,tj
M
*1
m
Herman Verbaere
penseelde lieflijkste hoekjes
van Oostvlaams stedeschoon
IJL
lïtól
w t1 fa
O
11* I ■Trr
Derde uitgave van «Gulden Spiegel van Oost-Vlaanderen»
11
JJUJL4J
II 1 KB
"feJ
20 - 29.7.1983 - De Voorpost
«Enkele maanden na het sluiten van de Expo '58 werd, in opdracht en onder
auspiciën van de Bestendige Deputatie van de Provincieraad van Oost-
Vlaanderen, een biezondere editie gepubliceerd van «Gulden Spiegel van Oost-
Vlaanderen», van dr. Marcel Grypdonek en Herman Verbaere, die dit boek
eerst voor het privé-initiatief hadden gerealizeerd als een weerspiegeling
- literair en grafisch - van het natuur- en stedeschoon van deze provincie.»
Zo schrijft gouverneur De Kinder in het ten geleide van het werk «Gulden
Spiegel van Oost-Vlaanderen», dat na 25 jaar aan zijn derde uitgave toe is. Hij
voegt eraan toe: «Veel kuituurpatrimonium, stedelijk en landelijk, is intussen
verdwenen of - niet altijd zo gelukkig - aangepast of vervangen». Dat heeft
uiteraard ook zijn neerslag gekregen in deze derde uitgave, waarvan de
beschrijving en de illustratie van 1958 duidelijk werden aangepast »»n de
toestand van nu. Illustrator Herman Verbaere kon zich onmogelijk scharen
achter de idee dat de oude tekeningen in het boek bleven opgenomen en hij
heeft dan ook een aantal totaal nieuwe tekeningen gemaakt. Dr. Marcel
Grypdonek wenste evenwel niet meer in te staan voor de tekst en daarom heeft
men een beroep gedaan op drie leden van de redaktie van het tijdschrift
«Toerisme in Oost-Vlaanderen». Het zijn de heren Johan Decavele, stadsarchi
varis van Gent, Daniël De Moor, direkteur van de provinciale Federatie voor
Toerisme en Noël Kerckhaert, journalist. Zo kwam er in feite een totaal nieuw
boek tot stand, een nieuw en vooral kleurrijk en gevarieerd portret van Oost-
Vlaanderen.
Het boek is een ware spie
gel geworden en neemt de
lezers en kijkers mee op
tocht doorheen heel Oost-
Vlaanderen. Eerst wordt de
Leiestreek en de Beneden-
Schelde aangepakt met na
men die in Vlaanderens
mooiste wielerwedstrijd
thuishoren: de Kluisberg,
de Kwaremont, de Volke-
gemberg, de Edelare, en an
deren. Men doorkruist er
dorpjes die onooglijk klein
zijn en waarvan men het
bestaan sedert de fusie
haast vergeten is: Ruien,
Zulzeke, Berchem, Melden
enz. Telkens weer weten de
auteurs van het boek enkele
kenmerken van deze dorp
jes op te roepen, wijzen ze
op eigenaardigheden en
leggen ze vooral banden
met de geschiedenis van de
streek, de provincie, het ge
hele land. Herman Verbae
re tekende voor dit stukje
Oost-Vlaanderen onder
meer het stadhuis van Ron-
se, de elektriciteitscentrale
op de Schelde te Ruien-
Kluisbergen, een hoeve met
molen te Nukerke, de Sint-
Hermeskerk van Ronse. Hij
akwarel van de prachtige
kerk gemaakt. Uit Aalst en
Dendermonde bracht hij de
statige toren van respektie-
veüjk het Belfort en het ou
de Vleeshuis mee. Pareltjes
van bouwkunst, maar ook
staaltjes van een meesterlij
ke tekentechniek, waaruit
ook de veelzijdigheid van
Herman Verbaere sterk tot
uiting komt. Zottegem en
de Zwalmstreek worden
ook uitvoerig behandeld en
kleine dorpjes als Balegem
en Godveerdegem vormen
een zoveelste uitnodiging
om,er eens langs te gaan
Men wandelt ook langs de
oevers van de Bovenschelde
en langs de mysterieuze
Leie. In een tweede deel
gaat alle aandacht naar
Gent, de hoofdstad van de
provincie Oost-Vlaanderen.
Gent biedt, zowel aan de
schrijver als aan de illus
trator, voldoende stof voor
een uitgebreide kennisma
king. Niet alleen is de ge
schiedenis van de stad ui
terst boeiend, ook telt men
er voldoende fraaie en be
zienswaardige gebouwen,
en wat meer is, er zijn ook
verscholen liggen in de Pol
ders. De auteur gaat dieper
in op de typische kenmer
ken van de streek, waar
men nog huisjes aantreft
met witgekalkte muren, la
ge, haast steeds groen ge
schilderde deuren, enge
vensters met houten luiken
en een rood pannendak.
Het is een streek waar het
blijkbaar eeuwig stil en
rustig is. Zo bereiken we
het Meetjesland, waar elk
dorp bijna zijn kasteel heeft
en waar twee centra, Eeklo
en Maldegem, de industrië
le uitschieters zijn. Men
treft et heel wat getuigen
aan een ver en rijk verleden
aan, prachtige stoere en
toch sierlijke kastelen die
nu nog de trots van de
streek uitmaken. Tot in de
kleinste gemeenten zijn de
gemeentehuizen gestrenge
gebouwen, die degelijkheid
uitstralen. En die solide in
druk straalt ook de bevol
king uit. Met Zele, Hamme,
Waasmunster, Elversele en
Lokeren zitten we volop in
de streek rond de Durme.
Nog een van de Oostvlaam-
se rivieren die zijn rijk ver-
M
doet het telkens weer met
zoveel vaardigheid en kun
de, met zoveel zin voor het
nauwkeurige dat elke teke
ning opnieuw tot leven
komt en de geest en ziel van
het beschreven dorp uita
demt. Men blijft er pleiste
ren in Ronse en Geraards-
bergen, wandelt door Etik-
hove en belandt zo in Nino-
ve waar de heersers van
weleer menig veldslag heb
ben uitgevochten en waar
alleen nog de Koepoort her
innert aan een groot ver
leden.
De Denderstreek
Wie Geraardsbergen en
Ninove zegt, weet meteen
dat men inmiddels is afge
zakt aan de Dender. De vui
le rivier die zich als een
smal lint slingert tussen de
beemden. Daar wordt halt
gehouden in de typische
Denderdorpjes, gaat men
wandelen in de steden Aalst
en Dendermonde, maar
blijft het even heerlijk toe
ven in Erembodegem en
Mespelare Van Mespelare
heeft Herman Verbaere
trouwens een wondermooie
nog pittoreske hoekjes in
overvloed waaraan men als
een achteloze wandelaar
voorbijgaat. Zo is er de Sint-
Niklaaskerk die door spe
cialisten het allermooiste
voorbeeld van de Schelde-
gotiek wordt genoemd en
door kunstenaar Verbaere
werd getekend zoals ze is:
met een doorkijktoren, de
buurt van de Lievekaai en
de Abrahamstraat die veel
te weinig bekend maar o zo
mooi is, de aloude brand-
straatje8 in de stad die tel
kens weer een uitnodiging
vormen tot rust en inkeer.
Ten noorden van de Leie
en de Schelde
In een derde deel wordt
dan uitvoerig ingegaan op
de streek ten nooorden van
de Leie en de Schelde met
zijn polders, het Meetjes
land, de uitloper van het
Houtland, de streek van de
Durme en natuurlijk het
land van Waas en de Zee-
schelde.
Wie heeft er ooit gehoord
van Watervliet, van Sint-
Jan-in-Eremo, Sint-Lau-
reins en andere dorpjes die
leden heeft moeten prijsge
ven. Maar de getuigen van
dat verleden zijn er nog
steeds. Om uiteindelijk te
belanden in het Waasland,
waar de klemtoon gelegd
wordt op de Wase hoofdstad
Sint-Niklaas. En ook daar
weer moet men vaststellen
dat de allerkleinste dorpjes
er zich weten te handhaven
naast de grotere agglome
raties. Waar je in Meerdonk
bijvoorbeeld overdag geen
levende ziel ziet, dan is
Sint-Gillis-Waas weer brui
send van aktiviteiten. Aan
dacht gaat ook naar de typi
sche dorpjes langsheen de
Schelde (RupeiïTïCmde,
Steendorp, Temse) maar
ook. naar de verzoening tus
sen industrie op hoog ni
veau en de vredige rust
(Doel).
Uniek werk
van een dorp, zij hebben
ook oog gehad voor de vele
details die het leven leef
baar maken, die aantonen
hoezeer schijnbaar identie
ke leefgemeenschappen
toch grondig kunnen ver
schillen, zonder elkaar af te
stoten.
Van Herman Verbaere
werd verwacht dat hij de
geest, de ziel van deze dor
pen visueel zou weten weer
te geven in zijn tekeningen.
Het is dus niet louter het
illustreren van een boek,
het is ook het meegeven van
een eigenheid van elk hoek
je dat met veel zorg werd op
papier gezet. Herman Ver
baere is daar wonderwel in
geslaagd en dat onder
streept dan ook de grote
verdienste, het vakman
schap en meer nog de liefde
van de kunstenaar voor het
werk dat hij doet. Zo groei
en de tekeningen van Ver
baere uit tot een verhaal
apart, nu eens een beeld
gevend van het rijke verle
den, dan weer mijmerend
over het natuurschoon en
waar nodig ook de konfron-
tatie of harmonie tussen in
dustrie en natuur interpre
terend. Meesterlijk zijn de
akwarellen die in een rijke
en gevarieerde kleuren
pracht werden weergege
ven. Het zijn telkens weer
de stille en toch alleszeg
gende getuigen van het
Oostvlaams schoon. Zij zijn
HOöfOKCftK.
Dit prachtige werk «Gul
den Spiegel van Oost-
Vlaanderen» is veel meer
dan een kijkboek, waarvan
men alleen al bij het door
bladeren ervan weet te ge
nieten, het is evenzeer een
geschiedenisboek van de
provincie Oost-Vlaanderen.
Een boeiend meesterlijk
verteld verhaal, dat zonder
pretentieus en opdringerig
te zijn, toch heel wat nieu
we zaken aan het licht
brengt en vooral: het toont
duidelijk de onderlinge ver
bondenheid van de dorpen
en steden aan, die als een
rijk en gevarieerd snoer
eer. enkele ketting vormen
De grote verdienste van
de auteurs van het werk
ligt er allicht in dat zij ver
der zijn gegaan dan het be
schrijven var; een geschie
denis, van een landschap,
het ophangen van v^en beeld
de ware spiegel van J
vincie Oost-Vlaandeq
Achteraan dit werlj
een register op gi
van de platen die mei
boek aantreft, zoali
een korte biografis<
van Herman Verbi
in afgedrukt. Dr.
Grypdonek,
tcur-generaal voor L.
Ie, sociale en ekonal
aangelegenheden
deze biografie van fl
vriend. Verbaere
boren te Wetteren in f
en kreeg zijn eerste
ding in de akademiefi
Schone Kunsten te II
waar hij laureaat was»
eindjaar 1933 Met a
perkte leeropdracht
grafiek heeft hij hel
nen en schilderen vflj
en een scheppende 1
teit volgehouden vï
beroepskunstenaar,
baere mocht heel
derscheidingen
vangst nemen
werk Niet alleen inf
land, maar evenzee
buitenland is hij
waardeerd kunsten:
werd hij menig
vraagd om een
che te ontwerpen. VaL
af heeft hij belangloq
blikaties en feestpr
ma's van de ProvineL
Vlaanderen gesierd I
origineel ontworpen j
fiek en ook in de Fedf
voor Toerisme van U
Vlaanderen heeft hij
stendig meegewerkt.
