ultuurpaleis van weleer
ordt allicht bescheiden
laar nuttig gebouw
MiiUiMUBtHinmia
an droom tot werkelijkheid?
De Voorpost - 19.7.1985 - 9
ugd-
Van
<hed«
Saefti -
W«
an Do jj jyj geweest dat het allemaal anders was en kon. De tyd dat de sporthallen en zwembaden zowat overal in het
t vooi Bmse 'and a's Paddestoelen uit de grond rezen. De kulturele centra volgden. Aan de basis van deze «brede kulturele
olutie» in Vlaanderen lag de toenmalige minister van kuituur Frans Van Mechelen, die ondertussen al een hele tyd
ardt 1 politieke toneel is verdwenen. Zyn beleid werd doorgetrokken door zyn opvolger, mevrouw Rika De Backer -
j jj Ockem. Het eigenaardige by dit alles was dat vele steden geen en veel kleinere gemeenten wel over een kultureel
>n ze 'trUm besc.,1'kten locn deze eerste bouwrage was geluwd. Uitgangspunt was blykbaar dat steden die een
Ijjj v itrumfunktie vervulden, beschikten over voldoende zalen waar al dan niet hoogstaande kulturele manifestaties
i "ien plaatsvinden. Een verkeerd uitgangspunt natuurlijk. Kyk maar even in eigen omgeving: in Aalst wordt al jaren
n nri man en macht 8ewerkt aan een kultureel centrum. Nu het bijna klaar is, blykt dat het niet meer up-to-date is.
■dermonde zelf heeft ettelyke vergaderingen gewijd aan de bouw van een kultureel centrum. Maar tot een
len i roer'n*> van de plan°en is het nooit gekomen. Nochtans werd in Dendermonde onder
recht dc'1,'n^ van de kulturele raden. Er is dus wat verkeerd gelopen,
achti
gemii kl begon met een rel duren.
fooral in de beginperiode Dat was een eerste tegen-
o de kulturele raad ging slag. De tweede betrof het
t er soms hard aan toe. legaat van de weduwe Dör-
tti *er
het gevoel slechts becker. Dat legaat werd
"dg duld te worden, deed de door de stad voorbehouden
n(j_ ld heftig protesteren aan de restauratie van de
en di16,1 werd vastgesteld dat Zwijvecke-abdij«Wij ver-
die, st om advies was ge- helen hoegenaamd niet dat
igd over de bestemming wij ze liever aan andere en
een miljoenenlegaat meer dringende prioritei-
aan de stad werd ge- ten wensten gespendeerd te
er™ honken. Het Stadsbe- zien», zo verklaarde de
a'w uur richtte deze som naar toenmalige voorzitter van
/00f restauratie van de Zwij- de kulturele raad. Hij zei
,|6 ckeabdij, daar waar de toen ook nog «een paar
d «lelijke kulturele raad dit jaar geleden werd ik door
also* ld liever had zien beste- iemand van het ministerie
-I a aan de bouw van een van Nederlandse Kuituur
h noodzakelijk kultureel opgebeld om advies te ge-
Irt ntrum Wanneer de toen- ven in verband met de
m llige burgemeester, zo- Zwijveke-abdij. Ik heb
il in de algemene verga- toen geantwoord dat ik van
ring van de stedelijke die zaak niet veel wist,
ulturele raad als in de pers doch dat ik van oordeel was
ridaarde dat geen haar dat er meer dringende za-
zijn hoofd er ooit had ken te Dendermonde te
gedacht om hierom- realizeren waren dan de
ent het advies van de raad restauratie van dit gebouw,
vragen, lokte dit een in- dat niet bijster veel histori-
Jent uit dat vijf kolom- sche waarde heeft, ook is
en op de eerste bladzijde het een geklasseerd iets.
n de plaatselijke pers Later heeft de stad de
alde». Dat'verklaarde de Zwijveke-abdij aange-
orzitter van de Stedelijke kocht. Wij hebben toen
ulturele Raad van de stad vernomen dat de Oudheid-
tndermonde ter gelegen- kundige Kring plannen tot
id van de viering van het restauratie... en tot bes-
intigjarig bestaan van de- temming van de gebouwen
raad. Aimé Van den had»,
roeck had het jaar voor- E.H. Smet zette toen ook
en al tijdens de kulturele uiteen wat er volgens hem
ertiendaagse zich laten met dat legaat kon gebeu-
itvallen dat een kultureel ren: «Wij hadden liever
ntrum meer dan noodza- een zaal zien bouwen die
slijk was. tot meerdere doeleinden
incident waarover kon worden aangewend,
lorzitter Aimé Van den Die men bievoorbeeld in
roeck het had, dateert kleinere vergaderruimten
1970. De schenking kon ombouwen,
aarom het ging was een Wij stellen het zeer op prijs
gaat van 3 miljoen van de dat wij voor alle vergade-
luitse weduwe Dörbecker. ringen het stadhuis mogen
Ie toenmalige voorzitter gebruiken, doch dit bete-
in de Dendermondse ste- kent niet dat een eigen kul-
elijke kulturele raad e.h. tureel centrum ook al
w met voelde zich toen «be- wordt het in de eerste faze
wdeld als een onmondige zeer mini opgevat niet
uby» en de toenmalige veel beter zou zijn.
jjkj tepen van kuituur Lucien Van enige inspraak van de
ret fillems zei dat «het om kulturele bij de be
en strikt bestuurlijke aan- stemming van het legaat
elegenheid ging». was geen sprake. De toe-
het gezegende jaar 1970 nmalige burgemeester
hei as er ook al sprake van Bruyninkx en zijn schepen
o en kulturele week. Die van kuituur Willems had-
d wam er uiteindelijk niet. den hun eigen visie: «Toen
k Heemkundige Kring de Duitse weduwe voor de
lilde een «Van Ockeghem- eerste keer met ons in kon-
«toonstelling inrichten en takt kwam stelde zij voor
gt 1 kulturele raad was van dat de gelden die zij aan
Oordeel dat die best kon Dendermonde wenste over
ure umenvallen met de kultu- te maken, zouden gebruikt
'I* tele week. Maar de oud- worden om kosteloze kur-
'nS? kidkundige kring was daar sussen aan de akademie te
ba» a'et cr8 voor te v'nden- geven, of er een fonds mee
Hl Reden: de tentoonstelling aan te leggen om ieder jaar
laat ®oest langer dan een week bepaalde prijzen aan ta
lentvolle jongeren uit te
reiken. Daarbij stelde zij
als eis dat de naam van
bruikt worden als poppen-
teater. De verbruikzaal zou
408 m2 beslaan en de ruim
te voor de openbare biblio
theek 1.893 m2. De jeugd
kreeg plaatsruimte aange
boden (244 m2) en er was
een ruimte van 146 m2 voor
hobbylokalen, 250 m2 voor
bestuurslokalen en 862 m2
voor de foyer en inkom
hall. Er kwam ook een wo
ning voor de huisbewaar
der. Daarnaast waren er
nog een aantal kleinere lo
kalen. De totale oppervlak
te van het nieuwe prójekt
bedroeg 7.916 m2.
Het plan zou evenmin wor
den uitgevoerd. De
financiële toestand van de
stad liet dit immers niet
toe. Nochtans was iedereen
ervan overtuigd dat er een
kultureel centrum moest
komen. Een stad met twee
rederijkerkamers, andere
vooraanstaande toneelge
zelschappen, een uitgebrei
de bibliotheek, een degelij
ke muziekakademie. met
hard werkende kulturele
verenigingen, maar zonder
fatsoenlijke ruimte waar
het gaan om een centrum men manifestaties kon or-
van het type B, maar het ganizeren. «Dendermonde
r de basis gelegd van de
stadsbestuur zag af van e
haar zoon aan de stichting schouwburg zoals die nor-
zou worden gegeven.» De maal is voorzien in dat pro-
stad Dendermonde wees gramma. In het bouwpro-
dat voorstel resoluut van de gramma waren zeven be-
hand omdat de zoon een langrijke delen te onder-
werd op de vergadering Dendermonde. Komt hier het kultureel centrum (foto Piet Hermans)
gezegd, was een zwarte
vlek op de kulturele kaart tureel centrum, zij het dan
van Vlaanderen». voor beperkte manifesta-
Ondertussen is weer heel ties. De stad besloot het
wat veranderd. De plannen gebouwenkompleks «Bel-
Duits soldaat was die aan scheiden: een stadsschouw- voor de bouw van een kul- gica» aan te kopen en met-
het Oostfront sneuvelde, burg die plaats zou bieden tureel centrum werden op- een werd de diskussie rond
gevouwen en weggelegd, het kultureel centrum weer
Tot groot spijt van velen, aktueel. Alle politieke fa-
rele doeleinden (polyvalen
te zaal, vergaderlokalen,
cafétaria e.d.), het verwer
ven door de stad van de
achter- en naastgelegen
door het overbouwen van
de orkestbak. Door het po
dium vooraan 1 meter op te
trekken moet de eerste rij
stoelen ook omhoog wor-
«Toen is beslist de gelden aan 700 personen met een
voor de restauratie van de oppervlakte van 4.000 m2,
Omdat het niet anders kon, milies van Dendermonde
beweren sommigen en die waren het voor een keer
verwijzen dan naar de fi- roerend eens: die aankoop
nanciële toestand van de was een goede zaak voor de
stad. Maar in 1981 nog stad. Wel hadden ze uit
kreeg men van de staat nog eenlopende meningen over
Zwijveke-abdij aan te wen- met alles erop en eraan,
den. De Oudheidkundige een polyvalente zaal van 28
Kring had reeds van in 1956 op 16 meter en 7 meter
plannen om de abdij te res- hoog - een verbruikzaal
taureren», Burgemeester met een oppervlakte van
Bruyninckx zei ook nog dat 100 m2, een keuken en res-
men deze legaatskwestie zo
lang mogelijk geheim heeft
willen houden omdat men
niet zomaar in het open
baar over een testament
kan spreken. «Geen haar
op ons hoofd heeft eraan
gedacht de stedelijke kultu
rele raad om advies te vra
gen. Konden we trouwens,
gelet op de aard van de
zaak, ook niet». Volgens
schepen van kuituur Wil
lems ging het bovendien
om een strikt bestuurlijke
aangelegenheid: «wij hoef
den de stedelijke kulturele
raad niet om advies te vra
gen in deze kwestie». Daar
mee werd voor Dender
monde de eerste maal de
trein gemist.
Kultuurpaieis
De drang om een kultureel
centrum te bouwen, heeft
altijd bestaan. Men is zelfs
ooit tot plannen gekomen, taurant met een oppervlak- een betoelaging, al bleef de de aanpak van de verbou-
Plannen die eigenlijk meer te van 50 m2, een tentoon- kostprijs van 229 miljoen wingswerken, over het uit
weg hadden van een kul- stellingsruimte van 258 m2 aan de zeer hoge kant te zicht van het gebouw, over
tuurpaleis, voorzien van de en tenslotte een vergader- zijn. de werkwijze,
allerlaatste snufjes van dat lokaal. Met man en macht werd
ogenblik. Al die lokalen werden dui- N,euwe hooP door de stadsdiensten ge-
Schepen van Kuituur Wie- delijk omschreven, net De bouw van een kultureel werkt aan een lijvig dossier
meersch verklaarde in 1981 zoals de dienstmogelijkhe- centrum kwam nog slechts over de mogelijkheden die
tijdens een werkvergade- den uitvoerig werden toe- sporadisch ter sprake. Wie de Belgica bood. Men
ring met de beleidsmensen gelicht in een nota van er over sprak, deed dat met werkte ook een plan uit
van jumelagegemeente 1978. Zo bijvoorbeeld ging een zekere gelatenheid. Zo voor de dringende herstel-
voor de schouwburg de iets van «het zal er wel lingen zodat het gebouw
voorkeur uit naar een «zaal nooit komen. Het is een weer volwaardig kon wor-
in amfiteatervorm of schel- mooie en vooral lange den gebruikt. Bij het Mi-
pvorm met een middenbal- droom die we hebben ge- nisterie van de Vlaamse
kon, uitlopend op twee zij- koesterd». Tot plots als een Gemeenschap, dienst voor
balkons of loges. De zetpls "jPe vrucht van de boom de Koördinatie van de
die bovendien weinig veilig zouden in een boogvorm zich een nieuwe kans voor- Planning van de Infrastruk-
zijn», zo legde hij op de worden geplaatst en gericht deed: het gebouwenkom- tuur, werd te rade gegaan
vergadering uit. Daarmee naar het centrum van hdt pleks Belgica werd te koop en in een brief van 11 april
bevestigde hij wat reeds in toneel. aangeboden. Een interes- 1985 deelde die dienst mee
1978 was overeengekomen: Het aantal plaatsen zou sant gebouw, met verga- akkoord te kunnen gaan
de dringende nood aan een schommelen tussen de 650 derruimtes, een zaal, een met de aankoop van het
nieuw eigentijds kultureel en de 700. De zaal zou verbruikzaal en vooral, ge- gebouw voor kulturele
voorzien zijn van lichtbron- legen midden in de stad. In doeleinden. Het toepas-
nen en bedieningstoestel- de onmiddellijke omgeving singsadvies omhelsde: het
len, een toneellijst, een van het stadhuis dat onder- akkoord met de aankoop
lichtbrug, een kabine voor tussen dienst deed als kul- van het gebouw voor kultu-
lichtregeling, regiekamer
grond zodat de noodzake- den gebracht. Die waren te
lijke uitbreidingsmogelijk- laag zodat zij in elk geval
heden en nooduitgangen anderhalve meter hoger
tot stand kunnen gebracht van start mogen gaan.
worden en de vraag naar Wanneer men nu trapsge-
een allesomvattend bes- wijs omhoog gaat, kan men
temmingsplan (gelet op de beneden zonder overgang
beschikbaarheid van drie laten aansluiten met het
panden: Kazerne, Belgica
en oud stadhuis).
Daarmee is men ondertus
sen ook druk bezig. In een
voorbereidende vergade
ring van 22 februari 11werd
onder meer vooropgesteld
bovenbalkon, op die ma
nier komt de ruimte onder
het balkon vrij voor andere
mogelijkheden (men denkt
dan aan een kleinere zaal
voor tentoonstellingen of
voordrachten).
dat het kazernedomein on- Er zai dus aan het gebouw
der meer geschikt zou zijn moeten gewerkt worden.
voor de bibliotheek, waar
bij dan de vraag rijst waar
men naartoe moet met de
uitrusting van de techni
sche dienst. De gebouwen
die bezet waren door het
Dat heeft de stad ook i:
kalkuleerd. De restauratie
kosten die geschat worden
op 16.328.000 fr. zitten
trouwens in het dossier.
Voor de ontwerpkosten
Dendermonde. In 1981 werd een vereenvoudigd ontwerp voorgesteld (arch)
Gcldrop dat Dendermonde
grote behoefte had aan een
kulturele centrum. «Den
dermonde zit opgezadeld
met aftandse en voorbijge
streefde parochiezaaltjes,
centrum. De inplantings
plaats was al voorzien: aan
de Begijnhoflaan was een
geschikt terrein gevonden
en daar zou een kultureel
centrum komen dat dienst
zou doen voor Dender
monde en omliggende ge
meenten. In
gerecht, zijn klein en alleen schat men een bedrag van
geschikt voor burelen. Het 1,2 miljoen; de renovatie
stadhuis telt wel vele zalen van het plat dak wordt ge
en zaaltjes, maar de Ros raamd op 385.000 fr., de
Beiaardzaal is nu niet be- renovatie van de dak- en
paald een voorbeeld van kilgoten op 85.000 fr., de
goede akoestiek. Op de herstellingswerken aan de
zolder zou men tentoon- natuursteen (onder meer
stellingen kunnen organize- van de borstwering) op
ren, maar dan moeten er 390.000 fr., de herbevloe-
werken gebeuren om de ring zal 1.920.000 fr. kosten
toegankelijkheid ervan te en voor het verbeteren van
bevorderen. Komt dan de de elektrische installatie en
Belgica. Ook daar stelt het plaatsen van nieuwe
men enkele problemen: de lichtbronnen voorziet de
beperkte gevelbreedte van stad 700.000 fr. Het uitbrei-
12 meter. Normaal zou de den van de centrale verwar-
zaal 16 en het podium 20 mingsinstallatie wordt ge-
meter breed moeten zijn. schat op 400.000 fr. en voor
Men moet een tweede toe- kleine verbouwingswerken
gang aanbrengen, de bal- wordt 150.000 fr. voorzien,
konzitplaatsen zijn eerder Het verfraaien van muren
hinderlijk dan wel prak- en zolderingen wordt ge-
tisch voor latere exploita- raamd op 1.965.000 fr., het
tiedoeleinden. vernieuwen van de
Ondertussen hebben via de podiuminrichting zal
stedelijke kulturele raad 750.000 fr. kosten en het
ook verschillende Dender- vervangen van het sanitair
mondse toneelmaatschap- 300.000 fr. Voor de brand-
pijen hun voorstellen inge- beveiliging is 130.000 fr.
diend. Zij dringen aan op voorzien en voor de geluid
een herstelling van het dak sinstallatie 120.000 fr. De
en het vochtvrij maken van keukeninrichting zal
muren. De kleedkamers 325.000 fr. kosten en het
moeten gesloopt worden aankopen en plaatsen van
aan de achterwand en voor- nieuwe zitplaatsen
zien worden van een nood- 7.488.000 fr. Men rekent
uitgang. Er moet een to- op 624 nieuwe zitjes die per
neeltoren komen en het po- stuk 12.000 fr. zullen
dium moet volledig worden kosten,
vernieuwd en uitgebreid
voor radio- en tv, toneel
met orkestbak enz.» De
polyvalente zaal werd be-
theorie zou stempeld als een gastvrij
huis waar de gehele ge-
meenschap elkaar zou kun- if||k
nen ontmoeten op allerlei -
kunstmanifestaties. De
kostprijs van dit projekt
zou rond de 400 miljoen
hebben geschommeld.
Drie jaar later was die kost
prijs al gedaald tot
229.935.000 fr. Dat deelde
schepen Wiemeersch mee
tijdens de werkvergadering
van 16 mei 1981. Aan het
uitzicht van het kultureel
centrum, zoals dat in 1978
was voorgesteld, was dus
een en ander gewijzigd. De
schouwburgzaal werd on
dertussen een teaterzaal
met een kapaciteit van 400
zitplaatsen. De oppervlak
te ervan bedroeg nog 1.742
m2. De polyvalente zaal
was ook in het nieuwe ont
werp voorzien. Zij zou nog
728 m2 groot zijn en be
stemd zijn voor de bijeen
komsten van verenigingen.
Daarnaast was er een klei
ne koncert- en voordracht-
^''.','1 Lf 1°i.1Z!' Z.'i Dendermonde. Met het legaat van de Duitse weduwe werd het pand van de Zwijvehabdij opgeknapt, tot groot
