en de kleine k
unst in de stad»
oor 't rusthuis van de stad
Gustaaf Francois: boegbeeld van
socialistische familie in Zele
De Voorpost - 2.12.1983 - 23
vzw «heroriënteert» ledenwerving
was een hartelijke, «warm-menselijke», bijwij-
ontroerende werkvergadering annex pers
van de vzw Kunst in de Stad, dinsdaga-
in de gebouwen van het CMO-Waasland op
in Sint-Niklaas. De Kruibeekse kunst-
lilder Daniël Ghijs kreeg zowaar een krop in de
el toen hij zei dat het zo vanzelf sprak dat hij z'n
een houtreliëf en een keramisch
aanbiedt, schènkt. Georg Staes,
leverenaar en leraar monumentaal aan de Sint-
e kunstakademie, hield een heel ongedwon-
1 ven pleidoor voor het integreren van kunstwerken
stadsbeeld. En Jef Van Hoyweghen, sedert
g een jaar beheerraadslid van de vzw, orga-
PJPjrisch zéér beslagen, deed óók zijn zegje; Jef is
de man die de caritatieve aktie Sint-Niklaas Hand
in Hand in het voorjaar in goeie banen leidde. Ook
resent, dinsdag, was o.m. Nest Van Eynde, sier-
aid en vooral onbaatzuchtig volkskunstenaar,
ïaarmee ik de teneur van de ontmoeting, de sfeer
waarin Kunst in de Stad al jaren gedijt, wil
reven: de burger, de wandelaar konfronteren
'nét artistieke kreaties door die in het stadsbeeld in
planten. Demokratizering die term werd op
middaSjeenkomst herhaaldelijk in de mond genomen.
Gastheer Andre Haetcns, Sint-Niklaas en de wijze
direkteur van het Centrum waarop hier kunstonder-
voor Middenstandsoplei- richt wordt verstrekt (aka
ding. bestuurt een school demiedirekteur Karei Me-
waar je je in de moest uit- chiels woonde de bijeen-
eenlopende disciplines be- komst bij. dinsdag) geniet
kwamen kunt garagehou- de waardering van vélen in
der. kok. manege-uitbater Vlaanderen Een initiatief
zelfs André Baeten» be- als Kunst in de Stad zou
heert een héél modern kom- vrij uniek zijn. want waar
plex Een efficient schenkt men nog telkenja-
toegeruste tempel die hier re een kunstwerk aan de
en daar nog wat «aankle- gemeenschap? Vlaanderen
ding- mist Dra prijken aan is Amerika niet. hier raapt
de wanden alvast drie hout men de kulturele krenten
gravures van Roland De en kruimels op. doorgaans.
Winter. De CMO-direkteur en sprokkelt men moei-
kreeg ze in r uil voor z'n zaam centen bijeen als 't op
gastvrijheid, 't zijn trou- kuituur en zo aankomt
wens de prenten die alle Sint-Niklaas wil de toon
abonnenten van de stich- aangeven maar zich niét
ting krijgen als ze een bij- aan elitaire kunstspreiding
drage van 1 200 frank beta- verbranden, bezondigen
len In het CMO is men de Wase kunstenaars, die
artisiteke vzw heel gene- vooral wil men een kans
gen, dat maak ik op uit het geven. Jan Calmeyn van
voornemen van direkteur "Paard en ruiter-op de
Baetens om zijn onderwijs- Houtbnel is een Sint-Nikla-
instelling. waar elke dag zenaar. Luc Duflou van de
vele honderden mensen geschenkprenten van vorig Daniel Ghijs schenkt een verfijnd houtrehef en een kera-
over de vloer komen, met jaar is van Eksaarde; Da- WLV(/| tlllnj)ecld aun de bejaardengemeenschap van Sint
kunst te verfraaien. niël Ghijs is Kruibekenaar;
Roland De Winter mag dan iyiKiaa*-
Dé Vlaamse kunststad? al uit Wetteren stammen.
Kunst in de Stad. Mèat- hij is leraar aan de Sint- een rustoord rondwaarde
schappelijke zetel ten stad- Niklase akademie en boven- vond hij 't maar een kale
huize. Stadsontvanger dien lid van de nadrukke- boel in de De Meesterstraat.
Maurice Rouvroy zetelt in lijk Wase kring Kallipégè. Bejaarden vooral die om-
de beheerraad, ten persoon- En Werner Heyndrickx, dat ze toch permanent m
lijken titel. Want de vzw wiens kontemplatieve pater het rusthuis huizen, heb-
vaart een autonome koers, straks «ergens» in de stad beri recht op kunst. En als
maakt er een erezaak van wordt neergepoot (de Belse- zij met naar de kunst (weg-
hetop eigen houtje te kun- lenaren willen hem in Bel- gedoken in galeries en mu- brengen v„
«Ml A.rwrir^io-^ sela. maar éérst moet de sea) gaan kunnen, dan geestelijk signaal en oma
en keramische tuinbeeld
Over de schenking aan het
rustoord zegt Georg Staes
dit: «De bestemmeling is er
een van hoge morele en hu
mane betekenis. De werken
moeten voor de mensen die
hier hun levensavohd door
brengen een voornaam
Georg Staes bemiddelde, stimuleerde ten bate van Kunst
voor bejaarden». De Beverenaar realizeerdeeen betonre-
liëf voor de meisjesschool van Kruibeke, een reliëf voor de
Bond Moyson in Beveren. glasramen in het Sint-Niklase
stadhuis, een wandkeramiek voor het vredegerecht in
Beveren en ook dit staaltje van «kunst in het dorp».
«Moeder en kind», een beeld dat in de nieuwe wijk van
Vrasene te kijk staat (arch)
teken vormen met de maat-
zijzelf
vermogen het beste
hebben gegeven».
Voor honderd frank
kunstinfo
Lid worden van Kunst in de
Stad kan je voortaan op
nen rooien, wil (voorlopig?) sele, maar éérst moet de sea) gaan
géén subisidiëring aanvra- kern aangedaan worden moet de kunst maar naar de
Jen. Niks met de stad te lijkt het), is een volbloed derde leeftijders toegaan,
maken dus, al mag men wel Sint-Niklazenaar. Van Ranst zocht en vond
voor logistieke steun een Wase kunstenaars een kontakt met de akademie
beroep doen op de stedelijke steuntje geven enerzijds, (Karei Mechiels, Georg
overheid. het openbaar kunstbezit in Staes) en Kunst in de Stad
Een privé-initiatief. Inkom- stad en deelgemeenten uit- bemiddelde,
sten: lidmaatschapsbij dra- breiden anderzijds. «De Lo- In het rusthuis komt nu
een (enkele honderden le- pers» van Willebroekse Ma- werk van Lucy Van Dongen
den) en hier. en daar een riette Teugels werden in (71 jaar) uit Deume en Da- manieren, en die kosten al-
gulle mecenas de op- 1980 aan de fontein van 't niël Ghijs (60 jaar) uit lemaal (een beetje) geld. De
brengst van koncerten ook. stationsplein neergezet, ze Kruibeke. Van Dongen drie traditionele hdmaat-
Uitgaven: de aankoop van bléven er ondanks alles, kreeg les van o.m. Gustaaf schapsvormen (400. 800 of
kunstwerken. De vzw stelt Calmeyns beeld werd begin Van de Woestijne. etser 1.200 frank storten) leve-
het o-opH financieel ziin er dit jaar op de Houtbriel. het Mare Severin en Georg ren je respektievelijk een,
Sn^roïSm °r Sge» KartlnJ Mercierpleln staes; Daniel Ghijs (De twee of drie kunstwerken
••oorzitter Theo W«ert en heet dat officieel, gestald. Batspri.js Temse, 1955, zü- op. Dit jaar werd geopteerd
ondervoorzitter Rik Bos- In mei volgend jaar zou de veren me^a^ ^epaste
teels in koor. Kunstwerken realisatie van wéér een mi- kunsten in Smt-Niklaas in
aankopen, dat doet men tiatief, de aankoop van 1975 plus nog een resem
omdat men van Sint-Ni- wéér een kunstwerk wel- onderscheidingen) is leer-
klaas een «open kunststad» licht, een feit worden. ling van Albert De Roover,
maken wil. Een? Dé Vlaam
se kunststad als dat even of
ten moe» Lucy Van Dongen: mozaïeken voor Sint-Niklaas rust-
teriaal.fo md.
Beïnleresj
Dhollano?
moeilijke eenvoud, werk
van Roland De Winter (Wet
teren, 1948) die als grafi-
kus en illustrator faam ver-
Staes, wierf en ook jaren leraar
was aan de Sint-Niklase
kunstakademie. De stad
Sint-Niklaas kocht eerder
i ais vjuiviw-vuuipi»-
in «zijn» ziekenhuis aangeboden, zijn houtreliëf al werk van deze kunste-
Kunst in 't rustoord
Alois Daelman,
André Roelant en André De
JesVrër^overTnkeïe'jaren, Toen Roger Van Ranst Volder. Haai- mozaïeken
decennia misschien zou aantrad als OCMW-voorzit- «Dag en Nacht» worden
naar. Kunst in de Stad in
troduceert nu ook een lid
maatschapsbijdrage van
honderd frank, en dat
vergt wel enige toelichting.
De stichting wil op een rui
mere, zeg maar volkser ba
sis steunen, het demokrati-
zeringsproces in de hand
werken. Méér leden dus, en
die hoeven niet kapi
taalkrachtig te zijn. Hon
derd frank is twee keer
niks, en voor die gift wordt
een attentie verleend: re-
dukties op het toegangs
geld voor kulturele aktivi-
teiten, regelmatig informa
tie i.v.m. het reilen en zei
len van de stichting ook.
Die vernieuwde strategie
m.b.t. de ledenwerving
strekt ertoe, alle lagen van
de bevolking te betrekken
bij de aktiviteiten van de
stichting, alleman met
kunst te konfronteren. De
doelstelling is nobel, dat be
slist. De voorzitter en zijn
team sturen ook aan op het
bestendigen, zo mogelijk
verruimen van het aanbod
van etsen, steendrukken,
houtsneden e.d.m. De leden
kunnen die kunstwerken
tegen heel gunstige voor
waarden verwerven, ze hoe
ven enkel die kreaties die
hen het meest aanspreken
«buit te maken»".
De kring rond de Stichting
Kunst in de Stad werd ver
ruimd, de aktieradius geo
grafisch niét uitgebreid
maar de armslag lijkt wel
vergroot. Er zijn heel wat
«openingen»: naar de kul-
tuurraad en het stadsbe
stuur toe, naar de akade
mie, de volkskunst, het me--*"
cenaat, de welzijnsinstellin-
gen. De deelgemeenten blij
ven vooralsnog wat in de
kunstkou staan, maar dat
wordt straks wel goedge
maakt.
Wouter VLOEBERGH
Zestig jaar ^muzikant in de Harmonie Vooruit!
indag Ui
f leidinoi
mkomsl s
l de Em
nd 17.30a
aniseed»
afétana
Vos. ii>4
20 tol 22 a
en». Ze»
is Van ft
1.14.
In Zele is Guétaaf Frangois een gewaardeerd volksmens, die op sociaal-, politiek- en
kultureel vlak een enorme dienststaat kan voorleggen in het belang en tot heil van zijn
socialistische overtuiging.
Gustaaf stamt uit een groot gezin van acht kinderen en vader Frangois zeil geen
muzikant, maar was een fervent voorstander van de toenmalige volksmuziek gebracht
door fanfares en harmoniën. Voor zoonlief betekende dit zoals trouwens voor zijn
andere broers Baziel en Albert zo vlug mogelijk mee opstappen in de harmonie. Het
eerste jaar was dat wel om het op zijn Zeels te zeggen «om de hoop te vullen». Gustaaf
geeft volmondig toe, dat de Harmonie Vooruit die in 1921 werd opgericht en waar mj
twee jaar later bij aansloot, als ondergrond een politiek tintje had en gebruikt werd als
propagandamuziek voor de socialistische partij om ter gelegenheid van specifieke
manifestaties als 1 mei met meer zwier te kunnen naar buiten komen.
1923, was voor muzikant Gustaaf Frangois de inzet en de aanloop naar een lange
loopbaan in het openbare leven, die momenteel nog altijd voortduurt.
Uniwfiw
0 lol 12?
1930 uf;
onique
DERTIG JAAR
GEMEENTERAADSLID
ReedB vroeg stond Gustaaf
op de barrikades voor zijn
overtuiging. Tijdens de al
gemene staking van 1936
was hij reeds syndikaal af
vaardigde van het ABVV.
"an 1946 en dat gedurende
33 jaar was hij mutuali
ty tssekretaris van de Bond
Moyson Op 1 januari 1953
trad hij in de gemeentelijke
politiek als raadslid en hij
bleef daarin dertig jaar on
onderbroken zetelen. Een
hoogtepunt was de legisla
tuur 1970-76 toen hij een
koalitie ZB-PVV-SP het
mandaat van schepen van
openbare werken uitoe
fende.
«Ik heb 18 jaar alleen de
partij in de gemeenteraad
vertegenwoordigd en 24
jaar in de oppositie gezeten.
En daar is wat moed voor
nodig. Ge moet door en
door politieker zijn om 24
jaar op 't banksken te zitten
en zo goed als niets te ver
tellen hebben Ge doet het
om je overtuiging niet in de
steek te laten en daar waar
het kon je stem te laten
horen
Als ge in een meerderheid
zit zijn er heel wat moge
lijkheden om je mensen van
dichtbij te volgen en voor
hen iets te doen. waar ge al
jaren naar hebt getracht.
Op het vlak van de benoe
mingen, die voorheen altijd
een politieke stempel droe
gen, werd er dan in een
beurtstelsel rekening ge
houden met je opmerkin
gen en wenken. Ook in de
bouwmaatschappij kwam je
gemakkelijker aan bod».
ZESTIG JAAR MUZIKANT
Alhoewel het bij de familie
Frangois een familietrek is,
die interesse voor de mu
ziek, is Gustaaf er van over
tuigd dat het niet vanzelf
komt:
«Het is een beetje een gave.
Er komt uiteraard nog wat
anders bijkijken. Als 11-ja
rige knaap volgde ik vier
jaar de gemeentelijke mu
ziekschool tussen heel wat
volwassenen. Muziekleraar
Pé De Varé bracht ons heel
wat bijVader was gevoelig
voor muziek, maar ook
langs moeders zijde zat er
muziek in. Haar broer Cha-
rel D'Hollander was jaren
onderchef bij de liberalen.
Er kwamen goed gevormde
muzikanten uit die muziek
school, waarvan er sommi
gen zich later in de stad,
zoals we dat toentertijd
noemden, gingen vervol
maken. Als ik in het vierde
jaar zat, waren daar met
mij nog zeven tot acht ande
re leden van de «Vooruit»
en evenveel van de harmo
nie Ste Cecilia. Het was een
echte aantrekkingspool».
Financieel was het overeind
X ,j houden van een muziek-
maatschappij in de begin-
periode van muzikant
|t Frangois geen 'sinecure.
Het ging bijzonder moeilijk
Fdoard en dat bevestigt onze ge-
wcois, zijn broer Marcelen zijn zon 8 sprekspartner volmondig:
tenuis zijn kleinzoon Franki, allen spelende leden van de harmonic Vo was steeds hetZelfde
Zele. Een muzikale familie. Gustaaf Franc
e'! Willy r*..II
(gb)
scenario. Steunlijsten uit
hangen en in de café's een
deuntje spelen en dan een
omhaling ten voordele van
't muziek. In die tijd was
een gemeentelijke toelage
voor ons nog uit den boze.
We knoopten de eindjes aan
elkaar, moeilijk gaat ook
was de leuze. De onkosten-
nota liep wel hoog op. De
maatschappij moest in die
tijd ook voor de instrumen
ten zorgen. En een slecht
instrument betekende een
slechte muzikant. Nu is dat
een heel stuk geëvolueerd.
Vele muzikanten, met wat
ambitie, kopen hun eigen
instrument en dat maakt
het budget wel wat lichter.
De harmonie Vooruit werd
in 1921 gesticht en tot de
stichters behoorden o.a.
Rudolf De Kinder, Georges
Roels, Paul Philis, Gustaaf
Van Kerschaver, Michel
Coppieters, Alois Van Ker
schaver, Benoit Elegeert,
Michiels, Henri Craey en
nog enkele anderen wiens
naam mij niet direkt te bin
nen schiet.
Op negenjarige leeftijd
stapte ik reeds mee op. Toe
gegeven dat het was om de
hoop te vullen. Men 3tak
ons een instrument in de
hand, maar spelen was er
nog niet bij: Hoe meer volk
hoe meer vreugde en dat
gaf een betere indruk naar
buiten uit.
Alhoewel ons kader daar
voor rijp was, had de har
monie Vooruit aanvanke
lijk niet de ambitie om deel
te nemen aan provinciale
wedstrijden. Een goeie 15
jaar terug met de komst
van Cornel Beeckman uit
Dendermonde als muziek-
dirigent is daar verande
ring in gekomen. We klom
men zeer vlug van tweede
naar eerste kategorie. Onze
huidige dirigent Pierre De
Vleeschouwer zette; die op
gang naar uitmuntendheid
verder».
GEMEENTELIJKE
TOELAGE
De subsidie van de gemeen
te ligt Gustaaf Frangois
nauw aan het hart: «Om
nog eens op de politieke
toer te gaan, wil ik nog wel
kwijt dat ik fel heb gestre
den om de gemeentelijke
toelage voor alle muziek
maatschappijen gelijk te
zetten. Ik heb in de gemeen
teraad, als oppositielid, fel
le diskussies gehad met
schepen Van Cauteren van
de Heikant, die daar niets
wou van weten. In de perio
de dat ik een schepenambt
uitoefende zijn dan alle mu
ziekmaatschappijen gelijk
gesteld en ontvangen ze
jaarlijks 40.000 F. Wijlen
burgemeester Avil Gee-
rinck begreep die situaite
goed. Het ging niet op om
te rekenen volgens bepaal
de normen of aangesloten
leden. Een harmonie of fan
fare betaalt zijn dirigent
niet per kop die achter een
lessenaar zit, maar per
prestatie.
Naast vele goede herinne
ringen ervaart men in 60
jaar ook onaangename we
dervarens.
De grootste ont
goochelingen, die ik opliep,
moet ik gaan zoeken bij de
opleiding van jonge muzi
kanten. Men spendeerde
veel uren en dagen om jon
ge krachten op te leiden en
als ze dan enige vordering
maakten, dan gaven som
migen er de brui aan. Dat
viel zwaar.
Vele jonge man
nen willen seffens hoogvlie
gers zijn, maar op een dege
lijke manier een instru
ment bespelen vergt veel
tijd en oefening. We hebben
jonge krachten altijd zoveel
mogelijk gesteund enals
het kon nóg voor een toe
maatje gezore'd. Momenteel
Zele. Gustaaf Francois werd door de harmonie «Vooruit»
gevierd om zijn 60-jarig lidmaatschap als spelend lid (gb)
beschikken we over een
goede jonge kern en stilaan
komen ex1 daar elementen
van achter de lessenaar.
Het vergt van mensen als
Albert Van Broeck o.a. heel
wat inspanningen, maar de
jeugd is de toekomst en een
jong kader is verblijdend.
Een hoogtepunt in die zes
tig jaar is het 10 jarig be
staan dat mij altijd is bijge
bleven. Het werd wel wat
later gevierd, irrde periode
1933-34. maar toen kende
ook de Harmonie Vooruit
met 50 muzikanten een
sterke tijd. Momenteel heb
ben we nog ruim dertig spe
lende leden».
DRIE GENERATIES
FRANCOIS
Momenteel spelen er drie
generaties Frangois m de
Harmonie Vooruit. Gustaaf
Frangois. zijn zonen Ed-~"
gard en Willy en zijn klein
zoon Franki. Om het kwin
tet rond te maken is ook
nog zijn broer Marcel aktief
spelend lid Gustaaf begon
zijn loopbaan op de kleine
fluit, dan volgde klarinet
en nu is het saxofoon. Hij"'
werd gevierd als briljanten
muzikant in «zijn» harmo
nie. waarvan hij ook van
1946 tot 1971 sekretaris
was. Zolang de gezondheid
het hem toelaat, denkt hij
nog niet aan afhaken. Hij
beleeft er te veel vriend
schap en kameraadschap
en dat wil men zo maar niet
van de ene op de andere dag»
kwijt.
BENO
