Het Sint-Niklase
Reynaertspel
krijgt (nu al) gestalte
Drieske Nijpers gelauwerd
in Sint-Gillis-Waas
«Beveren en zijn
Petrus Van Landeghem schreef
verleden»
Wie ontwerpt goeie
Reynaertsticker?
Unieke
pijpententoonstelling
in Temse
Tien voorstellingen in september '85, stadspark F
2 - 2.3.1984 - De Voorpost
Zaterdag 21 januari werd de volkskunstgroep Drieske
Nypers uit Sint-Gillis door de «Wase Persklub», een
vereniging van beroepsjournalisten en persmedewerkers,
verkozen tot «Wase Figuur van het jaar 1983». Verkiezen
betekent vieren en zowat een maand later, vorige zaterdag
25 februari, was Drieske Njjpers tijdens een volkse ont
moeting in de gemeentelijke basisschool van Sint-Gillis het
onderwerp van meerdere waarderende toespraken.
Ambassadeur van
Vlaamse volkskunst
Voorzitter van de «Wase
Persklub» Guido De Munter, is
van mening dat de recente uit-
bave (in eigen beheer) van het
liedboek «Zo de ouden zon
gen» heel wat verslaggevers
moet hebben geleid bij het
samenstellen van hun kandida
tenlijst en uiteindelijk ook tij
dens de verkiezing. Nochtans,
Drieske Nijpers heeft wat
meer te bieden dan een lied
boek, vindt hij: de groep is als
ambassadeur van de Vlaamse
volkskunst bijzonder aktief.
Feestredenaar Edward De
Beer, ondervoorzitter van de
Werkgemeenschap voor
Volkskunst, bekijkt de bekro
ning als een waardering van de
volledige Wase volkskunst.
Andere groepen moeten zich
mee geëerd voelen, vindt hij.
In ons blad las hij onder de
titel 'Drieske Nijpers dééd het
in 1983' het kort genoteerde,
maar rijk gestoffeerde jaar
overzicht van de groep. Een
uitzonderlijke bedrijvigheid is
het toch maar die Drieske Nij
pers ontwikkelt, maar zo'n
overzicht spreekt in termen
van kwantiteit, niet van kwali
teit. Het zegt niet dat de
kantklosuurtjes zo gezellig
zijn. dat tijdens de muziekre-
Trouw aan
Vlaamse waarden
Wij hebben ondertussen al
de hoornblazers aan het werk
gehoord, het begeleidingsen
semble van Drieske Nijpers
ook en op hun muziek dansen
de meisjes tussen 8 en 11 jaar
oud van de groep Marie-Cat-
hérine. Den Heiluizer en Ha-
vermoleken, zo heten twee van
de gespeelde nummers.
Je zou chauvinistisch wor
den van zoveel moois in eigen
gemeente, zegt burgemeester
van Sint-Gillis Omer De Mey.
In zeven jaar tijd heeft Sint-
Gillis tweemaal een Wase
Jaarfiguur mogen leveren. In
'78 Leo Vercruyssen, de aktie-
ve pastoor van Meerdonk, en
dit jaar Drieske Nijpers. Vol
gens hem is de achtergrond
van deze laatste keuze drie
voudig. Eerst en vooral impli
ceert de verkiezing zeker een
waardering van de algemene
werking van de groep, in de
tweede plaats zeker ook een
dankbaarheid voor de voor
tdurende belangstelling van de
volkskunstgroep voor de waar
den van het verleden. De
groep is trouwens ontstaan uit
de plaatselijke Davidsfondsaf-
deling en ook het Davidsfonds
kleeft de trouw aan het Vlaam
se verleden sterk aan.
Professor Karei Van Isacker
heeft deze evolutie al geschetst
in 'Mijn land in de Kering'. De
uitweg uit moeilijker omstan
digheden die we vroeger von
den, vinden we nu niet meer
en vandaar is het zo zinvol dat
een volkskunstgroep als Dries
ke Nijpers bronnen aanboort
die ons in staat stellen ook in
deze tijd nog schoon te leven,
aldus nog burgemeester Omer
De Mey.
Nienwe verplichtingen
Groepsleider Roger Van
Passel is een beetje bang voor
wat Sint-Gillis na deze bekro
ning nog méér van Drieske
Nijpers zal verwachten. Heel
wat mensen blijken Drieske
Nijpers n.a.v. haar verkiezing
Het Reynaertspel in Sint-Niklaas anno 1985. Da's het
onderwerp van een stickerwedstrijd die de vossenraad uit
Sint-Niklaas organizeert en waaraan twee belangrijke
prijzen zijn verbonden (een fiets voor de jonge laureaat,
een tweedaagse reis naar Parijs voor de andere be
kroonde).
Het bekroonde ontwerp kan gebruikt worden als logo
voor briefpapier en enveloppes i.v.m. het Reynaertspel en
zal veelvuldig gebruikt worden ter aankondiging van het
massaspel zelf. Twee kategorieën zijn er: jongeren tot
veertien jaar enerzijds, en alle leeftijden anderzijds).
De vorm is vrij, het formaat hoort 15 x 15 cm te
bedragen, maximaal vier kleuren mag je gebruiken (de
basiskleur is wit). Uiterlijk inzenden tegen 1 mei 1984 naar
Fabienne Van der Vekens, Kapelstraat 121, 2700 Sint-
Niklaas (sekretariaat Reynaertspel). Vermeld zeker je
naam, adres, telefoonnummer als je dat hebt, geboorteda
tum ook.
De uitslag wordt zondag 27 mei, tijdens de akademische
zitting van de Reynaertorde in de stadsbibliotheek, be
kendgemaakt.
Drieske Nijpers gehuldigd. De mensen van 't Café Chantant zijn een en al oor (dw)
Kuituurkring Komkommor organiseert gedurende twee
weekends een unieke pijpententoonstelling. Zeshonderd
pijpen, pijpenhouders, tabakponen, bruyèrewortels en
werktuigen zijn van zondag 25 maart lot en met 1 april te
bezichtigen in het museum van Temse.
Opmerkelijk zijn ondermeer enkele pijpenhouders uit de
vijftiende eeuw, een tweehonderd jaar oude Vlaamse pijp en
de tabakpotten.
Deze expo is zeker niet moeiteloos tot stand gekomen in
ons land bestaat over dit onderwerp zeer weinig waardevol
tentoonstellingsmateriaal.
Het pijpenmuseum van Wervik stelde zeldzame kunstwer
ken ter beschikking van tabaksnijmachines tot pijpenhou
ders. Verder werd een beroep gedaan op een privéverzame-
ling van vierhonderd antieke pijpen en een kleinere koliek-
tie hedendaagse pijpen.
Bij de uitgeverij Ten Bos in Nieuwkerken werkt men 965. Inhoudelijk komen aai
momenteel druk aan het op de markt brengen van een bod: De Sint-Martinuskerk ei
boek «Beveren en zijn verleden», geschreven en samenge- haar geschiedenis alsook de
steld door Petrus Van Landeghem, een «rasecht» Bevere- historische gebouwen ^Corte-
naar, die aan de hand van unieke foto's, oude prentkaar- c~'
tén en dokumenten de «goeie oude tijd» tussen 1880 en
1930 van zijn geboortedorp doet herleven. Het boek moet T [rirc Buaicu
in de maand maart verschijnen. De |czer vindt er ook beschrij
Auteur G. Van Lijsebetten ligheid. voor een prijs van 800 w^an^'hamonie"^?^^
van de Nieuwkerkse uitgeverij fr. (nadien 900). Zowat 267 S de schu^ers van sS-
k'e nfnrm dieren ro "d P" H T' Prcn,kaa£n doku" Sebastiaan, het kantklossenen
kenformuheren rond in de Be- menten zijn ingebonden en wie an(jere beroepen
verse brievenbussen. Een een luxe-uitgave wenst met Fen hoofdstuk handelt nv»r d»
kwestie van nu intekenen om kunstledercn omslag en met reuzen cn hc Pfinderseilde en
zeker te zijn van een goudstempel en stofwikkel, Sard moecn i .beversë
exemplaar, [n he. foldertje mag 1200 fr. storten op de blallwe, en v*CIba|. w
wordt «Beveren cn zijn verle- postrekening van de uitgeverij. e|oriën njc, jn Hir boek ont-
den» aangekondigd als een ge- «Beveren en zijn verleden» telt breken
weldig lees- en kijkboek met 144 bladzijden, meet 21,5 bij Wij benieuwd eerstdaacs
SóCraS!don8eHSedhö'ÏÏ|8e ""J'"?mC' dit '*>ck kc™>'!
achtergronden. Het herbele- en wee van de Beverse ge
ven van de ouderwetse gezel- meente sinds de oorsprong in (wvdv)
walle. Hof ter Saksen, Hof ter
Welle, het Wilhelmielenkloos-
ter, Gaverland, de Grote
Markt en omliggende straten.
Het werd in De Voorpost al aangekondigd, enkele weken „and Van Durme), geluidsinjDe
geleden: spektakelminnend Sint-Niklaas werkt naar een stallatie (Jo Van Britsom ««s
heruitgave toe van het Reynaertspel dat onder de bezielen- Piet Velghe), belichting (firmsn
de leiding van Mark Liebrecht zaliger in 1973 op het Philippo), pyrotechniek (firms H11
marktplein vo$selijk, vorstelijk bijna werd gerealizeerd. Hendrickx), tribunes (firmi
September '85, dan gebeurt het, in tienvoud. Zeshonderd Yan Iseghem), maskers (Jos
medewerkers, een tribune die plaats biedt aan telkens r m
Iwraimzendmensen. Kasleel Walburg op de achtergrond Sm);,pen M Va„ H*^ te
m het stedelijk park. ghen) a|gemenc ttchniek'
De stedelijke bewindslieden steunen volop. Kuituur dekor (Dries Cap) en regk;ra
(schepen Daen Anthuenis) en feestelijkheden (schepen Staf (Fernand Van Durme. Marce! e*j
Van Daele) zetelen in het kernkomité. Het spel kan Smet, Willy De Greef en Jaalp u
rekenen op een verlies-risikodekking van een half miljoen Van der Helst), videorealisatk
frank, zei schepen Van Daele maandagavond op een Heuninck). Het!sekret»
perskonferentie. Sint-Niklaas roept 1985 uit tot Reynaert- ifvS blJ Fahienn<
j-aar, en hoereer het Land van Waas en de hoofdstad van straat U1 te sint-Niktaas'^*
dat gewest met de olyke erfenis van de feUe-met-de-rode- telefoonnummer (03)776 85
baard opgescheept zitten (toneelverenigingen dragen Rei- kan al wie zich geroepen vo
naerts naam, bakkers kneedden hem tot lekkernij, het om mee te werken zich mei
toerisme volgt het voetspoor van de vos) heb ik in een den. Er is een erekomité in dt
vorige editie al toegelicht. maak, het voorzitterschap
Belangwekkend is dat alle toneelverenigingen van daa™a" zou afn burgemeester ,fe
groot-Sint-Niklaas meewerken, plus nog eminente groepe- worden aangeboden m
ringen als Kracht en Geduld en Clap^ja. In de marge, ter K
voorbereiding van het feestjaar, wordt een stickerwed- Kultuur en teest
strijd georganizeerd.
F
Waar situeer je de opvoe- leze
ring van zo'n Reynaertspel «ri
De Orde van de Vos Rey- leerlingen van Sint-Niklase on- v5t«?JS!lN|iklaJC ft
naert schraagt de hele bedoe- derwijsinstellingen; nu wil men *ekst' olkst?n?e' nat^ur|ijkfij<
d.w.z. dat voorzitter zich op dat vlak beperken tot ""k8
kuituur beslist, iet
79/
mug, u.wu<h vuurzmer manr __i. f_.c,_i:a
(Groot-Vos in het jargon) Fer- de '"breng van Clapaja-Kracht "kwLi l 7
nand Van Durme baas is van en Geduld, aangevuld even- i, u 'ogisch dui
het kernkomité. dat Jaak Van bieel met figuratie door de jjfj ®J kuituurschepen An- i_
der Helst regisseert (met assis- toneelverenigingen. De aan-
tentie van Marcel Smet. Willy Pak is dus meer gecentrali- ^k„„ Daele tn hakt
De Greef en opnieuw Fernand zeerd en dan gaat het er. zo h"hh,°rgan,St E
Van Durme), dat Jo Van Bnt- zegt toch regisseur Jaak Van attlI,g hebben, een kerngroep >en
som (ook bekend in vrije ra
diomiddens) een gaaf geluid
sgeheel wil tot stand brengen.
Drieske Nijpers gehuldigd. Tijdens de plechtigheid waren de kantklossters aan het werk
(dw)
Technisch fiat
Tien, elf jaar later het Twee
de Grote Vossegebeuren. Een
uithoudingskoers als het ware,
met één kloeke konstante: de
Reynaertorde, gesticht n.a.v.
het Reynaertspel en inmiddels
aangedikt met memorabele
ereleden als Mare Slcen, Wil
lem Melis, Karei Jonckheere
en zo. Telkenjarc zat de orde
op akademische wijze, nimmer
toch werd stilgezeten. Verwoe
de pogingen werden onderno
men om het («ons», zeggen de
intimi) Reynaertspel opnieuw
voor het voetlicht te brengen.
Er werd volhard in de boos
heid, de Reynacrdiaansc sluw
heid eigenlijk.
Nu. straks kan het eindelijk.
Dank zij de stad ten dele.
Want, aldus Fernand Van
Durme op de persontmoeting,
precies omdat de stedelijke
overheid haar technisch fiat
gaf kan dit Wase spel worden
opgevoerd. Koproduktic tus
sen de stad en de orde, heet
dat dan Orde van de Stad Rey
naert?
Stijn Streuvcls, geciteerd
door Van Durme: Het perk
was eene schone, opene plaetse
in het bosch. Ende waer zij
speelden hel grote spel van Rey-
naerde, den Vos-, De bakker-
dichter van Ingooigcm achter
na. Promotor van toen Mark
Liebrecht ter ere, want dank
zij diens inzet en overgave kon
men het toen allemaal voor
mekaar brengen. «Wij zullen
trachten hem niet te ontgoo
chelen,» aldus Fernand Van
Durme met verwijzing naar
Mark Liebrecht.
Het voetstuk
Het tekstkoncept is groten
deels identiek aan dat van mei
'73, de rolverdeling gelijkt
sterk op de toenmalige. Twéé
van de twaalf hoofdrollen
dienden met andere akteurs
bemand: vos en kater, Eddy
Van Steelandt (van De Vlas-
bloem-Nieuwkerken) cn Ste-
faan Van Pottelbcrghc (van
Baudeloo-Sinaai). De geluids
montage van toen werd vrij
ingrijpend gewijzigd, al blijft
men trouw aan de oorspronke
lijke tekstontwerpen van
RVT-dramaturg Jos Houben
De muzikale bindfragmenten
werden gemodernizcerd, naar
het koreografische (Kracht en
Geduld, Clapaja) toe aange
past.
Destijds deed men voor de
figuratie een beroep op trosjes
Het Reynaertspel in Sint-Niklaas. De twee spilfiguren vJ
spel en Reynaertorde, maar ze zagen er toen nog i
jonger uit. Links Fernand Van Durme, rechts Jaak V
der Helst (archieffoto)
Beveren in retrostijl. Dra verschijnt bij Ten Bos een boek over de gemeente
der Helst, efficiënter aan toe.
Jaak? Dé Jaak! Bekend bin
nen (Kallo en zo) en buiten het
Land van Waas, tot in Hulst,
Lcbbekc en 't sportpaleis van
Antwerpen toe. Jaak Wase
jaarfiguur '85? Je weet maar
nooit. Van der Helst over me
de- en samenwerking: «Sa
menhorigheid en geloof in het
eigen kunnen en vooral steu
nen op de solidariteit, gaven
en overgave van zijn medewer
kers moet duidelijk worden ge
steld. Dat doen wij. Allen sa
men. Om deze Reynaert op
het voetstuk te plaatsen waar
hij hoort. Noch min noch
meer».
Amfitheater
Geopteerd werd voor het
stadspark. Omdat dat deko-
rum de vos op zichzelf al op
roept en omdat het kasteel
Walburg en de omringende vij
ver heel sfeervol zijn. Boven
dien is er het feit dat een groot
grasveld, in lichtglooiende lijn
omhooglopend, al aan een am
fitheater doet denken. Een
ruimte van zowat vijftig meter
speelvlak die tegen de water
kant ligt stelt het team in staat
om op een wat kleinschaliger
wijze dan vroeger (zo'n negen
tig meter speelbrccdte) het ge
val was, het dekor - via zet
stukken - in een natuurlijke
entourage te omlijnen.
September '85, met premiè
re op vrijdag 6 en voorstellin
gen op 7, 8, 13, 14, 15, 20, 21
en 22 september plus nog een
midweekopvoering ten bate
van de sociale instellingen van
de str< 'k.
Wat namen. Toneelvereni
gingen De Goudbloem. Sint-
Genesius en Tijl uit de kern-
stad, De Vlasbloem van
Nieuwkerken, Baudeloo uit Si-
naai en Phoenix en Kunst en
Vermaak van Pui velde (De
Klokkenlappers zijn er niet
bij). In de hoofdrollen Willy
De Greef, Marc Van Brussel,
Marie-Rose De Vriese, Willy
Coppens, Guido Lutin-Smct,
Stefaan Van Pottclberghe.
Marie-Jozefa Cornclis, Eddy
Van Steelandt, Marcel Smet
e.a. Allerlei kommissies wer
den gekreëerd, wie zc leidt
staat tussen haakjes: kostumes
(Jeanne Smet), financiën (Gui
do Lutin-Smet), dekor (Ben
Vandenhendc cn Arthur Rot-
thier), geluidsdekorum (Fcr-
die overigens mettertijd I
worden uitgebreid.
Beide schepenen woondi
vanzelfsprekend de perskonfi
rentic bij. Anthuenis had h
over de volharding cn dc ijvd
van de Reynaertorde, die tt
kens opnieuw «ten nanval|
trok. Hij zei dat dc stad e
eerder komplemcntairc
vervult. Maar de stad zal li
initiatief zoveel mogelijk stcJ
ncn, dat staat buiten kijf.
Daele staat toe dat Keynad
zo nu en dan op reis gaat
Hulst b v maar de vos hoO
in Sint-Niklaas thuis,
aldus nog Staf Van Daele, I
Orde van de Vos Reynaert a
het risiko nam cn dragen b"
de stad Sint-Niklaas wil i
zoveel mogelijk materiële bf
stand verlenen rCVi
Extra benadrukt werd te k
feit dat het Reynaertspel reke-
nen kan op een verlics-risito v
dekking van vijfhonderddthj jn
zend frank. Volgens schepd ,1^,
Van Daele moeten de cijföi C|
en het denkpatroon van 197! VQ)
vergeten worden. De same» ,am
werking tussen kuituur, fceste „jn
lijkheden, toerisme, dc talrijkl [j||en
andere betrokkenen en de vet
cnigingen natuurlijk dienel B gC|
onderstreept. De schepen «I dc
graag dat 1985 een heus Rtf j ze
naertjaar wordt, d.w.z d* tmwa
wandeltochten kunnen wordd :eers
ingericht, fiets- en autorally'» va[
ook in het voetspoor van 4 u,
vermaarde vos, dat dc jeued tn 0
zal benaderd worden middel
opstel- en andere wedstrijdfl ^gc
dat het Reynaertgebak een op jgcn
frissertje kan gebruiken. te m
Marcel Smet had het, W j,
afronding van dc perskonk boo|
rentie, over dc stickerwed nj
strijd (zie randartikeltje). tuden
I kool
dit he
Pakweg anderhalf jaar vód
de heruitgave van het Re' Wendi
naertspel zit men al volop ind 0|(to|
vossensfecr. Wérkt men. Hl ()00r
is immers geen geringe opj trgcni
ve. En het doel dat men voi
ogen houdt (het vermaken ji
kulturcel verrijken van Sir m.0e(j
Niklazcnarcn en mensen uit d tv,)|gu
streek) is nobel, zoals de ki c
ning (maar dan zonder hoof en
letter). Met de regelmaat :rwer|-,
een Heirmanklok, inmiddi n U||^'
wég uit het stadspark, zulli t(njaer
we u informeren over'RO nopd
naerts esbattementen. Ike n»
W.D.G. WA
Drieske Nijpers gehuldigd. Groepsleider Van Passel krijgt een glasraam kado (Iv)
tot jaarfiguur, beter te hebben
leren kennen en deze verruim
de bekendheid schept wellicht
nieuwe verplichtingen
De leden van de groepsraad
moeten ook maar eens naar
voren komen, vindt Roger
Van Passel. Mare Bogaert leidt
het muziekensemble. Patrick
Stevens is materiaalmeester,
Gudrun Van Eynde is de dans-
leidster, Wilbert Dhondt de
man van het groepslokaal Den
Eirentrapper, Ria Braem is
Drieske Nijpers sekretaresse,
Patrick Van Gysen, 'eerste
jaars' bij de groep, bewaart de
souvenirs. Andrea Van Re-
moortere houdt de kas bij en
Filip Smeets is de verantwoor
delijke voor de vriendenkring
waarbij momentcel zo'n 210
mensen zijn aangesloten. Nog
meer belangrijke Drieskes zijn
Walther Van Riet. samensteller
van het liedboek en motor van
het Café Chantant, Marie-
Christine Vergouwen die de
jeugdige Mane-Cathérinedan-
seresjes leidt, Walter Cmaus
die de jongens dansen aanleert
en Guido Bogaerts die het rit
me aangeeft bij de hoombla-
Een toemaatje nog voor de
aanwezigen: de Hutsepot ge
zongen door zo'n tien dames
van het Café Chantant. Ook
Drieskes vallen onmiddellijk
in en af en toe (bij: 'Hier
brandt de gas' en 'Jan Piere
wiet') zingt de zaal enkele zin
nen mee. Walther Van Riet
slaat dc maat.
Zo zien wij het Drieske Nij
pers nog lang volhouden.
Sukses!
Leo DE BOCK
petities hard gewerkt wordt,
het vertelt niets over het ge
duld dat de dansleiders aan de
dag leggen (ze zouden zelfs
haar op de tanden hebben!),
over de vlotheid waarmee de
jeugdgroep werkt
Vooral de betrokkenheid
van de jongeren bij de groep,
noemt Edward De Beer hoop
gevend. Jonge mensen hebben
het vaak moeilijk, een onder
scheid te maken tussen kunst
en kitsch, ze doorbreken te
recht taboes, maar al te vaak
gooien ze het kind met het
badwater naar buiten en raken
ontworteld. Volkskunst beoe
fenen betekent precies dat
men het waardevolle uit de
traditie wil bewaren om erop
voort te bouwen.
Tenslotte beschouwt de bur
gemeester de bekroning als
een appreciatie van de op alle
leeftijden gerichte bewustma-
kings-, ontspannings- en op-
voedingsaktiviteiten waarin de
groep voorziet. Ook hij heeft
het liedboek 'Zo de ouden
zongen' doorgenomen. Het
bundelt liederen over het da
gelijkse leven en dus over de
honger en de miserie, over de
liefde tegelijk en andere be
trachtingen van de volksmens.
De liederen herinneren aan
een tijd van genegenheid, har
telijkheid en strijdvaardigheid,
meent Omer De Mey. Onze
aandacht zou nu, in tegenste-
ling tot vroeger, nagenoeg uit
sluitend uitgaan naar het ver
delen van materiële waarden.
Drieske Nijpers gehuldigd. Veel volkskunstenaars in Sint-Gillis-Waas (Iv)
