Donkmeer maakt zich klaar voor het nieuwe
toeristisch seizoen
i
0Pid
af-0-™asrs ^**505
oBX0brokrd'de ka£ iSg0'8 van de ,urfont8in- z%:?s'ZrToda',ssss pHade\BhTligenenaanp'assen
n
(E
Boerenkrijgmuseum komt er
48 - 23.3.1984 - De Voorpost
Het Donkmeer maakt zich weer op voor het nieuwe toeristisch seizoen. Uit recente gegevens die VVV-sekretaris Kamiel 4.000). waterpeil regelmatig. Het
Moerman meedeelde tijdens de jongste algemene vergadering van de VW Donkmeer, is gebleken dat de Donk nog Besluit: is bovendien wenselijk dat
steeds een grote aantrekkingskracht uitoefent op de dagjestoerist en de kampeerder. Het spreekt vanzelf dat er heel wat Het Donkmeer en omge- al de oevers van het be-
wordt gedaan om het die toeristen naar hun zin te maken. Maar lang nog niet alles is klaar. Er moeten nog flink wat ving is mede één der voor-
punten worden gerealizeerd, aldus de VVV-sekretaris die in een toespraak die we graag afdrukken, dieper inging op de naamste recreatieoorden in staande meer zouden wor-
geschiedenis van de Donk. de provincie Oost-Vlaan- den versterkt teneinde de
1776-1778 is voorhanden RaprlpHnnk deren. oevererosie en de toeslib-
De turfontginning heeft op In 1898 wordt er een tebes^uren'een Vereniging koop gesteld en in 1951 De Intercommunale Maat- bing van het meer tegen te
het e?nde v?n deze eef.w He 1 n tot Vordering van het aangekocht door de drie schappij voor Ruimtelijke gaan.
..SE? t^ J k" 7" klem Toerisme opgericht, onder aanpalende gemeenten Ordening en Sociale Eco-
vergat, op het grondgë- daïraa'blfrekkên'twlè zus- d .TTT 'Maa,SChhP; °vermere nomis':hhe Ontwikkeling In het licht van de econo-
bied van Berlare. ters van het moedethïïs n g v v a het arrondissement mische ontwikkeling van de
Op Uitbergen en Overme- van Wichelen h™ meuwe Natuurschoon van het Voor het beheer werd een Dendermonde: Dender - streek, moeten de bestaan-
r. ,iin ha.Donkmeer. De start was intercommunale vereniging Durme - Schelde D.D.S. de bedrijven uitbreidings-
gegeven tot de valorisatie aangesteld. Wandelwegen kocht in 1972 een eigen- mogelijkheden krijgen.
dom van 175 ha, eigendom
van Baron de Crombrug-
ghe de Picquendaele en pa
lende aan het Donkmeer.
re zijn het nog weilanden, woonst, om zich toe te wij-
den aan he, onderwijs va'n ^töëri^c^a^ SXTLgïïïï - de
het wate, van de Schelde a de,_ 'f«d^d,e no« n,e' nium. He, eerste water- eendenkooi werd in 1961
bvSlt™ L g rf f i'v rr feesl had PIMS "P 15 au- voor het publiek openge-
lage dijken omzoomd met In 1898 herdenkt Overme- gustus 1939 (aantal bezoe- steld.
bomen, schaarse bebos- re de honderdste verjaar- keis ongeveer 15 000). Door verbetering van de
In 17Q8 nmrrii m rivnm,n Va" a Botjrenknlg Gedurende de Tweede We- sociale toestand der bevol-
In 1798 wordt te Overmere met een Boerenknjgspel reldoorlog 1940-1945 werd king en de toename der
Dit om een recreatiecen
trum tot stand te brengen,
teneinde nieuwe toeristi-
WV-sekretaris Kamiel Moerman
Bij het begin van de jaren
1200 schrijft men BARLE-
DONC:
BAR: kaal, onvruchtbaar
LO: bossen en zandige
hoogten
DONC: zandige hoogten
tussen moerassen
ln 1202 is Barledonc een
heerlijkheid met als eerste
heer, Daneel van Berlare,
opgevolgd door Walter en
Willem van Berlare. Eén
van hen is hoogstwaar
schijnlijk de bouwheer van
de kapel van Barlodonc.
Onder de verzakte vloer in
het koor van de kapel, in
1959 opgebroken, werden
twee grafputten ontdekt,
waarin de bouwheer van de
kapel met zijn echtgenote
werden begraven, en waar
in nog enkele overblijfselen
van een geraamte gevon
den werden.
Boven één der grafputten
lag nog een halve vierkante
meter oude bevloering met
Regeltjes in gebakken aarde
(8 cm x 8 cm) waarschijn
lijk van einde 1200.
Barlodonc behoorde eerst
tot de dekenij van het Land
van Waas en daarna sedert
1183 tot de dekenij van
Dendermonde. De platte
landsbevolking van Uitber-
gina - Uitbergen - vermelde
in 1315 hongersnood en
pest.
In 1440 is Busschaert, de
Mortagne de Potelles, heer
van Barlodonc, in 1469 op
gevolgd door Jan, heer van
Eecke. Eén van deze zorg
de voor de vergroting van
de kapel van Barledonk.
Het werkloze ondervoede
volk valt ten prooi aan de
pest 'de Zwarte Dood'. De
enige toevlucht zijn bede-
Vaarten en boeteproces-
sie's.
Wellicht is sedert die tijden
de kapel van Barledonc een
bedevaartkapel geworden
van oudsher toegewijd aan
O.-L.-Vrouw ter Groene-
straete, of Groene Dijk.
Een kapelaan is verplicht
iedere week drie missen op
te dragen.
De laatste van de familie de
Busschaert, de Mortagne,
Jan. is heer van Barledonc
in 1513. In 1525 is het Jan
d'Oosterlinck en in 1534
Jacobuy de Caspeau. In
1556 is de tweede de Cas
peau, Jan, Heer van Barel
donk, hij is priester en ver
blijft in Rome. Het bisdom
Gent, waartoe Bareldonk
clan behoort wordt opge
richt in 1565. De eerste
kapelaan van Bareldonk
met name gekend is Denijs
Blommaert, die het herstel
van de kapel onderneemt
in 1585.
Jan de Caspeau draagt in
1595 de heerlijkheid van
Bareldonc over aan zijn
broer Filip een befaamd
rechtsgeleerde.
In 1600 is Ambroos van der
Laenen, een Noordneder-
Jander, heer van Barrel
donk. In 1607 opgevolgd
door Christoffel wordt deze
opgevolgd door Jan van der
Laenen, in 1614, die de
^helft van de heerlijkheid
verkoopt aan Filip van der
Eist in 1627.
In de kapel van Bareldonk
wordt ieder jaar een F. Mis
opgedragen op het feest
van O.-L.-Vrouw Geboor
te en op de derde kruisdag.
De kapel wordt ingewijd
door Mgr Triest zevende
bisschop van Gent in
1639. In 1652 wordt de ka
pel toegewijd aan O.-L.-
Vrouw van 7 Smarten, on
der invloed van Zele en
door toedoen van Gillis van
Wichelen, pastoor te Berla
re, wordt een beeweg opge
richt naast de kapel.
In 1658 is Gaspard van der
Eist, broer van Filip, heer
van Bareldonc.
In 1676 is een kaart voor
handen, met het landschap
van Bareldonc, met kapel -
pagthof: kasteel van de
heerlijkheid ende Groene
Dijk.
In 1678: wordt de eenden
kooi vermeld, maar het
meer is er nog niet. Naast
de eendenkooi 16 hoeven
langsheen de tweegoot-
sloot, grens tussen Over-
meire en Uitbergen een
hoeve had 12 bunder 1
ha 34 ca grond. Deze hoe
ven duiden op de verbete
ring van de landbouw bij
het begin van deze eeuw.
De Clappelstraete dë
Strijbochten: percelen
grond waarom werd gepro
cedeerd, gestreden. Later
werd daar een dam tegen
het water opgezet, nu de
strijdam.
In 1665 en 1697 volgen nog
twee leden van de familie
van der Eist, namelijk Ka-
rel en Jan, elkaar op als
heren van Barledonc.
In 1696 begint men turf te
delven, langs de barbroeck-
dijk grondgebied Berlare,
een bloeiende turfhandel
ontstaat en houdt de ar
moede buiten de deur.
De laatste van der Eist,
heer van Bareldonk, dient
in 1701 bij de raad van
Vlaanderen klacht in over
de turfontginning 3 jaar
daarna is de eerste Bus
schaert Balthazar heer van
Barreldonc.
In 1713 reglementeert de
Schepenbank van Berlare
de turfontginning, bij ver
ordening, goedgekeurd
door Karei VI in 1714,
reeds is een derde Baerle-
broeck moeras geworden.
In 1736 tot 1768 zijn achter
eenvolgens, Karei, Jan en
Nikolaas de Busschaert he
ren van een deel van de
heerlijkheid van Baerle-
donc.
Jan Baptist van der
Meersch, begraven in de
kerk van Berlare in 1747 en
zijn opvolgers. Augustijn
en Emmanuel bezitten het
andere deel van de heer
lijkheid van Baerledonc.
Van 1768 tot 1778 behoort
het deel van de Busschaerts
toe aan de familie Moretus.
In 1771 zag de kapel van
Bareldonc eruit als volgt:
gebouwd in Balegemse
steen (arduin), in vroeggo-
tische stijl met zichtbare
dakstoel.
Van 1771 tot 1774 werd de
kapel verbouwd in de Lo-
dewijk XVde stijl, nieuw
altaar waarvan retabel met
schilderij van een onbe
kend meester. Een dok
saal, een sacristie en een
zijdeur de vloer werd
gelegd in 1779, het torentje
herbouwd in 1774, als be
kroning van de restauratie.
Het nieuw altaar werd ge
wijd op 15 september 1774
door Mgr. Van Eersel,
tiende bisschop van Gent.
Een kaart van Bareldonk
Het ganse Donkgebied
moet urbanistisch en toeris
tisch bestudeerd worden, in
kaart gebracht worden (zo
wel de bestaande toestand
:„k__j„ir> ij i j ;°-,r iciuuuiiuK lywiynj weru wiig en uc toename oer teneinue nieuwe toensti- aic
Kndlniën wordM op d* F 'm r°" herI>omen door hct Door de snelle verplaatsin- een Merfstisch PgSd van' ™hf' veramw" T ""b""
P Emiel De Staerke van Gen, iden van toerM. kom, men mPerdere bove„ tel?jk bd verantwoorde san,.
vlucht gedreven. eigenaar van het pachthof sche folder. Vanaf dit jaar uren aan het meer vertoe- (optie gewestplan Dender-
1910 a Ber,T-?r<?k <*=8°" geleidelijk de op- ven. De oude en nieuwe nrandef
....hiiilnl l nagenoeg drooggelegd, het gang van hel toerisme aan instelling verplicht zich aan De problematiek van het
ï„hU,,1fc"Sg!hiaIt0?k.,<; -"eet Wijft wat het ,s als het Donkmeer. Voor het het dapoensme aan te Donkmeer is tweeledig!
sche verantwoorde sane
ring te kunnen doorvoeren
we denken hier o.a. aan
bestaande campings maar
teneinde ook ruimte vrij te
houden voor verdere toe-
stormklok roept ,e wapen Sed'er, 1895 bewoon, Graaf ^aamd P S™kmeer en omgev". 'oom
menf tS ,7" R8"" r^l"" de Boparmé een kas" Na het overlijden van de spijshuizen - 1 hotel 3 2. Uitbreiden va'n de toe-
ren knie teelinUitbergen.wordt heer Vlsar, de Bocarmé bow,ing 4 risdsche mogeli)kheden J" e.v'""'cdt
In iKfU ichctmptHplaatctp gemeester van de ge- werd het met dancings - en verschillende van het Donkmeer - aan- voor actjevt. Pn nacs-
In 1804 ,s het met de laatste meente enetgenaarvan het omliggendc weide|and te herberlen en fnturen. bieden van meer gediversi- r^éatle P
om ggen WW\
van de familie Moretus, de meer
heerlijkheid van Barel- weiland,
done, voorgoed gedaan, de De stoomtram langs de
eigendom vele hectaren baan Overmere-Zele
groot, en het pachthof is nu brengt de bezoekers naar
in het bezit van de familie he* meer. De naa^n Over-
Lacombe uit Gent. mei'ï-Donk komt meer en
Het Land van Waas en het meei in zwang en verdringt
Land van Aalst zijn nog de na. m Bareldonk.
steeds de bijzonderste af- In 1915 wordt E.H. De
zetgebieden voor turf, die Staerke, zoon van Emiel,
te Bareldonk wordt gedol- eigenaar van het pachthof,
ven en wordt vervoerd met In 1930 wordt de heer Al-
het turfschip of langs de fred Janssens - Vanden
baan. Berghe, nijveraar en bur
in 1846 is Berlare-Broeck, gemeester van Berlare, ei-
151 ha, één grote waterplas genaar van het pachthof,
en op Uitbergen en Over- met 65 ha grond, voordien
mere is er een meer ont- eigendom van E.H. Buysse
staan van circa 85 ha. Het van Gent die het had ge-
gevolg van het delven van kocht van E.H. De
ongeveer 6 miljoen kubie- Staerke.
ke meter turf, stilgelegd in Deze laatste schenkt aan de
1854, de drooglegging van proostdij: een blok heide-
het Berlare-Broek, dat grond, het kapelleplein en
meermaals van eigenaars de grond naast de kapel,
verandert, vlot niet. waarop E.H. Cortville, de
In 1862 lukt de droogleg- huidige bedevaartplaats
ging bij middel van een doet aanleggen, een onder
stoompomp. Bareldonk neming die jaren werkt ver
blijft een verloren plek. De eiste, tot dan toe hingen de
inwoners van Bareldonk 7 staties aan de buitenmuur
behoren tot de parochies van de kapel.
i
van Berlare, Overmere en
Uitbergen.
In 1887 wordt de proostdij
van Baerledonc kerkelijk
opgericht.
In 1888 wanneer de heer
Delcogne van Gent eige
naar is geworden van het
pachthof, wordt de E.H.
Van Doorn, geboren te Ne-
derbrakel, in 1843, de eer
ste proost van de proostdij
van Baerledonc, die eerst
maar in 1895 door de staat
wordt erkend.
Veronica Vergeylen, gebo
ren op 22 juni 1876, pas 17
jaar oud, wordt door de
E.H. Stockman belast met
het onderwijs in de cate
chismus aan de jeugd van
In 1935 wordt op het hoog
feest van O.-L.-Heer He
melvaart, de bedevaart
plaats met kalvarieberg
door Mgr Coppieters
plechtig gewijd.
Alois De Beule, geboren te
Zele in 1861 en overleden
te Gent in 1935, is de kun
stenaar die de kalvarieberg
en de taferelen van de 7
staties van de beeweg
schiep.
Het kerkhof van Bareldonk
wordt gewijd in 1936.
Intussen zijn Bareldonk en
Overmere-Donk samen
een drukbezocht toeristen
oord geworden.
In 1937 werd met goedkeu
ring van de drie gemeen-
Toerisme en de Provinciale
Federatie voor Toerisme
werden vanaf 1962 volgen
de ramingen opgesteld:
hierin is het aantal kam
peerders begrepen:
1962
1963
1964
1965
1966
1969
1970
1973
1975
1977
1978
1979
1980
1981
1982
290.000
318.000
347.000
402.000
479.000
748.000
737.000
840.000
920.000
1.400.000
1.400.000
1.300.000
1.500.000
1.400.000
1.705.000
Op verzoek van het Com
missariaat-Generaal voor
Campings: In de omgeving
van het Donkmeer zijn er
op heden 20 campings (to
taal aantal kampeerders:
fieerde recreatieve moge
lijkheden.
Deze problematiek situeert
zich op een aantal vlakken
als ecologie, de ruimtelijke
ordening, de economie en
de daaraan verbonden so
ciale situaties: het toe
risme.
Per slot van rekening vor
men al deze elementen één
geheel en resulteren in een
situatie waaraan dringend
wat moet gedaan worden.
1. Op ecologisch vlak gaat
de meeste aandacht naar
het bestaande meer. Sinds
enkele jaren wordt er een
toenemende vervuiling van
het 86 ha groot meer vast
gesteld. Dit is voorname
lijk te wijten aan de omlig
gende bebouwing welke al
het vervuild water lozen in
het meer. Deze vervuiling
wordt nog in de hand ge
werkt door de groeiende
sliblaag (e.a. bestaande uit
rottende bladeren) en het
gebrek aan zuurstofrijk wa
ter. De oorspronkelijk be
voorradingswaterlopen zijn
sinds enkele jaren afgeleid
omdat ook zij zeer sterk
bezoedeld zijn. Bovendien
stelt zich het probleem van
het evenwicht der waterba
lans.
De laatste jaren daalt het
Technische voorzieningen
die moeten worden ge
troffen:
a) opmaken van een toe
ristische studie van het
gebied
b) opmaken van een
B.P.A. 'donkgebied' op
basis van de toeristische
studie.
Aanleggen van een riole
ringsstelsel vanaf de pro
vinciale baan te Overmere
tot het zuidelijk punt van
het Donkmeer.
Bouw van een gedeelte van
het zuiveringsstation ten
zuiden van het meer.
Reinigen van het meer
door uitbaggeren van de
sliblaag teneinde het PH
van het meer opnieuw te
verbeteren.
Uitvoeren van oeverver
sterkingen
Aanleg van een voetpad
langs een deel van het
meer.
Uitbouwen van de eenden
kooi.
Opnieuw op peil brengen
van de visstand.
tyoerman Kamiel.
Het Boerenkrijgmuseum komt er. Dat staat nu vast. Bestendig afgevaardigde Etienne De
Cuyper en burgemeester Van Sande van Berlare deelden dit mee tijdens een perskonferen-
tie in het oud-gemeentehuis van Overmere en archivaris J. Dauwc gaf meteen een overzicht
van de vele nieuwe en belangrijke aanwinsten die het Boerenkrijgmuseum de jongste
maanden heeft weten aan te schaffen.
Bij dit toch wel belangrijk nieuws, hoort ook een opvallende publikatie van een stripboek
over de Boerenkrijg. Het is een kundig, edukatief verantwoord en historisch ook juist
beeldverhaal over de Boerenkrijg in Overmere en omgeving. De teksten zijn van de hand
van Marijke Mortier en Gerda Temmerman en Marie-Anne Smekens zorgde voor de
prachtige tekeningen.
Volgende week komen wc uitgebreid terug op deze beide realizaties.
In t
tpek
lint
hun
