ater De Smet
■uiig op zijn plaats
mmtt vao Pintii
f Irieven uit Daensarchlef van Dekenij
Bond Beter Leefmilieu steunt hardere akties
tegen storende weekendverblijven
Kranten
worden duurder
:J' '6 jaar na zijn dood wordt Priester Daens nóg vervolgd!
Hamme brengt
passende hulde
aan eeuwelinge
Valentine Heyman
De Voorpost
VRIJDAG II JUN11913 3P JAARGANG NR. 23 - 30 F
les opnieuw maken.»
Hij toont ons reeds het
nieuwe aangezicht van de
'indianenvriend'. Het is in
derdaad een perfekte ko
pij.
«Niemand had gedacht dat
dit beeld in elektrolyseko-
tegen juli 1984, maar dan in polyester
len! foickig was het redelijk stil in de Dendermondse Kerk- fr. kosten. Uiteindelijk zul-
iat toen de «redder» der Indianen, de Dendermondse len wij kopijen maken van
uiet pater De Smet, langzaam maar zeker van zijn een beeld dat in het mu-
iel tuimelde en met z(jn neus tegen de rozen te- seum staat. Deze buste
htkwam. Even later waren de scholen uit en uiteraard gaat van de hand tegen
teg de gevallen redder heel wat belangstelling. Snel 10.000 fr. Er worden maar
rd hjj door de stedelijke diensten weggebracht en in 15 exemplaren van ge-
trijl naar de koele ruimten van de technische diensten maakt. Zij worden telkens
bracht.
koperen pater werd er
Ihoofd, arna het bo
ste stuk een plaats
eg in de werkpijp van
chel Peelman. waar al-
:i eigenaardige toestel-
staan om het stadsbe-
op tijd en stond van
uns: oen' borden, teiloren,
1x11 etten en andere ver-
penngen te voorzien,
hel is niet zo maar de
wede beste. Hij volgde
ana en aan de Stedelijke
demie voor Schone
sten, waar hij o.m.
bg was van beeldhou-
|Jos De Decker,
behulpzame Willy
iroeck dirigeerde
igs allerlei kamions,
ers en grijpers naar
terrein van de recht
waar boven in één
|die bunkerachtige spe- Dendermonde. Michel Peelman en Andre Pauwels bewonderen'het nieuwe gelaat van
van pater De Smet (v)
het atelier
,'1 Peelman ligt.
fdslid André Pauwels zetten. Ik ben ervan over- in zand gegoten zodat er
de toezegging van tu'gd dat vele Dendermon- geen gietvorm van blijft be-
Jstadsbestuur om zich denaars wat graag bereid staan. De beelden zijn in
I de naar beneden ge- zullen zijn om daartoe hun zeer zuiver tin en worden
:rde pater bezig te steentje bij te dragen. Ik genummerd. Ook de ande-
:n. André zal voor de schat dat we ongeveer re herinneringen worden
fondsen, de admini- 350.000 fr. gaan nodig heb- enkel in een beperkt aantal
en de public-rela- ^en om materialen aan
zorgen, terwijl Michel te kopen. Dat geld zullen
juli 1984 een spik- we bijeenkrijgen door het
lieuwe pater moet verkopen van herinne
ringen.
Er is eerst en vooral een
Pi
ivijzen
ider kosten
wordt een énig pro-
vertelt André Pau-
■"«•ui uciaau uc mou
Lielx j^uren van Michel,
sseii E" wij het standbeeld
rani Pater De Smet op-
exemplaren gemaakt.
Op die manier hopen we de
350.(XX) fr. samen te krij
gen die er waarschijnlijk
zullen nodig zijn».
Michel Peelman leidt ons
soort plaket dat tegen 250 rond in zijn krocht. Het
fr. zal verkocht worden, vocht plakt tegen de mu-
Dat plaket is reeds klaar.
Zonder al te veel kos- Het is fraai en dekoratief.
alleen betaalt de stad Daarnaast brengen wij ook
een profiel van de pater op
de markt. Dat profiel
wordt op een staander ge-
rc CÉ* op het Kerkplein monteerd en zal zo'n 1.000
ren. Met zijn onafscheide
lijke sigaret wijst hij naar
het zwaar gehavende kope
ren hoofd van de pater.
«Daar is niets meer van te
maken, zegt hij. Het enige
wat wij konden doen is al-
per was gemaakt, vertelt
hij. Men was ervan over
tuigd dat het brons of mes
sing was, maar nee, ge
woon elektrolysekoper.
Dat wil zeggen een dunne
koperen of metalen plaat,
waarop door elektrolyse
nog eens- een laag koper
werd aangebracht Hij
geeft ons een demonstratie
en inderdaad, een wit stuk
je metaal trekt in het bad
de geladen koperdeeltjes
aan. «Zo is dat gegaan,
glundert Michel. De ver
schillende stukken van het
beeld werden nadien met
lood versterkt en aan me
kaar gelast.
Vervolg op blz. 6
ïitiol b -
ader i voorzitter van de Vereniging voor Aalsters Kultuurschoon Jan Van der Hulst
ind "vingen we, in primeur, verschillende brieven van het Daensarchief der Dekenij Aalst
Opzout °mW'"e van a'<tua''te't en v'ak v<^r Daensdag te Aalst, U niet kunnen
'mees ^9easf°nds vroeg aan de eigenaar van het huis waar Priester Daens op 14 juni 1907
roep toelating om er een gedenkplaat aan te brengen op de oude zware deur in de
bure ®>rynstraat. Dit werd geweigerd door de familie van Sylvain Van Der Gucht die
pooi!' "tans een goede vriend van Daens was en met wie hij een schilderskring vormde
ken: rvan Van der Gucht moderator en lesgever was. Het bewijst dat er weinig begrip
it opgebracht en oude bewaardersgeest en verdekt franskiljonisme nog worden
m jtklcefd. Iets wat het einde van Priester Adolf Daens nog tragischer maakt.
N Daens was weggetrok- bij nicht Maria in de Molen- Jules Delafortrie en bij wie hij
zijn broer Pieter om straat, de dochter van Pieter allicht meer begrip vond dan
fn vrede te gaan zoeken Daens die gehuwd was met bij zijn broeder Pieter die nuk-
ia" en uitgave van
de cuyper
lit ID 1 »V*t34
n W tadtnnoncto
erfil® -052/21.40.00
aanó «Uk. KB 442-8601401-36
numimr 30 F
11 1.350 F
ianT° 700 F
360 F
SECU??^k8ult0evr
Vorige maandag is de prijs van de dagbladen
gestegen van 15 naar 16 F (of 96 F per week). De
reden hiervoor zyn de gestegen produktiekosten.
De regionale weekbladen, aangesloten bij de Natio
nale Federatie der Informatie Weekbladen, hebben
een overeenkomst met de overheid die stelt dat deze
media hun verkoopprijzen het dubbele laten bedra
gen van de prfjs van de dagbladen.
Aldus zullen wij de verkoopprijs van De Voorpost
vanaf 1 juli op 32 F brengen.
De aandacht van de lezer weze erop gevestigd dat de
weekbladen in dit land geen enkele staatssteun
ontvangen.
De uitgever,
D. De Cuyper.
kig bleet en de houding van
Adolf Daens niet begreep.
Op het geweten van Priester
Adolf Daens werd van buiten
af grote druk uitgeoefend. Bij
de klerus groeide die uit tot
gewetensdwang. Reeds op 1
juli 1905 schreef de sekretaris
van de bisschop, de heer De
Baets, in het Frans naar de
Deken van Aalst confiden-
tiellement pour votre gouverne
«Mr. Daens doit déclarcr en
présence de 2 témoins qu'il
regrette sa désobéissance vis
vis de son Evêque et vis vis
du Saint Père, attendu qu'il
donné en restant longtemps
sous le coup de la suspense san
rien faire pour être relevé de la
censure. Monsieur le Doyen
s'efforcera aussi d'obtenir de
lui qu'il renonce a toute mani
festation qui pourrait avoir lieu
éventuellement a l'occasion de
son enterrement. par exemple
discours etc. Getekend A. De
Baets. Vic. gen.
In deze brief stonden veel on
waarheden. Priester Daens
werd nooit openlijk door Ro
me veroordeeld en de richtlij
nen van Rome waren schaars
Het bisdom werpt behendig de
schuld op de Paus.
Op de ziekelijke man. nog
steeds begaan met het heil van
het godsvolk, werd geweldige
druk uitgeoefend.
Zo vindt men onder de papie
ren van het Daensfonds, onge-
naamtekend en zonder datum,
in het Frans gericht tot Mon
seigneur, wellicht om niet te
worden verstaan: «Votre
Op 25 juni a.s. zal Hamme opnieuw
I hebben; Valentine Heyman, beter gekend in de Durmege^
meente als Falie Bnjs, de naam van haar moeder. Van
haar gezondheid heeft ze niet te klagen. Ze woont in bij
haar dochter Maria en schoonzoon Rene De Loose in de
Drapstraat. Haar vader. Louis Heymans. afkomstig van
Opwijk, werkte als touwslager bij de familie Vermeire en
haar moeder Maria Brijs was verwant aan Jef Scheirs, de
schrijver van 'De Filosoof van Agem'. Het gezin kreeg
acht kinderen, vier meisjes en vier jongens. Drie jongens
en één meisje weken uit naar Brussel. Onder de jongens
kregen er twee een speciale artistieke begaafdheid mee:
Gustaaf die in de eerste wereldoorlog ernstig werd gewond
en in Engeland werd verpleegd kon daar zijn studies
voltooien als etser en schilder. Karei die in 1982 overleed,
was een bekend kunstschilder.
Op 15 oktober 1904 huwde Valentine met Jozef Van
Wiele. meestergast in de stijfselfabriek Vermeire. Wan-
neer Jozef bij vader Heymans om de hand vroeg van zijn
toekomstige vrouw kreeg hij te horen: «Jef jongen, draag
er goed zorg voor want het is mijn beste». Eerst ging het
I jonge gezin zich vestigen in de Aartstraat in een trapwo-
ning. In die tijd waren de trappen noodzakelijk omdat de
Durme soms tweemaal per dag buiten haar oevers trad en
de straat overspoelde. Uit het gezin Van Wiele-Heymans
werden twee kinderen geboren: Louis 14 mei 1906 en
Maria 30 juni 1908.
Buurtwerk
Valentine Heymans heeft zich vooral verdienstelijk ge-
I maakt in het buurtwerk. Waar er nood was. kwam ze
helpen. Zo kende zij onder de eerste wereldoorlog een
i druk bestaan. Ze liet in haar woning een bakoven bouwen
met een kapaciteit van negen broden. Op die wijze kon zij
niet enkel haar eigen gezin voorzien van de dagelijkse
i boterham, maar stelde de oven ook ter beschikking van
I vrienden en buren. Ontelbare keren trok Valentine de
zonegrens te Malderen over en stapte op naar Brussel om
er haar zuster Jozefine van voedingsmiddelen te voorzien.
In noodgevallen deinsde ze er zelfs niet voor terug
buurvrouwen in barensnood bij te staan. Ze deed het
steeds met zoveel liefde en toewijding dat ze geregeld de
waardering kreeg van behandelende geneesheren. Toen in
1926, haar zoon Louis zijn studie aanving voor architekt
ging Valentine, om financiële redenen, opnieuw arbeiden
naar de tapijtweverij waar ze in haar prille jeugd reeds was
tewerkgesteld Ze was bijzonder fier en diep gelukkig
wanneer de studies van haar zoon suksesvol werden
besloten en bij de plaatselijke hulde, die spontaan werd
georganiseerd, stond zij terecht in het centrum van de
belangstelling.
Even later opende zij een linnenwinkel in haar kleine
woning in de Aartstraat. Vele uren per dag zoemde er de'
i naaimachine bij het maken van hemden en schorten. Zo
wist ze haar linnen aan de man te brengen en verdiende ze
1 fr. per afgeleverd kledingstuk als maakgeld. Ondertus-
sen werd een aanvang gemaakt met de nieuwbouw van een
woning in de Drapstraat. Er werden daar twee winkels
voorzien: een linnenwinkel voor haar en een hoedenwin
kel voor haar dochter Maria. Na het overlijden van haar
echtgenoot oordeelden de kinderen dat het beter was de
woning te verkopen en uit te kijken naar een kleinere
woonst. Maar moeder oordeelde er anders over. Ik heb
voor deze woning gespaard en ze blijft van mij Wel was ze
akkoord om er een tweewoonst van te maken.
Het hoogtepunt in haar leven is ongetwijfeld geweest de
geboorte van een tweeling in het gezin van haar zoon
Louis. Haar vreugde was dubbel toen ze hoorde dat het
twee jongens waren. Meteen had ze er een nieuwe hobby
bij: breien. Later kreeg ze zin in het maken van borduur
werk, kussens en sierlapjes. Met al deze werkjes heeft ze
zich prettig beziggehouden tot ze 98 jaar werd. Dochter
Maria en schoonzoon Rene De Loose hebben er veel toe
bijgedragen dat dit heuglijk eeuwfeest werkelijkheid kon
worden. Momenteel heeft ze een vaste plaats aan het raam
en kijkt naar de vele mensen en de auto's die er passeren.
Wegens bijzondere omstandigheden wordt het feest ge
vierd niet op de geboortedatum van de Hamse 100-jarige
maar een week la'.er op zaterdag 2 juli. Na een eucharistie
viering in de dekanale kerk om 10.30 u heeft er een
ontvangst plaats door de overheid, in de feestzaal van het
gemeentehuis. Hamme zal dan aan zijn honderdjarige een
passende hulde brengen.
Pierre Van Gendt
Naar aanleiding van het artikel in De Voorpost van 27
mei: «Stekene grootste doorn in het oog van eigenaars van
weekendverblijven» houdt André Verstraeten, beheerder
Bond Beter Leefmilieu Vlaanderen eraan de mening van
deze bond eens in de verf te plaatsen. «De verzegeling van
enkele onwettige weekendverblijven te Stekene kan enkel
toegejuicht worden door iedereen met een beetje respekt
voor de open ruimte. Na al die jaren weet elkeen toch ai
dat er zoiets als ruimtelijke ordening en gewestplannen
bestaan die de bestemming van de grond regelen.»
De Bond Beter Leefmilieu is
van oordeel dat het Nationaal
Komitec Weekend Verblijven
(NKWV) verontschuldigingen
inroept die niets ter zake doen,
zoals «die mensen zijn bedro
gen door spekulanten, mislei
dende notarissen, enz.» Vol
gens de Bond zouden alle ge
meenten de nodige moed moe
ten opbrengen om die open
ruimten waaraan we nog rijk
zijn, kordaat te beschermen
tegen verloedering, verstoring
en verknoeiing.
«Onze huidige gemeen
schapsminister P. Akkermans.
net als zijn voorgangers, lieten
de ganse situatie heel eenvou
dig rotten Veel meer dan wat
mooie woorden moet niet ver
wacht worden, echte daden op
het terrein zelf blijven heel
eenvoudig uit. Wc herinneren
nog zijn belofte voor een good-
will-operatie voor bepaalde
weekendverblijven in de reser
vaatzones en dc geklasseerde
landschappen maar hij voor
ziet geen frank in de begroting
om iets te realiseren. De be
loofde brieven aan die eige
naars zijn zelfs nooit ver
trokken.»
«NKWV pleegt bouwmisdrijf»
Volgens de Bond Beter Leef-
Grandeur sait que j'étais déci-
dé suivre son conseil mais
depuis lors, comme Votre
Grandeur Ie sait. les chefs du
parti catholique me disent que
ma démission lui ferait in
grand tort. Les chefs des oeu-
vres ouvrières m'écrivent que
ce serait le triomphe du socia
lisme? Je ne puis done prendre
la responsabilité de eet acte et
je dois, avant de m'y résoudre-
nattendu que Votre Grandeur
la dégage et me donnant un
ordre public J'attends aussi du
coeur paternel de Votre Gran
deur que eet ordre n'aura rien
de flétrissant en ne forcera pas
me justifier devant le
public»
Steeds is het dus nog klaarblijk
Daens' overtuiging het gewone
volk te bevrijden van het juk
der heersers en het te behoe
den voor het gevaar van het
socialisme Onder zware druk
denkt Daens er dus aan zich te
onderwerpen om het eigen ge
weten te sussen
Op 7 maart 1907 schrijft hij
dan ook aan zijn broeder
Petrus:
«De waarheid is dat ik in volle
milieu is het NKWV niets an
ders dan een organisatie van
mensen met meestal dezelfde
korrektionele veroordeling
(bouwmisdrijf).
«Ze schenden onder allerlei
voorwendsels de open ruimte.
Nemen zowel de wetgevende,
uitvoerende als rechterlijke
macht in eigen handen en ma
ken daarmee die instanties ge
woonweg belachelijk. Ze heb
ben zelfs het lef herhaaldelijk
te verklaren dat wie hen in de
weg staat maatregelen zal on
dervinden. Deze verkrachting
van de principes van een de-
mokratie zijn alleen mogelijk
in een land waar de overheid
sinds jaren laks blijft toezien.
Als er nu toch een gemeente
bestuur van die lakse politiek
wil afstappen dan verdient
zoiets alle waardering.»
Even geheugen
opfrissen
In de princiepsverklaring van
1981 (volledige tekst in ons
bezit) die de titel draagt «Ge
zamenlijke Princiepsverklaring
van de Koning Boudéwijn-
stichting. Bond Beter Leefmi
lieu. Nationaal Komitee
Weekendverblijven en Staats-
sekretariaat voor Ruimtelijke
Ordening» werden de geza-
kennis en in volle vrijheid mij
aan de bisschop heb onderwor
pen als zijnde mijn plicht van
priester. En dat is alles. Meer
heb ik in mijn verklaring niet
gezegd. Indien na al uw on
voorzichtig schrijven de bis
schop me verzoekt de werking
der partij te verlaten zal ik dat
niet weigeren. Gij hebt het zelf
gezocht».
Het misverstand tussen de ge
broeders Daens was dus fel
aangegroeid
Op 1 februari had Pieter
Daens een brief naar de deken
van Aalst geschreven: «Mijn
broer is voor drie weken te
Brussel te biechten geweest.
Hij mag gerust zijn in alles.
Zijn biechtvader kende hem
zeer wel alsook zijn toestand.
Om ajle moeilijkheden met de
kerkelijkheid te vermijden zou
ik als priester alle opofferingen
doen doch dc kristelijke volks
partij verzaken, dat mag of
kan hij niet. Het ware een
misdaad. Ued. zal zich herin
neren dat wij alle mogelijke
opofferingen hebben gedaan
op vraag van Mgr. Harlez wa
ren wij bij de Belgische Volks
bond. De Daensisten werden
menlijke beleidsaspekten in
verband met het vrijwaren van
de open gebieden uitvoerig be
licht. Daarin kwam het
NKWV. samen met de ande
ren. tot o.a. volgende be
sluiten:
1. «De open ruimten dienen
maximaal gevrijwaard».
3. «Er dient over gewaakt dat
de open ruimten voor de toe
komst gevrijwaard blijven en
niet langer worden aangetast
door wildbouw. Ten dien
einde:
a) Dient kordaat opgetreden
tegen overtredingen van aller
lei aard in de open ruimten.
b)
Het komt aan de gewestelijke
overheid toe ervoor te zorgen
dat aan de gemachtigde ambte
naar de middelen worden ver
schaft om dit optreden moge
lijk te maken.»
De Bond Beter Leefmilieu is
van oordeel dat het NKWV
deze brief best eens zou op
diepen.
Standpunt
van de Bond
In de brief van 6 december
1982 (volledige tekst in ons
bezit) vraagt de Bond Beter
Leefmilieu Vlaanderen aan de
heer P Akkermans, Gemeen
schapsminister van Ruimtelij
ke Ordening, Landinrichting
en Natuurbehoud nog eens een
duidelijke stellingname in en
kele punten die reeds bespro
ken werden in de werkgroep
«Open ruimte». Hieruit cite-
.«3. Betreffende de R-Zones
van het gewestplan en de ge
rangschikte landschappen-
a) Dient de goodwill-operatie
er kort nadien uitgedreven. Ik
zou erg droef zijn en zou ook
alles opofferen om een burger
lijke begrafenis te vermijden,
niet voor ons. De kerkelijke
geschiedenis leert ons dat nog
andere priesters zulks onder
gingen; doch het voorbeeld
zou verderfelijk zijn en eilaas
te veel nagevolgd worden.
Kwame mijn broer te sterven
weest gerust. Mr de deken,
het zal geen politieke betoging
worden maar een stille kriste
lijke begraving. Ik beveel mijn
medebroeder en oude vriend
aan in uwe gebeden».
Er kwamen brieven met geluk
wensen bij Priester Daens om
zijn verzoening met zijn bis
schop. Uit Rijsel van een zeke
re professor Gimonprez
van een oud-senator uit Gent,
van Schollaert en van een «cu-
ré met félicitations» (naamte
kening onleesbaar)
De huichelaars die zich ver
heugden om de gewetens
dwang waarin Daens wegens
zijn zwakke gezondheidstoe
stand verkeerde waren dus vrij
talrijk.
Van het bisdom Gent kwam er
op 9.02.1907 een brief waarin
voor de weekendverblijven die
gebouwd zijn vóór november
1974 prioritair te worden uitge
voerd tijdens 1983. Voor de
verblijven die wel gebouwd
zijn vóór 1974, maar geen re-
gularisatie indienden, kan de
goodwill-operatie ook van toe
passing worden indien er vol
doende wisseloplossingen
mochten ter beschikking zijn.
In elk geval dienen ze te ver
dwijnen van hun huidige
plaats.
b) Voor wat daar gebouwd is
na november 1974 dienen de
bestaande vonnissen uitge
voerd te worden op uw initia
tief. Zodoende verloopt de
zuivering van de groenste
groene ruimten via de door U
aangekondigde onverbiddelij
ke houding parallel met de
voormelde goodwill-operatie.
c) Voor de weekendverblijven
waarvoor geen vonnis bestaat,
dient de procedure op eane
gebracht om veroordelingen
en bevel tot afbraak te beko
men, waarbij uiteraard de
dwangsom dient gevorderd.
d) Voor wat de verdere inven
tarisatie betreft, gelieve U
schikkingen te treffen zodat
zowel personeel als werkings
kosten binnen de begroting
1983 worden voorzien.»
Hiermee wil de Bond Beter
Leefmilieu nogmaals aantonen
dat het de bevoegde instanties
wel degelijk op haar plichten
heeft gewezen. De Bond is
inwendig niet verdeeld over
deze materie maar neemt in dit
versnipperde Vlaanderen het
enige algemeen maatschappe
lijk te verdedigen donkergroen
standpunt in.
(andré)
de bisschop zijn tevredenheid
uitdrukte en God dankte voor
de verleende gratie. Hij zou
verder voor Daens bidden en
was overtuigd dat de hem toe
geschreven woorden niet de
uitdrukking van zijn gevoelens
waren maar toch tevreden was
dit nu te horen bevestigen.
Zodra Daens' gezondheidstoe
stand het zou toelaten zou de
bisschop hem graag ont
vangen
Op 10 maart 1907 schrijft
Priester Daens: «Ik beken
mijn plicht van gehoorzaam
heid jegens mijn bisschop niet
te hebben vervuld en zoo
doende betreur ik mijn dwa
lingen».
Pieter Daens bleef nukkig en
kon zich nog steeds niet ver
zoenen met de houding van
zijn broeder Adolf. Zoals
blijkt uit een schrijven van 7
april 1907.»
Hiermede hoopt Jan van der
Hulst te hebben bijgedragen
door deze brieven uit het
Daensarchief van de dekenij
Aalst tot een beter inzicht in
het einde van Priester Daens.
LH
