Eenakterfestival Stekene
eindigt met klein
decrescendo
De bloei van
het Wase toneelleven
Schitterende Hilde Rimbaut in
«Thee voor belabberden»
De Goudbloem (Sint-Niklaas) en Lust naar Kunst Lokeren
aan de eer op het Landjuweel
Het eenakterfestival in Stekene, het lovenswaar
dige, maar me dunkt niet -door alle toneelgezel
schappen met de verwachte eerlijkheid ingevolgde
initiatief van het Jan Van Steenekomité, zit erop.
Een terugblik zal de organisatoren moeilijk onver
deeld tevreden kunnen stemmen. Tevredenheid
past uiteindelijk bij hooguit drie van de acht opvoe
ringen en de algemene indruk die ik aan het
festival overhoud, is dan ook eerder negatief ge
nuanceerd. De grote kwalitatieve ongelijkheden
tussen de onderscheiden prestaties versterken het
vermoeden dat niet alleen zuiver potentiële ver-
sohillen (welk theoretisch niveau kén elk gezel
schap afzonderlijk voor het voetlicht brengen?),
maar ook een wisselende inzet in het geding was.
De tienduizend frank de «vergoeding» die de
Wase toneelgezelschappen voor hun deelname van
het komité kregen was meer dan eens erg
gemakkelijk verdiend en het is beslist niet overdre
ven te stellen dat de waarde van elke prestatie recht
evenredig was met de aandacht die eraan werd
besteed. Met andere woorden: van zes toneelvereni
gingen hebben wij allerminst het onderste uit de
kan te zien gekregen. De vaststelling noopt tot
bezinning over onder meer de financieringsfor
mule.
aan inoefening en dus echt
niet bewust gewild houte
rig spel ging) geweld aan.
Het (vermeende) opzet van
Gui De Vrieze is aanvecht
baar. maar evenzeer is elke
poging, en dus ook de zijne,
om een stuk vernieuwend
uit te werken, lovenswaar
dig. Toch blijft de vaststel
ling dat «Aardbeien met
slagroom» onvoldoende uit
de zwart-wit-verf is geko
men. Enkele onaanneme
lijkheden hebben daartoe
bijgedragen. De oude Jones
was zichtbaar te jong, beter
dan zijn jonge kapsel had
hem grijs haar gepast. De
telefoongesprekken van
Mary Toni van de Keere)
verliepen veel te snel; zij
respekteerde geen enkele
pauze en was voortdurend
aan het woord. Zoiets kan
toch niet. Ook het spel van
Marienka De Vriesere was
niet bijzonder geloofwaar
dig. Freddy Poeck (kolonel-
Eenakterfestival in Stekene. De Vlasbloem vertolkte «Thee voor belabberden(Iv)
Zaterdag 5 februari Jl., de
laatste toneelavond van het
festival, was het de beurt
aan de kringen Const Ieve
raers uit Kallo en De Vlas
bloem uit Nieuwkerken.
Enkel het laatste gezel
schap kon overtuigen met
een vrij geslaagde opvoe
ring van «Thee voor belab
berden» van de Nederland
se auteur Yvonne Keuls. De
Const leveraars hebben zich
duidelijk verslikt in hun
kapricieuze en halfslachti
ge interpretatie van «Aard
beien met slagroom» van
Bruce Frisk, waaraan zo
wel het publiek als waar
schijnlijk de akteurs een
weinig verkwikkelijke ka
ter hebben overgehouden.
Als standbeelden
spreken...
Meer dan zes jaar hebben
Mary en Hester Jones hun
erg zieke vader nu al als
slaven verzorgd. De ouwe
Jones heeft hen bij testa
ment zijn hele bezit ge
schonken. Om het betalen
van suksessierechten ech
ter te ontlopen zou het
schenkingsrecht pas na ze
ven jaar van kracht wor
den. Een kleine vorm van
chantage en Jones' twee on
getrouwde dochters hebben
er mooi genoeg van. Vooral
Mary lijdt de situatie niet
meer en begint de noodza
kelijke verzorging van
haar vader te verwaarlozen.
Een te grote gulzigheid bij
het eten van een portie
aardbeien met slagroom
kost de man uiteindelijk
het leven. Té vroeg is dat,
want de zeven jaar zijn nog
niet om. Paniek bij de zus-
jee Jones, tot Mary op het
idefe komt het lijk de rester
ende vier maanden te bewa
ren in hun nieuwe diepvrie
zer. Alles verloopt keurig
volgens plan, alleen blijkt
na de ontdooiing dat de be
jaarde dokter Price voor
drie weken met vakantie is.
Hij kende het ziekelijke ver
leden van de oude Jones en
zou zondermeer een overlij
densakte hebben getekend.
Mary kan niet verhinderen
dat de jonge dokter William
Varley, die tijdelijk de
praktijk van Price waar
neemt, binnen de kortste
keren ter plaatse is. Hij
stelt de dood van Jones
vast. wil geen overlijdens
akte tekenen, maar haalt er
de hulp bij van kolonel Tit-
heridge, huisvriend van de
zusjes en tevens lijkschou
wer. De heren komen tot de
bevinding dat hun patiënt
is overleden aan een akute
hartstilstand ten gevolge
van een té grote gulzigheid.
De kolonel doet echter zeer
gewichtig, omdat de laatste
maaltijd van zijn goeie
vriend Jones moet hebben
bestaan uit aardbeien met
slagroom, en waar vind je
midden november verse
aardbeien? Mary en Hester
krijgen het even moeilijk,
vallen flauw, maar kunnen
elkaar een knipoogje toe
gooien als de dokter in de
keuken de diepvriezer aan
treft en beweert dat alles
hem plotseling duidelijk is
geworden.
Een zwarte komedie zou dit
moeten zijn geworden,
maar wie naar Kemzeke
was afgezakt om te lachen
is bedrogen uitgekomen.
Regisseur Gui De Vrieze
heeft waarschijnlijk gepro
beerd bij middel van een in
zwart-wit-schakeringen en
vaagweg gekunsteld spel
gekonkretizeerde symbo
liek het stuk een licht
zwart-absurdisti8ch kachet
mee te geven. Maar de
halfslachtigheid waarover
ik het daarnet had, zit pre
cies in het feit dat je over
deze bedoeling na de opvoe
ring absoluut geen zeker
heid had. Zeker: het zwart-
witdekor wees in die rich
ting, de witgeschilderde ge
zichten van de kolonel en de
dokter, hun zwarte pakken
ook, het expliciet stokkeri
ge lachje van de kolonel, de
bekakte verschijning van
de dokter en het geforceerd
geblazeerde spel van Mary
en Hester Maar vooral het
binnen deze optiek willen
verklaren van dit laatste
kenmerk is makkelijk en
doet wellicht de waarheid
(nl. dat het om een gebrek
huisvriend Titheridge) en
Eric Van Oevelen (dokter
Varley) hebben wél een pas
sende prestatie op planken
gezet Van Oevelen miste
wat aan spelritme, maar
liet zijn personage verder
met de nodige kwaliteiten
evolueren. Freddy Poeck
had maar één probleem: hij
was te goed, en dat was
spijtig voor hem.
Kastjes open, kastjes
dicht
Paul, een meisje van twin
tig zo. heeft het thuis altijd
al moeilijk gehad. Het hu
welijk van haar moeder met
de man die later Pauls va
der zou worden, was niet
meer dan een toevallige
aangelegenheid («Tijdens
de oorlog maakt het niet
veel uit bij wie je in bed
terecht kwam»). Sindsdien
houdt de moeder van Paul
er de ene man na de andere
op na. Haar vader is nog
slechts een zwaarlijvige
astmatische man die zijn
tijd verdeelt tussen zijn dui
ven, de winkel die ze drij
ven en nietsdoen. Hij wordt
in de watten gelegd door
Cor, de wat bedillerige,
maar goedmenende meid
van het innerlijk weggebro
ken gezin. Bij het begin van
het stuk neemt Paul voor
het eerst Hans, een toevalli
ge vriend, mee naar haar
kamer. Ze houdt van haar
kamer, zegt ze hem, niet
om wat je ervan ziet, maar
om wat opgeborgen ligt in
al haar kastjes. Zij leest
hem dan één van haar ge
dichtjes voor, maar hij
heeft daar niet zo'n bood
schap aan. Als Cor aan
klopt en vraagt of ze geen
thee hoeven, schreeuwt
Paul haar een uitzinnig
«néé» toe. Hans verbaast
zich hierover en merkt veel
betekenend op dat ze met al
die gesloten kastjes wel
nooit ver zal komen. Hij
tracht haar op te vrijen; zij
wil weten hoe hij him rela
tie ziet. Nee, Paul moet zich
maar liever niet aan hem
vastklampen. Hij had ge
woon zin in een flirt. En
bovendien: hij voelt zich erg
Eenakterfestival in Stekene. Const Ieveraers serveerde «Aardbeien met slagroom» (Iv)
belabberd. Precies zoals
Paul trouwens; zij is toe aan
iemand voor wie ze haar
kastjes kan openen. Een
agressief bezoekje van de
moeder drijft Paul en Hans
uit elkaar. Ook zij voelt zich
al jaren belabberd en alleen,
vond niemand bij wie ze
zichzelf kon zijn, voor wie
ze geen valse schijn hoefde
op te houden. Maar on
danks de vrij analoge situa
tie kan Paul niet terecht bij
haar, zij niet bij Paul.
Een moeilijk toneelstuk dat
zeer vlot werd gedragen
door Hilde Rimbaut (Paul)
en Eddy Van Steeland t
(Hans). Vooral Hilde Rim
baut is in zegging en mi
miek ten volle tegemoetge
komen aan de veeleisend
heid van haar rol. Met de
vele fijne emotionele nuan
ces, de wisselvallige psy
chologie heeft zij geen
moeilijkheden gehad. Het
ging allemaal vederlicht,
zonder hinderlijke leemtes
of remmende onvolkomen
heden. Met Hilde Rimbaut
heeft De Vlasbloem onge
twijfeld een artieste met
professionele allures in
huis. Eddy Van Steelandt
viel, vergeleken bij haar,
gelukkig niet uit de toon.
Hij liet vooral gedurende de
eerste scènes een erg spon
tane indruk als de geduldi
ge playboy Het bevredi
gend evenwicht werd paf
(ten dele) verbroken door de
tussenkomst van Bina Jorii
(de moeder van Paul). Ze
had voortdurend een pose
van dan afwachtende, dar
plots losgelaten schichtig
heid op; ze sprak gekadan-
seerd en bijna met vaste in
tervallen. De gemoedswis
selingen van haar persona
ge kregen vorm op een on
aanvaardbaar brutale ma
nier en haar woede-uitval
bleef erg bleekjes. Met Ge
rard Decaigny (vader van
Paul) werd het algemene
spelniveau er niet beter op,
wel integendeel. De sek-
wens bij het raam (wanneer
hij zijn vermiste duif ont
waarde) stak zeer mager in
het vlees, op het lachwek
kende af zelfs. An Wilssens
(Cor) bezondigde zich mis
schien een beetje aan over
acting, bleef nu en dan te
statisch, maar zij wist zich
verder goed in de drama
tiek van het stuk te passen.
Al bij al een niet onaardige
opvoering dus.
Blau en prijzen
Zatérdag 26 februari a.s.
wordt het Eenakterfestival
in het Stekense Gildenhuis
(Dorpsstraat 42) besloten
met een optreden van de
Beverse kabaretgroep Blau
en de prijsuitreiking. De
vzw Jan Van Steene heeft
namelijk een aanzienlijk
prijzenpakket voorzien, zo
aanzienlijk zelfs dat elke to
neelvereniging die aan het
festival heeft deelgenomen
op een of andere manier wel
in de prijzen moet vallen.
De eerste bedoeling van het
inrichtende komité was ook
de plaatselijke verenigin
gen «de kans te geven een
stuk van korte adem in de
best mogelijke voorwaar
den te presenteren voor een
ruimer publiek». Een echte
wedstrijd wou men er in
Stekene liever niet van ma
ken en de prijzen zijn dus
bedoeld als aanmoedigin
gen, minder als «onder
scheidingen» 't Is maar hoe
je 't bekijkt, natuurlijk.
Prijzen zullen er zaterdag
26 februari alvast zijn voor
een regie, een algemeen ge
slaagde technische realiza-
tie, de opmerkelijke presta
tie van een akteur of aktri-
oe, het meest vlekkeloze
taalgebruik, een prijs ook
van het publiek (daarvoor
werden vóór elke opvoering
8koreformuliertje8 uitge
deeld) én een aanmoedi
gingsprijs voor een stuk
van een Nederlandstalig
auteur. Er mag waarschijn
lijk nog wel een enzovoort
bij, want wie weet heeft het
komité, dank zij de milde
aansporing van privéperao-
nen en banken, niet nog
meer bekroningen in petto.
In de algemene jury zetelen
de heren Albert Smet (voor
zitter van het Van Steene
komité én van deze jury),
professor Guido Goedemé
(lid van de provinciale kom
missie van toneel), Jaak
Van der Helst (de ervaren
massaspelregisseur), Lu-
cien De Schrijver {een plaat
selijke «toneelrat») en Ad-
riaan Magerman (die ook
lid is van de provinciale
kommissie van toneel en
o.m. kunstrecenties
schrijft voor een dagblad).
Wim Pórsoon is de sekreta-
ris van de jury.
De voorstellingen van het
eenakterfestival werden
ook vlijtig gevolgd door een
Leo DE BOCK
Bloeiend Waas toneelleven. De Goudbloem verwierf de hoogste eer op het Landjuweel in Lokeren met Wassa
Schelesnowa» (arch.)
Kompleet Waas sukses op het 48ste Landjuweel, dé
barometer voor het Vlaamse amateurtoneel. Lust
naar Kunst speelde een thuismatch in Lokeren; voor
«De Spaanse Brabander» kregen de Durmestedelin-
gen een kwotering van 85 procent, goed voor de
tweede prijs. Primus werd De Goudbloem uit Sint-
Niklaas, 89 procent behaalden ze voor «Wassa Sche
lesnowa» Volgens de jury werd er op hoog niveau
geakteerd in dit tomooi. Niet alleen de Wase gezel
schappen waren verdienstelijk. Harlekijn uit Boom
(met «De Rolstoel») en Vrank en Vrij uit Wetteren
(«Nu het dorp niet meer bestaat») werden allebei
samen derde, met 82 procent. Erasmus uit Ander-
lecht kreeg een aanmoedigingspremie voor «De drie
zusters» van Tsjechov. De volgende uitgave van het
Landjuweel vindt in de rand van Brussel, in Strom-
beek-Bever, plaats: op 12 juni start daar editie 49.
Bij die gelegenheid worden de prijzen van het 48ste
tomooi uitgereikt.
Poppe niet te kloppen
Onze recensent Willy De Greef tipte in De Voorpost
van 19 november vorig jaar al op De Goudbloem als
laureaat voor het Landjuweel, nadat hij de vereni
ging een uiterst knappe vertolking van een welis
waar zwaar-op-de-hands werk van Maxim Gorki had
zien ten beste geven. Hij loofde bij die gelegenheid
de prestatie van regisseur Dré Poppe en van akteurs
als Lea Van der Aa (de «ruggegraat» van het stuk),
Suzy Cappendijck en Rita Van Hecke. Hulde werd
toen ook gebracht aan het prachtige dekor, funktio-
neel en vlot bespeelbaar. Een homogeen sterke ver
richting.
In datzelfde nummer van De Voorpost, op dezelfde
pagina zowaar, zette onze medewerker André Dae-
ninck de verrichting van Lust naar Kunst-Lokeren
in de verf. Een volks, nog immer populair Bredero-
stuk, drie eeuwen later gul gedragen door Jacques
Van Avermaet (Jerolimo) en André Vervaet (Robbek
nol) en geregisseerd door Achiel Van Malde ren.
Onze medewerker zei, terecht blijkt nu, dat Lust
naar Kunst het onderste uit de kan had gehaald.
Wase traditie
De toneelgroeperingen uit Sint-Niklaas doen het
traditioneel behoorlijk op tomooien als dit. Sint-
Genesius vierde vorig jaar zijn 75ste verjaardag; die
bond werd laureaat van het 39ste Landjuweel, in
1973, met «Wie is bang voor Virginia Woolf», ook
het 20ste Landjuweel, in 1953, had men op z'n naam
geschreven («Hamlet»), Sint-Genesius viel ook vaak
in de prijzen op andere manifestaties: het AKVT-
toraooi, de wedstrijd in Elsloo, het Gaverjuweel in
Waregem, een concours in Helmond. De Goudbloem
van Sint-Niklaas heeft, als aloude rederijkerskamer,
een bijna stokoude historiek. Eigenlijk werd ze in
1536 gesticht, erkend ook door de Souvereine Ka
mer De Fonteyne uit Gent. De Goutbloeme voerde
het devies «Behouden simple van sinne» in haar
banier en mocht zich vanaf 1610 Hoofdkamer van
het Land van Waas noemen. In 1939 werd aan de
Sint-Niklase rederijkerskamer een nieuwe impuls
gegeven, een jaar later al viel ze in de prijzen in het
tomooi van het Nationaal Toneelverbond en het
provinciaal toeneeltoraooi in Gent. Het Landjuweel
sierde wel vaker de fleurige vriendenbond uit Sint-
Niklaas: in 1961 werd men laureaat voor «De Regen
maker» van Richard Nash; in 1962 won De Goud
bloem nog eens, met «Tramlijn Begeerte» van Te-
nessee Williams; en in 1974 skoorden zij heel hoog
met de vertolking van «De Idioot» van Dostojewski.
Ook Lokeren begint zich te ontpoppen als toneel-
vriendelijke stad. Er zijn de Sinfravrienden, Kame
leon, de Reynaertkring van Daknam en het in 1964
opgestarte Jeuton, een reizend jeugdtheater. Er is
ook, met nadruk, de in 1957 opgerichte Herman
Gorterkring, socialistisch geëngageerd; enkele ja
ren geleden ondernam de kring een toneelreis naar
Hongarije, men werd er tweede op een internatio
naal festival. Herman Gorter veroverde in 1966 de
provinciale beker. De kring scharniert vooral rond
het talent en de ijver van Fransien De Canne.
Lust naar Kunst is niet meer weg te denken uit het
theaterleven in de Durmestad. De katholiek geïnspi
reerde, in 1874 opgelichte groepering, kwam in
1949 op het voorplan met de opvoering van een heus
massaspel, «Het spel van Sint-Laurentius»waaraan
vijfhonderd mensen deelnamen. Tussen 1954 en
1957 won men drie keer de provinciale beker.
Het toneelleven in het Land van Waas bloeit. Niet
zelden worden prestaties met niveau geleverd. En
kele jaren geleden woedde de massaspelrage, die nu
naar Lebbeke is overgewaaid, volop in het Land van
Waas, en het waren de plaatselijke toneelkringen
die deze toch wel gedurfde initiatieven schraagden:
de Const Ieveraers in Kallo, Kamer Edelweiss To
neelgroep en kabaretgroep Blau (die samen een
theatertje «exploiteren») in Be veren. In Stekene
werd een festival voor Wase amateurgezelschappen
gekreëerd, een experiment dat nog moet worden
bijgeschaafd maar toch onze steun verdient.
Het is duidelijk waar de zwaartepunten liggen van
het toneelgebeuren in het Waasland. Sint-Niklaas
(Sint-Genesius, De Goudbloem en ook Tijl dat het
bij volkse stukken houdt), Lokeren (vooral dus Lust
naar Kunst en de Herman Gorterkring) en ook het
Beverse (Blau-Ket en Reinsert uit Melsele). Je kan
het meemaken dat in een dorp als Belsele dezer
dagen wel drié verenigingen aktief zijn: Kunst en
Vermaak uit Pui velde, het KWB-gezelschap De
Klokkenlappere én de «dissidenten» van Phoenix.
Niet zelden worden hoopvolle prestaties gemeld
vanuit b.v. Sin aai (Baudeloo), Temse (De Roze knop,
Oberon), Nieuwkerken (De Vlasbloem), Kieldrecht
(Kunst Veredelt), Haasdonk (Tassyns), Kemzeke ('t
Kelderken), Sint-Gillis zelfs (de KLJ) of Sint-Pau-
wels (Clapdorp), Bazel ook (XYZ), en dan hebben we
't nog niet over de Pallietere uit Steendorp, Edel
weiss in Waasmunster, enz.
In dit gewest waar zo intens toneel gespeeld wordt,
waar bijwijlen glansverrichtingen te noteren zijn,
blijft men echter verstoken van «echt» toneel, «pro
fessioneel» toneel van eigen bodem. Mechelen, Tielt,
Brugge, Kortrijk, daar kunnen de theatergroepe
ring bogen op een faam die de regionale of zelfs
provinciale grenzen overschrijdt. Al hoeft dat nog
niet te betekenen dat de centen daar toestromen.
Want kuituur kan niet zonder betoelaging van
hogerhand.
De Wazenaren, ze blijven honkvast: toneel spelen
voor familieleden en vrienden in de parochiezaal of,
soms, in de schouwburg. Men wil het blijkbaar knus
houden, al is enige fierheid niet uit de lucht als een
bekroning als die op het Landjuweel wordt in de
wacht gesleept.
W.V.
Bloeiend Waas toneelleven. Met deze cast akteerde Lust naar Kunst uit Lokeren zich in de gunst van de
Landjuweel-jury (arch.)
