Teel weezen wieren
[an de krawagie aangedaen»,
laar nu leiden ze een béter bestaan
Oud Wezenbond
stelt tentoon in Sint-Niklaas
Reintje Vos viert feest in Kemzeke
Pien komt sterrenkijken in Stekene
De Voorpost - 9.8.1985 - 7
veren. Sefke
j Member is hel
M in gereedl
irtewulle gewer
^jmWeze/ibond in Sint-Niklaas. Meisjes van Sinl-Carolus uit de Hospitaalstraat tijdens de tweede wereldoorlog.
ird bleef de overheid
iberoerd bij dat sociale
Men kwam tussenbeide,
ïektc hulp. Hoewel. De
tn die niet bij hun zinnen
moesten, zo vanaf 1759.
int-Niklaas in een muil,
kooi, worden opgesperd.
I stond die in het stedelijk
shuis. nadien dienden een
pachthoeven als 'onder
als gevangenis. De kom-
der godshuizen van
Niklaas vond het in 1850
itjes en bouwde een ge-
t in de buurt van het wees-
De Broeders Hiërony-
cn zouden zich. vanuit
.sociaal engagement, inla-
Scn met de krankzinnigen. De
'or ders zouden de hele we-
org ter harte nemen, le-
rerstrekken. een vak aan-
p l Caritas en inzet, omdat
fBatschappij zo nu en dan
moet bijgestuurd worden.
1,1 udcrlozen. de wézen dus,
sedert pakweg
lerd jaar béter dan vroe-
Da's te danken aan een
talitcitswijziging. aan de
c adwilligheid van meer be-
v e burgers, van handelaren
1 de hulpvaardigheid
dc overheid. Het vereni-
u leven in Sint-Niklaas
1 01 méé signalen uit. In 1891
•ooi j jjc QU(i Wezenbond op-
,uw dit en nog steeds bestaat
1 15 [roepcring; 47 leden en wel
'k 6 ereleden telt men nu en
s" en doet men waar het kan.
weldoeners
ere burgers die niet zelden
astelen woonden (families
Jansscns de Varebeke,
Dp, D'Hancns, Vergauwen,
lyé-Van Naemen, Hcme-
Vermeiren, De Meester)
rden bereidgevonden, een
ning te storten met het oog
het huisvesten van dc we-
in Sint-Niklaas. De hande-
deden óók hun duit in het
s,n ei
zakje.
In 1827 werd in de Nieuwstraat
het weeshuis opgestart en een
Broeder van Liefde uit Gent
waakte over het welzijn. Een
geestelijk genootschap kwam
tot stand: in 1839 schreef mgr.
Delebecque, bisschop van
Gent. een voorlopige levensre
gel voor voor de kongregatie
der Hiëronymieten (Emiliani).
Broeder Theodoor was eerste
overste en zou dat tot aan z'n
dood in 1899 blijven.
De in de Nieuwstraat gelogeer
de wezen hadden dra bezighe
den te over. Veldarbeid, kar
weien van allerlei aard, onder
richt ook. Het liefdewerk van
de Broeders deinde uit naar
Oud-Wezenbond in Sint-Niklaas. Sint-Hiëronymusjongeren zo rond 1945.
vooral het onderwijs, er werd bestuur werkte in de marge,
ook een kerk gebouwd. organizeerde een Sinterklaas-
feest en deed speelgoed en
De wees voor de wees kleren kado. De échte wezen-
Ene Rombaut moet het eerste zorg liet men aan de Broeders
bestuur van de Oud Wezen- over.
bond hebben voorgezeten. Dat Steun - en tegelijk dus inmen-
Het bestuur van de Oud-Wezenbond in Sint-Niklaas, enkele jaren geleden gefotogra
feerd.
en de geuzen» krijgt gestalte. Op 6
van dit massaspel. De kledij is
en nu wordt aan het podium op
gewerkt (Iv)
als tema «Het boek» voorbehouden is aan jonge
een internationale wed- kunstenaars onder de 25 jaar.
voor dc ex Libris grafiek Het reglement voor deze wed-
De wedstrijd is s,r,id kan men bekomen bij
met een bedrag van nv Ceuterick, Brusselsestraat
fr. waarvan een deel ,e Leuven.
Volgend weekeinde komt het
derde luik van de viering ter
gelegenheid van het 15-jar.j
bestaan van Reintje Vos, na
melijk het Oogstfcstival, met
meerdere internationale groe
pen en ook een tweede
«Dorpsdag» op Kemzeke.
Dit Oogstfestival is niet dc eni
ge aktiviteit van Reintje Vos in
augustus. De Reintjes waren
reeds aktief met een optreden
ter gelegenheid van de jeugd
uitwisseling te Sint-Niklaas.
Vanaf 12 augustus zijn de Fin
se gasten, die deelnemen aan
de Oogstfeesten, reeds in het
Waasland. Reintje Vos zal z'n
gasten dan wegwijs maken in
het Vlaamse land, want de
Skandinavische volksdansers
waren immers reeds gastheer
voor Reintje Vos in 1984.
Op 15 oogst treden Reintje
Vos en z'n Finse gastgroep uit
Vantaa op tijdens het festival
in Retie en op zaterdagnamid
dag 17 augustus dus tijdens
het oogstfestival zelf zien zij
nog de kans om de eerste lus
trumviering van de Speleman-
ncn op te luisteren in Oppuurs.
Na het Oogstfestival verzorgt
Reintje Vos nog een «dubbel
slag». Een deel van de groep
maakt een trip naar St.-Albans
van 23 tot 27 augustus op uit
nodiging van English Miscella
ny, één van Reintjes oudste
relaties. De thuisblijvers ver
zorgen onderwijl de ontvangst
van het ambachtelijk weekein
de in het gezellige Vossenhol
in de Sint-Jansteenstraat Iets
wat de groep reeds verschillen
de jaren doet.
Verbroederingsavond
Voor dc Reintjes en hun aan
hang en voor de deelnemende
gastgroepen begint het Oogst
festival in feite al op vrijdag-
avond 16 augustus om 21) uur
ringsavond in het parochiecen- Spelemannen uit Oppuurs.
trum aan de Molenstraat te Die avond is uiteraard bedoeld
Kemzeke. als kennismaking.
Dan kan men genieten van een Zondag 18 augustus kan men
avond opgeluisterd door de zich verwachten aan volksspe
len, ambachten, streekgerech-
ten, dranken, volksdansen,
animatie...
Wie hieraan wil deelnemen
kan nog altijd terecht bij de
Vosjesvoorzitter Chris Van
Remoortel, op tel. 03/
779.94.20. Gremar
Op 14 en 15 september wordt
in huis De Bock aan de Polen
laan te Stekene tentoonstelling
ingericht door de Vereniging
voor Sterrenkunde
Armand Pien zal op 14 sep
tember om 16 u. de opening
bijwonen.
Speciale tekening
Een tiental werkgroepen zal
materiaal, werktuigen, ma-
quetten, foto's, tekeningen en
schilderijen tonen over ster
ren, hemellichamen, ruimte
vaart, raketten, planeten, ko
meten. enz. De manifestatie
blijft tot 19 september toegan
kelijk.
Hubert De Paepe uit Kemzeke
maak'te een tekening met daar
op weerman Pien samen met
een afbeelding van de baan
van de planetoïde die op 19
september 1984 naar de BRT-
weerman werd genoemd.
Deze tekening wordt zowat het
symbool van deze ruimteten
toonstelling. zoals Armand
Pien zowat het symbool van de
V.V.S. (Vereniging voor Ster-
rekunde) is geworden.
Armand Pien gaf trouwens
persoonlijk de toestemming
om deze tekening te gebruiken
op de bijvoorbeeld de uitnodi
ging tot de officiële opening en
receptie. Ook WS-voorzitter
Aerts en ondervoorzitter
Meeus gingen uitdrukkelijk
akkoord om deze afbeelding te
gebruiken.
Gremar
tcflarie
ging - vanuit het zakenleven
en de handel in Sint-Niklaas
was welkom. Maar de godshui
zen en de kloostergemeen
schap konden die 'pottekij-
kers' missen en werkten de
Oud Wezenbond aanvankelijk
openlijk tégen. In 1933 boter
de het opnieuw tussen bond en
religieuzen, gezamenlijk zette
men feestjes op.
«De wees voor de wees» is de
leuze van de in 1891 gestichte
bond. Men vormde één familie
en samenwerking hoorde een
leidraad te zijn.
Van Lier tot Nieuwkerken
en Lokeren
Toen in 1942 in vlaaikensstad
Lier een weeshuis gesloten
werd zochten de kinderen el
ders onderdak. Ze vonden dat
bij de Hiëronymieten in Sint-
Niklaas. Honderd of méér kin
deren gjngen zwemmen bij
Scheerders, voetballen op de
Witte Staak, deden aan koord-
trekken en zakkelopen. musi
ceerden. sneden hout en zaag
den figuur. En na de oorlog
verlieten heel wat wezen het
instituut; waar het kon werden
ze door de familie opge
vangen.
tn 1950 ging het weeshuis an-
ers heten: jongerentehuis.
Het aantal pensiongasten was
tot een paar tientallen terugge
vallen, in die mate zelfs dat de
zorg over de kinderen niet
meer door de Broeders werd
gedragen en men ze uitbe
steedde aan pleeggezinnen in
de Hazewindstraat en omge
ving.
Gaandeweg ontstond een
nieuw soort 'wezen'; gerechts-
kinderen. Die werden in Jon-
gensstad-Nieuwkerken opge
vangen. een home in een 'kas
teeltje' dat later door de zus
ters van Sinl-Carolus zou wor
den bestuurd.
De Oud Wezenbond verdeelt
nu z'n aandacht, z'n steun over
Nieuwkerken (tehuis voor zo'n
twintig kinderen) en Lokeren.
In de Durmestad vind je het
Medisch Pedagogisch Insti
tuut. een onderafdeling van de
broeders Hiëronymieten waar
zowat honderdvijftig mentaal
gehandikapte kinderen ver-
blijven.
Sint-Timotheus
Op initiatief van broeders Hu-
bertus en Tarcitius ontstond
tijdens de tweede oorloe een
scoutsgroep: VVKS-Sint-Ti-
motheus. Onder leiding van
Gilbert De Bondt werden en
kele mensen bereid gevonden,
als monitor te fungeren voor
het vakantiépatronaat; en dat
zou uiteindelijk resulteren in
de oprichting van de welpen
en scoutsvereniging.
Sint-Timotheus startte ineens
met drie patrouilles van elk
zeven verkenners. Mensen als
Alfons Meul. Jan Boschman.
e.h. Flor Brys e.a. hielpen dc
jeugdbeweging van wezen op
weg. Tot de vereniging in 1951
verwateren zou.
Zeven Smarten
«In 1817 wieren er veel weezen
van de krawagie aangedaen.
die ellendige kwacl had som
mige zoo hevig getroffen dat
zij verrot waren, en bragt aen
de zusters zoo veel last en
arbcydt toe. dat dit alleen ge
heel hunnen tvd innam». Ci-
1:1:11 '-en notitie van lan-
gentiende eeuw. Ongedierte,
muizen, luizen, heikrekels
maakten het de zusters en de
gasten in het «wezenhuis» aan
de Hofstraat behoorlijk lastig.
In 1856 kampte men met een
nieuw probleem: de overbe
volking van het tehuis. Parti-
kulieren. pleegouders, moes
ten voor heel wat wezen zor
gen. En de cholera woedde...
Een aantal kinderen maakte
dan via een partikulier loge
ment een ommetje naar het
ziekenhuis, dat ook al overvol
was. Advokaat Karei Stoop
van de Kokkelbeek vond er
wat op en kocht in 1856 een
leegstaande herberg (De Gla
zen Leeuw) op de hoek van de
Hospitaal- en De
Meesterstraat. Kloosterzusters
deden hun intrede in het pand
dat werd toegewijd aan OL-
Vrouw van Zeven Smarten.
Datzelfde jaar nog werd de
eerste steen gelegd van een
gebouw dat het latere Sint-
Carolus worden zou.
Via een konventie voorzag
men daar in het onderhoud der
wezen. Het menu werd be
paald: «Voor het noenmaal
soep. patagie met een portie
vleesch des zondags en twee
maal per week. Alle dagen
bier over tafel» Wat de kinde
ren moesten, mochten en niét
mochten werd omschreven, de
jaarwedde der geneesheren
werd aangeduid, bepalingen
i.v.m. gedrag en kledij werden
geregistreerd. De overeen
komst werd gesloten tussen de
kommissie der godshuizen van
Sint-Niklaas en de Sint-Vin-
centiusvereniging.
Op naar de honderd
Het verhaal van de Oud We
zenbond speelt (speelde) zich
af tegen een achtergrond van
nogal wat maatschappelijke
problemen, gesukkel en vaak
rampspoed enerzijds, maar
toch ook barmhartigheid en
inzet voor de medemens an
derzijds.
De bond mag zich sedert 1981
koninklijk noemen. De royale
vereniging stelt zichzelf van 30
augustus tot 7 september mid
dels foto's in de kijker op een
expositie in Koopcentrum
Waasland. Als je foto's, kleren
of ander materiaal in je bezit
hebt dat met het weeshuis te
maken heeft mag je dat laten
weten aan voorzitter Willy
Van Boven. Moleken 89 in
Sint-Niklaas. tel 776.97.48. of
sekretaris Werner De Cauwer.
Brugsken 6. Je krijgt het ge
leende zéker terug.
Graag vermeld ik dat René
Vijldcrs nu ondervoorzitter is.
Leonard De Sutter schatbe
waarder en dat Julien Suy. Ro
ger Smet. René Rombaut en
August Lcybaert raadsleden
zijn in de bestuursploeg. Jean
Frissijn en Edward Van Royen
zijn erevoorzitters. Namen uit
dc voorbije decennia in ver
band met de Oud Wezenbond:
Petrus Sorgeloos. Alois en Pe
trus Gcerinck. Henri Van
Vlierberghc. René Vijldcrs.
Leon De Brandt. Het is maar
een-greep uit een grote groep
Wouter VLOF.BERGH
(Met dank aan broeder Tarci
tius. René Rombaut. Leon
Rombaut. René Vijlders. Al
fons Abeel en Werner De Can-
voor het ter beschikking
Wie als klein meisje of kleine jongen z'n ouders verliest
kan eventueel nog terecht bij een bereidwillige oom of
tante die zich dan over de opvoeding ontfermen. Rijke
kinderen plachten vroeger van dat voorrecht te kunnen
genieten, terwijl jongelui van armen huize er meestal
moederziel alléén voorstonden. Vanop de pui van het
gemeentehuis besliste men dan over het lot van de
minstbedeelde ouderlozen, en 't mocht niet veel kosten.
Schoenmakers, kleermakers, bakkers, spinnerijen en we
verijen «kochten de kinderen op», lieten ze travakken in
ruil voor kost en inwoon. Met drieste toestanden voor
gevolg. Dickens schreef erover in «De twee wezen».
Armoede, miserie: een spoor van verdriet, in de zo
kommervolle negentiende eeuw vooral.
