V
i
Liefde onder de paraplu en andere straffe
verhalen herleven in de Boonwijk
Europeaan voor wie grenzen een relatieve betekenis hadden
Dendermonde en Nienburg eerden Emmanuel Bruno Quaet-Faslem
14 - 23.8.1985 - De Voorpost
Reuzen van de Warmen Haard brengen bezoek aan briljanten echtpaar
Terwijl Freddy Dauwe uit zijn schuif een boekje opdiept uit het begin der dertiger jaren
en zyn vrouw naarstig op zoek gaat naar oude foto's, vertellen Leon De Sadeleer en zyn
echtgenote de meest gekke verhalen over de reuzen van de Warmen Haard. Pol en
Hermine, zo heten die 'grote mannen' hebben een flink deel van hun leven gevuld en de
ene herinnering roept weer de andere op.
Het is een vrolijk volkje daar aan de Warmen Haard, waar men nog tijd maakt om ook
eens aan de buren te denken, om feest te vieren en elkaar te steunen in minder goede
dagen. Een gebuurte die als een hecht blok aan elkaar hangt.
In die buurt en dat leven spe
len Pol en Hermine een voor
name rol. En natuurlijk ook de
mannen die de 'grote mannen'
voor elke uitstap preparen:
Willy Van den Steen (deze
keer zijn we zijn naam niet
vergeten), Freddy Dauwe,
Leon De Saedeleer, Rudy Sae-
ens en Marianne en Mon Lis-
ns en samen met de dragers
'are Vinck, Jozef Dauwe, Re-
Danijs, Danny Verhulst,
unther en Jurgen Vermeir,
ddy Baert, Willy Lambrecht
iie zowat de helft van België
ebben afgerotst met hun
:uzen.
aterdagavond brengen Pol en
lermine, om en bij de 5,20
ïeter groot en maar 58 kilo-
ram wegend, een bezoek aan
ozef Jansegers en zijn vrouw
"ïeke Waterschoot die hun
uiljanten huwelijksverjaardag
/ieren. De buurt doet mee.
Het jubilerend koppel, met
hun negentig jaar nog goed te
been, wordt aan huis afgehaald
omstreeks 18.30 uur en dan
send op de tonen van het mu
ziek zullen de twee reuzen de
jubilarissen naar het zaaltje
brengen, waar de hulde kan
beginnen. Het gaat een echt
volks feest worden, zonder
pretenties. Natuurlijk worden
er ook geschenken aangebo
den, maar wat dat gaat wor
den, dat is en blijft voorlopig
een geheim.
Meer dan een halve eeuw
De 'grote mannen' van de
Warmen Haard moeten uitge
rekend in een tijd dat het alle
maal minder goed ging, zijn
ontstaan. In 1928 leefde er in
de buurt een man, Kalle ge-
'naamd, die uitmuntte door zijn
grappige uitspraken. Hij was
het die suggereerde om een
reus te maken. Zijn idee viel in
goede aarde en toen sekretaris
Lode vond dat het maar moest
gebeuren, was het hek hele
maal van de dam. Jef De Pauw
zou voor het nodige geld zor
gen. Hij trok al zingend de
herbergen rond om dan met
zijn «klak» geld in te zamelen.
Hij kreeg 10,5 fr bij elkaar in
een eerste café en toen hij nog
zes andere herbergen had be
zocht, kon hij fier 52,15 fr aan
het komitee overhandigen.
De «Garen» en Wis de kleer
maker hadden toegezegd voor
de kledij van de reus te zorgen
en Lode Van Hove en Remi
van de kleermaker namen het
op zich om naar de hoofdstad
te gaan en er een kop voor een
reus te bestellen.
De reus zou op donderdag 9
mei 1929 worden ingehuldigd-
Men stak de grote man in een
kledij die het uitzicht had van
de Belgische driekleur: rode
rok, gele ondervest en zwarte
slipjas. De inhuldiging was bie-
zonder plechtig en werd inge
zet met twaalf kanonschoten.
Onder daverend handgeklap
las Maurits Van Doken, die
toen voorzitter van de gebuur
te was, de inhuldigingsrede
voor. De reus kreeg ook een
naam: Jan-Jozefïen gebuurte
vriend. Een reus alleen is ech
ter geen gezicht, dachten ze in
de Warmen Haard en het jaar
daarop kwam er een reuzin bij.
Op de eerste verjaardag van de
reus, werden er reuzenfeesten
georganiseerd en werd reuzin
Hermine-Leon gedoopt. Nog
dezelfde dag van de doop,
werd het koppel in de echt
verbonden. Met veel feeste
lijkheden, toespraken en het
uitdelen van suikerbollen.
Het bestuur dat toen de feeste
lijkheden regelde bestond uit
voorzitter Maurice Van den
Bossche, ondervoorzitter Al-
fons Van Hove, sekretaris
Louis Van Hove, schatbewaar
der Gustaaf Peleman, de leden
Prosper Matthijs, Julien Tas,
Alfons Van Hove, Frans Van
Hoeymissen, Remi Van Weze-
mael, muziekleider Leonard
Verheyden. Peter en meter
van de reus waren Jan D'Hau-
anders (a)
Dendermonde. Grote mannen van de Boonwijk. Toen was het allemaal nog
wers en weduwe Van Goethem
en van de reuzin Leon De
Smet en Hermine Osselaer.
De dienstdoende burgemees
ter van die dag was Remi Van
Wezemael. De reuzendragers
verdienen natuurlijk ook een
vermelding: Octaaf Pauwels,
Rene Roels, Oscar Osselaer,
Xaveer Uyttersprot, Leon Van
Hove en Jozef Van Cauteren.
De reuzen zelf werden ge
maakt door Edgar Bontinck en
Alois Van Wezemael zorgde
voor de kostuums.
Veel veranderd
Jozef Jansegers en Fieke Wa
terschoot, die in 1920 met el
kaar trouwden, hebben aan die
Dendermonde. De drie werkers die zowat alles beredderen wat betrekking heeft tot de
grote mannen (v)
Dendermonde. Grote Mannen. De Boonwijk reuzen met
hun stoere dragers (arch)
feestelijkheden nog heel wat
herinneringen. Zoals ze trou
wens hun leven lang vertrouwd
zijn geweest met de grote man
nen. Vandaar dat de reuzen
hun nu een huldebetoon willen
brengen.
Pol en Hermine, zijn evenwel
doorheen de loop der jaren
veranderd. Onder meer diende
men liefst vier keer al de kar
kas te vervangen. Daardoor
verstaat men het gevlochten
lijf van de reuzen. Een eerste
keer kwam dat omdat de hout
worm danig lelijk had huisge
houden in het vlechtwerk. De
koppen van de twee reuzen
waren nog intakt, maar al het
overige diende men te vervan
gen. Ook de klederen beston
den niet meer. Philemon de
mandenmaker maakte toen
een nieuwe karkas. Een twee
de keer trok men met die op
dracht naar mandenmaker
Van Hoey in Kastel en de reus
en de reuzin werden in een
stijlvol en echt feestelijk zwart
wit pak gestoken, kledij die ze
nog steeds dragen. Een vierde
keer werd de karkas gemaakt
door Julien Smet uit de Kerk
straat in Dendermonde en het
ziet er naar uit dat Pol en
Hermine nu voor enkele jaar
tjes gesteld zijn. Rusten doen
ze echter niet, want geregeld
trekt het gezelschap van de
grote mannen erop uit. Men
stapt mee op in het karnaval te
Sint-Gillis, danst op de kermis
van de wijk, krijgt applaus in
de Kovekeskemüs te Lokeren
is te zien in de Bloemencorso,
wordt bejubeld in Lebbcke en
Wieze waar men jaarlijks te
gast was op de Oktober
feesten.
De grote mannen van de War
men Haard hebben altijd van
die uitstapjes gehouden. De
vrouw van Leon De Lathau-
wer weet daar nog alles van.
Met luide stem brengt ze een
rijke resem verhalen over ge
beurtenissen en voorvallen.
Leon knikt de hele tijd instem
mend. Hij heeft er immers ook
heel wat van meegemaakt. Hij
was de man die voor de reus
danste en zo het tempo aangaf.
Tot het zweet in brede stromen
van zijn lijf liep. Het maken
van die uitstappen begon al
met het tijdig versturen van de
reuzen. Per trein. Zo geraakte
men in Dinant, La Louvière en
Zelzate. Het waren allemaal
aparte belevenissen. In 1958
waren Jos en Hermine zelfs te
gast op de wereldtentoonstel
ling in Brussel.
En dan waren er nog de heer
lijke dagen van de «Liefde on
der de paraplu», een groep die
gesticht werd bij boer Vercam-
men en die de reuzen vergezel
de op hun escapades. De kleu
ren van die groep waren paars
en wit en ook de paraplu's die
werden meegedragen hadden
die kleur. De mannen staken
in een fraaie pitteleer en droe
gen een bolhoed, alsof ze naar
een voornaam feest gingen.
Met die groep heeft men
wat plezier beleefd. n
De oude dragers Alois K'a®e
Munck, Pol D'Hollander olen
je), Keppen (Adolf ^ns
ninck), Jefke Smekens, °'eec
Herman en metje Yvonn ,ive
selaer weten er nog hedf£'
dc La
Si
zer g'
over.
Leon De Saedeleer zijn
diept de ene herinnering i
andere op. Leon geeft
toe een hint, zijn vrouw nj
onmiddellijk de draad 0 v
naarmate het uur vordert, ur
den de verhalen krasse
krasser. Freddy en Willy: jlaG
er lachend bij en wan |f|en:
Freddy's vrouw dan na
zoeken tot haar grote opl
ting een heleboel oude
heeft gevonden, komt e
einde meer aan het
Niet altijd is men het J
roerend eens over de geb«
nissen. Maar dat moetl
lang niet. Vast staat datÉ
op de Warmen Haard nof
warm hart heeft en dat n
weet hoe veel deugd heltwer
doen goed te zijn
anderen.
Emmanuel Bruno Quaet-Faslein. Tot voor een paar jaar
was zyn naam in onze kontreien zo goed als onbekend.
Over bet bestaan van deze toch wel verstandige en
biezonder aktieve man, tastte men in Dendermonde in het
duister. Zijn roemrijke figuur, zyn leven en zyn werk,
kregen volop belangstelling toen begin van de tachtiger
jaren Dendermonde met bet Duitse Nienburg, waar
Quaet-Faslem lange tijd woonde en er ook begraven ligt,
verzusterde. De man die in Dendermonde twee keer werd
gelauwerd door de stadsmagistraat, kreeg plots de aan
dacht d>e hy verdiende. Tijdens de plechtige opening van
de markante tentoonstelling die naar aanleiding van de
200e verjaardag van zyn geboorte in het Dendermondse
stadhuis werd gehouden, werd aan de toch al zo rjjke
kroon van de oud-Dendermondenaar nog een parel toege
voegd: Europeaan avant la lettre, baanbreker van de
Europese Gemeenschap. Quaet-Faslem werd de verper
soonlijking van het ideaal dat zustersteden nastreven:
grenzen en pijnlijke misstappen uit het verleden vergeten
en vergeven en harmonieus gaan samenleven.
het stadhuis en zelfs een Ros
Beiaardstoet werd aan die ge
legenheid gewijd. De grootste
eer die een Dendermondenaar
kan te beurt vallen. Later trok
hij naar Parijs om er de archi-
tekt te worden van Keizer Na
poleon. Het is trouwens met
het keizerlijk leger dat hij in
Duitsland verzeild geraakte.
Hij zou er ook trouwen en zich
vestigen in Nienburg, waar
Quaet-Faslem zich opwierp als
een man met een ruime be
langstelling. Niet alleen de
bouwkunde ging hem boeien,
ook de folklore (die ook in
Dendermonde zo welig tiert)
trok hem sterk aan. Hij be
steedde tijd en aandacht aan
Jumeleren houdt evenzeer in
dat men komt tot een voortdu
rende konfrontatie van proble
men, strukturen en instellin
gen, een bevestiging van de
eenheid van steden. «Het is
een poging om oude twisten en
naijver te vergeten om de vol
keren te verzoenen ondanks
bepaalde herinneringen», zo
Voor deze tentoonstelling die
nog tot 8 september in de Ros
Beiaardzaal van het Dender-
politici) van Stadtdirektor In-
te mann, de tentoonstelling zelf
is ook een juweeltje. Een aan-
mondse stadhuis te zien is dachtig bezoeker maakt
ze verhuist nadien naar Nien
burg en zal volgend jaar in nog
een aantal andere steden te
zien zijn kwam bij de ope
ning een slechts matige belang-
kennis met de figuur van
Quaet-Faslem die in 1785 in
Dendermonde werd geboren
en er zijn jeugd doorbracht.
Hij studeerde voor architekt
stelling opdagen. De afwezi- en dwong, het respekt van de
gen hadden nochtans ongelijk,
want er was niet alleen dc
keurige toespraak in vlekke
loos Nederlands (een voor
beeld voor sommige van onze
hele Dendermondse bevolking
af toen hij tweemaal tereke
met de hoogste onderscheiding
werd vereerd aan de Gentse
akademie. Een ontvangst op
Dendermonde. Tentoonstelling. Veel belangstelling voor de opening van deze toch wel
belangrijke tentoonstelling was er niet (v)
het onderwijs, wijdde zich aan raakte hij een teer punt aan.
de plastische kunsten en werd Mooie tentoonstelling
cr. ere"burger van de stad die Nadat spreker nog een woord
hij had uitgekozen als zijn laat- van lof had gesproken over de
ste rustplaats. Voor hij stierf realizatie van de tentoonstel-
keerde hij nog eenmaal terug ling, zette schepen van kuituur
naar Dendermonde.
Volkeren verzoenen
Burgemeester Cool van Den-
Maes uiteen hoe de expositie
tot stand was gekomen en wat
men er kan in zien. Nadat eerst
dermonde verwelkomde bij de een blik wordt geworpen op de
openingsplechtigheid de Nien- jeugdjaren van Quaet-Faslem
burgsc genodigden, om vervol- 'n Dendermonde wordt de be-
gens dieper in te gaan op de zoeker mee genomen op
betekenis van een jumelagc.
Hij maakte daarbij een histo
risch ommetje door de geschie-
doorheen Europa. We leren de
beroemde Dendermondenaar
kennen als architekten bouw-
meester om hem dan te zien
denis op te hangen van het openbloeien in Nienburg waar
streefdoel van de Raad van hij ecn .„„aanstaand man
Europese Gemeenten: in de Werd die door iedereen hoog
lokale gemeenschappen een werd geprezen Hij werd er
Europese geest tot ontwikke- een wereldburger en bescher-
ling brengen. Dendermonde
en Nienburg voelen zich tot
mer van oude tradities. Daar
van zijn heel wat voorbeelden
elkaar aangetrokken door de Gp de tentoonstelling terug te
figuur van Emmanuel Bruno vinden Tc„s|0„e krijgt men
Quaet-Faslem aldus dc burge-
meester die in een jumelagc
meer ziet dan een opbouwen
van relaties tussen officiële in
stanties. Het gaat hem meer Dc tentoonstelling, aldus schc
om een duurzame eenheid.
Dendermonde. Tentoonstelling. Met aandacht werd geluisterd naar de toespraak van de fcderatiè^^erband^^ér
heer Inlemann, Stadtdirektor van Nienburg, die in haast vlekkeloos Nederlands het leven ontmoetjng tussen dc bcvol-
van Quaet-Faslem belichtte, (v) king en verschillende steden.
een beeld van de verzustering
tussen Dendermonde en Nien
burg.
pen Macs, is best genietbaar,
maar wordt nog een stuk
boeiender wanneer men er de
katalogus op na slaat. Die
werd door Dendermonde en
Nienburg gezamenlijk uitgege
ven, net als de prachtige bro
chure in het Nederlands en
Duits die het leven en vooral
de betekenis van Quaet-Fas
lem in al zijn facetten toelicht.
Europeaan van formaat
Schepen Macs zou zijn toe
spraak ook in het Duits hou
den, maar groot was eenieders
verbazing toen stadtdirektor
Intcmann uit Nienburg in een
haast perfekt Nederlands een
lange, maar boeiende en nooit
vervelende redevoering bracht
over het leven van Quaet-Fas
lem. Hij bracht daarbij enkele
belangrijke dingen onder de
aandacht van de genodigden:
deze man is voor Nienburg van
uitzonderlijk belang geweest
en kan beschouwd worden als
de baanbreker van de ontslui
ting van het sympatieke stadje
aan de Wezer Gegrepen tus
sen Hannover en Bremen,
kreeg Nienburg aanzien en ge
zag toen het plots uit zijn isole
ment werd gehaald door de
aanleg van een spoorweg en
ecn degelijke verbindingsweg
met beide grootsteden. Quaet-
Faslem was de man die deze
zaak ging bepleiten. De Den
dermondse emigrant was er
ook bij toen in 1815 in Nien
burg een vrijmetselaarsloge
werd opgericht, hij was dc
bouwer van een kanaal in Bre
men, bouwde triomfbogen in
meerdere steden, ontving in
zijn prachtige woning die
totaal brak met de aloude vak
werkstijl die zoveel furore
maakte in noord-Duitsland
koning George IV ontving, hij
legde moerassen droog, bouw
de een school die later uit
groeide tot een volwaardige
instelling voor bouwkundigen,
deed de folklore herleven.
Maar bovenal was hij een man
voor wie grenzen geen beteke
nis hadden. In die zin was
Quaet-Faslem een Europcër.
Die Europese gedachte, die nu
vanzelfsprekend is, was in zijn
tijd een heel programma, ecn
hele opdracht. Met zijn ruime
visie op de dingen, met zijn
klare kijk op het leven, zijn
hang naar het grote verleden
van volkeren en steden, zijn
ingeboren aanleg voor open
heid, het zijn zovele kenmer
ken van ecn groot-Europeaan,
van een man die streeft naar
een verruiming van de horizon
over dc grenzen heen. Het is
precies deze belangrijke per
soonlijkheid die hem maakte
tot ecn van de groten van zijn
tijd op de plaatsen waar hij
heeft geleefd en gewerkt.
Dendermonde. Jozef en Fieke zijn 65 jaar getrouwd me
krijgen de grote mannen van de Boonwijk op bezoek >ekt
Dendermonde. De grote
en meter (arch)
met hun dragers en pei
Grenzen hadden voor hem
slechts een relatieve betekenis.
Hij bracht zijn jeugd door in
een stad die behoorde bij de
Oostenrijkse Nederlanden en
geregeerd werd onder het te
ken van de Habsburger dub-
beladelaar Toen hij tien jaar
was, werd zijn geboortestad
Frans en als jongeman leefde
hij in het Franse keizerrijk
waarvan dc grenzen zich uit
strekten tot Hamburg. Toen
het Franse rijk in elkaar stort
te, maakte hij deel uit van het
wereldwijde koninkrijk van
Groot-Brittannic en Icdcrland
om op het einde van zijn leven,
te leven in het meer enge en
afgebakende Noord-Duits-
land. Om uiteindelijk nog een
keer als gast terug tc keren
naar zijn geboortestad in het
ondertussen onafhankelijk ge
worden België. Grenzen had
den voor hem allang hun bete
kenis verloren. «Ik ben van
mening dat dc levensweg s
Quaet-Faslem ons in Dende
monde en in Nienburg
helpen de eens vanzefsprek«
de kulture(e en ekonomisc
eenheid van Europa voc
opnieuw te ontdekken t
ecn realiteit te laten wordetfl
zo besloot stadtdirektor In!
mann die ook de hoop uitdrtT
te dat dc verschrikkelijke hl
inncringen aan de gcbcurten!
sen van zeventig jaar geledfl
meer en meer zullen verblek!
en dat dc burgers van bel
steden op vriendschappelijk!
wijze met elkaar zullen t
gaan. Hij had ook voor burl
meester Cool een gescheB
bij: een zilveren herinnerinl
medaille aan de 200e geboor!
dag van Emmanuel Brul|
Quaet-Faslem.
De tentoonstelling in het
huis is nog dagelijks te bes
ken tot 8 september.
