Temse hield unieke familie-reünie
ter ere van priester Poppe
Het «Oud Hospice» van Vrasene
wordt veiliggesteld
Burgemeester Van Riet (nu al) heilig?
Amelberga in de voetsporen van Coleta?
Wegenbouwers kregen onderricht in Sint-Niklaas
Sint-Gillis-Waas wandelde Zijppad in
De mooiste hoekjes in Oost-Vlaanderen
"IS
6 - 15.3.1985 - De Voorpost
•t vcrmcldin
individueler
Uit de zei
Rozenkraa
s Guzma
iet Kruis»!
Rubens
datera wei
Marteldoo roei
«Poppelepee!» staat in de nieuwe, tot triologie uitgewaai
erde editie van het woordenboek Van Dale aangeduid als
'een uitroep van verbazing', tot verbazing toch wel van
woordkunstenaar Anton Van Wilderode die zulks ontdek
te bij het voorbereiden van z'n speech met het oog op de
voorstelling van het boek over priester Poppe, in Temse
vorige vrijdag. Van Wilderode heeft al heel wat 'levens-
van-heiligen' gelezen, stipte in de marge ook aan dat er
tegenwoordig zelfs 'politieke heiligen' blijken te bestaan.
Net nè Cyriel Coupé had Désiré Van Riet, burgemeester
van Temse, de eer het boek van Fernand Van de Velde
officieel te mogen voorstellen. Hij mag dan al bijna van
Moerzeke (Poppes plaats van overlijden) afkomstig zijn
en voorbestemd om in Temse (Poppes geboorteplek) z'n
laatste adem uit te blazen, burgemeester Van Riet is
dèèarom nog niet heilig. De burgemeester, zich van geen
kwaad bewust, trapte tijdens zijn rede in de door de
dichter uitgezette val, al zal Van Wilderode het natuurlijk
niet opzéttelijk hebben gedaan. 'Politieke heiligen' (Van
Wilderode) moest door Van Riet genegeerd worden. Van
Riet sprak over zichzelf als 'niet-politieke heilige' daar
waar het 'niet-heilige politikus' moest zijn. Of vergis ik
me, en is Temses opperkaaimeester nu al op weg naar de
zaligheid?
De BRT en Coupé
Anton Van Wilderode heeft het niet op onze nationale
omroep, de overheidsvereniging BRT, begrepen. Een jaar
of wat geleden hoorde ik de priester-dichter eens fulmine
ren tegen de onnozelheid van de door weerman Pien na
het televisienieuws opgediende kwisitems. Een korte wijl
geleden je kan het checken via De Voorpost sprak
Van Wilderode ter inleiding van een expo in Sint-Niklaas
al met even weinig lovende woorden over de BRT, waar
bij hij nuanceerde dat hij liever de BBL dan de BRT had.
En vrijdag werd de BRT wéér, sluiks, in de toespraak van
Cyriel Coupé gesmokkeld. De dichter maakte gewag van
de brutaliteit van de hedendaagse samenleving; cn in dat
woord 'brutaliteit' schuilen, toevalligerwijs, wéér die drie
doemletters: b, r, t. Van Wilderodcs afkeer voor de BRT
heeft o.m. te maken met een programma over de Ijzerbe
devaart (op de televisie), waarin de Waaslander zich
onheus bejegend voelde.
Een dokter in de zaal
Het programma dat vrijdag 8 maart aangeboden werd in
de feestzaal van Temses gemeentehuis mocht er wezen.
Het avondje-uit zullen de talrijke aanwezigen zich beslist
niet beklagen. Bij die aanwezigen o.m. de dichteres
Christina Guirlande, de bijna-legendarische Wasc pastoor
De Cock, priester Poppes 85 jaar jonge en in Sint-Niklaas
verblijvende broer pater Nestor, senator Walter Peelers
van de VU en toch ook Temses SP-voorman Fonny Boes
mans. Zij allen kregen een goed uitgebalanceerd geheel
van kulturele en maatschappelijk betrokken situaties
voorgeschoteld. De inbreng van organisator-presentator
schepen Luc De Ryck is daaraan vanzelfsprekend niet
vreemd.
Op ontroerende, haast innige wijze vertolkten kinderen
van de lagere school Stella Matutina van Michelbeke een
zestal liedjes van priester Poppe. Over het kribbeke
bijvoorbeeld, en over het kindekc En ook over een kindje
dat van z'n ouders niét de permissie had gekregen, z'n
kommunic te doen, zich verongelijkt voelde derhalve.
Mooi zong het koor, beslist. En plots, plots zagen de
toehoorders-toeschouwers enkele zustcrs-begeleidsters
van de kinderen naar voren stormen, naar het podium toe.
Een meisje van het koor werd geveld door een aanval van
'vallende ziekte'. Ze werd ter plaatse verzorgd, het leed
was vlug verholpen. Op de eerste rij zat ook senator
Walter Peelers uit Hamme, arts van beroep. Hij ging even
poolshoogte nemen, zich vergewissen van de toestand van
het kind, maar echt bijstand verlenen hoefde hij gelukkig
niét.
Een socialist in de familie
Sint-Niklazcnaar Fernand Van de Velde, priester-histori-
kus, zei vrijdag in Temse zinnige zaken over het flamin
gantisme, het radikalisme, het heilige van priester Poppe.
Interviewer Luc De Ryck stelde hem tussendoor enkele
'prangende' vragen.
Eén van die vragen betrof de verwantschap van Ward Pop
pe, bijna-heilige nu, met Temsenaar Karei Van Hoeylandt,
Poeske voor de vrienden én voor het nageslacht. Van
Hoeylandt stichtte de socialistische partij in Temse. Hoe
waren socialist en eucharistisch bezieler familie van el
kaar0 Van de Velde bracht opheldering. Karei Van Hoey
landt trouwde met Alice Poppe, de enige rechtstreekse
nicht van Ward Poppe. Alice was de dochter van Juliaan
Poppe, Wards 'blauwe nonkel'. Juliaan, vriend van Karei
De Schaepdrijver (ook liberaal), was 'blauw' geworden
toen hij z'n plaats als onderwijzer in Haasdonk kwijtspeel
de. Hieraan kan nog dit toegevoegd worden; Karei Van
Hoeylandt was ook verwant met de kristelijke voorman,
schoenmakcrszoon cn later minister Hendrik Heyman
W.V.
«Priester Poppe op Sint-Coleta». Het is een omschrijving
in de trant van «Napoleon Bonaparte op Sint-Helena».
Maar de Wase bij na-zalige werd niét verbannen uit z'n
eigen wereld, hij leverde géén veldslagen. Hooguit heeft
hij zéér voor een heleboel idealen gestreden. En Sint-
Coleta is, was géén eiland, wel de naam van de volkspa
rochie in Gent waar hij in juni 1916 onderpastoor werd en
tot oktober 1918 verblijven zou (dan werd de zieke
priester aangesteld tot rektor van het klooster Sint-
Vincentius a Paulo in Moerzeke). Over Poppes verblyf in
de Gentse arbeidersparochie schreef e.h. Fernand Van de
Velde, nu direkteur van de Kongregatie van de Zusters
van Sint-Franciscus in het Zuidoostvlaamse Michelbeke,
een boek.
Vrijdag jl. werd de publikatie
voorgesteld Niét in Gent, wel
in Temse. Aan de presentatie
van het éérste Poppeboek van
Van de Velde, «De Wereld
van Edward Poppe» (voorjaar
1983), hield men goeie herin
neringen over. Bovendien
werd Ward Poppe, op 18 de
cember 1890, in Temse gebo
ren. werd aan z'n geboortehuis
in 1934 een gedenkteken opge
richt en overweegt Temses ge
meentebestuur de inplanting
van nóg een Poppemonument.
Temse eert z'n vooraanstaande
burgers, dat is bekend. Karei
Aubroeck, Clemens De
Landtsheer, Jef De Pauw, Cle
ment D'Hooghe en nog een
heleboel anderen kregen of
krijgen gepaste aandacht in
(jaar)boeken, via filmproduk-
ties en kulturele manifestaties.
Priester Poppe, vrijdag om
schreven als Temses beroemd
ste telg', wordt gekoesterd in
Temse. Het lag dus enigermate
voor de hand dat «Priester
Poppe op Sint-Coleta», óók dit
boek, in Temse zou worden
voorgesteld. Het gebeurde. En
het gebeurde met brio.
1990
Fernand Van de Velde heeft
zich dermate in de Poppestu-
die, in de Poppeliteratuur en -
historiek verdiept dat hij,
dunkt me, wel een dozijn boe
ken over de katechesevemieu-
wer. de studentenleider, de
kindervriend zou kunnen bij-
eenschrijven. Maar «in der Be-
scbrankung zeigt zich der
Meister» en je moet uit het
beste vorsershout gesneden
zijn om je, in de toevloed van
materiaal en dokumentatie,
(node) de beperking op te leg
gen, het in verband met Poppe
bij een trilogie te houden. Een
drieluik, daar zal Van de Vel
de het vermoedelijk bij hou
den. Al weet je nooit...
Nè Poppes verblijf op Sint-
Coleta volgden immers nóg
vijf jaar: Leuven, Leopolds-
burg en vooral Moerzeke. En
het is de vraag of Van de Velde
zich, in al z'n enthousiasme en
werkdrift, de discipline zal we
ten op te leggen om het bij nog
slechts één aflevering te hou
den. Bovendien moet men in
Temse en Moerzeke nog een
of vijf geduld oefenen eer
oijderdste verjaardag van
s geboorte (1890 dus)
eraaif^lbmt Da's lang. Zéér
lang als je weet dat nu al
enkele honderden pagina's van
Van de Veldes derde boek
over de priester vrijwel
persklaar zouden zijn. Deel
drie, 'het ultieme' zou al
vast een onuitgegeven ge
schrift over de Vlaamse bewe
ging bevatten.
Kinderen en parochie
Je mag van me niét verwachten
dat ik nu al een recensie aan
bied van het vrijdag in Temse
voorgestelde boek. Ik ga elf
jaar in de tijd terug, toen van
mijn hand in De Voorpost
verpandde, kleren en meubels
wegschonk en bij de meer be-
goeden op bedeltocht ging.
Dat hij het kerkverzuim nauw
keurig registreerde en de men
sen weer de weg toonde naar
de kerk. Dat hij van leer trok
tegen materialisme en 'zede
loosheid'. In ruil moesten de
kinderen van de arbeiders met
een vurig kristelijk genadele
ven worden doordrenkt.
«Hoewel Poppe het belang van
het stoffelijk welzijn niet ter
zijde schoof, toch ging het in
wendig leven vóór», schreef ik
elf jaar geleden.
Metterdaad sociaal
Anton Van Wilderode heeft het
nieuwe boek van Van de Velde
al wél gelezen, verzorgde over
igens én voor het boek zelf én
voor de officiële voorstelling
van vrijdag jl. een bijdrage.
Volgens Van Wilderode groèit
het boek gaandeweg, is het
materiaal dat de auteur aan
draagt steeds gestèèfd. De au
teur geeft inzicht in Poppes
inspiratiebronnen: onthou dat
Temse, vrijdagavond. Auteur Fernand Van de Velde en
priester Poppes in Sint-Niklaas verblijvende broer, pater
Nestor (dw)
(editie Dendermonde) een Poppes tijd op Sint-Coleta vrij-
overzichtsreportage rond wel helemaal samenvalt met de
priester Poppe verscheen. De indrukwekkende begeleiding
literatuur i.v.m. 'het onder- door de jezuïet pater Claeys-
werp' was toen nog niét aange- Bouuaert. Van de Velde heeft
dikt, verrijkt met eminente ge- een aantal zaken tot hun juiste
schriften van een al even cmi- proporties herleid, en volgens
nent historikus als Fernand Van Wilderode komt Poppe
Van de Velde. Vooral uit pu- ujt het geschrift andermaal te-
blikaties van Od. Jacobs en A. voorschijn als een man van
Lemo kon ik toen putten. Wat groot radikalisme, maar met
schreef ik toen over Sint-Cole- grote eerlijkheid toch ook. en
ta? met praktische zin. Poppe
Dat priester Poppe daar met wordt ook ten tonele gevoerd
alle middelen de mizerie pro- als een bewust én konkreet
beerde te lenigen, z'n viool levend mens, niét als wereld
vreemd asceet. Poppe stelde
zich metterdaad sociaal op,
aan de kant van de verdrukten.
Van Wilderode had het over
een zeker begenadigd, maar
nooit afstandelijk mensenbe
staan.
Radikaal
Kuituurschepen De Ryck van
Temse ontfutselde auteur Fer
nand Van de Velde enkele in
teressante uitspraken, vooral
dan in relatie tot Temse, tot
het flamingantisme ook.
Volgens Van de Velde was
Poppe zo radikaal als de stu
dentenbeweging, het AKVS,
waaruit hij stamde. Hij is z'n
jeugdidealen trouw gebleven.
Na één jaar priesterleven, in
1917 al, wist hij dat het met
hem niet lang meer zou duren.
«Nunc est faciendi» (het moet
nu gebeuren), dat devies werd
een leidraad voor hem. Van de
Velde had het ook over een
kapper, de onkerkelijke R.
Gijselinck (hij ging op het Eli-
sabethplein in Sint-Niklaas wo
nen), die intens door Poppe
geboeid werd, bezièld. Vol
gens Van de Velde opteerde
Poppe, net als Dosfel, voor
zelfbestuur. En ijverde hij na
de eerste wereldoorlog, in de
lijn van Filip De Pillecijn, voor
de vrijlating van Wies Moens
en Lode Dosfel én voor eer
herstel van o.m. Karei De
Schaepdrijver, Peer Van Ros-
sem en Theo De Decker.
Van de Velde is al een jaar of
vijftien bezig met het bestude
ren van de figuur priester Pop
pe. Voor dit, en voor de ande
re boeken van zijn hand, ging
hij te rade bij o.m. mgr. Cop-
pens, bij Filip De-Pillecijn, en
bij Ward Poppes neef Frans
Mariman.
Mozaïek
«Indien het waar is dat hij
leeggeschreven was, moest hij
opnieuw volgeschreven wor
den», zei e.h. Van de Velde op
een vraag van Luc De Ryck
over de boeken(serie) i.v.m.
Poppe. En was Wardje wel die
traditionele, die brave heilige?
Volgens Van de Velde werd
Poppe, hoe jong ook, au sé-
rieux genomen. Als vriend van
armen, van zieken, van pries
ters. Van Wilderode zou na
dien aanvullen: «ik bestem me
zelf voor het kruis. Want de
knecht is niet beter dan de
meester», zo citeerde hij
Poppe.
Over Poppes noviciaat, over
z'n proeftijd handelt het nieu
we boek dat kronologisch en
via brieven en dokumentcn
een boeiend figuur doet groei
en. In die mate dat je een
mozaïek krijgt voorgelegd, «in
tedere pastelkleuren, maar het
beeld vormend van een merk
waardige man die. meer dan
een halve eeuw na zijn dood,
zo velen blijft boeien cn inspi
reren in deze onze aardse bal
lingschap 'totdat Hij komt'
dixit Van Wilderode.
In het beroepsopleidingscentrum van de RVA te Sint-
Niklaas had onlangs de proklamatie plaats van de kursus
ploegbaas-wegenbouwEen initiatief van de wegenbou
wersafdeling van de Syndikale Kamer van het Bouwbe
drijf Waasland, dat als een primeur in Sint-Niklaas werd
gestart. Mede dank zij de inzet van lesgever Gaston Philips
met zoveel sukses dat vragen om herhaling reeds
komen. Tijdens de plechtigheid werd het woord gt
door S. T. D. -direkteur Janssens, Becquevort name
Fonds voor Vakopleiding, Hermans namens de va Kn
den en de heer Behicls namens de werkgevers (foto kts
Sierlijk
De organizatoren van de fees
telijke manifestatie, ter ére
van priester Poppe, in Temse
moeten uitermate geloofd wor
den. Luc De Ryck, Linda Van
Buynder en Martin De Ryck
(die Poppe-fragmenten voorla
zen), Beatrix Mys en Raf Van
de Vijver, burgemeester Van
Riet natuurlijk, zij en vele an
deren hebben het beste van
hun kunnen gegeven. Een en
ander kadert vanzelfsprekend
in een beleidsvisie, die ervan
uitgaat dat je de mensen die
een gemeenschap, een kuituur
schragen of hébben geschraagd
geeft waar ze recht op hebben:
waardering dus. In Temse zit
ten de beleidsinstanties op de
zelfde golflengte als 'het on
derwerp' dat ze tijdens een of
andere manifestatie ter harte
nemen. De Poppe-bijeen-
komst. de familiereünie (zo zei
Van Wilderode), was stemmig,
intiem bijna. Poppe werd niét
op een voetstuk geplaatst.
Poppe herlééfde, dat wel.
Even sierlijk als de feestelijke
voorstelling in Temse is het
door de n.v. Mercator-Plan-
tijn, uitgeverij die de voorma
lige Stichting Mercator-Plan-
tijn heeft overgenomen, gerea-
lizeerde boek. Dominique Bas
ton tekende voor de vormge
ving van dit 321 blz. dikke
werk dat een negentigtal illus
traties telt en 990 frank kost.
Ter afronding van de voorstel
ling kregen Dominique Bas
ton, de direktrice en de koor
leidster uit Michelbeke, Anton
Van Wilderode en Fernand
Van de Velde een glasraam,
uit de handen van de burge
meester. Van de Velde werd
bovendien bedacht met een
jaarboek van het Gemeen
temuseum van Temse.
Temse laat priester Poppe dus
niet los. En daar kan niemand
bezwaar tegen hebben, wel in
tegendeel.
Wouter VLOEBERGH
Langs landelijke wegen kronkelt het onder impuls van het plaatselijke gemeentel
en Vakantiegenoegens tot stand gekomen Zijppad. Een toeristisch trajekt dat ziel
'zijp', een vochtig land, situeert en ook enkele interessante monumenten zo.
Egidiuskerk, het kasteel De Vaulogé en het Parrinkasteel aandoet.
Tijdens het voorbije weekend werd in Sint-Gillis-Waas dit Zijppad ingewa
Bovenste foto: schepen Karei Vereist aan het woord. Onderaan: een zestigtal wani
op pad (foto's Iv)
Met de brochure «Dagtrips
voor individuelen» biedt de
toeristische federatie van
Oost-Vlaanderen een vijftien
tal gedetailleerd uitgewerkte
autotochten aan.
U kan ze alleen, met zijn
tweetjes of in gezinsverband
verkennen.
De bereikbaarheid, de reisrou
te met afstand in km, de rou
teaanduiding op kaart, een be
schrijving van de bezienswaar
digheden en uitvoerige prakti
sche informatie, worden per
trip duidelijk opgegeven.
Trekt u er liever op uit met de
fiets dan vindt u ook een keuze
van fietsroutes en adressen van
fietsenverhuur.
Aarzel niet langer de brochure
aan te vragen, en ontdek de
mooiste hoekjes in Oost-
Vlaanderen, ze zullen u zeker
meer dan één aangename dag
bezorgen.
De brochure werd in 1984
reeds uitgegeven, er steekt een
bijlage in met aanpassingen en
aanvullingen geldend voor
1985.
Is de brochure
bezit, dan kan u de
ons kantoor afhalen.
De brochure kan u
frank bekomen bij de
tie voor Toerisme
Vlaanderen,
Hendrikapiein 64.
of door overschrijving
nr. 446-4623761-08, ~K
bank, met vermeldine
trips voor
Bedrag: 40 fr. +20
kosten.
Wie langs het OCMW-rustoord Sint-Elisabeth in Vrasene
komt, vraagt zich ongetwijfeld af wat vroeger de eigenlijk
funktie was van dat statige gebouw, dat, haaks op de
straat, naast de kapel is ingeplant. Vrasenaars noemen het
gebouw «het Oud Hospice». Gelijk hebben ze, want het
dateert reeds uit de achttiende eeuw. Schepen Goossens
wil dit gebouw valorizeren. Door het kollege van burge
meester en schepenen van Beveren werd op 21 januari de
wettelijke bescherming aangevraagd voor dit OCMW-
eigendom.
Eens was het «hospice» ei- hobbyklubs.
gendom van de Familie Van Zoals u merkt heeft het «Oud
Puymbroeck. Sinds 1835 kwam Hospice» in de loop der jaren
het in handen van de «Open- diverse funkties vervuld in de
bare Onderstand». De Zusters Vrasense gemeenschap Om
Maricollen richtten het toen in deze brok lokale geschiedenis
als «hospitaal» Tevens deed voor de toekomst veilig te stel-
het gebouw dienst als weeshuis len, werd door het kollege van
en tijdens de oorlogsjaren von- burgemeester en schepenen
den soldaten - zowel van de van Beveren de wettelijke be-
bezetter als van de bevrijder - scherming aangevraagd aan
er onderdak het Bestuur voor Monumenten
Later huisden er verschillende cn Landschappen,
gezinnen die in de moeilijke Vanwege dat bestuur werd on-
oorlogsjaren problemen ken- dertussen reeds gevraagd, een
den met de huisvesting. Zodra bundel samen te stellen met
de oorlog voorbij was werd de ondermeer historische nota,
bovenverdieping lange tijd het fotografische dokumentatie,
lokaal voor de Chiromeisjes. beschrijving van het gebouw
In de jaren zestig werden op de en raming van de kosten voor
gelijkvloers verdieping de ge- de uit te voeren konsolidatie-
meentediensten onderge
bracht. Het oud gemeentehuis
stond immers op instorten en
diende ontruimd te worden.
Toen de gemeentediensten op
nieuw verhuisden werden de
lokalen al vrij vlug ingenomen
door Kinderheil en diverse
en restauratiewerken. Schepen
Goossens maakte zich sterk
dat het gevalorizeerd gebouw
een buitengewone bijdrage
kan betekenen voor het socio-
kulturelc leven van Vrasene.
Restauratie H. Kruiskerk
Er lijkt een eind te komen aan
de schorsing van de restaura
tiewerken aan de Heilige
Kruiskerk van Vrasene. Meer-
werken inzake de versteviging
van de gescheurde torenko
lommen gaven aanleiding tot
een belangrijke vertraging cn
zelfs tot schorsing der werken.
Deze torcnkolommen waren in
een veel slechtere staat dan
door proefboringen kon wor
den vastgesteld. Daaruit volg
de een aanzienlijke overschrij
ding van de voorziene bud
getten.
Eind 1984 werden deze meer-
werken door de overheid
goedgekeurd en de gemeente
Beveren kon ondertussen
reeds zorgen voor de verdis-
kpntering van de beloofde
staatstoelagen en het betalen
van haar eigen bijdrage van
huidig procent.
In de komende dagen kunnen
de werken dus opnieuw star
ten. Het bouwbedrijf maakt
een nieuwe planning op. Kre
dieten zijn beschikbaar voor
de verschillende fazen die in
uitvoering gaan, zodat geen
vertraging meer te verwachten
is in de verdere uitvoering.
Hoewel deze restauratiewer
ken uitgevoerd worden in op
dracht van de kerkfabriek van
het H. Kruis, wordt de ge
meente hierbij betrokken voor
20 procent der werken. De
staatstussenkomst
procent. De provincie
tussen voor 20 procent
eind '85 zal de
kerk van Vrasene weilid
ledig gerestaureerd
Rijk patrimonium
De Vrasense H. Kruiskt^^'
zit een rijk
schilderijen,
de eeuw zijn
kunstwerken:
schenkt een
Sint-Dominius
«Kristus aan het
school van Jordaens
naar
de School van Jordaens. i
achttiende eeuw
Familie» - »Obiit of
bord» cn «De
Sint-Joris», vermocdclijl (jeu
Jan De Braij. Ook de vei in a
deligc kruisweg van Jille
Thiron (Beveren) uit
gentiende eeuw kan aki
werk gekatalogecrd word
Stappen werden reeds
nomen om deze waarf hg
werken te restaureren. H mie
nisteric van dc Vlaams
meenschap zou akkoord
om een dossier ter
nemen. Het kerkbestua
dus ook deze bundel
gemeente indienen.
Infi
Restauratie kerk van Vrasene voltooid eind '85
