en de kleine k
De grote
Heem- en oudheidkundige
kring Berlare
stelde eersteling voor
«Het Stenen Wonder van Lietbeka»
is voorbij.
Of toch niet
Dan toch een «wonden
Waaier van Vlaamse kant in tentoonstelling
te Zele
22 27.5.1983 - De Voorpost
beeld w
t tijdens
r blijkt
verjat
binnei
n Georges Ti
bespreekt in
bijdrage de to
n de handsjv
heemkur
t eerste 1 'nt
gen. In 1933 was ik ook
reeds van de partij, toen het
mysteriespel in een zaal op
gevoerd werd. Dat was ook
mooi. In zijn tijd gesitueerd
dan. Ik herhaal het echter:
het massaspel haalt het van
alle vroegere vieringen, die
ik mocht meemaken. Het
was gewoon grandioos.
André Lissens: gevoel
van samenhorigheid,
via «Orde van Lietbeka»
bestendigen
Als iemand die al jaren in
en om het Lebbeekse toneel-
gebeuren evolueert, is me
als belangrijkste positief
resultaat van dit massa-
Onder de akteurs
eveneens besloten de «i
van Lietbeka» in het li
te roepen. De banden f
momenteel gesmeed i
mogen immers niet v
teren. Bedoeling van d
Orde zou dan ook zijn.l
de leden die erin opj
men worden, op reg<
ge tijdstippen zouden I
gaderen. Neen, de orde#
niet beperkt blijven tap
leden van de diverse lp
beekse toneelkringen.
andere mensen zullen
kans krijgen aan te sluii
Hoe de vork precies nPj
steel zal zitten, staat i
niet vast. Maar de c
ging het opzet te doenl
Lebbeke. Ereburger Juul Keppens: ik ben meteen ad
mijn schildersezel geklauterd (p. van san)
spel, de eendrachtigheid gen is er alvast. Ik ben
onder de akteurs - die tot wens persoonlijk bereid)
verschillende kringen be- daarvoor in te zetten,
horen - bijgebleven. De Op tiet voorbije nu
wrijvingen en misverstan- 8Pel heb je als akteur
den die er in het verleden zelfsprekend een aiwli
onder de kringen of onder kijk, dan als toeschout
de akteurs bestonden, wer- Je staat er middenm
den naarmate de herhalin- neemt deel aan de aktH
gen en opvoeringen zich krijgt applaus. In de
opstapelden, weggevlakt
Kenmerkend in dat ver
band was bvb. de gezamen
lijke beslissing van de ak
teurs om dinsdag, de dag
na de laatste opvoering, een
dag vrijaf te nemen, opdat
iedereen op maandagavond voorstelling nog met cm
het einde, de meeval en de te hun verkleumde hayei
weergevonden verstand- °P mekaar kregen oijtmi
houding stevig zou kunnen
vieren. Een viering die
overigens 100% is meege
vallen.
van akteurs is trom
veel respekt ontstaan t da
het pubhek. Vooral
voor diegenen die vorigi it
terdagavond meer dan
uur in de kletsende r
zaten, aan het eind vaJrt«
applaudisseren en dan
teraf toch nog wisten t«
tellen dat het «gr
schoeën» was.
muffe kelder, die alleen
maar toegankelijk zou zijn
voor de leden van de heem
kundige kringen. Neen,
dat mocht niet gebeuren, zo
zweerde men en zo rijpte da
idee om een tijdschrift uit te
geven waarin over al deze
vondsten en dokumenten
zou gehandeld worden.
Eerst de muziek
Dat tijdschrift is er onder
tussen gekomen en het valt
al dadelijk op dat in het
eerste nummer veel aan
dacht is gegaan naar de rij
ke geschiedenis van de mu
ziekmaatschappijen. In het
eerste nummer komen er
liefst drie aan bod. Hector
Blancquaert beschrijft op
een vlotte en uitvoerige wij
ze de geschiedenis van de
Koninklijke Liberale Fanfa
re Sinte-Cecilia uit Berlare.
Het blijkt dat deze maat
schappij zou ontstaan zijn
in 1834 als zangmaat
schappij en tien jaar later
aio dusdanig werd ontbon
den. Het merendeel van de
leden stapte toen over naar
een bestaande muziekmaat
schappij die dezelfde naam
droeg en geleid werd door
Algemene tevredenheid
«Het Stenen Wonder van Lietbeka» is geschied. Waar vóór enkele dagen nog
honderden akteurs en figuranten, onder leiding van regisseur Jaak Van der Helst, hun
aanhankelijkheid aan de gemeente Lebbeke én aan «ons lievraa» demonstreerden, waar
avond na avond, duizenden bezoekers het «wonder» mee kwamen beleven, heerst nu
opnieuw een doordeweekse drukte. Het Lebbeekse dorpsplein werd opnieuw ingenomen
door geparkeerde wagens. Rond de avondklok van negenen blijft de deur van het
gemeentehuis potdicht
In de harten van de Lebbekenaars echter blijven de indrukken van dit unieke
gebeuren nazinderen. Naar die indrukken peilden we via een drietal gesprekken. Met
Lebbekes burgemeester Frans Moeyersoon, met Lebbekes ereburger, kunstschilder
Juul Keppens en met André Lissens, een overtuigd Lebbekenaar, die in het massaspel
een dubbelrol voor zijn rekening nam.
Burgemeester
Frans Moeyersoon:
de mentaliteit
van de Lebbekenaars
Het hele gebeuren rond
om «Het Stenen Wonder
van Lietbeka» heeft, voor de
zoveelste keer overigens, de
speciale mentaliteit van de
Lebbekenaars blootgelegd,
wanneer het erop aankomt
«ons lievra» te eren. Alle
Lebbekenaars trekken dan
aan één zeel. Kleur of over
tuiging spelen dan niet de
minste rol.
Die mentaliteit is niet
nieuw. Ik herinner me nog
duidelijk dat in 1959, toen
een Marias toet doorheen de
Lebbeekse straten trok, ook
de muziekmaatschappijen
die toendertijd nog ster
ker politiek gekleurd wa
ren dan dit nu het geval is -
de handen in mekaar
sloegen.
Dergelijke mentaliteit
verrichtte ook nu wonde
ren. Beschouw maar even
de schoorvoetendheid
waarmee aan de planning
en de uitwerking van het
massaspel begonnen werd
en het entoesiasme dat ach
teraf ontstond en iedereen
aanstak als een niet te be
dwingen koorts. Dat heeft
me aangegrepen. Vooral in
een tijd dat de mensen heel
wat minder kerkelijke nei
gingen vertonen dan pak
weg vijfentwintig jaar
geleden.
Heb je gemerkt hoeveel
huizen bevlagd werden?
Hoevelen bovenop nog een
speciale inspanning lever
den om hun devotie tot Ma
ria kleur bij te zetten? Dat
is Lebbeke. Op en top.
Dat gevoel van samenho
righeid rondom «ons lie
vra» moet je als inwijkeling
- ik ben geen geboren Leb-
Lebbeke. André Lissens: aan de kar duwen van de «Orde
van Lietbeka» (p. van San)
bekenaar - aanleren. Je
hebt daar trouwens een
tijdspanne voor nodig.
Niet-Lebbekenaars kunnen
dat moeilijk begrijpen. Het
weer bvb. viel de voorbije
dagen niet altijd mee Ieder
een had er dus malkontent
moeten bijlopen. Maar de
Lebbekenaars waren gerust
in de zaak.
Vrijdag kwam ik het
dorpsplein opgewandeld en
werd er aangesproken door
twee persmensen, niet-Leb-
bekenaars.
«Dat zal vanavond niet
doorgaan zeker, burge
meester? Met dat slecht
weer?» vroeg de ene.
- «Dat zal vanavond niet
regenen, man!» heb ik hem
geantwoord.
Wanneer er - en dit is
mijn slotbemerking - één
zaak is die wij akteurs, al
gemeen betreuren, dan be
treft die het program
maboekje, waarin over het
hoofd gezien werd de rol
verdeling te vermelden. Ak
koord. de namen van de ak
teurs en aktrices werden
erin opgenomen, maar jam
mer genoeg ontbreekt de
rolverdeling. Dit is in het
verleden nooit gebeurd.
Een dergelijk dokuemnt,
dat ongetwijfeld door velen
zal bewaard worden, mocht
dat hiaat o.i. niet vertonen.
Voor het overige heb ik een
«gralijk schoeénen» tijd
achter de rug.
«Ben je daar zo zeker
van?»
«Inderdaad. En ik niet al
leen. Maar gans Lebbeke!»
Ikzelf heb de première
voorstelling bijgewoond. Ze
viel me bijzonder mee, mede
omdat ik besefte dat de ini
tieel geplande repetities
niet hadden kunnen plaats
vinden.
Wat me enigszins tegen
viel - dat is geen kritiek
hoor - was de vaststelling
dat de legende niet hele
maal uitgewerkt werd. Er
zat wel een epiloog aan
vast, maar persoonlijk had
ik liever gezien, dat het bvb.
klaar en duidelijk tot uiting
kwam, dat die gierige boer.
die door de duivel bekoord
werd, achteraf toch berouw
kreeg en de stenen voor de
bouw van de kerk gratis
schonk. Ik beschouw dat
trouwens als een essentieel
element in de legende.
Het meest intieme mo
ment leek me het tafereel,
tijdens hetwelk de twaalf
geslachten in vergadering
samenkomen en besluiten
een kerk te gaan bouwen.
Ik kan me die toestanden
van toen levendig voorstel
len. Wanneer iemand stierf,
zonder de bijstand van een
priester, was die familie
niet gerust voor een paar
jaar Op dergelijk ogenblik
bestond er hier dus een dui
delijke nood aan een kerk
en aan een priester. Ieder
een ervaarde dat gebrek im
mers op de meest triestige
momenten van zijn leven.
Die scène, ik herhaal het.
heeft me het meest aange
grepen.
Ere-burger
Lebbeke. Burgemeester Mo
één zeel (p. van san)
Juul Keppens:
inspirerend gebeuren
Ik heb de opvoering reeds
tweemaal bijgewoond. De
premièrevoorstelling en
dan vooral de scène tijdens
dewelke O.-L.-Vrouw aan
de weduwe verschijnt, heeft
me zodanig aangegrepen,
dat ik zaterdag meteen ach
ter mijn schildersezel ge
klauterd ben en ik die in
druk - O.-L.-Vrouw in dat
rode licht, omfloerst door
grijze rook - meteen op
doek vastgelegd heb. Zo
sterk heeft die scène me
aangesproken. Ze ontroer
de me tot in mijn diepste
binnenste.
Als waardering voor zijn
uitzonderlijke regiepresta
tie - ik heb hem als het
ware een proficat toege
schreeuwd - heb ik dit
schilderij cadeau gedaan
aan regisseur Jaak Van der
Helst. Hij was er. dat merk
te ik zo, erg gelukkig mee.
Vorige vrijdag zat ik op
nieuw onder de massa toe
schouwers. En eerlijk ge
zegd. toen heeft de scène
me minder aangesproken.
ey er soon: iedereen trok aan
Was het de herhaling? Een
andere lichtinval? Ik weet
het niet.
De totaliteit van het mas
saspel heeft me overigens
sterk aangesproken: de
vlasoogst, de ommeganck,
de apotheose. Stuk voor
stuk scènes die me erg lang
zullen bijblijven.
Het massaspel lijkt me
een weldaad voor Lebbeke.
Vooral omdat er tussen alle
medewerkers en tussen de
Lebbekenaars in het alge
meen, een band gecreëerd
werd die, lijkt me, niet zo
vlug zal verbroken worden.
Die verbroedering heb ik
trouwens zelf mogen erva
ren. Als hulp bij de grime.
Het was inderdaad gewel
dig. Neen, dc praalstoet die
in 1959 doorheen de Leb
beekse straten trok, heeft
me niet zo sterk aangespro
ken. Die optocht was ook
wel mooi, maar bezat een
gans ander karakter. Wan
neer je beide evenementen
vergelijkt, haalt het mas
saspel m.i. een merkbaar
hoger peil. Ik koester trou
wens nog andere herinne
ringen aan de Mariavierin-
De Heem- en Oudheidkundige Kring van Berlare beschikt
nu ook over een eigen tijdschrift. Dat werd op een
plechtige wijze voorgesteld in aanwezigheid van heel wat
vooraanstaanden. De viering werd zelfs muzikaal opge
luisterd door de Fanfare De Vriendenbond die enkele
geslaagde nummertjes ten beste gaf.
Van verleden naar komst moet bewaard blij-
toekomst ven. «Het is een taak van
Voorzitter Raf Verstraeten eenieder aan deze opdracht
van de Heem- en Oudheid- mee te werken» Bur ge-
kundige kring verwelkom- meester Van Sande had het
de dan de talrijke aanwezi- meer bepaald over de
gen en onderstreepte dat de geschiedenis en het ont-
pas gestichte kring zich als van de kring. «Op 6
doel heeft gesteld om gege- februari 1982 kwamen een
vens uit het verleden te ver- 30-tal gemtereseerden op
zamelen Maar daartie zal dagen met tassen boordevol
men zich niet blijven beper- dokumenten over het verle
ken Men wil ook het ge- den van Berlare. Op 9
vondene bewaren voor de maart van dit jaar waren in
toekomst en getrouw weer- de Berlaarse raadszaal
geven wat de werking van meer dan 80 aanwezigen en
de kring is. Dat zal gebeu- k°n men spreken van een
ren via het zesmaandelijks officiële start van de Heem-
tijdschrift, waarvan het al- kundige Kring Berlare en
lereerste nummer onder- Heemkundige Kring
tussen van de persen is Ovennere Het bleek dat
gerold men plots over ontzettend
In een gloedvolle uiteenzet- veel dokumenten beschikte
ting, verduidelijkte de heer °ver volksgebnnken,
Robert Ruys voorzitter van dorpsfiguren, ambachtehj-
het verbond van de kringen ke kunst. En het zou met
voor heemkunde in Oost- verantwoord zijn moest dit
Vlaanderen, dat inderdaad alles ergens opgeborgen
het verleden voor de toe- *>Uiven en worden in een
Berlare. De Heem- en oudheidkundige kring van Berlare stelde zijn eerste tijdschrift voor
(ii)
de heer Veldeman «een
amateur van ter plaatse»,
zo staat in het tijdschrift te
lezen
Uit het nummer leren we
ook dat de muziekmaat
schappij op verschillende
plaatsen gehuisvest is ge
weest. Einde 1982 werd
door de vzw Liberale socio-
kulturele werken van Ber-
lare overgegaan tot de aan
koop van de zaal Roy Rens.
met de bedoeling er een li
beraal kultureel centrum in
onder te brengen. Daar zou
den dus ook koncerten in
worden gegeven.
Koster Theo Roels van Be
rlare beschrijft dan de ge
schiedenis van de Ko
ninklijke fanfare De Vrien
denbond. die zou ontstaan
zijn 1879. Dat staat op het
vaandel van de maatschap
pij. Deze fanfare zou ont
staan zijn toen een groep
muzikanten zich afscheid
de van de Sinte-Cecilia fan
fare. Negen muzikanten
opteerden om met de pro
cessie op bedevaart te gaan
naar de Donk. En dat in
plaats van volgens de jaar
lijkse traditie te volgen en
dus mee te werken naar de
wijkkermis in de «Kruien-
berg». De negen muzikan
ten werden dadelijk de deur
gewezen en vormden dan
een eigen maatschappij die
van start ging onder de be
naming «Verenigde Vrien
den» Nadien werd die
naam veranderd in «De
Vriendenbond». In 1930
werd het vijftigjarig be
staan van de fanfare her
dacht en op 5 april van dit
jaar zal men de titel van
«Koninklijke Maatschap
pij» toegewezen krijgen.
Ook deze fanfare kende ver
schillende lokalen. Onder
meer in «De Vlaamse
Leeuw», zaal Concordia»
en nu in het parochiehuis.
In 1880 was notaris Dol
phin Michiels de eerste
voorzitter en Benoit
D'Hooghe was de eerste di
rigent.
Tenslotte beschrijft Mare
Van Gijsegem de socialisti
sche fanfare «Volharding»
die in 1924 werd gesticht
onder impuls van Prosper
Sac ré.
In de annalen wordt de eer
ste dirigent «de Gentenaar»
genoemd, wat er op wijst
dat deze man uit Gent af
komstig moet zijn geweest
en lid was van de harmonie
«Vooruit». In 1924 deed
men reeds een eerste uit
stap. Men stapte fier als een
gieter door het dorp van
De slotvoorstelling van Het Stenen Wonder vai
Lietbekawerd gekenmerkt door een gebeuren,
waarin heel wat Lebbekenaars meer zagen dan d<
pure realiteit of het loutere toeval.
Wat was er precies aan de hand? Tijdei
apotheose werd, net als tijdens de voorgaande
stellingen, aan een paar witte duifjes de
geschonken. Voor de gelegenheid, het was
de laatste voorstelling, had eigenaar Jef Van
een gedeelte van de veren van één der dieri
een blauw kleurtje voorzien. Kwestie van i
beekse blauw-witte kleuren extra in de verf te
Groot was de verbazing van velen, toen preci
duif. eens ze de vrijheid voelde, meteen neen
op de kroon die het mirakuleuze
O.-L.-Vrouw van Lebbeke tooit. Beeld dat
apotheose uit de kerk naar de
wordt gedragen. Het diertje had het daar
erg naar zijn zin, want had men het niet
het was gewoon mee de O. -L. - Vrouw kerk
dragen.
Dat precies die duif bovenop de kroon van
lievra" ging plaatsnemen, wekte bij heel wat
schouwers ondefinieerbare gevoelens op.
Pixrre Van
Berlare. Een textielfabri
kant kwam naar buiten ge
lopen en riep de omwonen
den toe: «Mensen ga bin
nen, want de duvels zijn
daar».
Lydia Roelandt tracht het
verleden van de wijk Sluis
weer te geven en bespreekt
een «kwartaalstaat met 16
kwartalen», waaruit we
vernemen dat de familie
Lion zou afstammen van
het jaar 1832.
Tenslotte is er nog
drage
noy. Hij
slagerij en de
rij. Vermelden we
dat Luc De Bruyne,
varia van de
kring, in het eerste
mer een greep deed
op een jaar tijd
elkaar gebracht
Onder het motto: Een waaier van kant uit eigen
«land», organiseert de Zeelse Kantschool. als afde
ling van de Heem- en Oudheidkundige kring, tij
dens het weekend een unieke tentoonstelling, die
doorgaat in de raadszaal van het gemeentehuis
Zele.
Voor de eerste keer in de zeer lange
nis zullen meer dan twintig kantsoorten
Vlaamse land in één tentoonstelling verzameld z
De Zeelse initiatiefnemers konden hierbij
op de kantscholen uit Brugge, Aalst, Lier,
len, Vilvoorde, Lede, Antwerpen, Brussel,
hout, Beveren-Waas en uiteraard de plaatselijk Z
se Naaldkantschool. De verschillende afdelin)
zullen tijdens de tentoonstellingsdagen him sp<
liteit demonstreren en dat zijn er heel wat als
refereren naar de klos kant, Lierse kant,
kant, frivolité, princessekant, rosaline perlé,
chelse kant, Vlaanderse kant, Rochelieu, kant vi
Binche, stropkant, filetwerk, tenerife, naaldkantJ
De vooropening van deze expo is op vrijdag, 27 u
om 20 uur in de raadszaal van het gemeentehuis. D
tentoonstelling, enig in haar genre, is vrij toegi
lijk voor het publiek op zaterdag, 28 en zondag
mei van 9 tot 12 uur en van 14 tot 20 uur. Ter d'
gelegenheid wordt een brochure aangeboden aan dl
prijs van 100 F, waar over de diverse kantsoortr
uitleg wordt verstrekt.
