Een smid in Vrasene, een koperdrijver in Melsele
Op 24-25 augustus moét het in Waas geschieden,
dank zij u, de horeca en de ambachtslieden
lie uw op het «Ambachtelijk weekend» in Waas
en daarin kan mén dus beter en 25 augustus.
'drijven'. Koperdrijven is niet Luc VAN BROECK
De Voorpost - 23.8.1985 - 5
Tocht der tienduizend
Zoals al eerder in De Voorpost aangestipt wordt tijdens dat wondere weekend alom in Waas fameus
feestgevierd. Markten, kermissen, happenings, tentoonstellingen, van Eksaarde tot Beveren voorbij, nu eens
op tropische en dan weer op Chinese wijze. Veelal echter gaat het om lokaal getinte manifestaties, die als het
ware gedijen in de marge van dat ene regionale evenement: het nu al zésde Wase 'ambachtelijk weekend'.
Tientallen exposanten, kunstenaars, middenstanders doen opnieuw een ferme duit in het zakje. En vele
duizenden belangstellenden komen dan langs in een of ander atelier, proeven van regionale lekkernijen, geven
hun ogen de kost. Tienduizend kijklustigen, in die buurt moet het bezoekersaantal van vorig jaar gelegen
hebben; het is een schatting, want exakte cijfers kan je moeilijk plakken op dat soort globaal-toestand,
daarvoor gaat het er te spontaan, te kreatief toe.
De verschillende plaatselijke VW's van 't Land van Waas (Sint-Niklaas, Beveren, Lokeren, Temse,
Waasmunster, Kruibeke-Rupelmonde, Doel, enz.) zetten in elk geval hun beste beentje voor met het oog op
het welslagen van het 'ambachtelijk weekend'. En de overkoepelende VW-Land van Waas koördineert en
stimuleert dat allemaal. Danig veel vergaderingen hebben VVV-voorzitter van Waas Staf Van Daele,
ondervoorzitters Julienne Van Acker en Marcel De Meyer en hun medewerkers erop zitten, ontzettend hard
werd er gewerkt, van atelier tot café. bij de horeca en in de musea. Het kan nog moeilijk mislukken, zélfs niet
als het weer wat zou tegenvallen. Want als het regent dan kan je nog altijd 'onderduiken' in een of ander
kasteel, bij een of andere kunstenaar.
Walburg en Blauwendael
Knus wordt het dus tijdens die twee dagen. Vier autoroutes werden uitgestippeld. Eén: vanuit Sint-Niklaas
naar Doel-Vrasene toe. Twéé: Sint-Niklaas als startplek opnieuw en zo richting Temse-Kruibeke. Drié:
rondom Sint-Niklaas, met o.m. Waasmunster-Tielrode erbij. Vier: van Lokeren via Stekene naar Belsele.
Twee kastelen fungeren als epicentra voor dit 'ambachtelijk weekend'. Behalve Walburg in Sint-Niklaas werd
deze keer ook Blauwendael-Waasmunster ingeschakeld. Op beide plekken kan je streekgerechten proeven en
ambachtslieden aan het werk zien. En dan is er het Beverse kasteel Cortewalle, waar niet alleen gekantklost
wordt maar ook een 'Chinees weekend' wordt georganizeerd (dit dan in de marge van de Beverse Feesten).
En als je van rustpunt naar atelier rijdt of kuiert moet je, terloops, oog hebben voor het landschappelijke of
monumentale schoon in dit gewest. Het is immers niet omdat sommige aspekten voor de gelegenheid extra
worden geaksentueerd dat de andere niet het bekijken waard zouden zijn. Kijk dus, kies, hoor en zie, doe
ervaringen op. Het is verrijkend.
Waas «ambachtelijk weekendMonica Van de
Putte, kunstenares uit Daknam, is opnieuw van de
partij op 24-25 oogst. Ook in het stemmige Durme-
dorpje is er die dagen heel wat te doen (archieffoto)
Waas «ambachtelijk weekend». In de buurt van
Groenendijk (Meerdonk-Sint-Gillis) kom je, ook op
24-25 augustus, schaapherder Luc Van Roeyen en
z'n kudde tegen (Iv)
Adressen
Hierna vind je overigens een overzichtje van de ambachtslui en horeca-instellingen die hun medewerking
verlenen aan het weekendprogramma van 24-25 augustus. Ze werden per fusiegemeente gerubriceerd.
Beveren. In de kerngemeente Beveren zelf kasteel Cortewalle, waar het heemmuseum en de kantschool
gehuisvest zijn en waar Juliette Audenaert-Moorthamer koorden vlecht. In Scheldedorpje Doel restaurant 't
Paviljoentje aan de Scheldemolenstraat 4. In Haasdonk aan de Perstraat 33 mosterdfabriek De Kroon van
Marcel Moordgat. In Kieldrecht toont Karei Feyen aan de Sint-Engelbertusstraat 6 z'n schaapsstal (gehucht
Prosperpolder), is kunstsmid Karei Snoeck aan het werk in de Merodestraat 54 en pelt Rosita Van Vlierberghe
garnalen aan de Sportpleinstraat 23. Met kopergraveur Benjamin Oelbrandt uit de Keizer Karelstraat 53 in
Melsele en smid Bert Goemaere van Klein Laar 44 in Vrasene ging onze medewerker Luc Van Broeck praten,
beiden treden me dunkt voor het eerst aan tijdens het 'ambachtelijk' weekend.
Kruibeke. Gratis melk en botermelk kan je proeven in de Hollebeekhoeve aan de Hondenstraat 24. Kruibeke
is méér dan een ommetje waard voor wie respekt weet op te brengen voor de wijze waarop oude hoeven in ere
worden gehouden of gerenoveerd. O.m. het Davidsfonds spande zich terdege in voor het boerderijenbestand
en stippelde een hoevenroute uit in Kruibeke.
Lokeren. In de kerngemeente zelf kan je in restaurant La Barakka aan het Kerkplein 1 paardeworst en vlaaien
proeven, tegen een schappelijke vergoeding. In het heemmuseum aan de Grote Kaai 3, in het centrum van
Lokeren, demonstreert Benoit Baeyens hoe z'n handdrukpers vroeger mooi drukwerk afleverde en zijn
kantklossters Simonne Coppieters en Simonne De Maesschalck aktief. Deelgemeente Eksaarde beleeft die
dagen een feestroes van jewelste (Gzoarse Feesten), maar dat mag je niet beletten, eens bij koffiebranderij
Estrella op Eksaardedorp 78 langs te lopen. Het knusse Daknam doet traditiegetrouw dapper mee aan dit
'ambachtelijk weekend' en rond de kerktoren daar zijn het kunstenaarspaar Gustaaf Noppe-Monica Van de
Putte artistiek aan de slag (Daknamdorp 26) en doen ook Bertha De Backer-Cools, spinster, en Annie De
Backer, kantklosster, volop mee.
Waas «ambachtelijk weekend». Kasteel Walburg wordt opnieuw één van de pleisterplekken. Géén paardekoets-
ritjes ditmaal, wel kantklossen en lekker eten daar in hartje Sint-Niklaas (archieffoto)
Sint-Gillis. Aan de Kronenhoekstraat 8, in het centrum van kerngemeente Sint-Gillis, bevindt zich het lokaal
van volkskunstgroep Drieske Nijpers; spinnen, weven, kantklossen én uit het goeie vaatje tappen en
tammeletten serveren doet men in Den Eirentrapper. Nog in Sint-Gillis hoedt herder Luc Van Roeyen z'n
schaapjes aan de Groenendijkstraat (nabij de expressroute). In Meerdonk, aan de Margrietstraat 72, is
houtsnijder Roger Van den Branden alweer van de partij. Sint-Pauwels: aan de Beekstraat 10 staat de
plaatselijke reus, de Roomanmolen, en mulder Guy Suy maalt niet om een bezoeker meer; de Sint-
Vincentstichting schenkt ambachtelijk bier en laat vruchtenwijn proeven. Aan de Grouwesteenstraat 11
herinnert taverne Grouwesteen aan een oude heerlijkheid, je moet beslist eens gaan kijken en proeven.
Sint-Niklaas. De kerngemeente Sint-Niklaas allereerst. Keus te over hier. Kasteel Walburg (Parklaan-
Walburgstraat) prezenteert heerlijke gerechten en de innerlijke mens versterken kan je ook in restaurant-
tearoom Bridge, Stationsstraat 68; in restaurant De Arend, OLVrouwplein 8; taverne-restaurant De
Brokkelinck aan rekreatieoord De Ster; café-taverne-restaurant De Witte Molen in de Gladiolenstraat 2; en in
het orgelmuseum aan het Oostjachtpark 15 (nabij de E3-autoweg). Karei Colman woont Dendermondsesteen-
weg 167 en snijdt koekeplanken uit, Jean-Marie Desseaux weeft tapijten in de Ankerstraat 111, beeldhouwer
André De Smedt werkt aan de Passtraat 362 en Bruno De Smedt aan de Galgstraat 15. In de Witte Molen
(Priesteragiewijk, bij Don Boscokerk) heeft molenaar Cyriel Van Geertsom een vaste stek en slaat Gerda
Moorthamer-Bursens haar tenten op, zij maakt poppen. Edelsmeedwerk bekijken bij Jef Pattyn aan de
Stationsstraat 67 en bijtjes horen zoemen bij imker Mare Nicque aan de Iepenstraat 92 (nabij Klapperbeek
straat). In de Zamanstraat wordt in het museum door de handwerkateliers telkenjare veel kreativiteit aan de
dag gelegd, de handwerkateliers spelen ditmaal op verplaatsing in kasteel Walburg. Nog in de Zamanstraat,
nr. 31, woont keramieker Lucien Tinck in boetiek Evergreen. Aan de Kalkstraat 84 beschikt Julien Suy nog
over een drukpers uit ongeveer 1820.
De Sint-Niklase deelgemeente Belsele heeft drie pleisterplekken tijden^ dat weekend: ga in de Witte Hoeve,
Valk 45, kijken hoe men boter bereidt; rij door naar het centrum van Belsele en hou halt bij kunstsmid Jules
Rossaert aan de Rozenlaan 38; en las bij 't Rozenhofke, restaurant aan de Patershoek 81 (grens Sint-Pauwels)
een rustpauze in. Op naar Sinaai, voor b.v. een konijnlunch in taverne-restaurant Keysershof aan de
Moervaart (grens Eksaarde). In Nieuwkerken stoppen aan Ster 64, waar kunstgalerij Artistiek is gevestigd en
Dirk Maris, Eric Andries, Albert Lentacker en Marcel Ysewijn hun talenten ontplooien.
Stekene. Restaurant 't Oud Gelaag vind je aan de Nieuwstraat 66b en stelt je in staat, na te mijmeren over het
steenbakkersambacht dat Stekene ooit wijd en zijd vermaardheid opleverde. Nabij de expressweg, aan de
Heistraat 80, beoefenen Emmeric en Omer Calle nog die andere memorabele 'Stekense' stiel, het bewerken
van vlas. Kemzeke biedt een aparte attraktie, m.n. de siertuin van Athy Kayser-Maas aan de Voorthoekstraat
65. Nog in Kemzeke, aan de grens met Nederland en in het vroegere 'Koningswoud', kruipt de jubilerende
volkskunstgroep Reintje Vos zo nu en dan in z'n Vossenhol aan de Sint-Jansteenstraat 12: Annie De Maeyer
klost kant, Magda Pieters weeft, Hilde Van Gaever bindt boeken, Eugène Van Goethem bindt bezems, Joris
Van Nerum vlecht manden, Maria Verbruggen bereidt geitekaas terwijl de groep ook streekbieren,
boekweitpannekoeken en kneukels op je bord tovert. In de omgeving van het Vossenhol kan je op de
schaapjes van herder Alfons Vercruyssen 'vallen'.
Temse. Paling is dé specialiteit van 't gul-gastronomisch Temse. Vier restaurants werken mee voor de
gelegenheid: Bistro, Wilfordkaai 18; De Gulden Cop in een héél fraai pand aan de Kasteelstraat 1 (vlakbij het
marktplein); het Palinghof aan de Hoogkamerstraat 246a (nabij de baan naar Sint-Niklaas); en het Palinghuis
aan de Wilfordkaai 17. En dan zijn er nog hoefsmid Marcel De Corte, Eigenloo 53, en klompenmaker Marcel
Vercauteren, Smesstraat 77. In Steendorp is de Gelaagstraat makkelijk te vinden, je zoekt gewoon de kerk op.
Hier vind je, nr. 186, mandenmaker Karei Van Royen, en, nr. 163, de brouwerij Van Goethem (die het
streekbier Cuvée de Bricqueville op de markt brengt). In deelgemeente Tielrode beoefenen Henk en
Christiane Cruyssaert de kunst van .keramiek en pottenbakken. In deelgemeente Elversele leidt de Hof ter
Elstlaan, schuin over de kerk, naar een nieuwe woonwijk nabij de Durme; hier werken Albert en Herman Van
Mele (houtinleg) en Jan Van Mele (houtdraaien). Nog in Elversele, in de landelijke Moortelstraat, prezenteert
restaurant Vinckenhof rijstpap of vla.
Waasmunster. Kasteel Blauwendael is sedert een poos niet alleen het bestuurlijke, maar ook kulturele hart
van Waasmunster. Hier kan je streekbieren en slijtpap proeven en wordt door Bertha Roels-Parijs ook witte
spekulaas aangeboden. Nog in Blauwendael is de kantwerkklub van ter plekke aktief, tekent Robert Bogaert
met de pen, maken Monique Buyse en Anne De Leenheer Zeelse naaldkant aan en drijft Edgard De Wilde
koper. Naar Elversele toe vind je het stemmige Sombeke. In de schaduw van het Sint-Rochuskerkje borduurt
Leona De Lamper (Sombekedries 26) en nabij de schandpaal, aan de Smoorstraat 11, toont keramieker los
Van Gerven wat hij in z'n mars heeft.
Als uit deze opsomming nu nog niet blijkt dat ze in 't Land van Waas danig bekommerd zijn om 't kulturele en
ook gastronomische heil van de toerist dan weet ik er niks meer van. 24-25 augustus, Waas en ambachtelijk.
Om raap en Reinaert in ere te houden. En om jezelf ook eens een extraatje, een uniek uitje te gunnen.
Wouter VLOEBERGH
oor het «Ambachtelijk Weekend», op 24 en 25 augustus,
n er in het Waasland vier routes uitgestippeld. Route
d trekt richting Beveren en belangstellenden zullen dan
rechtkunnen bij Albert Goemaere aan het Klein Laar te
rasene en bij Benjamin Oelbrand in de Keizer Karei-
nat te Melsele. De ene is zijn leven lang smid geweest,
lyamin Oelbrand houdt zich al een paar jaar bezig met
iperdrljven.
Albert Goemaere is van jongs-
af smid geweest en de smidse
bevindt zich nog in de staat
waarin jaren geleden de laatste
karwei werd uitgevoerd. Rom
melig tot en met, maar in het
kader van het «ambachtelijk
weekend» heeft dat wellicht
zijn charme. De smidse van
Albert, 69 jaar, is al zeer oud.
Alberts overgrootvader was al
smid en die heeft op zijn beurt
de smidse overgenomen. Elk
dorp had tientallen jaren gele
den wel zijn smid, maar het
bedrijfje van vader en zoon
Goemaere was uren in de ron
de bekend om het vakwerk dat
werd afgeleverd. «Naast het
beslagen van paarden maakten
we ook veel landbouwwerktui
gen. Het smeden van wijm-
messen was één van onze spe
cialiteiten, maar we leverden
ook bijlen, spaden en andere
werktuigen af. Het was wel
hard werken, maar er werd
niet geklaagd. Vroeger was het
immers normaal dat de zoon
het bedrijf van vader voortzet
te. 's Morgens waren we al om
zes uur aan de slag en dat ging
zo door tot acht, negen uur 's
avonds. In de winter werden
vooral landbouwmaterialen
gesmeed, in de zomer deden
we meer herstellingen aan
landbouwwagens en zo. De
smid moest toen alles
kunnen».
Maar met het beroep van smid
ging het steeds meer bergaf.
Het werk verminderde alarme
rend en Albert heeft nog een
aantal jaren aan de dokken
gewerkt. «Ik was daar ook
smid en stond in voor herstel
lingen en onderhoud. In 1976
ben ik op pensioen gegaan, 'k
Begon een beetje te sukkelen
met de gezondheid, met de
ademhaling vooral. Ik moet
het nu rustig aan doen van de
dokter. In de smidse werk ik
nog nauwelijks, soms af en toe
nog wat laswerk. Ik wissel dat
dan af met enkele uurtjes in
mijn groententilin. Te lang in
deze stofferige ruimte zou er
teveel aan zijn. Want gezond is
het beroep van smid zeker
niet. Vroeger, Vóór we elek
trisch werkten, rpoetsen we de
blaasbalg dan nóg met de hand
bedienen. Stof en hitte, het
viel niet mee», vertelt Albert.
De geboren Vrasenaar is tot
zijn veertiende naar school ge
weest, maar om het smeden
volledig onder de knie te krij
gen heeft hij de hoefsmederij-
school in Sint-Niklaas bezocht.
Die school was gelegen aan het
OLV-plein en de opleiding
duurde dertig weken. «De les
begon om 8 uur en duurde tot
's middags. Ik moest dan uiter
aard vroeg vertrekken en alles
gebeurde toen per fiets. We
kregen daar ondermeer theo
rie van een veearts over de
poten van het paard, voor de
rest was er veel praktijk».
Albert voegt er nog aan toe:
«Smid zijn is dus niet meteen
gezond, maar mijn vader heeft
tot zijn 85ste gewerkt. Hij is er
uiteindelijk 94 geworden». Al
le mogelijke werktuigen die
een smid kan gebruiken zijn
bij Albert Goemaere te bekij
ken. «Ik heb aan de organisa
toren nog gevraagd of ik de
boel niet moest opruimen,
maar dat hoefde niet».
Koperdrqven
In het Waasland is de 28-jarige
Benjamin Oelbrandt één van
de weinige die het koperdrij
ven uitoefent. Er gaan weinig
avonden voorbij zonder dat de
geboren Beverenaar zich niet
terugtrekt in zijn tot atelier
omgevormde garage.
«Koperdrijven is mijn hobby,
maar ik ben er nog maar een
drietal jaren mee bezig. Hono-
ré Altruye, een oom van mij,
heeft het me destijds geleerd.
Die had het op zijn beurt opge
stoken van zijn vader Henri en
die man kon werkelijk èlies.
Koperdrijven vraagt ook het
gebruik van speciaal gereed
schap, men moet dat zelf ma
ken. Ik heb daarmee nauwe
lijks problemen gehad, ik werk
nu nog met het gereedschap
van mijn grootvader».
Maar wat verstaat men nu ei
genlijk onder koperdrijven?
Benjamin Oelbrand: «Het il
lustreren van koper, daar komt
het in feite in grote lijnen op
neer. Vooral obussen worden
veel gebruikt. Aan de hand
van voorgemaakte tekeningen,
die op de obus worden ge
kleefd, wordt met fijne beitel
tjes de figuur erin gehamerd.
Men moet hierbij steeds de
zelfde slag aanhouden. Wan
neer die karwei is geklaard, is
er nog géén reliëf te bespeu
ren. Reliëf krijgen we pas wan
neer de ruimte rond de teke
ning met beiteltjes achteruit is
gedrukt. Om op de obus te
kunnen werken wordt die ge
vuld met verhit lood, een zacht
goedje dus waarop men kan
'drijven'. Indien men een har
dere vloeistof zou gebruiken
dan zou men de huls kapot
slaan. Wanneer de tekening
met reliëf en al klaar is, iaat
men het lood er terug lang
zaam uitvloeien».
Als de huls eenmaal bewerkt is
ziet dat voorwerp, ondermeer
door het verhitten, er niet zo
proper uit. Voor Benjamin
Oelbrand is dat géén pro
bleem: «De hulzen krijgen een
bad met zoutzuur, nadien wor
den ze in het water gedompeld
en met een machine gepolierd.
Ze blinken dan als nieuw».
Volgens Benjamin kan ieder
een die een beetje handig is
het koperdrijven onder de knie
krijgen. Er is ook verschil in
het koper dat men gebruikt.
Men kan kiezen tussen rood of
geel koper. Rood koper heeft
de eigenschap, zachter te zijn
verschrikkelijk tijdrovend,
veel hangt af vamde tekening
of figuur wie men wil over
brengen. «Lange lijnen en zo
gaan vlug vooruit, voor korte
streepjes en puntjes moet uit
eraard veel langer worden ge
beiteld».
Is het nu geen probleem om
nog aan obussen te geraken?
Benjamin. «Voorlopig niet. In
een stockhuis in Oostmalle ga
ik me regelmatig bevoorraden,
ook op sjacherbeurzen en rom
melmarkten tik ik ai eens ge
schikt materiaal op de kop».
Wie het allemaal zelf eens wil
bekijken kan mee tijdens het
ambachtelijk weekend op 24
Smid Albert Goemaere uit Vrasene (Ivb)
De raap. De Reinaert. Waser kan bezwaarlijk. Zeker niet op 24 en 25 augustus. Wase topdagen dan,
lambachtelijke hoogdagen. In het teken van de raap, van de Reinaert. Maar beide zijn niet meer dan symbolen,
[merktekens waarlangs toffe trajekten leiden. De vos en zijn kapriolen, da's voor een dag of tien nadien, in
Sint-Niklaas. En de raap, dat was iets van eeuwen geleden, dan werd de rapenoogst hier geïntroduceerd.
Hoewel: raapjes met ham, geglaceerde rapen, raapjes in witte saus, eendjes met raapjes, het zijn gerechten uit
Waas die tijdens de ambachtelijke tweedaagse gepromoveerd worden. En: Reinaert himself is (naar verluidt
en zo) op pad geweest in o.m. Belsele, Daknam en de omgeving van Kemzeke, waarlangs het ambachtelijke
pad óók op 24 en 25 oogst kronkelt.
