Schepen voor toerisme Mare Heymans:
Buggenhout heeft eendagstoerist heel wat
te bieden
Buggenhout-Bos
Buggenhout toeristisch doorgelicht
Wandelen
in het
bos
Buggenhout. De boskapel (c)
Buggenhoui. Een panorama van de Krokkebaas (v)
Het huidige Buggenhout is een restant van een uitgestrekt bosgebied,
duizenden ha groot, dat reeds in de Xllde eeuw als «Beuckenhoudt»
vermeld wordt.
Buggenhout-bos kende een bewogen verleden en diverse malen verander
de het bos van eigenaar. Met alle gevolgen vandien. In de eerste helft van
de XlIIde eeuw stonden de graven van Gent en van Aarschot het domein
af aan de abdij van Affligem. Het omvatte de gehuchten Ten Houte,
Merchtem, Dries, Peysseghem en Coeckelbergh en was bekend onder de
naam Boschkant.
In het begin van de XVde eeuw werden de machtige heren van Grim
bergen eigenaar. Nadien de familie Halewijn, die het verkocht aan Jan,
Paltsgraaf van Rijn, Hertog van Beieren.
Het bos was toen 1.000 ha groot. Tijdens een jachtpartij op everzwijnen
verongelukte een familielid van de eigenaar, die ter herinnering de
bekende boskapel bouwde.
Gedurende enkele eeuwen was het bos dan eigendom van de Familie Van
Buggenhout. In 1777 kwam het domein terug in het bezit van de heren
van Grimbergen.
In 1846 was het bos nog 562 ha groot, in 1887 nog 400 ha, doordat het
bos werd ontgonnen ten behoeve van de landbouw. In 1899 wordt de
familie de Merode eigenaar. Gedurende de oorlogsjaren 1914-1918
wordt het bos zwaar gehavend. Ongeveer de helft wordt volledig
kaalgeslagen en nadien als landbouwgrond verkocht. Wat als bos
overblijft 160 ha wordt verkocht aan houthandelaar Clerx van
Helmond, die alle bomen met enige handelswaarde velde. Bij akte van 19
mei 1936 koopt de Staat het overblijvende gedeelte, 140 ha 10 a 08 ca bos
aan, en heeft het zo van de vernieling gered. Het beheer ervan werd
toevertrouwd aan het Bestuur van Waters en Bossen.
Pierre Van Rossem
gespendeerde frank, één frank
moet opleveren, lijkt me dat onmo
gelijk.
We rekenen trouwens op de men
sen die er voor één dagje op uit
trekken. De vraag naar buitenland
se reizen neemt, tengevolge de eko-
nomische krisis, sterk af en wie in
eigen land blijft, opteert hoofdza
kelijk voor eendagsuitstappen. Die
trend werd trouwens goed begre
pen door de huidige bestendig afge
vaardigde, die het toerisme onder
zijn hoede heeft en het eendagstoe-
risme stimuleert. De belangstelling
voor het eendagstoerisme stijgt
dus.
Buggenhout hoopt natuurlijk,
spant zich daar trouwens voor in.
om een deel van de koek te krijgen
en beschikt daartoe overigens over
een paar sterke troeven.
Buggenhoutbos
We mogen inderdaad, vervolgt
Mare Heymans. in Buggenhout
lang niet klagen. Onze gemeente
bezit immers het grootste bos van
de provincie Oost-Vlaanderen. Bo
vendien beschikken we in de per
soon van de h. Van Gucht over een
uitstekend boswachter. Iemand die
van zijn hobby zijn beroep gemaakt
heeft, erg onderlegd is' en boven
dien de gave bezit om zijn kennis
op een boeiende manier aan ande
ren door te geven.
Toegegeven, ons bos bezit niet
meer de allures van pakweg dertig
jaar geleden. Er zijn ondertussen
een paar dingen gebeurd, die naar
mijn mening, beter niet waren ge
schied. Hoewel het niet in mijn
bedoeling ligt stenen in het verle
den te werpen. Gedane zaken ne
men geen keer. En in de jaren
zestig bvb., de ekonomische expan
sie vierde toen hoogtij, had men
minder oog voor het behoud van de
natuur en primeerde de vestiging
van een paar fabrieken op het be
houd van ons natuurlijk leefmilieu.
Wat tot gevolg had, dat een deeltje
van ons bos een ander, minder fraai
uitzicht kreeg. Van de nog reste
rende 150 ha, daar ben ik vast van
overtuigd, valt echter nog best te
genieten.
Sinds jaar en dag ontvangen we in
het bos veel eendagstoeristen. De
mensen kunnen bovendien ook te
recht in de Boskapel. al even lang
een druk bezocht bedevaartsoord.
Vooral dan in de maand mei. met
als hoogdag de «Bosschijning».
Dan kan men er op de koppen lo
pen.
Alles wordt nu in het werk gesteld
om het bos, een gift van de natuur,
te behouden. In de mate van het
mogelijke wordt gepoogd het rooi
en van bomen tegen te gaan. Wat
lang niet makkelijk is, omdat het
bos deels eigendom is van Waters
en Bossen, deels gemeentelijk bezit
is en voor een deel ook in handen is
van privé-eigenaars. Vooral bij
laatstgenoemden dringen we aan
het bos. bos te laten blijven en zo
weinig mogelijk bomen te rooien.
Zelfs die exemplaren die kaprijp
zijn, met rust te laten. Verder be
vinden zich in het bos een aantal
befaamde cafés Wie kent Jean-
neke niet? waar de eendagstoe
rist terecht kan
Krokkebaas
Sinds 1975 beschikt Buggenhout
ook over een rekreatiecentrum. De
«Krokkebaas» heeft de eendagstoe
rist heel wat te bieden. Alleen de
ligging al aangevlijd tegen de
rand van het bos. verschillend van
uitzicht naargelang de seizoenen
is bijzonder aantrekkelijk. Verder
kan de bezoeker er gebruik maken
van drie openluchtzwembaden: een
kompetitiebad, een groot rekrea-
tiebad en een kleuterbad. Een
speeltuin, waarvan de tuigen mo
menteel vernieuwd worden, uitge
strekte lig- en sportweiden en een
cafetaria vervolledigen het aanbod.
De voorbije twee jaar. beklem
toont Mare Heymans, bleek de
Krokkebaas, wat de exploitatie be
treft. winstgevend. Wat meteen be
tekent dat wij het enige zwembad
in het land zijn, dat een boni ople
vert. Twee jaar geleden hielden we
er zowat 200.000 fr. aan over. Het
voorbije zomerseizoen liep de ex
ploitatiewinst op tot 600.000 fr.
Geen klein bier, vooral omdat drie
jaar geleden de Krokkebaas nog
voor één miljoen fr. verlieslatend
was.
Een en ander heeft beslist te maken
met de wijziging in de uitbatings-
vorm. We zijn nl. naar een privé-
uitbatingsvorm overgestapt. De
goeie zomer van 1982 heeft vanzelf
sprekend ook zijn duit in het zakje
gestopt. Vorige zomer noteerden
we 60.000 bezoekers. In 1981
waren er dat 45.000. Een jaar tevo
ren kwamen 50.000 bezoekers op
dagen en toch moest de gemeente
Op 1 mei zijn de problemen van de
baan. Zowel de heren die er nu al
naar snakken met hun blote bast het
water te doorklieven, midderwijl
een flinke geut boslucht meehap-
pend, als de dames die momenteel
nog verplicht zijn als bleekhuiden
door het leven te gaan, kunnen dan
te Buggenhout terecht. De «Krokke
baas» opent dan immers opnieuw
zijn deuren voor de eendagstoe
risten.
Vorige zomer mocht Krokkebaas-
uitbater Louis Claes, niet minder
dan 60.000 bezoekers noteren. Een
flink aantal, benadrukt Mare Hey
mans, schepen voor toerisme. Het
openluchtrekreatieoord vormt ech
ter niet de enige aantrekkingspool.
Buggenhout is al eeuwen verbonden
met zijn «bos». Met zijn 150 ha,
momenteel het grootste van de pro
vincie Oost-Vlaanderen. Ook die
groene oase trekt de eendagstoeris
ten aan. En wie zin heeft kennis te
maken met het best bewaarde drie
hoekig dorpsplein in Vlaanderen,
hoeft zich enkel maar naar de Dries
in Opdorp te begeven.
Over wat Buggenhout aan de toerist
te bieden heeft, zetten we een boom
op met schepen Mare Heymans.
Eendagstoerisme
In de grond zijn we gedoemd ons te
beperken tot het stimuleren van het
eendagstoerisme, begint Mare Hey
mans zijn betoog. Er bestaat im
mers geen infrastruktuur om het
toerisme op langere termijn moge
lijk te maken. Dat gebrek manifes
teert zich niet alleen te Buggen
hout, maar in de ganse regio.
In de schoot van de Regionale
Federatie voor Toerisme Dender-
monde, een organisme dat de toe
ristische belangen van de gemeen
ten Dendermonde, Buggenhout.
Lebbeke. Hamme, Zele, Laarne en
Berlare behartigt en waarvan ik
voorzitter ben, zitten we met een
zelfde probleem opgescheept.
De regionale Dendermonde be
schikt sowieso al over beperkte mo
gelijkheden. Iedere aangesloten ge
meente draagt slechts 25 centiem
per inwoner af. Wat Buggenhout
betreft bvb een goeie 3.000 fr. Met
dergelijke bedragen kun je niets
aanvangen. Niet eens een zwart-
witbrochure over de regio versprei
den. We vergaderen wel 'een paar
maal per jaar en proberen er wat
aan te doen. Het moment lijkt me
echter geenszins gunstig om de ge
meenten om een hogere financiële
tussenkomst te verzoeken.
Het toerisme vormt dan bovendien
nog een sektor, waarin in onze
kontreien althans traditiege
trouw weinig of niet geïnvesteerd
wordt. Twintig jaar geleden be
stond m.i. die kans en kon men de
idee iets uit te geven, zonder er
noodzakelijk wat in de plaats voor
te krijgen, ingang doen vinden. In
tijden dat alle gemeenten in finan
ciële moeilijkheden zitten en elke
Buggenhout. Schepen Heymans: Buggenhout heeft veel te bieden. Je moet
het alleeen maar ontdekken (c)
Flora en
fauna
Voor de eerste wereldoorlog was
Buggenhoutbos een rijk loof-
houtbos, met beuken en eiken
die soms 5 tot 7 m omtrek had
den. Bij de overname door de
staat waren de bomen met een
omtrek van meer dan 1,20 m
eerder zeldzaam.
Het Bestuur van Waters en Bos
sen tracht nu terug de majestueu
ze bestanden te herstellen. Dit
gebeurt door regelmatig, om de
zes jaar, de jonge bestanden se-
lektief te dunnen. In de overige
bestanden wordt deze omloop
verdubbeld en op 12 jaar ge
bracht. Ongeveer 50 ha is nu 40
tot 60 jaar oud en 100 ha, tussen
de 100 tot 150 jaar.
De oudste bestanden werden dus
rond 1850 aangeplant. De beu
ken bereiken nu reeds een eer
biedwaardige leeftijd, maar de
mooiste eiken moeten minstens
tweemaal zo oud worden.
Door oordeelkundige bosbouw
kundige behandeling steeg het
gemiddeld houtvolume op stam
van 92 m' tot 300 m' per ha. Van
het naaldhout is het voorkomen
van mooie lorken te vermelden.
Doordat de overgebleven bestan
den eigenlijk restanten zijn van
een eeuwenoud woud, is ook de
bosflora er maximaal ontwik
keld. VerschÜlen in bodemsoort
weerspiegelen zich dan ook di-
rekt in de vegetatie.
Voor het grootste gedeelte op
zandige bodems gelegen, vinden
we dan ook vooral soorten van
armere bodems, zoals de tot an
derhalve meter hoog wordende
adelaarsvaren, vele braamsoor
ten, sporkehout, lelietje-van-da
len ook wel meiklokje ge
noemd en de salomonszegel.
Onder de donkere beukenbossen
verdwijnen de kruiden praktisch
volledig, behalve het weinig op
vallende dalkruid.
In de eikenbestanden langs de
beekkanten, waar het iets rijker
en vochtiger is, vinden we zeer
veel zwarte bessen, in de streek
«krokkebazen» genoemd. Waar
de bodem lemiger wordt treffen
we gele dovenetel, de maagden-
palm, het bosanemoontje en een
paar sterk ruikende velden das-
look aan.
In de Henneput treden vooral
moerasplanten de witte water
weegbree en de gele waterkers
op de voorgrond.
Ook wat de diersoorten betreft,
valt in het bos nog een en ander
te beleven. Het kleine wezeltje
jaagt er op de woelmuizen en op
andere knaagdieren. Ook de her
melijn en de bunzing komen nog
voor.
Amfibieën en reptielen zijn er
ook nog. Op een vochtige plaats
kan je de prachtige geel-zwart
gevlekte landsalamander ont
moeten. Kom je een slang tegen,
schrik dan niet, het is slechts de
hazelworm, een pootloze
hagedis.
Bij de vogels is er de boomklever
met zijn klankrijke roep. Ook de
zwart-gele wielewaal is vooral in
de eikenbestanden talrijk ver
tegenwoordigd. Op het eind van
de winter zijn de roepen van de
rans- en de bosuilen niet uit de
lucht.
Het Centrum voor Natuurbe-
schermingsedukatie CVNor
ganiseert op geregelde tijdstippen
wandelingen doorheen het staats
bos. Een gediplomeerd natuur-
gids begeleidt deze wandelingen.
Ook het Bestuur van Waters en
Bossen verleent zijn medewer
king.
Deze gratis wandelingen staan
open voor iedereen. Men ver
trekt te 9.30 u. aan de Boskapel.
De wandeling neemt ongeveer
twee uur in beslag. Dergelijke
wandelingen zijn voorzien op de
zondagen 8 mei, 5 juni, 28 au
gustus, 25 september en 30 okto
ber 1983.
Wie zich interesseert voor het
reliëf, de flora, fauna en de ge
schiedenis van het bos kan ter
echt bij de gemeentelijke techni
sche dienst te Buggenhout (ge
meentehuis) waar nog een be
perkt aantal folders te verkrijgen
is. In deze folder worden boven
dien vier boswandelingen uitge
stippeld.
Voor geïnteresseerde leerkrach
ten stelde boswachter Guslaaf «*c
Van Gucht de brochure Een
bosleerpad in het staatsbos te
Buggenhout» samen. Ze bevat
bovendien een situatieplan, de
beschrijving van dertig boeiende
plekjes in het bos, enkele sugges
ties voor een leerzame wandeling
en een beknopte inventaris van
de faune en flora in Buggenhout-
Bos. Deze brochure kan besteld
worden bij het Bestuur van Wa
ters en Bossen, Houtvesterij
Gent, Koninging Astridlaan 64,
9000 Gent en te Buggenhout, bij
de boswachter. Kasteelstraat
250.
De Wielewaal-afdeling 's Heer
enbosch stippelde eveneens een
wandel- en natuurleerpad uit, dat
vertrekt aan de kerk van Buggen
hout, het bos aandoet en naar hei
centrum terugkeert. Er wordt
hoofdzakelijk gebruik gemaakt
van veldwegels. De brochure be
vat een beschrijvende tekst van
het pad. Deze brochure wordt op
de technische dienst van de ge
meente te koop gesteld tegen de
prijs van 10 fr.
Pierre Van Rossem
toen één miljoen bijpassen.
We doen vanzelfsprekend ons best
om de prijzen voor het publiek zo
attraktief mogelijk te houden. Jam
mer genoeg stellen we vast maar
dat is wellicht niet zo abnormaal,
niemand is sant in eigen land dat
de Buggenhoutenaar zelf niet zo
geweldig veel de Krokkebaas be
zoekt. Op dat vlak hopen we op
verandering.
De Krokkebaas opent zijn deuren
op 1 mei. Dan kan men er echter
enkel van 13 tot 19 u. terecht, tenzij
van tevoren verwittigd wordt. Tij
dens de weekends is het centrum
wel geopend van 10 tot 20 u. Vanaf
15 juni is de Krokkebaas dagelijks
toegankelijk van 10 tot 20 u.
De eendagstoerist die interesse be
toont voor het verleden kan in een
andere hoek van Buggenhout te
recht. De Opdorpse Dries vormt
nl. het best bewaarde driehoekig
oud-Frankisch dorpsplein van het
land.
De hoogrijpe canada's worden er
vervangen. Op advies van de bos
wachter worden linden en een aan
tal andere boomsoorten aange
plant. Deze herbeplanting oefent
trouwens geen ingrijpende invloed
uit op het totaalbeeld van het plein.
Diverse mogelijkheden
Voor de promotie van het eendags
toerisme te Buggenhout, rekent
Mare Heymans in aanzienlijke ma
te op de scholen. De tijd, aldus de
schepen van toerisme, van de klas
sieke schoolreizen, richting Arden
nen Coo, Spa, Namen, Dinant
en de Grotten van Han lijkt me
definitief tot het verleden te beho
ren. Aan de uitstappen wordt van
daag de dag een meer uitgesproken
pedagogisch karakter verbonden.
De kombinatie pedagogische uit
stap en ontspanningsreis is in Bug
genhout ideaal te noemen: in de
voormiddag staat een boswandeling
op het programma, 's
kan de jeugd zich uitle1
Krokkebaas. Wanneer de scnoien
van tevoren verwittigen, staat 's
middags voor de begeleiders overi
gens een gratis lunch klaar.
Regionaal gezien bestaat nog een
andere mogelijkheid. In de voor
middag wordt Dendermonde be
zocht en 's namiddags duikt men de
Krokkebaas binnen.
Omdat we uiteindelijk slechts 20
minuten van Brussel verwijderd lig
gen is zelfs de kombinatie Brusselse
Grote Markt-Krokkebaas moge
lijk. Kontakten in die zin met de
schepen voor toerisme van de stad
Brussel verlopen gunstig.
Meer ook dan vroeger, besluit
Buggenhout. Zo zal de Krokkebaas er de komende zomermaanden
weer uitzien: boordevol volk (v)
Mare Heymans, krijgt de eendags
toerist te Buggenhout de kans aan
geboden warm te eten. Toch niet
onbelangrijk voor diegenen die aan
hun daguitstap een meer feestelijk
cachet willen schenken. In het bos
zelf bevindt zich één restaurant, dat
weliswaar niet elke dag geopend isJ eer
In het centrum van de gemeente it c
kan men echter ook terecht. In de un'
Krokkebaas zelf worden geen
maaltijden geserveerd.
Pierre Van Rossem
