Weekblad tan
Gouwverbond Heemkunde
Oost-Vlaanderen kent Relnaertprijs toe
aan Merenaar Julien De Vuyst
{Jonge Gezinnenaktie
iewest Dendermonde reikte prijzen uit
Wase polder-heemkundige
Rijkhard Van Gerven overleden
TV-Ekspres geeft elke dag
een Eddy Merckx-fiets kado.
Gratis wedstrijd
tot einde mei
iezen voor kinderen
De Voorpost
ertprys
roning
c-Mere
bezocht wordt,
aurcaat zelf is
door de uitgavi
VRIJDAG 10 ME1 1985 38'JAARGANG NR.
de slotzitting van de 20e gouwdag van het Verbond voor Heemkringen in Oost
anderen, die in Nevele plaats greep, werd aan de Merenaar J. De Vuyst de
voor 1985 toegekend. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan een persoon
verdiensten heeft voor de heemkunde in Oost-Vlaanderen. De gekende
werd uit zes voorgedragen kandidaten tot laureaat verkozen.
de Merenaar is dit de
na meer dan een
baanbrekend werk
en volkskundig ge-
is medestichter van
Kring van
en is sinds een drie-
voorzitter van deze
vereniging,
ring van heemkunde
eerst in Mere alleen,
imen met Erpe en na de
Erpe-Mere, steeds een
en opvallende bleoi
De werking van deze
die over een drie-
tijdschrift be
niet alleen ter
weerklank gevonden
is gerenommeerd over
het Vlaamse land
in lovende artikels, hun
en leerrij-
hebben de be
de interesse opge-
ruim 700 leden. Tien
den hebben zij een
en dokumentatie-
uitgebouwd dat thans
door talrijke genea-
studcnten en heemkun-
is vooral be
de uitgave van stu-
rcrband met marktzan-
Nochtans werd
twintig jaar geleden
de Alfons De Cock-pnjs toe
gekend als bekroning voor zijn
studie over het Sterrelied in
het gebied van Dender en
Schelde. De echte Kerst-,
Nieuwjaar- en Driekoningen
liederen zijn in feite uitgestor
ven en wat de kinderen nu
zingen is er zelfs geen afgietsel
meer van, het is zelfs geen
verwatering maar een zekere
verloedering vermits ze zelfs
de laatste schlagers durven zin
gen i.p.v. een degelijk sterre
lied waarvan er toch zoveel
bestaan. Het sterzingen is zo
waar een «crochet» geworden,
een vorm van folklore die niets
met het onderwerp te zien
heeft en ergens, anders thuis
hoort.
Met de uitgaven van Julien De
Vuyst kan men reeds enkele
bladzijden bibliografie samen
stellen. Hij heeft een interes
sant werk geschreven over de
politiek te Mere, een boekje
over de geschiedenis van de
plaatselijke kaatssport en een
studie over de toneelgeschie
denis in Mere. Maar toch heeft
hij zich in feite gespecialiseerd
in het marktzangcrslied. Een
kwarteeuw terug begon hij met
het veldwerk: hij ging bejaarde
mensen opzoeken (de enigen
die nog liederen uit vroeger
tijd kennen... of kenden) en
legde hun gezangen op geluids
band vast. Jarenlang heeft hij
opgetekend wat nog in het ge
heugen van de volksmens
voortleefde en op die manier
heeft een duizendtal liederen
voor het nageslacht gevrij
waard. Daarbij heeft hij een
verzameling van vliegende bla
den aangelegd die op het ogen
blik een duizendtal originele
eksemplaren bedraagt, uitge
geven tussen 1780 en 1950.
Jarenlang heeft hij ook de
archieven en biblioteken afge
reisd op zoek naar marktzan-
gersliederen.
Grote bekendheid verwierf hij
reeds ongeveer tien jaar gele
den met de uitgave van zijn
studie over de moordliederen
in de Zuidelijke Nederlanden.
Om deze'twee delen (een der
de volgt weldra) samen te stel
len heeft hij ruim vijf jaar
archiefwerk gepresteerd om de
feiten van elke gebeurtenis op
te zoeken, dit vooral om de
liederen wetenschappelijk te
verantwoorden Het is waar
zegt hij, ook anderen geven
liederboeken uit maar dan zeer
oppervlakkig, zonder enige
kommentaar bij de liedtek
sten. Volgens J. De Vuyst kan
het publiceren van liederen.
maar dan louter de tekst, ver
geleken worden met een soep
zonder zout. Een gewone tekst
spreekt piet altijd tot de ver
beelding en de auteur moet
zelf zoeken wat de lezer het
meest aanspreekt: de feiten die
aan een gebeurtenis voorafgin
gen of die er plaats- of tijdsge
bonden mee zijn. De uitgave
van een liedboek vergt heel
wat voorafgaande studie en dat
moet ook voor een heemkun
dige de eerste vereiste zijn.
J. De Vuyst publiceerde ook
heel wat artikelen in verschil
lende tijdschriften (ook bui
tenlandse) en jarenlang was hij
realisator bij de BRT met pro
gramma's over volks- en
marktzangersliederen uit onze
Vlaamse gewesten. In de «Me
dedelingen van de Heemkun
dige Kring van Erpe-Mere» is
hij een van de regelmatigste
medewerkers vermits hij in de
99 verschenen nummers reeds
een 90-tal bijdragen leverde.
De bekroning met de Rei-
naertprijs is bijgevolg de beste
keuze die het Verbond voor
Heemkringen in Oost-Vlaan
deren heeft kunnen maken.
Weinig zijn zo akticf als het
bestuur van de kring van Erpe-
Mere die weldra het honderd
ste nummer van hun tijdschrift
zullen boven de doopvont
houden.
Dit zal trouwens gepaard gaan
met een bezoek aan de Sint-
Bavokerk van Mere gevolgd
door een kleine plechtigheid in
het Hof ten Daelc.
Heemkundige, historikus, romancier, ere-scbooldi-
rekteur... Rijkhard Van Gerwen, die zondag 5 mei
in Leuven op 83-jarige leeftijd overleed, heeft een
heel gevuld leven achter de rug. Een memorabel man
is gestorven, een voortreffelijk vorser die diep in de
Wase polders wortelde.
Van Gerven werd een paar maal vooropgesteld als kandi-
daat-Wase jaarfiguur, vooral dan vanwege de monumen
taliteit van z'n in 1977-78 verschenen boek "De Schelde-
polders van de Linkeroever. Bijdrage tot de geschiedenis
van natuur-land-volk", uitgegeven bij de Polder van het
Land van Waas (heel binnenkort verschijnt, weer op
initiatief van het polderbestuur, een kaart van de Wase
polders). Hij kreeg de onderscheiding, uitgereikt door een
aantal Wase persmensen, niét, vooral omdat de Beverse
inbreng bij de uitverkiezing niet 'gewichtig' genoeg bleek.
De jongste jaren verloor men, in het Waasland, Van
Gerven enigermate uit het oog; hij was naar het Leuvense
(Herent) gaan wonen, in de buurt van de woonst van z'n
zoon Lieven, die aan de universiteit doceert.
Onderwys, heemkunde
Op 15 april 1902 werd Van Gerven in de toen nog niét
door industrie en chemie 'bedreigde' gemeente Kallo
geboren. In 1921 werd hij onderwijzer aan de plaatselijke
lagere gemeenteschool, instelling waarvan hij later direk-
teur zou worden. Met het onderwijs had Rijkhard nogal
wat te mèken: hij ontwierp een nieuwe schrijfmethode, hij
stichtte een studiekring voor leerkrachten lager onderwijs.
In 1924 stichtte Van Gerven in Kallo toneelvereniging De
Collebloem, voorloper van de huidige Const Ieveraers.
Maar zijn grootste interesse ging uit naar de plaatselijke
geschiedenis, de heemkunde. Van Gerven, die al (sedert
1933) bestuurslid was van de Kon. Oudheidkundige Kring
van het Land van Waas, zou in 1957 mee de heemkring
Het Land van Beveren op de been helpen, vereniging
waarvan hij tot bijna aan z'n dood sekretaris-penning-
meester was.
In heel wat publikaties beschreef hij het (merkwaardige)
lot dat Kallo en omgeving te beurt viel, door de eeuwen
heen. Het standaardwerk over de Wase Scheldepolders is
z'n bekendste boek, het werd bekroond met de Oost-
vlaamse prijs voor heemkunde, 1980, jaar waarin hij
overigens ook de prijs voor geschiedenis van het Gemeen
tekrediet verwierf. Zijn romans "Hof ter Viere" en "Het
bloed van gisteren", verschenen bij Orbis-Orion, hande
len over lokale situaties.
Zijn heemkundige belangstelling kreeg konkreet gestalte
door de aankoop van het Landeghemkasteel in Kallo, dat
na restauratie door hem werd omgedoopt tot Hof ten
Damme. Woning en omgeving werden inmiddels geklas
seerd.
Veelzijdig
Rijkhard Van Gervens verdiensten voor het (oostelijke)
Waasland zijn eigenlijk niet in één artikel te vatten. Van
Gerven bij zijn huldiging door de provincie Oost-Vlaande
ren: "In het nu bekroonde werk heb ik de relieken van
natuur, land en volk van de polderstreek geborgen. Mijn
innige wens is dat hun schrijn regelmatig geopend worde
door de jonge krachten van nu en morgen", zei hij
ondermeer in zijn dankwoord. Terloops weze hier nog
aangestipt dat Rijkhard in 1973 ook de Reinaertprijs van
het Verbond van Heemkundige Kringen van Oost-Vlaan
deren in de wacht sleepte. Maar hij deed méér dan alleen
het eigen (geliefde! heem koesteren, of met weemoed
terugblikken op de brand in de schuur van het Ketelhof in
de Ketenissepolder. Van Gerven was gewoon een ontzet-
tend veelzijdig, ongelooflijk veelzijdig man.
*Hij sprong, letterlijk, in de bres toen in februari 1953
Rijkhard Van Gerven (a)
(ook) Kallo door de overstroming aan de Scheldekant
werd geteisterd, en voor z'n inzet kreeg hij een eremedail
le van koningin Elisabeth. Hij stichtte in Kallo de midden
standsgroepering en het Rode Kruis. Hij was (1959-1976)
gementeraadslid en (1964-1968) provincieraadslid. Hij
nam het initiatief tot de feestelijkheden ter herdenking, in
1938, van de Slag bij Kallo.
Rijkhard Van Gerven, die de heemkunde beoefende met
wetenschappelijk-historische schranderheid, kreeg in 1977
de erepenning van de Vlaamse kultuurraad omwille van
z'n verdiensten op kultureel gebied. Hij kende, zoals
Etienne De Cuyper overigens bij de Van Gerven-huldi-
ging door de provincie aanstipte, polderkartografie, pol
derinstellingen en polderwetgeving op z'n duimpje. Hij
ging op latere leeftijd nog kunstgeschiedenis en andere
vakken studeren. Van Gerven ijverde, vocht, lééfde voor
z'n volk.
Van Gerven: pedagoog (hij publiceerde o.m. ook 'Ge
schiedenis van België voor het Lager Onderwijs'), histori
kus, heemkundige, romancier en... dichter. Toen hij
tachtig werd verscheen een poéziemap van Van Gerven:
"Neveldruppels", met daarin een dertigtal gedichten van
de Kallonaar.
Meer dan vijftig jaar lang werd hij terzijde gestaan door
z'n echtgenote Maria Broeckx, die hem zes kinderen
schonk. Zij overleed enkele jaren geleden en Rijkhard
heeft altijd veel steun gehad aan z'n vrouw. Ruim dertig
jaar was hij schoolhoofd in Kallo. En tussendoor vond hij
tijd voor zo ontzettend veel èndere zinvolle dingen. Het
Land van Waas, het Land van Beveren en Vlaanderen
verliezen een pionier.
Wouter VLOEBERGH
Uw kind in het ziekenhuis
k zijn is voor niemand prettig en een opname in het ziekenhuis schept voor velen problemen. Niet in het minst voor
Ocren. Het is dan ook van belang dat kinderen, lang voor ze in aanraking komen met het ziekenhuis, weten wat dat
Hidt. Ze moeten dus ook op de hoogte zijn van het verdriet dat met een opname in het ziekenhuis gepaard kan gaan.
Üonge Gezinnenaktie van de Bond van Grote en Jonge Gezinnen van het gewest Dendermonde was met deze hele
tatiek van het kind in het ziekenhuis begaan en zette daarrond een sensibilizeringscampagne op die zowel betrekking
I op de ouders als op de kinderen. De hele campagne werd voorbereid door een werkgroep «Kind en ziekenhuis».
lis duidelijk dal een kind in
T ziekenhuis hulpeloos is.
7 kind in het ziekenhuis..
:eft u nodig» is dan ook
h slogan zonder meer. Het
fcn boodschap met biezon-
Iveel inhoud die wijst op
I vaak voorkomend pro-
Jrn Meestal komt de opna-
p in een ziekenhuis immers
wacht en daarom is het
belang dat kinderen weten
leen dergelijke opname in-
"t. Zelfs ai is er niet on-
Jellijk een aanleiding toe,
jen over het ziekenhuis
t zijn nut. Dat wil dan
f niet zeggen dat men kin
deren moet dreigen met opna
me in een ziekenhuis of het
roepen van een dokter. Want
men mag het nu ook weer niet
zo erg voorstellen: opname in
een ziekenhuis is immers geen
straf en dokters en verpleeg
sters zijn lang geen boosaardi
ge mensen. Integendeel. Het
komt erop aan de kinderen een
rustige en geruststellende in
druk te geven over een even
tuele opname in een zieken
huis en daar kan je als ouder
heel wat aan doen. Je moet er
dus als ouder in de eerste
plaats ook rustig kunnen over
praten.
Campagne
Om dat alles duidelijk te ma-
keg werd dus een campagne
opgezet. Met affiches en een
wedstrijd voor kinderen. Fred
dy De Nert, voorzitter van de
werkgroep, daarover: «De be
doeling was vierledig en ge
sterkt vanuit de nationale aktie
rond kind en ziekenhuis heb
ben we in het gewest ook hard
gewerkt. Ons eerste opzet was
de kinderen te informeren
over een mogelijke ziekenhuis
opname. In de tweede plaats
wilden we de ouders sensibili-
zeren over het feit dat een
ziekenhuisopname voor een
kind heel wat betekent Zij
moeten zeer nauw betrokken
worden bij deze opname. Dat
is van het grootste belang. In
de derde plaats wilden wc de
ziekenhuiswereld zelf bereiken
en geneesheren en verplegers
ervan overtuigen dat er naast
het lenigen van medische no
den, ook nog andere opdrach
ten te vervullen zijn. Tenslotte
was er de relatie tussen ouders,
kinderen en ziekenhuizen die
wc zo goed mogelijk wilden
maken».
Of men in dat alles geslaagd is,
valt natuurlijk niet dadelijk te
zeggen. Wel staat vast dat de
Dendermonde. BGJG. De deelnemers uit Appels (v)
een uitgave van
oc
UITGEVERIJ DE CUYPER
Oude Vest 34
9330 Dendermonde
Tel.: 052/21.40 60
Bankrek. KB 442-8601481-36
Prijs voor los nummer 34 F
Jaarabonnement 1.620 F
6 maand 825 F
3 maand 425 F
sensibilizatiecampagne bij de
kinderen een sukses is ge
weest. Dat heeft men kunnen
meten aan de ruime respons
die men heeft gekregen op de
plak- en schrijfwedstrijd Het
was trouwens voor de bekend
making van deze uitslag van de
wedstrijd in de nieuwe ge
meentelijke jongensschool van
Grcmbergcn. dat een en ander
duidelijk werd gesteld.
Ook de medische wereld, zo
vertelde de heer Vertriest, en
met name het Onze Lieve
Vrouw van Troost ziekenhuis
van Dendermonde heeft zijn
gewaardeerde medewerking
verleend. Ook hier zit men dus
op het goede spoor.
Wedstryd
De heer Vertriest, die in de
ruimte van de overdekte speel
plaats van de gemeentelijke
jongensschool van Grember-
gen een massa kinderen, vele
leraren en ouders mocht ver
welkomen, onderstreepte de
Vervolg op blz. 4
r-rT-r—.T-mi
Dendermonde. t)e prijswinnaars van de wedstrijd Kiezen voor Kinderen(v)
