Trilogie rond Wase etser
Romain Malfliet afgerond
Aalst heeft nood aan kultureel centrum
ld
Nu weer in gebruik op 1 december 1985
Geliefde Steden en Strekenpittoresk en poëtisch
f 0
i 13 JUL! 1984
37-J
I NR. 23 - 3* F
Dat staat woordelijk te lezen in het verslag m van juni 1984, waarin een aantal
voorstellen aan het college van burgemeester en schepenen liggen vervat aangaande de
funktionele afwerking en ingebruikneming van het kultureel centrum van de stad Aalst.
In de inleiding van dit verslag wordt de vraag gesteld of er in Aalst, dat reeds heel wat
ruimten voor kuituur heeft, nog nood is aan een kultureel centrum. Men stelt vast dat
een niet onaanzienlijk aantal kulturele aktiviteiten plaatsvinden in onderkomen lokalen,
die minder geschikt en zelfs totaal ongeschikt zyn voor de funktie die zy herbergen. Men
denkt in dit verband aan de biblioteek. Andere kulturele aktiviteiten vinden in Aalst
helemaal geen onderkomen, zodat de gegadigden wel naar Gent of Brussel moeten om ze
te kunnen meemaken. Men denkt dan aan professioneel teater, aan muziekkoncerten. In
het rapport worden deze feiten beschouwd als een hypo teek op een volwaardige
ontplooiing van het kulturele leven voor inwoners en regio. Daarop is maar een afdoend
antwoord: Aalst heeft nood aan een kultureel centrum.
Polyvalent kultureel centrum
Men streeft naar een zo poly
valent mogelijk kultureel cen
trum, wat lang niet wil zeggen
dat elke zaal polyvalent moet
zijn. Als belangrijkste aanpas
singen aan het gebouw of de
funktionering ten overstaan
van het plan van 1982 schuift
men in het verslag III naar
voor:
op niveau - 2: polyvalente zaal
wordt ruimte voor berging kul
tureel centrum, dekoropbouw,
Wanneer men ervan overtuigd
is dat een dergelijk centrum
noodzakelijk is, moet men uit
eraard ook weten wat men
Met enerzijds een overzicht van de industriële omwenteling die zich in Lebbeke Heizijde zo werd de parochie van Hei
zijde de Johannes Maria Vian-
ney parochie, allicht de enige
in Vlaanderen. Dat kwam om
dat de toenmalige pastoor van
Lebbeke net naar Ars op bede
vaart was geweest en
heeft voorgedaan en anderzijds een deel dat helemaal was gewijd aan de bouw van de
terk van Heizijde, werd in deze Lebbeekse parochie op een feestelijke wyze het feit
herdacht dat men twintig jaar geleden zijn zelfstandigheid op kerkelijk gebied verkreeg.
Geen grootscheepse manifestaties, maar een dubbeltentoonstelling die keurig was
upgezet door Luc Pieters en waaraan een aantal verenigingen van de jonge parochie hun >qqji
fr Bedewerking verleenden door enkele aparte stands op te trekken waarin ze zichzelf ónder "de Indruk'vastgeraakt
worstelden aan het talrijk opgekomen publiek. van het wonderbaarlijke en
stichtende leven van de
pastoor van Ars, dat hij deze
naam vooropzette. In 1964
werd Heizijde een afzonderlij
ke parochie. Men diende dus
ook een pastoor aan te stellen.
dag omstreeks 14 uur brak er
brand uit in de noodkerk van
de parochie Heizijde te Lebbe
ke. De brand werd opgemerkt
door de bouwvakarbeiders die
naast de noodkerk de nieuwe
parochiekerk bouwden, even
als door de werknemers van de
firma Meert. Het was deze
firma die de brandweer en de
Lebbeekse politie verwittigde.
In afwachting van de komst
der politie en de brandweer
waren de werknemers van de
firma Meert reeds met een blu-
Dat werd e.h. Fr. Verbe- sapparaat de brand beginnen
rekmoes, afkomstig van Elver- te bestrijden en de kerkstoelen
sele en.reeds 18 jaar lang on
derpastoor in de Onze Lieve
Vrouwparochie te Lebbeke.
te evakueren. Na amper een
paar ogenblikken was de Leb
beekse politie reeds ter plaatse
Hij werd benoemd op 21 april onder leiding van adjunkt-poli-
1965 en aangesteld op 30 mei tiekommissaris E. Pieters. De
van datzelfde jaar. Er kwamen politie nam alle nodige veilig-
toen liefst 4 missen op zondag heidsmaatregelen en zorgde
en later kwam daar nog de voor de omleiding van het ver-
zaterdagavondmis bij die mee- keer. Na weinige ogenblikken
telde voor de zondag.
was ook de plaatselijke brand-
tbbeke. Twintig jaar Heizijde. De foto'
langstelling (v)
ie in Lebbeke Heizijde zegt.
Beft het ongetwijfeld over de w
eiste industrie die Lebbeke bouw. Daarbij kwam dan nog navenant: een prachtige kerk.
eeft gekend: de lompenver- de fabriek van de familie Hof- Hen probleem dat bij dit alles
erkende nijverheid De mans. waarvan de portretten kwam kijken, was de patroon-
bever. Jat onderstreepten van de twee stichters werden heilige. Men opteerde voor het
laar duidelijk betoog, als bur- In een derde deel wordt dan de bisdom zei dat men een naam
de bouw van de nieuwe kerk kregen veel
tegenhanger en ook de bedrei- om deze noodkerk behoorlijk
ging ging vormen van de land- in te richten. Het resultaat was
wel Luc Pieters in zijn kort geëxpozeerd.
pastoorke van Ars, maar het
aneester Moeyersoon in zijn periode 1897 tot 1955 belicht.
«spraak. Geen wonder dat waarin alle aandacht gaat naar
m deze nijverheid op de ten- de wijkprocessies, de eerste
xmstelling ook heel wat aan- bidplaats en de liefdadigheid,
icht werd besteed In het tweede deel van de
laar dat was lang niet alles, tentoonstelling wordt dan
dc Pieters in zijn toelichting: meer in het biezonder de groei
fschoon de wijk Heizijde naar ccn zelfstandige parochie
ander bekend is. toch is het toegelicht. Hier heeft men het
ier dat zich de industriële ont- mcer bepaald over de periode
uiting van Lebbeke heeft af- van 1955 tot 1984. Foto's, ver
speeld. Dat is dan ook terug gCclde dokumenten, de bulle,
vinden in de tentoonstelling kerkelijke voorwerpen werden
e in twee delen uiteenvalt, ^men gebracht binnen het
is m de eerste plaats het wel mooie kader van de overzich-
wee van Hcizijde van voor telijke tentoonstelling die nog
950. Daarin wordt een perio- mecr aan uitstraling kreeg
e onderscheiden van voor door de fraaie bloemstukken
850, waarbij oude dokumen- die werden opgesteld,
ra en akten, ook prentjes twcc dagen lang heeft Luc
•orden getoond. Men zou in pieters op zijn dooie eentje
fcze periode vooral het sociaal aan de opbouw van de ten-
uakter kunnen naar voor toonstelling gewerkt. Hij
thuiven. In mooie tentoon- maakte er een logisch en over-
tellingskasten kon men doku- zichtelijk geheel van; ruim ge-
menten bewonderen over de dokumenteerd en alle voor-
«rlcoop van boerderijen, werpen en dokumenten ook
•oorzien van kunstig uitge» toegelicht aan dc hand van een
knipte zegels. Zelfs een doku- korte beschrijving. Voor de
lent van 1640 werd geëxpo- bezoekers een uitermate ver
eerd. Uit al deze dokumenten helderende tentoonstelling die
«ijkt duidelijk dat Heizijde zij „ch in eik geval nog lang
ten louter agrarisch karakter zu|ien geheugen,
ld. Een tweede onderdeel
•ormt de periode van 1850 tot
897 waarbij men nader ingaat Een droom gaat in vervulling
lp het impakt van de industrie Pastoor Verberckmoes hij
op de landbouw. Hierin gaat moet een gelukkig man zijn Een vijftal jaar geleden, in kerheid nog niet weggesmolten
Pastoor Verberckmoes kreeg weer onder leiding van Her
als grote opdracht mee een man Tahon en Jules De Neef
kerk te bouwen. In de loop van op de plaats van het onheil. De
december 1966 kreeg hij daar- vlammen hadden echter in de
toe de toestemming en op 21 volledige houten noodkerk een
augustus 1967 begonnen de gretige prooi gevonden en aan
werken. De plannen werden redden van het gebouw viel
reeds ingediend in oktober dan ook niet meer te denken.
1965. Op 22 oktober 1967 werd Metershoge vlammen sloegen
de eerste steen gelegd, een doorheen de dakbekleding en
plechtigheid waarvan nog heel verslonden het ganse gebouw
wat foto's op de tentoonstel- dat in een oogwenk in een
ling te zien waren. Inmiddels vuurzee werd herschapen,
was de noodkerk op 29 mei Het nieuwe orgel, de centrale
1968 afgebrand en over deze verwarmingsapparatuur. de
brand hebben zich heel wat geluidsversterking en tal van
verhalen voorgedaan. We gebruiksvoorwerpen werden in
schreven toen (De Voorpost 1 de brand volledig vernield.
Vervolg op blz.4
«Romain Malfliet is de poëet van de stilte. Al
werkend werd hjj dé ikonograaf bij uitstek van
Vlaanderen. Naar het oordeel van alle kritici is hij
een gewetensvol kunstenaar en een buitengewoon
vakman. Een gezond traditionalisme werd door hem
op eigen wijze gekneed. Hij is een rechtlijnig kunste
naar, een mens die respekt afdwingt». Dat o.m. zei
donderdagavond in het provinciaal molenmuseum
in Wachtebeke bestendig afgevaardigde van de
provincie Oost-Vlaanderen Etienne De Cuyper
n.a.v. de voorstelling van het boek «Geliefde Steden
en Streken». Deze belangwekkende publikatie geeft,
ten derden male, een impressie van de vaardigheid,
de artistieke kracht van Rom (Romain) Malfliet,
gegeerd grafikus uit Sint-Niklaas (Belsele). (Belsele).
Romain Malfliet (arch)
t aandacht naar de opkomst om temidden van zijn paro- 1979, verscheen bij de Sint- in de eerste
Pas eind '82 immers hadden we
het bedrijf De Naeyer. chianen zoveel onbaatzuchtige Niklase uitgeverij Danthc een tegen achten arriveerden per nog nauwelijks wat gehoord
Heter Frans De Naeyer was de medewerkers te kunnen
publikatie met wel driehon- ijlbode een handvol handge- van Danthe, op hier en daar
fondlcgger van de lompen- den die van aanpakken weten derd etsen van Romain Mal- bonden exemplaren, terwijl de een dichtbundel na. Stel dat
«werkende nijverheidte ging dieper in op de droom
■ebbeke waarin tijdens de van de Heizijdenaren die in o
bloeiperiode 800 tot 900 men- vervulling is gegaan: een zelf- verzorgde Stekenaar Willem moesten de voorintekenaars, dat de lijn van vroeger verder
fliet over pleisterplekken in 't voorstelling toch
Land van Waas; voor dat boek uur voorzien
zeven het hier om een verrijzenis
En weer gaat (het kan echter ook zijn
ien werk vonden. Aan de hand standige parochie. De moeder- Persoon de inleiding. In 1
«n dokumenten als dagboe- parochie van Lebbeke zag dat
ken, personeelsstatcn, paten- trouwens maar met lede ogen
briefhoofden, foto's van gebeuren. In feite moet men in
bet bedrijf, van de eerste pro- dc geschiedenis een stapje te-
van wie er wel wat in het doorgetrokken wordt) dan i
kwam het tweede, ook weer provinciaal domein present de die op kloeke wijze ge-
monumentale etsenboek
Malfliet op de markt; Willem le dagen later dan zou
Persoon en de Antwerpenaar boek leveren.
waren, geduld oefenen. Enke- schied. Deze artistieke kolos
het moet noch wat betreft inhoud
(Malfliets werk is èf) noch ii
«ssies, enz. werd aangetoond rug gaan. Tot in 1948, ajdus Roger Binnemans verzorgden En achteraf bekeken hoeft nie- zake vormgeving (daar zorg-
»ezeer deze nijverheid de pastoor Verberckmoes, dat de het tekstgedeelte, het werd mand droef te zijn om de ver- den voor Daan Anthuenis
een uitgave van
UITGEVERIJ DE CUYPER
Oude Vest 34
9330 Dendermonde
Tel 052/21.40.60
Bankrek. KB 442-8601481-36
Prijs voor los nummer 34 F
Jaarabonnement 1.820 F
6 maand 825 F
3 maand 425 F
Verantwoordelijk
0. DE CUYPER
eerste keer werd gesproken een unieke verkenning van traging. Want het boek is, al Johan Dehandschutter) noch
over de bouw van een kerk op Antwerpen. 'Geliefde Steden zei Daan Anthuenis het bij de op gebied van druktechnische
Heizijde. Pas in 1955 zou het en Strekenis het sluitstuk van voorstelling zélf, mooi. De be- kwaliteit onderdoen voor dc
werkelijkheid worden. Naar het Malfliet-drieluik, deze wering is allerminst overdre- vorige. De vorige Maiflieten
aanleiding van de missies wer- unieke uitgave heeft heel ven, zeg gerust dat het een werden respektievelijk in
den er ook straatsermoenen Vlaanderen (op Antwerpen- sublieme uitgave is. Kan ook Brussel en Kloosterzande (Ne-
gegeven en het werd duidelijk stad en het Waasland na) tot niet anders als het om een derland) gedrukt, dit keer
dat er op de wijk Heizijde onderwerp en terloops wordt selektie uit het oeuvre van een deed men een beroep op een
een plaats om de ook een zijsprongetje gemaakt zéér getalenteerd kunstenaar drukker in Roeselarê en een
-• gaat. binder van Marke.
Daan Anthuenis, kuituursche
pen van Sint-Niklaas, donder- Veertig jaar later
dag aan het woord in z'n funk-
tie van beheerder van uitgeve- a"1 Malfliet Smt-Ni-
nj Danthe: «Ik ben gelukkig Waai, 17 mei 1910) is wat je
dat het boek af is. De overweg cen Waasland-verbonden kun-
erJ in Berlare was gesloten en bij stenaar noemen kan. Zijn the-
Die bidplaats kwam er in een dit derde deel. Telkens werd de binder was er een breuk aan maVek IS waarachtig Waas
eucharistie op te dragen. Het naar Nederland en zelfs Col
bisdom stond daar positief mar in Frankrijk,
tegenover, op voorwaarde dat
het niet om een eenmalig feit Geduld beloond
ging. «Wanneer men die ruim
te vindt, is het voor altijd», zo
Het heeft een hele poos ge-
luidde de uitspraak van de duurd cer men zekerheid had
toenmalige bisschop van Gent. onHrern het verschijnen van
plaats kwam er in een „„o
zaal van De Naeyer. In de loop de verschijningsdatum van het de machjne. Dat klinkt niet vaak: mensen en evenementen
van de meimaand 1956 kon boek verlegd, verlèèt dus. Ver- geloofwaardig, maar u weet van biJ ons beeldde hij uit,
men reeds een noodkerk inwij- 'raging mag dan al inherent
den en werden er op zondag 3 zijn aan de jiitgeverswereld ben...i
missen opgedragen. Die hou
ten noodkerk was in feite een
loods die voordien dienst had
gewoon omdat men van zoveel
faktoren afhankelijk is, me-
heel geloofwaardig hoeven, molens, de Sint-Nikla-
Grote Markt, kerktoren,
vissers. Een MalOiet in z'n
Met het verschijnen van dit leefkamer hebben, menig Wa-
liig voorintekenaar op Malfliet wel 1.800 gram wegend boek zenaar vindt dat een must
gedaan als legerbarak. De vele 111 had het toch zowaar op z'n maken we zo'n beetje de ver- Ook menige Wase overheids-
wijkbewoners hebben zich zenuwen gekregen. En zelfs rijzenis mee van de Sint-Nikla- instelling bezit werk van de
toen uitermate ingespannen donderdagavond was de onze- se uitgeverij Danthe. Sedert
Vervolg op blz. 4
daarmee gaat aanvangen en
hoe men de bouw ervan gaat
opvatten. In het verslag III
zitten een aantal bevindingen
en voorstellen voor het stads
bestuur inzake programma van
behoeften en oppervlakten
met planindeling, inzake het
aanbestedingsdossier voor de
bouwkundige voltooiing de
nog toe te wijzen werken en
aanpassingen aan werken in
uitvoering, inzake het manage
ment van het projekt. Er
wordt met geen woord gerept
over de funktionering. Die
komt, aldus de samenstellers
van het verslag, later aan bod.
Twee entiteiten
Binnen een gebouwenkom-
pleks worden twee relatief on
afhankelijke funktionerende
entiteiten ondergebracht: het
«kultureel centrum» en de bi
blioteek. Het komt erop aan
deze tweede zo optimaal en
volwaardig mogelijk te huis
vesten. Enige soepelheid bij
het toewijzen van beschikbare
ruimten, moet later toelaten
om aan de evoluerende be
hoeften aan plaats te voldoen.
Beginnen we met het kultureel
centrum zelf. Aalst kan een
beroep doen op de erkenning
als kultureel centrum katego-
rie A met als budgettaire im-
plikatie de betoelaging van
drie leidinggevende personen
in het kultureel centrum. Om
deze erkenning te verkrijgen
moet men echter voldoen aan
eisen in verband met bouwpro
gramma en werking. Het mini
mum bouwprogramma bestaat
uit een schouwburg, een poly
valente zaal (voor projeklie,
bal, toespraken, vergadering,
huishoudelijke vorming), een
polyvalente zaal of audito
rium, een aantal vergaderloka
len (1 van 150 personen), 1 van
100 personen, 3 van 60 perso
nen, 4 van 40 personen en 6
van 15 personen), een leskeu-
ken, een aantal hobby- en ex
pressielokalen (muziek, foto
en film, verbaal, lichame ijk,
manueel en huishoudelijk), di-
rektie- en sekretariaatsIok.Jen
en een jeugdatelier. Wat de
werking betreft moet de eigen
programmatie een belangrijk
deel zijn van de totale aktivi-
teit (minimum 3.5 miljoen fr.
per jaar), minimum 300 uur
vormingskursus per jaar. zestig
procent van de aktiviteiten
moet gericht zijn naar de re
gio; de kultuurspreidende akti
viteiten moeten minstens 20
procent bedragen van het ge
heel van de aktiviteiten, enz...
Minister van kuituur Poma
heeft inmiddels zijn eigen op
vatting over de werking: men
moet meer aktiviteiten organi-
zcren met minder middelen en
de prioriteit geven aan de
kans-armen. Het kultureel
centrum moet volgens hem
ook inspelen op het gewijzigd
tijdsbestedingspatroon: een
derde van de mensen is over
dag thuis en een groot deel
neemt zijn vakantie thuis.
Aalst. Het kultureel centrum, een glazen huis dat voor heel wat
kopbrekens zorgt (a)
Door de loop der jaren heeft
men ook al heelwat kunnen
opdoen aan ervaring: zo blijkt
dat de participatie van de be
volking zeer groot is, waarbij
vooral de derde leeftijd meer
dan vroeger aan bod komt.
Een derde van de bezoekers
volgt nu ook andere aktivitei
ten wat wil zeggen dat de ver
nieuwende funktie de mensen
heeft weten aan te spreken. Er
zijn trouwens heel wat initia
tieven ontstaan zodat ook de
stimulerende funktie haar ef-
fekt niet heeft gemist. In de
toekomst moet men meer pro-
jektgericht gaan werken en
ook naar doelgerichte groepen
toe. De amateur-toneelvereni
gingen blijven voor hun tradi
tionele produkties in de vroe
gere zalen, m^ar zij brengen
nu ook grotere produkties en
daarvoor komen ze wel naar
een kultureel centrum. En dan
blijft er het schoolprogramma
dat in drie delen kan worden
opgesplitst: de jeugd kuituur
leren kennen, de jeugd het
kultureel centrum leren ken
nen en doorheen het kanaal
van de jeugd proberen meer
volwassenen te bereiken. Ook
in Aalst zal een kultureel cen
trum niet als bedoeling hebben
te konkurreren met bestaande
aktiviteiten, maar integendeel
hiermee samenwerken en te
vens proberen nieuwe aktivi
teiten op touw te zetten die
een aanvulling moeten zijn op
de bestaande kulturele aktie.
hobby. Een detailindeling zal
nodig zijn, doch zal later wor
den aangebracht in funktie van
de feitelijke behoeften, de
«refter-verbruikzaal» wordt
«hobbyruimte».
Op niveau - 1: de «halle»
wordt «kleine foyer» bij de
twee zalen.
op niveau - 0: winket is kaar-
tenreservering met avondkassa
aan de achterzijde, inkom Mo
lenstraat is slechts een secun
daire toegang.
op niveau 1 en 2: bureau wordt
loge, ruimte «kleedkamers»
wordt open foyer,
niveau 1: vier kleinere ruim
ten worden samen twee grote
gemeenschappelijke loges, een
toegang voor balletdansers
wordt voorzien, de betontrap
naar de scene wordt weggebro
ken, in een latere fase bestaat
de mogelijkheid een loge uit te
breiden in de ruimte van de
podiumput, de tentoonstel
lingsruimte wordt afgesloten
en wqrdt «polyvalente ruim
te», opder andere voor kon-
gressen, grote vergaderingen
en toespraken.
niveau auditorium: de ten
toonstellingsruimte van niveau
1 wordt afgesloten,
niveau balkon: de koncierge-
woning wordt afgeschaft en
wordt bureau kultureel cen
trum; de drie burelen kultureel
centrum en biblioteek worden
kleine vergaderzalen of, naar
gelang van de behoeften, bu-
Vervolg op blz A
Aalst. Het verslag lil wordt voorgesteld. Zo te zien moet er nog heel wat gebeuren, (a)
Aalst. De klimamoet dringend herzien worden, zo staat in het rapport (a)
