stedelijke Muziekakade-
Alle Europese vogels: Willy liefhebbers en alle mensen mie, Groendreef 8, te
«We
rijftU
karnt
men
De k
bfjeei
tweet
karnt
misse
Men
maar
om e
jaar
voor
uitge
Sint-Niklaas. Feest bij de maatschappij voor doven De Waasvrienden bij wie
al 25 jaar voorzitter is (Iv)
Dhondt, Sint-Niklaas, exoten, van Lokeren uitgenodigd Lokeren.
behalve zebra's; Fr. Van Inge- tot het bijwonen van een Het SEM-ensemble, onder
lghem, zebravinken: Frangois uitzonderlijk koncert. leiding van Joris De Laet,
Impf Truvmnn pphnldipd werd omdat hii Van Hese, gepigmenteerde ka- Dit koncert heeft plaats op en met medewerking van
Jozef 1 ruyman gehuldigd wera omaa naries; Enk Weymans. zondag 28 november 1982 Serge Verstookt (klarinet),
vetkleurige kanaries geel: Ed- om 20 uur, in het salon van Christina Van Damme (pia
no), en Hugo Franke:
(viool), brengt: live - elek
tronische muziek.
De toegangsprijs bedraag
100 fr. Leden van Jeugd ei
Muziek, 3+Pas en CJP beta
len 50 fr.
Jan Van Mele, voorzitter van de Wase Marktkra
mersvereniging archieftekening)
hij krijgt drie paashazen. Voor zo'n Paasaktie
worden zo'n zevenduizend plastic balletjes gevuld
met chokolade eitjes, het is afhankelijk van wat je
koopt hoeveel eitjes je uit het mandje grabbelen
mag. En soms is er een heel leuke prijs bij.
Dichterbij dan Pasen ligt december, de maand
waarin de Wase Marktkramersvereniging voor de
elfde keer een eindejaarsaktie op het getouw zet,
dit jaar met een prijzenpakket van een kwart
miljoen. Een tombola met als hoofdprijs in Sint-
Niklaas een videorecorder en verder o.m. nog
driehonderd bronzen penningen. De loten hangen
afscheurklaar te bengelen in de diverse markt-
stands, de visverkopers hoeven voortaan géén inge
wikkelde manipulaties meer te doen eer u een
schóón tombolabiljet in handen krijgt.
Deze aktie is over Sint-Niklaas én Lokeren ge
spreid, heel de maand december.
In de kleinere gemeenten wordt per markt en per
week een televisie verloot, draagbaar maar degelijk.
Vijf teevees te geef in Stekene (zaterdag), vijf in
Kruibeke (woensdag), vier in Waasmunster (vrij
dag), drie in Rupelmonde (maandag). In Kieldrecht
is er drie maand na elkaar een tv te winnen. De
zaterdagmarkten van Stekene van 25 december en 1
januari worden naar vrijdag verschoven.
Feest bij de Wase Marktkramersvereniging, blij
heid bij de klanten want diè halen er profijt uit als
zij daar zin in hebben. Wie niet zou kunnen
meefeesten op een doordeweekse dag (er moet nog
gewérkt worden ook, niet alleman is werkloos) kan
nog immer één van die feestmarkten in Sint-Niklaas
aandoen. Niet dat diè zo'n sukses zijn, maar de
vereniging wil ze graag in stand houden ten bate van
het publiek, dat dan vooral met demonstreerders en
minder met vaste kramers wordt gekonfronteerd.
Er gaat geen dag voorbij of je kan niet ergens in het
Waasland op een markt terecht. Voor koopjes,
voor gezelligheid. Slotoproep van me: in de naam
van het kraam allen tesaam naar de markt.
Wouter VLOEBERGH
«Verkopen is dienstverlenen»
De in 1923 opgerichte W E O. Wase Marktkramers
vereniging heeft haar lokaal in café Europa in Sint-
Niklaas. Op de Grote Markt, juist. Daar werd
vorige week donderdagavond géén televisie verloot
onder de perslieden. maar er was schuimwijn en dat
Markten 'in Sint-Niklaas en het Waasland: een heel rijke traditie (arch.)
Marktmannen en -madammen stonden aan het
kraambed van Sint-Niklaas, een eeuw of zeven-acht
geleden. Een kruispunt van wegen, je kwam er
mekaar tegen, er werd gepraat, gehandeld. Eens
heette het Kardinaal Mercierplein de Houtbriel, de
Varkensmarkt ook: plastischer, veel meer volksbe
trokken en misschien onderneemt de nieuwe be-
stuursploeg pogingen om dat soort benamingen in
ere te herstellen. Nog even dat plein van (voor)
Kardinaal Merrier, Place Pigalle noemen sommigen
het, maar in de zeventiende eeuw werden de
béésten er verhandeld, in de achttiende bij voor
keur groenten en varkens. Marktnamen léven, want
het plein van Merrier wordt vaak nog omschreven
als fruitmarkt of vogelmarkt. Dèèr, in die uithoek
van de vroegere Kerkendries, slaan de kramers hun
tenten nu niét meer op, oudstrijders en harmonieën
eren de nagedachtenis van de Mechelse aartsbis
schop. De Sint-Niklase donderdagmarkt leunt na
drukkelijk tegen het stadhuis en de buskotjes aan.
nieuwe toelating voor het houden van zowel een
dinsdagse weekmarkt als een jaarmarkt in oktober.
De Hammenaren moesten veel eeuwen geleden óf
in Lokeren óf in Dendermonde gaan markten, de
huidige weekmarkt bestaat slechts sedert 1929. In
Waasmunster kregen ze al in 1787 toelating om
markt te houden, maar pas een volle eeuw later
kwam het marktgebeuren écht van de grond, deem-
sterde nadien weer weg en in 1947 zou de traditie
opnieuw, voorgoed lijkt het, ingang vinden. Offi
cieus startte de markt in Moerbeke in 1849, officieel
in 1852 op dinsdagmorgen. In Kieldrecht zou de
woensdagmarkt van 1847 dateren, de bedoening
verwaterde en in 1974 werd onder impuls van de
Wase Marktkramersvereniging een maandmarkt in
voege gebracht.
Afspanningen
Het Grote Wase Marktboek moet nog geschreven
worden, als ik ooit eens even tijd heb zal ik daartoe
eens een poging wagen. Een retroverhaal vol boter
en vis, boter bij de vis dus, van graan en vlees, maar
ook van wat hedendaagse excessen als antiek- en
boerenmarkten. om van dat geprondel nog niet te
spreken, en de folkloremarkt van Nicuwkerken is
nog immer in trek
Boter, je kon die in de achttiende eeuw bij voorkeur
in Beveren en Sint-Niklaas buitmaken, maar in 1859
zou ook in Sint-Gillis een botermarkt zijn ingericht.
Alle zuivelwaren zouden ooit eens op de markt van
Kruibeke te verkrijgen zijn geweest, maar de histo
rie van het marktgebeuren dèèr iets wazigs, de
gemeente zat tussen Rupelmonde en Temse ge
klemd. Een typische zuivelmarkt is van oudsher ook
Waasmunster.
Graan en andere gewassen vormdén lang geleden
de hoofdbrok van het assortiment op onze markten,
geleidelijk aan begon men patatten te verkopen,
zuivelprodukten, groenten en fruit. De mensen van
vandaag stellen nóg hogere eisen, de kramers
hebben zich aangepast, je kan nu bijna Alles kopen
op de markt.
De hoofdschepenen van het Land van Waas stelden
in 1749 in Sint-Niklaas een vitmijn in, maar de
vismarkt wordt al twee eeuwen vroeger vermeld.
Rond die vismijn is trouwens nogal wat te doen
geweest. Het gebouwtje werd in 1764 tegenover de
Kollegestraat opgericht, later zou het aan de andere
kant van de markt worden herbouwd (1841), nog
later moest het naar de omgeving Parklaan ophoe
pelen en in 1966 kon het bouwsel helemèal opkras
sen, De vooruitgang, meneer, of eigenlijk: het
oprukkende verkeer. Op de Houtbriel stond tot
1926 een pompje, toen de aartsbisschop z'n plein
kreeg verhuisde het monumentje naar het museum.
In de marge van het markten schuimt het bier. Véél
dorst krijg je immers van kuieren en kopen, bieden
en afbieden. Etablissementen met magistrale na
men ontstonden: De Drij Coningen, Den Hert, De
Zwane, De Crone in Beveren, De Graanmaat in
Sint-Niklaas, Het Gulden Hoofd in Hamme. Het
Sint-Niklase marktplein vertoonde enige historische
gespletenheid. De ene helft hoorde immers toe,
ooit, aan de Graag van Vlaanderen, de andere hing
af van de (rijke) heer van Beveren; de meeste
afspanningen zijn overigens nu nog langs de «Be
verse» kant gevestigd, dat komt omdat je daar een
Beverse maat kon opslurpen, een grótere portie dan
aan de overkant.
Karei en Napoleon en Max
18 juli 1803 was een donderdag en Napoleon
himself, lui-même eigenlijk, zag toen met eigen
ogen hoe rijkelijk het er op het Sint-Niklase markt
plein toeging. Een overvloed aan vlas en graan,
want vooral een landbouwmarkt was dat handels
trefpunt in hartje Waasland.
In de zestiende eeuw al kon menige Wase gemeente
zich tooien met oktrooien. Het verzoek van de Sint-
Niklase pastoor De Meier tot het houden van een
donderdagmarkt werd in 1513 ingewilligd door
keizer Maximiliaan, het oktrooi kostte wel 148
pond. Stekene kreeg datzelfde jaar óók permissie
van Max. Karei V herstelde de markt van Temse
(op woensdag toen nog) in 1519 in ere, het verzoek
schrift dat schout Hannart van het arme Lokeren
indiende werd in mei 1555 door Karei V ingewilligd.
Het vroeger zo robuuste Rupelmonde had z'n
oktrooi al van in 1330, Keizer Karei zou het in 1549
bevestigen. In Beveren moet het marktoktrooi
(vermoedelijk uit de eerste helft van de zestiende
eeuw) in de brand zijn gebleven die op 20 oktober
1576 het hele centrum van dat dorp teisterde,
Albrecht en Isabella bezorgden Beveren in 1614 een
maakte veel goed. Persbijeenkomst van de kra
mers, vooral gestoffeerd door voorzitter Jan Van
Mele en public relationsman Erwin De Meirleirdie
allebei in de Kasteelstraat (vlakbij de markt natuur
lijk) in Temse wonen.
Erwin had een fraaie historiek van het Wase
marktfenomeen bijeengezameld en op papier gezet.
Jan wenste ons Vrolijk Pasen en Prettige Kerst
dagen.
De zowat tweehonderd leden tellende groepering
situeert zichzelf in de dienstverlenende sektor, want
volgens Jan Van Mele is verkopen dienstverlenen.
En natuurlijk zorgen voor je broodwinning. De tijd
is ook voorbij dat de bekokstovers van braderieën
enerzijds en de marktkramers anderajds elk voor
zich marchandeerden, men beseft bij middenstan
ders en marktkramers dat beide sektoren komple-
mentair zijn. Marktbezoekers kunnen dus best even
een shop of boetiek in de Stationsstraat binnenwip
pen, wie bij bank of kapper zijn moet loopt even
langs op het plein zelf. Een samenleving is dit toch,
niet?
En de tijd is al evenzeer voorbij dat de marktkra
mers nog quantité négligeable waren bij het door
snee-publiek, hun beroep wordt ernstig genomen en
da's maar goed ook.
De Wase marktkramers hebben er overigens een
handje van weg, het publiek te verwennen. Met
Pasen, met Kerstmis. En tussendoor ook. Hoè? Ik
moet eerst een tussentiteltje zoeken en kom dan
meteen bij u terug.
De paashaas op tv
Nee, die van de Stationsstraat in Sint-Niklaas waren
niet de eerste met het uitgeven van penningen, de
marktkramers eisen de primeur op. En de lieden die
op het plein hun tenten opslaan kwamen ook het
eerst met een Paasaktie voor de dag. In de persmap
staat erbij: buitengewoon sukses - volle overgave
van alle bestuursleden. De aktie zou vatbaar zijn
voor navolging in de Stationsstraat, heb ik me laten
vertellen vorige donderdag.
Elke marktkramer telt driehonderd frank neer en
