Dichter-Jeugdschr ij ver
Jan Vercammen overleden
Tentoonstelling en boek over
pater De Smet te Dendermonde
Boerenbedrog te Buggenhout
Geboren Temsenaar
Stekens Ruysseheveldkoor
verder op internationale toer
't Hof te Puttens
en Tussenbeke te Lede
18 - 10.8.1984 - De Voorpost
«Ik ben op een boog van de Schelde geboren, in het
huis van een zorgzame hovenier, in het Land van
Waas en mijn zonnedier, is de Schorpioen. Langs
een hagedoren, werd ik naar een Brabantse heuvel
gebracht, maar enkel in Vlaanderen werd ik ver
wacht».
Citaat uit de ballade «De parelvisser» van Jan Ver
cammen dat werd opgenomen in het in 1976 bij
Rinda (Sint-Niklaas) verschenen werkje «28 Wase
dichters». Jan Vercammen werd op 7 november
1906 in Temse geboren als zoon van Jozef, tuinier op
het kasteel Janssens de Vaerebeke. Maar niet alleen
daarom haal ik dit vers uit «De Parelvisser» aan. Die
ballade, die «zang» in negentig strofen uit 1946, is
een kentering in z'n oeuvre. Reimond Herreman,
door Bert Leyns geciteerd in een Oostvlaamse lite
raire monografie die in 1978 op initiatief van het
provinciebestuur verscheen, schreef n.a.v. de publi-
katie van de bundel: «Vercammen staat aan de grens
van zijn volmaaktheid en morgen zal hij één van de
zeldzame dichters zijn van wie we geen regel, geen
woord willen missen». Niet weinig lof dus voor de
Wase publicist-pedagoog, die na de oorlog al volop
Westvlaming geworden was (hij woonde sinds 1941
in het Brugse).
Zondag overleed Vercammen in een Brugse verzor
gingsinstelling. Bij wijze van eerbetoon aan deze
kunstenaar volgende terugblik op z'n leven en werk
De onderwijshiërarchie
Jan Vercammen verbleef maar een paar jaar in
Temse. In 1908 verhuisde het gezin Jozef Vercam-
men-Mana Martens naar Ukkel, waar vader tuinier
en toezichter werd op het kasteel van Minister van
State Charles Woeste, In 1913 verhuisde de familie
naar Appels (Dendermonde) en in 1921 zou Jan
gaan studeren aan de normaalschool in Alsemberg
In 1925 werd hij onderwijzer in Hamme-Zogge,
waar hij een volksbibliotheek oprichtte.
In 1929 behaalde hij het licentiaatsdiploma en in
1940 verwierf hij het doctoraat pedagogische weten
schappen aan de Gentse rijksuniversiteit. In 1934
zou hij naar Gijzegem gaan wonen. Nog in 1940
werd hij inspekteur voor het lager onderwijs, ach
tereenvolgens voor de kantons Sint-Andries-Brug-
ge. Lede bij Aalst en Eeklo. In 1949 werd hij
benoemd tot hoofdinspekteur voor het Leuvense en
nog in dat jaar werd hij verantwoordelijk voor het
Kortrijkse.
Parallel met z'n literaire loopbaan is zijn lidmaat
schap van letterkundige verenigingen of medewer
king aan literaire tijdschriften. Vercammen was
van 1051 tot 1968 sekretaris van de Vereniging van
Vlaamse Leltterkundigen, groepering waarvan hij
later ondervoorzitter, voorzitter en tenslotte ere
voorzitter worden zou. Ook in Oostvlaamse en West-
vlaamse letterkundige kringen nam hij be-
8tuur8funkties waar. Hij werd in 1962 lid van een
Provincaal8e dichtersgroepering. Hij was lid van de
P.E.N.-klub, Die Kogge, de Koninklijke Zuidneder
landse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde en
Geschiedenis, de Maatschappij voor Nederlandse
Letterkunde in Leiden, de Provinciale Kuituurkom
missie van West-Vlaanderen, de raadgevende kultu-
rele kommissie van BRT-West-Vlaanderen en de
beheerraad van de Kultuurraad voor Vlaanderen.
Hij was ook jarenlang lid van het Vermeylenfonds
(hoofdbestuur), direkteur van het inmiddels opge
doekte jeugdtheater in Brugge, lid van de Koninklij
ke Kommissie voor Advies voor Plaatsnaamgeving,
direkteur zelfs van het Vlaams Hoger Instituut voor
Pedagogische Wetenschappen in Brugge. Vercam
men, die ook een poos in de journalistiek bedrijvig
was (hij verzorgde voor de Nederlandse radio kor-
respondenties uit ons land) was betrokken bij een
heleboel literaire tijdschriften. Hij richtte mee De
Tijdstroom op in de dertiger jaren en was redaktie-
sekretaris van dat blad. Hij was redakteur van De
Gemeenschap (Nederland) en Pan n. Ook het
pedagogisch tijschrift De Schakel werkte hij mee (in
de late dertiger jaren).
De weekends van gravin dTIespel op het Driekonin
genkasteel in Beemem werden door hem gepromo
veerd. Werk van Vercammen werd naar o m. het
Russisch, Spaans en Hongaars vertaald. Hijzelf
ontpopte zich als een gedegen vertaler, o.m. uit het
Frans.
Poëzie, jeugdboeken
Vooral als dichter, maar ook als auteur van jeugd-
en kinderboeken maakte Vercammen naam. Hij
schreef ook aforismen bijeen en essays over Hendrik
Van Veldeken en Daan Boens. Onder de schuilnaam
Werner Van Waes publiceerde hij de operette «De
Filozoof herleeft» (naar de roman van Jef Scheirs)
«De Filozoof van Hagem», met muziek van Jef Van
Durme. Jeugdtoneel van hem: Het Verloren Lied,
Roodkapje, Sneeuwwitje, Waldemar in Wonderland,
De Gelaarsde Kat.
Voor zijn doctoraal proefschrift «De kinderstijl, zijn
ontwikkeling, zijn typologie, zijn pedagogiek» werd
hem De Keynprijs van de Koninklijke Akademie van
België toegekend. Voor de bundel kindergedichten
«Zeepbellen» kreeg hij de M. Levieprijs.
Enkele van de vele titels van kinder- en jeugdboe
ken: Het Paradijs der Veldmuizen (1936), Boudewijn
en Wadillo (1953), Grave Jan (1961), Piet en Griet
als tunnelgravers (1973). Hij stelde ook het school
boek Prettig Lezen (dat bij Van In Verscheen)
samen.
Als dichter debuteerde Vercammen in 1929 met
«Exode» (Steenlandt, Kortrijk, 1929). «Reven»
(1931) lag in het verlengde daarvan. De bundel
«Credo» (1934) manifesteert beïnvloeding door Bau
delaire. Drie boeken vol liefdeslyriek waren het.
«Het tweede land» (1936) wordt door kenners hoger
gekwoteerd en «het dode kindje Eric» (1936), een
gelegenheidsbundeltje, herinnert aan de Franse
unanimisten. Over het kind handelt ook «De rozen
rijpen» (1938). Na «Chibiabos zong» (1938) volgde
«Volubile» (1939). In dat laatste werk komen zowel
het kind, de vrouw als de dood aan bod. Men
beschouwde de bundel «Volubile» als de definitieve
doorbraak van Vercammen. Hij was als humanitair
expressionist gestart en poogde steeds meer, het
mysterie (kind, vrouw, dood) te doorgronden.
«Suite'voor cello» (1939) werd gevolgd door «Drie
suites» (1941). In «Repetitie» (1943) klinkt sarkas-
me op, de bitterste herinnering aande huwelijksmis
lukking. «Getijden te Brugge» (1946) ligt in de lijn
van de vorige bundel.
«De parelvisser» (1949, Unicum in Brugge) is deels
een terugblik op zijn leven. Vercammen schrapt de
voorbije droombeelden, wil met z'n beide voeten op
de grond staan. Een vaag godsbesef werd verwoord.
Na deze ballade volgde een stilte van wel zes jaar. In
1952 kwam dan «Verbroken zegel». De dichter is
gelouterd, vindt een nieuwe veilige haven in z'n
eigen pantheïsme. Bert Leyns heeft het in dit ver
band over «een grote biecht».
In 1954 wordt «Ophelia» gepubliceerd, met frisse
liefdeslyriek. «Tussen twee woestijnen» (1958)
drukt levensaanvaarding, maar géén berusting uit,
het is een sober geschreven dichtbundel. «Zonder
Jan Vercammen (archieffoto)
berouw» (1966) bevat een overzicht van Vercammen
dichtwerk, maar van de eerste periode staan er géén
verzen in. Na lang poëtisch stilzwijgen volgt «Mag
netisch veld» (1967), een bundel zonder echte thema
tische eenheid. De dood komt meer op de voorgrond.
Nog meer wordt het doodsthema benadrukt in «Het
huis ten einde» (1971).
Toen Vercammen zeventig werd verschenen bij
Orion zijn «Verzamelde gedichten» en in 1980 werd
de bundel «Vonnis over Yvonne» gepubliceerd.
Naar het oordeel van Bert Leyns is Jan Vercammen,
als dichter, snel (na zijn humanitaire expressionis
me) losgeraakt van elke strekking of stroming en
ging hij «met eigen beelden en diepmenselijke po
ëzie schrijven, die aandringt op bezinning en kon-
oentratie». Hooi wat kritici waarderen Vercammens
zuivere zegging en ongewone beeldenrijkdom.
Een tijdje geleden werd in Brugge de Stichting Jan
Vercammen opgericht. Bedoeling is, artistiek werk
uit heel wat disciplines te promoveren, met extra
aandacht voor waardevolle debuten.
W.V.
Nog maar pas zijn ze terug van een fantastische
reis naar Lourdes, waar men op uitnodiging van
het verbond-Waasland van KWB en KAV de plech
tigheden tijdens het verblijf in het Zuid-Franse
bedevaartsoord opluisterde, of het gonst alweer
van aktiviteiten voor en door het Stekense volwas
senenkoor. Met talloze prettige en aangename her
inneringen in het achterhoofd werd met de leden
die niet op verlof zijn vorige woensdag de
repetitie hervat. In feite de inzet van het nieuwe
werkjaar van het Stekense Ruysscheveldekoor. De
ze herhalingen gaan voorlopig nog door in de zaal
van het Gildenhuis.
Het wordt zeker geen trage
aanloop naar het nieuwe
werkjaar. Daar is geen tijd
voor, want op zaterdag 11
august us luistert het Ruys
scheveldekoor de huwe
lijksviering op van Christ
en Marianne Goossens. De
koorleden verzamelen op de
markt van Stekene om 13
u. om met eigen vervoer
naar Klein-Sinaai te rijden.
Tien dagen later is er voor
«velen een interessante
avond, want dan komt pa
ter Mertens spreken over de
reis naar Israël. Vanaf 20
u. in de bovenzaal van het
Gildenhuis.
Hij zal technische uitleg ge
ven over het hoe en de
plaateen die fzullen worden
bezocht. Dit alles aan de
hand van dia's.
Op de eerste dag van sep
tember (een zaterdag) is er
dan de Ruysscheveldekoor-
barbecue Vanaf 20 u.
wordt er gesmuld dat het
een lust is. In de loop van de
avond zullen ook foto's en
dia's worden vertoond van
de voorbije Lourdes bede
vaart.
Ter gelegenheid van de tra
ditionele avondfee8tmarkt
te Stekene opent het Ruys
scheveldekoor op 14 en 16
september een gelegen
heidscafé, de Ruysschevel-
de-taveerne, aan de Dorps
straat 87.
Zondag 30 september is het
Sint-Maartenkoor uit Ste-
voort-Hasselt te gast in Ste
kene. Dit koor zal de eucha
ristieviering van 11 u. op
luisteren en medewerking
verlenen aan het namid-
dagkoncert in samenwer
king met de fanfare De Wa
re Vrienden en het Ruysse-
veldekoor. Deze namiddag
zal in het teken staan van
het Vlaamse volkslied, 's
Avonds is er dan nog een
gezellig samenzijn met af
scheidsliederen. Erezongen
door de beidoe koorgemeen
schappen.
Op 20 oktober vertrekken
enkele bestuursleden van
het Ruysscheveldekoor dan
voor een tweedaagse bezin
ning naar Frankfurt. Van
de gelegenheid zal gebruik
worden gemaakt om kon
takten te leggen met het
G.V. Frohsein Saenger-
bund uit Neu-Isenburg, dat
één van de buitenlandse
gasten zal zijn voor 1985.
Begin november is er dan
de «Muze-avond» met dit
maal het gerenommeerde
jeugdkoor uit Genk De
Heidebiekes. Het Ruyssche
veldekoor zal op deze avond
Naar aanleiding van de heroprichting van het standbeeld van pater Pieter Jan meenschapsmimster J
De Smet op het kerkplein te Dendermonde, worden een niet onaardig aantal I^nssens en Amerika
manifestaties op het getouw gezet, manifestaties die tot ver buiten de ambassadeur in ons lan
Denderstede weerklank zullen vinden. Zo is er onder meer een tentoonstelling ^nttudlen'^'to
gewijd aan het leven en werk van de «grote zwartrok» zoals pater De Smet burgemeester Cool
door de indianen werd genoemd, verschijnt er een boek over de «machetako- Dendermonde en
nia» en komt er hoog bezoek uit de Verenigde Staten: met name de burgemees- ambtsgenoot van de Cii
ter van de City of De Smet in South Dakota, de heer Glenn, E. Iverson, evenals De Smet, Glen E., Ive.- E
de Amerikaanse ambassadeur in ons land, Mr. Geoffey Swaebe.
Ofschoon dit al voldoende is dien ook een kijk op het
om de loftrompet over af te leven in Dendermonde bij
steken, moet men daar on- het begin van de negentien-
getwijfeld nog het bezoek de eeuw. Op een reusachti-
aan toe voegen van de USA ge kaart werd ook de reis-
Forced Band of Europe, ge- weg aangeduid die de Den-
sta tioneerd te Heidelberg in dermondse missionaris af-
Duitsland, een steengoed legde en via een ingenieus
muziekkorps dat om en bij systeem kan men de ver-
de vijftig uitvoerders telt en schillende missieposten be
de plechtigheden te Den- lichten. Het pubhek kan de-
tentoonstelling in het
pater Daeleman. De gele
genheidshomilie zal wor
den uitgesproken door pa
ter Windey.
Deze plechtigheid wordt
muzikaal opgeluisterd door
het Sint-Gregoriuskoor van
Dendermonde en het kin
derkoor van de abdij.
Vermelden we ook nog dat
de kans biezonder groot is
dat tijdens de voorstelling
Dendermondse stadhuis be- van het boek en de opening
zoeken vanaf 25 augustus van de tentoonstelling een
19 uur. De tentoonstelling
Reeds eerder verschenen er is een maand lang te bezich-
over pater De Smet twee tigen. Voor scholen is er
kleine brochures die via de een geleid bezoek voorzien
medewerking van het Ge- op voorwaarde dat men
meentekrediet konden wor- eerst een afspraak maakt,
den uitgegeven. Een van Zondag 26 augustus wordt
deze brochures werd ge- er dan om 11 uur in de
schreven door de bekende dekenale kerk een eucha-
jeugdschrijfster Christina ristieviering in koncelebra-
Guirlande, het andere is tie opgedragen. Voorgan-
van de hand van pater Win- ger is mgr. Luk De Hovre,
dey. Ze zijn bij de Aktie hulpbisschop van Meche-
Pater De Smet verkrijgbaar len-Brussel. Hij zal aan het
aan de prijs van 50 fr.
altaar worden bijgestaan
Pater Windey, jezuïet, is de door de abt van de Dender-
auteur van het lijvige boek mondse abdij, deken Van
over pater De Smet, die Ruyskensvelde, de provin-
zoals men weet, ook üd was ciale overste en de pater Je-
van de Societas Jesu. Het zineten, pater Windey
boek, meer dan 250 pagi-
na's dik, kreeg als titel
«Machetakonia», zwartrok-
pater Pieter Jan De Smet».
Het is geen alledaagse bio
grafie die het leven van een
beroemd persoon doorloopt
van bij zijn geboorte tot aan
Indiaanse dansgroep enke
le nummertjes zal opvoe
ren. De besprekingen daar
omtrent zijn nog volop
de gang
TnhulHigHng
van het monument
Donderdag 30 augustus, op
de dag dat Dendermonde
volop in feeststemming is,
wordt dan het monument
ingehuldigd. Het prachtige
beeld dat 4,30 meter hoog is
en werd gemaakt door
Michel Peleman, zal dan of
ficieel worden onthuld. Dat
gebeurd in aanwezigheid
van heel wat vooraanstaan
den. Onder meer zullen ge-
bloemen zullen neerleg 8
aan het monument.
Op 30 augustus wordt
17 uur begonnen met
akademische zitting op V
stadhuis. André Pau t
zal deze plechtigheid i
den, waarna een brief
pater De Smet zal wo>
voorgelezen. Het slotm
zal worden uitgespit t
door schepen van kult f
de heer Hubert Mae
door gemeenschapen
ter Jan Lenssens. C
tussen zal de USA I
Band uit Heidelber)
8 taande uit een vij
Amerikaanse soldate
in Duitsland zijn gei
neerd zijn opwachting
ken en wordt in stoet
het monument get«
voor de onthulling
zal deze biezonder g
gerband enkele nun
tjes ten beste geven,
die wijze de typische A
kaanse sfeer bij gi
plechtigheden wil
geven.
Deze feestelijkheden
den geleid door Fra
Schellekens en
Ghijsbrecht, leden i
aktiekomitee.
voorstelling. Een voorstelling die, naar we konden vernemen, uitermate meeviel.
een herhaling geven van
«lm Weisen Röell».
Op zaterdag 24 november
wordt dan het Sint-Cecilia-
feest van het koor gevierd
met op het programma om
19 u. opluisteren van de
avonddienst.
Zondag 16 december en
dan zijn we meteen einde
van 1984 is er om 10.30
u. de artie8tenmis in de
grote Sint-Michielskerk te
Gent. Na deze mis zal aan
het voltallige koor een ape
ritief worden aangeboden.
In 1985 volgt dan de reis
naar Israël Maar daarover
hebben we 't nog wel een
andere keer
In kunstgalerij 't Hof te
Puttens te Lede kan u tot en
met zondag 26 augustus
akwarellen van Leo Van
Cauwenbergh bewonderen.
Van Cauwenbergh, lid van
Specyraal en van de Vereni
ging van Belgische Be
roepskunstenaars, expo
seerde reeds alom in bin
nen- en buitenland. Hij
kreeg dan ook heel wat on
derscheidingen. Vooral zijn
tentoongestelde werken in
de musea te Beaulieu-sur-
Mer en te Re vin bezorgden
hem artistieke bekendheid.
Aansluitend bij deze expo is
de maquette er tentoonge
steld van de Tussenbeke',
het verdwenen klooster. U
kan er trouwens zowel op
zondag 12 als op zondag
19 augustus deelnemen
aan een geleide wandel
tocht waarbij Bert Melcken-
beeck wil trachten het ver
dwenen klooster te rekon-
strueren.
Melckenbeeck is de auteur
van Tussenbeek', klooster
door Jozef II, de keizer-kos
ter, in 1783 opgeheven. De
ze Wanzeel8e vorser ver
zorgde onlangs een histori
sche aanvulling op de vroe-
Enkel op zaterdag
We hadden pech vorige week zondagavond. De Buggenhoutse Toneelliefhebbers hm D
zijn dood. Pater Windey immers besloten, gezien de allesbehalve ideale weersomstandigheden - in de voorin
heeft ruim 15 jaar het feno- was er flink wat zware buienaktiviteit boven de Krokkebase hemel- de tw"1
P6®.11 ,Pi®^er De Smet openluchtopvoering van 'Boerenbedrog', een volks stuk van de hand van Em. C r
bestudeerd en heeft alle ge- niet te laten doorgaan.
^t6-8 orfnsteekkaart hgen Toch wel slraf< merkte gemeentesekretaris Roger Baeyens, die in het stuk in de huid
bracht. Uit die rijke schat dokter Kruidhof moest kruipen, op. Gisteravond zaten hier meer dan 400 menst
aan gegevens is hij gaan hemdsmouwen te genieten. En vandaag moeten we de mensen noodgedwoi
putten om zijn boek te terugsturen. Gelukkig hebben blijkbaar slechts weinigen vertrouwen in dit zondaga\
schrijven. Dit echt origi- weer, want we hebben nog maar een vijftigtal bezoekers moeten terugsturen. Besl
neel boek bevat alle wetens- werd echter 'Boerenbedrog', half september, in het kader van de Kulturele Week,
waardigheden over de Den- Gemeentelijke Sporthalle op te voeren.
D' fo'".'.s di'-u "T le™:.™d'nAesc!KKn*id'!!' d'. z","das™°
men krijgt ook een beeld
van de jezuïet De Smet die
meer was dan een gewoon
missionaris die behept was
met het bekeren van zielen.
Uit het boek leert men ook
dat de «grote zwartrok»
zich het sociale en maat
schappelijke leven van de
indianen aantrok en poog
de hun woordvoerder te
zijn bij heel wat besprekin
gen omtrent het afbakenen
van territoria.
Het boek is origineel opge
vat: bij elk hoofdstuk heeft
pater Windey niet alleen de
gegevens van pater De
Smet verwerkt, maar gaat
hij er in een tweede deel
telkens weer in op het be
handelde tema om in een
derde deel dan een data
bank op te bouwen waarin
men alles kan terug vinden
dat er omtrent dat tema is
geschreven.
Het boek, dat 530 frank
kost, en waarvoor men nog
steeds kan inschrijven bij
de Aktie Pater De Smet (An
dré Pauwels, De Dammen-
laan 97, of pater Bernard,
Abdij, Vlasmarkt 23, alle
bei te Dendermonde), wordt
op zaterdag 25 augustus op
het stadhuis officieel voor
gesteld. De plechtigheid zal
worden bijgewoond door
heel wat vooraanstaanden.
Mevrouw R. Heymans-
Dompas, voorzitter van het
Davidsfonds Dendermonde,
zal de genodigden verwel
komen en de spreker van de
dag inleiden. En die gast
spreker is de auteur zelf,
pater Windey die uitvoerig
zal ingaan op zijn boek en
allicht ook enkele merk
waardigheden over het le
ven en werk van pater De
Smet zal weten te vertellen.
De tentoonstelling
Dezelfde dag wordt om
streeks 17 uur ook de ten
toonstelling geopend in het
stadhuis. Die bevat aller
hande foto's en dokumen-
ten over het leven en werk
van de missionaris De
Smet. Deze edukatieve ten
toonstelling werd opge
bouwd door professor N.
Kerre in dit werk bijge
staan door pater Bernard
Daeleman en Daniël Col
man. Zij kregen voor-het
fotomateriaal de welwillen
de medewerking van Agfa
Gevaert. Op deze tentoon
stelling kan men zich niet
alleen een beeld vormen
het leven en werk van de
missionaris en zijn gezel
len, maar krijgt men boven-
gere brochure. De kennis
van het Norbertines-
senklooster verrijken ligt
uiteraard in zijn bedoeling.
Over de grondvesten van
dit klooster op het grondge
bied Serskamp bij de grens
met Lede, Wanzele en Wi
chelen, is reeds heel wat
inkt gevloeid door belang
stellende heemkundigen.
Buggenhout. Tijdens de opvoering van BoerenbedrogOp de planken staan Jozef Tilley
Van Gerwen en Frans Pieters (v)
Buggenhout. Het openluchttoneel in de Krokkebaas kan elk jaar opnieuw rekenen op
aantal bezoekers (v)
Buggenhout. De volledige cast van Boerenbedrog(v)
