Buggenhoutenaar Marc Cornells:
(Schots) doedelen is mijn hobby
Patricia Paay, Benny Neyman, Fancy
e.a. in Sint-Niklase stadszalen
De Voorpost - 27.4.1984 - 2*
Je zak opblazen dat het een lust is om te horen
Een doedelzak, lees je in «van Dale» - precies, in de «dikke» - is een
blaasinstrument dat bestaat uit een leren zak waarin de speler lucht blaast, die
hij dan door drukking met de arm in een soort schalmei met vier of meer
toongaten blaast; bovendien zijn er nog enige schalmeien aan de zak die in de
bastoon blijven ruisen.
Dergelijk technisch-koele benadering verdient de doedelzak echter niet. Een
instrument dat zulkdanige melodieus-sentimentele, weemoedige muziek kan
produceren, dat je bij de beluistering ervan meteen in de woeste Schotse
«Highlands» verzeilt, waar clans van Mac's met namen even stoer als hun
ruige baarden, de eer van een of andere frele «maiden» verdedigen, vraagt om
een andere benadering.
Koel doet evenmin Mare
Cornells, wanneer hij zijn
voorkeur voor de Schotse
doedelzakmuziek uiteenzet.
Deze Buggenhoutenaar,
wellicht de enige doedel
zakspeler uit onze regio, is
dan ook een entoesiast lid
van de «Antwerp District
Pipe Band», één van de zo
wat vijf doedelzakbands die
ons land telt.
Mare Comelis wil aan de
beoefening van het doede
len overigens wat doen. De
ze piper uit het Buggen-
houtse Bergveld is nl. be
reid geïnteresseerden in
het beoefenen van de doe
delzakmuziek gratis op te
leiden. Een gesprek.
tagne, Engeland en Ierland
is de doedelzak in Schot
land beland, waar het in
strument geperfektioneerd
werd. En o.a. de «drones»,
ie grote pijpen die op de
schouder van de piper rus
ten, toegevoegd werden.
Hoe je een doedelzak be
speelt? Allereerst blaas je
de zak op. Dan slaan de
drones aan twee tenors en
een bas die het zoemend
achtergrondgeluid veroor
zaken. Via de «chanter», de
schalmeipijp, speelt de pi-
per de melodie Door het
verplaatsen van de vingers
wordt van toon veranderd,
wordt ook het ritme aange
geven en worden de «grace
Buggenhout. Mark Cornelis in vol ornaat (c)
Antwerp Disctrict
Pipe Band
Vijf jaar geleden, begint
Mare Cornelis zijn verhaal,
ben ik ermee begonnen. De
muziekbeoefening heeft me
zowat altijd geïnteresseerd
- ik maakte o.a. deel uit
van de KSA-Jeugdband te
St.-Gillis-Dendermonde -
en toen ik toevallig, via de
radio, een programma over
de «Antwerp District Pipe
Band» hoorde, stond mijn
besluit vast: ik wilde piper
worden.
De typische muziek sprak
me geweldig aan. maar wel
licht ook de uniform en het
gedisciplineerde in de op
tredens van de bands, de
den me de stap zetten. Het
kontakt met de band viel
trouwens biezonder mee. Ik
begon meteen aan de oplei
ding.
De meeste leden komen uit
het Antwerpse, maar ook
uit het Limburgse Beverst
en uit Maastricht zijn band
leden afkomstig. Ik ben de
enige Oostvlaming uit de
band
De doedelzak, blikt de Bug
genhoutenaar terug, zou in
zijn oorspronkelijke vorm
uit het Verre Oosten stam
men. Zijn oorsprong si
tueert zich ergens in 4.000
v. C. Via Griekenland, Bre-
note8», versiernootjes, ge
produceerd. Zij vooral
schenken de schoonheid
aan de doedelzakmuziek.
Het drummen is ook al iets
aparts. Geheel verschillend
van het gewone drummen,
hoewel iemand die de trom
melstokken reeds gehan
teerd heeft, het makkelij
ker heeft de stiel aan te
leren. In tegenstelling tot
de ons beter bekende trom
men, zit het vel van een
trom uit een «Pipe Band»
bovenop het instrument ge
spannen.
Internationale waardering
Pipe Bands, stipt Mare Cor
nelis aan, nemen vaak deel
aan kompetities.
De «Antwerp District Pi
pe Band» wist zich in derge
lijke tornooien trouwens
reeds vaak te onderschei
den.
Elk jaar worden in Schot
land de wereldkampioen
schappen georganiseerd,
waaraan bands uit binnen-
en buitenland deelnemen.
De organisatie ervan wordt
via een aanbesteding voor
een periode van vijf jaar
toegekend. Zo wist de «Ant
werp District Pipe Band»
zich in 1980 in Glasgow,
waar de band uitkwam in
vierde graad, derde te klas
seren Een prachtprestatie,
vermits niet minder dan 47
bands aan dit wereldkam
pioenschap in deze katego-
rie deelnamen. De Ant
werpse Schotten eindigden
bovendien als eerste buiten
landse band.
Ook in diverse bijkompeti
ties slaagde de «Antwerp
District Pipe Band» hoog te
skoren. In Perth werd hij
laureaat in de vierde graad
en tweede in de derde
graad. In Rothesay sleep
ten de Antwerpse pipers
een vierde plaats in de
wacht en in Edinburgh een
tweede.
Tijdens de wereldkam
pioenschappen van 1962
om financiële redenen
neemt de band slechts om
de twee jaar aan deze kam
pioenschappen deel - vie
len de Antwerpenaars, pas
gepromoveerd naar derde
graad, net buiten de prij
zen. Ontgoocheld waren ze
toen geenszins, want van te
voren was men ervan over
tuigd dat het klasseverschil
onmogelijk in de loop van
twee jaar kon worden over
brugd. De «Antwerp Dis
trict Pipe Band» vormt
trouwens de enige Belgi
sche band, die in derde ka-
tegorie uitkomt. Met be
langstelling wordt uitgeke
ken welke prestaties dit
jaar geleverd zullen wor
den.
De Schotten, licht Mare
Cornelis toe, zijn vanzelf
sprekend moeilijk te ver
slaan. Vooral de militaire
bands halen vaak de top.
Hoewel Bob Shepherd - die
naam zal tijdens het ge
sprek nog vallen - er met
een amateurband al enkele
keren in slaagde het we
reldkampioenschap in de
wacht te slepen. Ook Cana
da bezit enorm goeie pipe
bands.
Bij dergelijke kompetities,
bij elk optreden trouwens,
speelt de «pipe major», de
leider van de band, een be
langrijke rol. Hij is o.a. de
enige die tijdens de perfor
mance met de voet de
■'march» mag meetrappen.
De leden van de band staan
cirkelvormig opgesteld en
moeten tijdens de uitvoe
ring kaarsrecht blijven
staan. In een grotere cirkel
lopen de juryleden die de
cijfers noteren
Zij houden o.a. rekening
met het feit of alle leden van
de band gelijk de muziek
laten aanslaan Dat de dro
nes dus gelijk weerklinken.
Ook het samenspel wordt
aandacht beluisterd. Vanaf
het moment dat de band in
derde graad beland is, moet
hij bovendien een «medley»
uitvoeren en dat vraagt van
de leden heel wat aandacht
en kunde om het juiste tem
po te bewaren.
Naast de tweejaarlijkse
deelname aan de wereld
kampioenschappen, zette
de «Antwerp District Pipe
Band» ook reeds diverse
malen aan in «Continental
Championships» (Kam
pioenschappen van het vas
teland) en behaalde er reeds
diverse prijzen.
Zowel voor pipers als voor
drummers worden daar
naast ook solo-kompetities
opgezet. Twee jaar geleden
zag een drummer, lid van
de band, zich de titel van
wereldkampioen toege
kend. Ook voor pipers die
als trio, kwartet of kwintet
optreden, worden wedstrij
den georganizeerd. Vorig
jaar behaalde een Antwerps
vijfmanschap de eerste
prijs in Denemarken.
Vanzelfsprekend wordt ook
aan de kleding veel aan
dacht besteed.
Meest bekende onderdeel
van een pipersplunje is na
tuurlijk de «kilt». Zowat
acht meter stof wordt in een
kilt verwerkt, legt de Bug
genhoutenaar uit. Wij dra
gen een zgn. «day dress»,
een uitgaanspak, dat be
staat uit een kilt, een jasje,
de sporran (tas), schotsge-
ruite kousen, slobkousen
en de «glan garry» (pet).
Een «full dress», die o.a
een «feather baret» omvat,
een hoge veren muts (kost
prijs 6 k 8.000 fr), versie
ringen op de schouders en
een cape, vraagt vlug een
investering van zowat
30.000 fr
Aan de vorm en de kleur
van de ruiten van o.a. de
kilt, kan je bovendien de
clan afleiden, waartoe je be
hoort. De «Antwerp Dis
trict Pipe Band» maakt deel
uit van de «MacKenzie»-
clan. Nu een loutere uiting
van traditie, vroeger van
enorm belang, want de clan
(familie) waartoe je behoor
de, steunde je, droeg er ook
zorg voor dat de pipers die
zijn kleuren verdedigde,
een flink figuur sloegen.
Opleiding
Hoewel Mare Comelis pas
op zijn vijfentwintigste met
het doedelen begon en hij
na vijf jaar uitgegroeid is
tot een doorsnee piper, acht
hij veertien of vijftien de
ideale leeftijd om het doe-
delzakspelen aan te leren.
Is de wil er het instrument
de baas te worden, speelt de
leeftijd echter niet de min
ste rol.
De leerling-doedelzakspe
lers leren allereerst de me
lodie op een «practice chan
ter», een oefenschalmei. Na
zowat een half jaar inten
sief oefenen, kan begonnen
worden met het aanleren
van de eigenlijke techniek
van het doedelzakspelen
En hoewel na een periode
van één jaar, dankzij de me
thode uitgewerkt door Bob
Shepherd, eenvoudige me
lodieën als «Scottland the
Brave» en «Amazing Grace»
gespeeld kunnen worden,
vraagt de integratie in de
band toch een leertijd van
zowat twee jaar.
Mare Comelis zelf repeteert
momenteel tweemaal per
week. Gedurende twee uur.
De ene keer in Antwerpen,
de andere keer in Zonho
ven.
Om eventueel geïnteres
seerden in het bespelen van
de doedelzak op te leiden, is
de Buggenhoutenaar ech
ter bereid, één avond per
week gratis les te geven aan
pipers-in spe. Dat moet vol
staan, voegt hij eraan toe,
om het doedelen aan te le
ren. Wanneer de leerling de
moed wil opbrengen thuis
nog bij te oefenen, komt hij
er wel.
Mochten streekgenoten be
langstelling betonen voor
het drummen, dan is altijd
iemand - lid van de «Ant
werp District Pipe
Band» bereid naar Bug
genhout af te zakken om de
beginners te instrueren. De
pipe major - een baas zon
der baasallures, noemt
Mare Comelis hem - zal via
een maandelijkse kontrole
de vorderingen nagaan.
Wie reeds muziek kent,
heeft bij de opleiding na
tuurlijk een streepje voor.
Een noodzaak vormt de
kennis van de note nl eer
echter niet. Bij het doedelen
is er trouwens geen sprake
van verschillende akkoor
den, bestaan er slechts acht
maten en zijn o.a. rustte
kens onbekend. De maten
zijn daarentegen van
enorm groot belang. Maar
die hebben de leerlingen
vlug onder de knie. Al bij al
speel je in groep en word je
op sleeptouw genomen door
de overigen.
Instrument
Inderdaad, geeft Mare Cor
nelis toe, de doedelzak is
een instrument dat totaal
verschilt van deze waarmee
wij traditioneel vertrouwd
zijn. De zak zelf bestaat uit
runds- of schapeleer. Om de
zak luchtdicht te houden
wordt hij regelmatig met
een vettig produkt inge
streken.
Het hout waaruit de «dro
nes» en de «practice» en
«match chanter» vervaar
digd zijn, heet «African
Black Wood». Wat de
«match chanter» betreft
Buggenhout. Mare Cornelis heeft midderwijl ook voor een eigen «clan» gezorgd.
wordt er bijv. zelfs op toege
zien dat deze vervaardigd
zijn uit het hout van één
zelfde boom. Kwestie van
een gelijke klank te be
reiken.
In de drones zitten bamboe
rieten, die het zoemend ge
luid veroorzaken; in de
chanters zitten rietjes van
kleinere omvang.
Hoeveel zo'n doedelzak
kost? De prijzen liggen tus
sen de twintig- en de hon
derdtwintigduizend frank!
Het «African Black Wood»
wordt weliswaar bij elk in
strument gebruikt, maar
wanneer je je een doedelzak
aanschaft die versierd is
met bijv. zilver en ivoor, zal
je heel wat meer betalen
dan wanneer je je tevreden
stelt met plastic orna
menten.
Het is echter zo dat steeds
de kans bestaat je een twee
dehands doedelzak aan te
schaffen. Vooral de Schotse
militaire bands vernieuwen
nogal tamelijk vlug hun in
strumentarium en dan kan
je reeds voor 10 15.000 fr.
een uitstekende doedelzak
op de gak tikken.
Wie echter het doedelen be
gint aan te leren, hoeft niet
meteen dergelijk hoge som
men geld te investeren. Om
te starten moet de leerling
enkel 2.000 fr. betalen.
Hiervoor krijgt hij een
«practice chanter» (oefen
schalmei) en een oefenboek
je in bruikleen. Zint het
doedelen hem na een paar
maanden niet meer, krijgt
hij in ruil voor de chanter
en het boekje, zijn geld
terug.
Eens de leerlingen vorde
ringen maken en de aan
koop van een instrument
noodzakelijk wordt, is bo
vendien een financieel inte
ressante regeling voorzien.
Informatie daaromtrent
kan steeds ingewonnen
worden bij Mare Comelis,
Bergveld 54, Buggenhout
(052/33.66.20).
Je zal er een entoesiaste pi-
per van de «Antwerp Dis
trict Pipe Band» vinden, die
je honderduit vertelt ove
zijn hobby, de doedelzal
muziek, de optredens - zi
wat een dertigtal per jaar -
de uitstekende sfeer in de
band, enz.
(pierre van rossem)
Show en beurs
Sint-Niklaas, beurzenstad binnenkort. Van 4 tot 8
mei a.8. is er de gezondheidsbeurs en welzijnsbeurs
1984, op zaterdag 12 en zondag 13 mei de «beurs
van het zit- en slaapkomfort». Beide happenings
vinden plaats in de stadszalen aan de Leopold II-
laan. Over het eerste gebeuren, een initiatief van
de serviceklub Kiwanis Waasland en het Belgische
Rode Kruis afdeling Sint-Niklaas, berichtten wij
eerder al. Elders in dit blad vind je nu in verband
hiermee meer praktische informatie.
Vier firma's uit Sint-Niklaas en één uit Brussel zijn
op het idee gekomen om in de Wase centrumstad
een beurs van het zit- en slaapkomfort te organize-
ren. Wat je er allemaal zal aantreffen ligt voor de
hand: bedden, matrassen, lattenbodems, donsde
kens, kussens, salons, zetels, hoekbanken, kinder
bedjes, babymatrassen, slaapkamers voor de
kleintjes, zonnebanken en - hemels,... De opsom
ming is niet limitatief, uiteraard.
Minder vanzelfsprekend zal de aanwezigheid op de
beurs van o.m. Patricia Paay en The Star Sisters
zijn, al maak ik me sterk dat enige friaole fantazie The Star Sisters, met in het midden Patricia Paay. Zaterdag 12 r
het verrassende van deze melding kan afzwakken Sint-Niklase stadszalen (idb)
zonder af te doen aan de rijkdom aan perspektieven
die de (toevallige?) kombinatie Star Sisters zit- auteur van een promotie- Die trekken waarschijnlijk onze noorderburen gewis
en slaapkomfort in zich draagt. Terzake: Patricia tekst die ik in handen ge- niet zo vaak een nieuw pak zonder meer zou be-
Paay, The Star Sisters, Fancy en (voor de dames: sPeeld kreeg, neemt aan dat aan. Eendagsvliegen bedoel stempeld worden als een
woeaaaw?) Benny Neyman (dames: «liefde is als "dankzij een leuke uitrus- ik. Hoe ook: het trio zal 'meidengroep', een begrip
een sigaret!..) verzorgen zaterdagavond 12 mei a s tlnK (zte S"0' e" te Ke" «idens de beurs voor het dat mij meteen doet denken
«rat Hon mnrHt oono-oUnnrrtrrH oit aan nrnmfn^eKa promotiefilmpje onderhand eerst in het Waasland op- aan flinke partijen, vaak
wordt aangekondigd als een (komfortabe- zowat iedereen in Belrié en treden. Maar voor ik het no* terecht £k en dat nre-
i zijn ze te gast in de
,n. nT zowat iedereen in Belgié en treden. Maar voor ik het nog terecht ook en dat pre-
le?) Grote internationale Show Jean Walter, La Nederland de single, maxi- doek in afwachting hele- cies daarom als flink
Esterella, kabaretier Jef Burm en moppentapper single of elpee van het trio maal laat vallen over deze sexistisch mag worden af-
Tony Bell maken van zondagavond een 'Grandioze in huis moet hebben». Aai, welgeschapen drievuldig- gedaan. Met Rita en Linda
showavond'. ik moet achterop blijven, ik heid, nog even een trooper
op Patricia Paay Herself.
Jèren voor ze in zee ging
met Ivonne en die studio-
zangeres groefde ze al hits
het vinyl xn 1967 bracht de
(hoe Vlaamsch!) van Fancy
zou het na de Baccarabe-
ker? «verduiveld snel»
zijn gegaan. Van «Oh oh oh
What a kiss!» verkocht hun
maatschappij honderddui-
eerste topper; «Je bent niet zend exemplaren Belang-
hip (je bent niet knap, je rijk is ook te weten dat het
lust geen bier maar toma
tensap)». Het zal je maar
gezegd worden! Patricia
skoort opnieuw begin '77:
stemgeluid van Fancy dank
zij een niet muzikale onder
neming verzekerd
zuivere neusklanken. Rita
«Who's that lady with my en Linda zullen binnenkort
man?». Drie maand
hitparade daarmee en nog
geen antwoord op haar
vraag. Haar droeve lot lijkt
op de Japanse televizie drié1
maal daags te zien zijn in
een reklamespot voor een
neusverstuiver. Hatschie!
in «Living without Toegangskaarten voor za-
you». Er moet dus wel dege- terdagavond (12
Sint-Niklaas. Het team dat de beurs voor woon- en slaapkomfort» organizeert (dw)
lijk een lady with haar man
geweest zijn. Een nauw
keuriger analyze van de ti
tulatuur van de hit, mag
leiden tot de vaststelling
dat ze het zelf gezocht
heeft. Patricia stelt haar
hoop nu op de toekomst.
Wat schrijf ik nog meer nummers van The (overi- héb hem niet in huis, zelfs Voor de film Annie (niet:
over deze beurs dan het gens ook leuke, maar on- niet op kassette. Maar al Hall, bij gebrek aan Woody
moedige kurrikulum van derhand wellicht al flink wie met mij dit gemis moet Allen) vertolkte ze het num-
Patricia en haar zus? Kijk getaande) Andrew Sisters, vaststellen, krijgt nog een mer Tomorrow'. En tomor-
naar de foto en mijn belang- Maar, zo gaat de geschiede- tweede kans Op 27 april row, dat is alsnog ook za-
8telling is ook de uwe! The nis, «moeder mag dan heel brengen The Star Sisters terdag 12 mei!
Star Sisters zijn een nieuwe goed kunnen zingen, een een nieuwe single en elpee Dan komt ook Benny Ney-
uitgave van The Andrew showbiskarrière zegde uit. Komt daar nog bij dat man, 33 jaar oud, een Lim-
Sisters en 'Proudly Pre- haar niet veel». Of was zij het oog ook nog wat krijgt burger met charme. Zijn fi-
sents', hun kompilatie van niet meer zo slank als haar (en dat kréég al zoveel): de lozofie: «Je hoeft me niet te
vorig jaar (je weet wel: rum dochters? Dan maar een dames trekken voor hun zeggen hoe ik leven moet»,
and coca cola-a, every little studiozangeres ingehuurd nieuw nummer een «totaal maar toch «Ik weet niet
Russian says da-da en ga zo Joop Eggermont, de man nieuw» pak aan (spijtig ge- hoe» (je hebt zo van die
maar door), haalde in geen achter Stars on 45, .schreef noeg geen foto hiervan, mensen waar je kop noch
tijd goud. Patricia, Ivonne een frisse selektie num- maar live op 12 mei). The staart aan kan krijgen) en
en hun mama-a wier naam mertjes van die andere sis- Star Sisters zouden daar- «Liefde is als een sigaret»
ik de lezer schuldig moet sies aan elkaar en noemde mee willen bewijzen dat ze Uit het Waasland zelf komt
blijven, zongen al lang die 'Proudly Presents'. De geen eendagsvliegen zijn Fancy, een groep die door
uur, stadszalen) kosten 250
frank (voorverkoop: Ple-
zantstraat 88, Sint-Niklaas)
en 300 frank aan de kassa.
Op elke kaart staat een tom
bolanummer waarmee je.
als het even flink meezit,
een reis van 10 dagen (vol-
pension) naar Senegal kan
winnen. Kaarten voor de
show van zondag (13 mei,
19 uur, stadszalen) met
Jean Walter, La Esterella.
Jef Burm, Tony Bell en het
plaatselijke en tegelijk uit
zonderlijke talent ik zag
hem al bezig John Tura
kosten respektievelijk 120
en 150 frank. Rum and co
ca-cola-a, working for the
Yankee dola-aaaaaa!
