J
Achiel Vermeiren schreef de geschiedenis
van verdwenen Lebbeekse toneelkringen
Pierre Van Gucht, een halve eeuw Ceciliamuzikant, feestelijk gevierd
De Welvaart (2)
Operette en voetbal
De Welvaart
en Blanho
Mijlbeeks «Hoger Op» halve eeuw op (toneel)bres
De Voorpost - 20.9.1985 - 23
r
De dames worden dringend verzocht zich van hunne hoeden te ontdoen
afigg Mijlbeekse toneelkring «Hoger Op» ontving onlangs uit de handen van gouverneur
ojWthasar het brevet «Koninklijk». De kring bestaat immers 50 jaar.
IT°en 111 1924 voor het eerst te Mijlbeek toneel werd gespeeld ontstond 50 jaar terug, in
lrut93ö, uit de Davidsfondsafdeling de toneelkring die aanvankelijk «Toneelgilde Op-
r t^aarts" he®tte. Benaming die in 1950 werd gewijzigd in het Kernachtigere «Hoger Op».
illi#ijftig jaar toneel fonds in 1972. Hierdoor ren. Een academische zit-
toeïn de beginperiode ging de werd de gilde genoodzaakt ting in de feestzaal van het
dgilde niet enkel in eigen haar eigen boontjes te dop- stadhuis op zondag 3 no-
nidden maar ook in omlig- pen. Zo ontstond na de vember te 10 uur met als
inde dorpen en gemeen- scheiding een dynamische sprekers erevoorzitter
de toneelkuituur uit- jonge ploeg die heel wat Louis Pauwels, lie. H.
-'en vernieuwing en realisaties Brouckaert en voorzitter
«""Vooral vanaf het begin van op haar naam staan heeft. Mare Poppe. Plechtige hul-
tinfle zestiger jaren werd de Uiteindelijk werd de Hoger diging tevens van verdien-
<>oili]ettantenaanpak en de lo- Op familie beloond voor al stelijke leden Ernest Ver-
*v2w?6 8feer verlaten- H°g®r de geleverde inspanningen, hofstadt en Alfons Jans-
vsDp sloot aan bij het alge- en werd de gilde door de sens, leden van verdienste
vetneen Kristelijk Vlaams To- koning gemachtigd de titel met 40-jarige toneelaktivi-
beelverbond en kreeg meer «Koninklijk» te dragen. teit.
v,e^n meer bekendheid regio-
ndjhaal, provinciaal, nationaal Vieren! Een dankmis zal worden
k %n internationaal. «Hoger Op» wil deze blijde opgedragen op zondag l
85fieeds in 1966 werd de gilde gebeurtenis waardig vie- december in de O.L.V.-kerk
eerste maal laureaat
A.K.V.T.-tomooi
te Mijlbeek.
Programma
Op 30.11 en 1, 6, 7. 8 en 9
december brengt «Hoger
Op» de thriller van George
Batson «Misdaad aan het
meer»
Op 31 januari en l. 2 en 3
februari volgt dan een een
akterfestival i.s.m. de Aal-
sterse kringen «De Cathari-
nisten» en «De Schakel» en
van «De Noordstar» uit
Brussel.
Op 22 en 23 februari wordt
in een dia-avond terugge
blikt op een halve eeuw to-
neelaktiviteiten en op 12,
13, 18, 19, 20 en 21 april
wordt «Niet springen Swa»
gekreëerd. Een werk van
Baardegemnaar Mare De
Bie. Een tragikomedie in
volkse stijl.
Om het seizoen af te ronden
danst «Thaleia XIII» in tra-
vesti en komediantenstijl.
De konsumptieprijzen stij
gen en voor het eerst moet
«Hoger Op» de prijzen aan
passen. Eigenlijk toch nog
steeds spotgoedkoop.
Een kaart kost nu 120 fï.
en in voorverkoop 100 fr.
En een abonnement voor 1
persoon heeft U voor amper
200 fr., voor 2 personen
350 fr. en voor drie 500 fr,
«Hoger Op» heeft inder
daad ook andere kosten: de
buitenbekleding van het
dak van het lokaal vernieu
wen, de bar bevloeren, een
plafond dat het liet afweten
vervangen, stoelen vernis
sen en noem maar op.
LH
Aalst. In de kapel van het oud-hospitaal werd een voordracht gegeven over de kunst van
de jaren zestig, een selektief overzicht» a
iet «De Muur» van Sotelo;
1967 won Hoger Op in de
'ederlandse Schouwburg
Gent een provinciaal plu-
eenaktertomooi
1972 kwam de intema-
ionale doorbraak met de
ig in Hulst (Neder-
id) van het stuk «morgen
het te laat zijn». In
1976 werd een opgemerkte
.Ereplaats behaald in de na
tionale toneelwedstrijd van
^Noordstar en Boerhave met
«Klacht tegen Onbekende»
van Eddy De Vries; gedu-
,enrende het voorbije toneel-
rraseizoen werd de grilde in het
p-fkader van het provinciaal
a^klaaaering8 torn ooi in twee-
oode kategorie ingedeeld met
itel" De Caraibische Zee» van
Kene Verheezen.
Naast deelneming aan to-
eoneelwedstrijden heeft Ho-
65ger Op ook talrijke gastop-
/aitredens verzorgd over het
'«ganse Nederlandse taalge-
lobied: Antwerpen, Gent, St.-
jNiklaas, Strombeek-be-
ver...
_In 1976 was ook Brussel-
stad aan de beurt.
De huidige struktuur en be
leid van de gilde werd in
sterke mate beïnvloed door
de breuk met het Davids-
Lebbeke. Pierre Van Gucht werd gehuldigd op het gemeentehuis (c)
De Koninklijke Harmonie St.-Cecilia uit Lebbeke was vorige zaterdag in feest. Eén van haar muzikanten, Pierre
Van Gucht - een man die vergroeid is met zijn trompet - heeft er vijftig jaar lidmaatschap van «dharmonie» op
zitten en dergelijk gouden jubileum moest vanzelfsprekend gevierd worden
Dat deed St.-Cecilia ook. Allereerst met een serenade ten huize van de jubilaris. In een Haflingerspan werden
Pierre Van Gucht en zijn echtgenote achteraf naar de O.L.Vrouwkerk gevoerd - zijn collega-muzikanten
omkaderden de feesteling in hun met kleurrijke balonnetjes versierde wagens - waar proost E.H. De Beer de
eucharistieviering leidde en het Gemengd Ensemble van de Harmonie, o.l.v. Stefaan Mertens, de viering
muzikaal opluisterde.
Burgemeester Frans Moeyersoon, tegelijk St.-Ceciliavoorzitter, ontving zijn gouden muzikant achteraf in de
raadszaal van het gemeentehuis. De burgemeester dankte Pierre voor zijn vijftigjarige inzet tijdens uitstappen,
processies, koncerten, repetities en vaderlandse plechtigheden, betrok zijn echtgenote in de hulde en schonk de
jubilaris een tinnen schotel voorzien van het wapenschild van de gemeente Lebbeke.
In zijn dankwoord dankte Pierre Van Gucht iedereen die hem deze uitzonderlijke dag bezorgd had, benadrukte
hij dat muziek altijd zijn hobby is geweest en zei tot slot dat hij zich een gemeente zonder muziek niet kon
voorstellen, want dergelijke gemeente leek hem «een fiets zonder wielen, waarmee ge niet vooruit geraakt».
In de kleine zaal van Ons Huis werd de viering achteraf voortgezet. Daar werd aan Pierre Van Gucht het
ereteken van Commandeur in de Fedekamorde uitgereikt. Een attentie die hem wellicht veel plezier zal gedaan
hebben. Hoewel we er vast van overtuigd zijn dat hij de gelukwensen in versvorm, die zijn vriend Gaston Van
Bie8en (ook al een «gouden» muzikant) hem van bovenop zijn wagen toestuurde.
«Vijftig jaar muzikant
Wat was me dat plezant
En daarmee is 't niet gedaan
Als vriend blijven we saam»
hem evenzeer plezier gedaan hebben.
Pierre Van Kossem
In 1931 plande «De Welvaart» de produktie van
«Seppl», de meest bekende Vlaamse operette uit de
vooroorlogse periode. De muziek was van Emiel
Hullebroeck, het libretto van L. Devriendt. L. Lam-
brechts schreef de zangteksten. Begin februari van
dat jaar toog «De Welvaart» naar Niel, waar deze
operette in schouwburg Rubens werd opgevoerd.
Tot een Welvaartopvoering zou het echter nooit
komen. Naar iemand toen aktief in De Welvaart -
me onlangs meedeelde, kwam men niet akkoord
over wie als aktrice de rol van Seppl zou spelen.
Tips en Tops
In het begin der dertiger jaren speelde «De Wel
vaart» «Tips en Tops» van Jan Paes en muziek van
Jef Kriger. Nu was het zo dat in die periode in het
Vlaamse land heel wat verenigingen en kringen
zangspelen en operetten opvoerden. Het aanbod van
dergelijke stukken van eigen bodem was uiteraard
beperkt, wat meebracht dat bepaalde stukken enorm
vaak werden opgevoerd.
Van buitenlandse origine waren er wel voldoende
operettes, overigens van zeer bekende komponisten,
maar de muziek ervan was niet zo eenvoudig. Bo
vendien geschreven voor geschoolde stemmen, zo
dat ze alleen gespeeld werden door beroepsgezel
schappen en stadskringen, die vaak wel over ge
schoolde krachten beschikten.
Dergelijke vaststelling maakt het mogelijk te begrij
pen dat in een brochure van «Tips en Tops» - in ons
bezit (een tweede druk) sprake is van meer dan
duizend opvoeringen. Op de laatste bladzijde van
deze brochure lezen we ook: Met dit stuk behaalde de
Koninklijke Toneelmaatschappij, «De Kunstmin
naars» van St.-Jans-Molenbeek, de prijs van uit
muntendheid, geschonken door Z.M. Koning Albert
op de Internationale Toneelwedstrijd uitgeschreven
door de Koninklijke Toneelmaatschappij «De Dijle-
zonen» van Mechelen, ten jare 1922-1923».
In deze bewaard gebleven brochure staat nog de
rolverdeling in deze Welvaartproduktie vermeld.
Graag citeren we de belangrijkste rollen:
Nioodemus Van Spil: Charl. Van der Mee ren
Leo Van Spil: Clement Lissens
Rita, dochter: Cecile Van Nieuwenhove
Roza dochter: Maria Parewijck
Ann-Duval: Denis Verhavert
Luc De 8truyf: Petrus Callaert
Tipje: Louis Van den Broeck
Tops: Jozef Verhavert.
Van «Tips en Tops» bracht «De Welvaart» ook een
opvoering in Denderleeuw. Uit diezelfde periode
dateren ook de opvoeringen van «Hooger-op». Met
dubbele o, zoals het eertijds werd geschreven. Het
was oen operette van Emiel Serroen, met muziek van
Albert Lie tart.
Met of zonder vrouwenrollen
Serroen en Lietaert zouden later ook «In den Hom-
melpluk» schrijven. Op de brochure van Hooger-Op
staat vermeld: operette in vier bedrijven, met vrou
wenrollen. Tussen haakjes lezen we bovendien: Ook
te verkrijgen zonder vrouwenrollen.
Laatstgenoemde versie was bestemd om niet-ge-
mengde kringen, die toen veel voorkwamen, de
kans te geven dit stuk op te voeren. Van vele
stukken bestonden toen trouwens twee versies.
O.m. ook va, «De Wonderdokter» van Jos Janssen.
In de meeste, om niet te zeggen bijna alle paro
chiezalen, was het verboden gemengd te spelen.
Wanneer men op speurtocht gaat in het verleden,
komt men vaak tot verbazende, maar ook aangena
me vaststellingen. Dergelijke fait-divers bezit de
Welvaart-historiek ook. Wat volgt is er zo een. Het
mag beslist niet in het vergeetboek geraken.
In de tijd - zo beginnen alle vertellingen - dat
Sportkring (SK) Lebbeke nog Excelsior heette, bezat
die club ook al supporters. Even hartstochtelijk als
deze van nu. Maar wel zachter en milieuvriendelij
ker. Er bestond te Lebbeke toen zelfs een supporters
club. Deze club had haar schoot in «De Welvaart». De
leden zongen hun eigen lied en hadden zich een
eigen manier van optreden eigen gemaakt.
De wedstrijden begonnen toen te 14 u. we kenden
toen een andere uurregeling en in de winter was het
te 16 u. donker en tegen dat uur trokken de
mannen van «De Welvaart» in groep, voorafgegaan
door hun tamboer (Dammen Verhavert, wanneer we
ons niet vergissen) zingend naar 't Konkelgoed.
Hun clublied loont de moeite te citeren. Al was het
maar om het van de vergetelheid te redden. Hoewel
het ook de moeite loont het te lezen.
Excelsior moet moed vooruit, vooruit!
Ziet ons mannen die daar spelen met de leren bal.
Met de leren bal, naar het doel vooral.
Wat een strijdlust zij vertonen en beziet het spel
Want ze triplen en ze koppen en ze sjotten wel
Refrein
We zijn verheugd en zingen blij van geest
Om hen te steunen om 't er meest
Exelsior dat zingen wij te saam
Tot heil en vreugd van Lebbeeksnaam
T -alnlala
Excelsior, hoger op is het doel en de leus
Al is ook de kamp dubbel fel
Hou de moed in het spel
En hebt ge nog geen bovenhand
Steun ook op ons wij zijn hier aan de kant.
Hoewel het niet tot het domein van de toneelhisto
riek behoort, menen we toch in deze kroniek even te
moeten stilstaan bij iets dat voor Lebbekenaars
voldoende interessant is om weten.
In programmabrochures van «De Welvaart» (maar
ook van Vrede) uit het midden der dertiger jaren,
botsten we op een publicitaire aankondiging, waar
aan we niet mogen voorbijlopen.
Wat werd aangeprezen was het waspoeder «Blan-
ko». Over dit waspoeder lezen we in desbetreffende
programmabrochure: «Wascht, Bleekt, Ontsmet,
Spaar tijd». En verder «Wascht gedurende den Win
ter bijzonder met Blanko. Het grasbleeken is dan
onnoodig».
Dit produkt was er een dat gefabriceerd werd te
Lebbeke, in de gebrouwen langs de P.F. De Nayer-
straat, die achteraf tot woongelegenheden werden
omgebouwd. Fabrikant was Maurits De Naeyer.
Lebbeke. Achiel Vermeiren in gesprek met Hubert Pisane, de man die erin slaagde op een en dezelfde dag en
uur op te treden in twee toneelprodukties.
zodat een ernstige behoefte bestond aan stukken
met een uitsluitend mannelijke bezetting.
In welk jaar precies «De Welvaart» «Hooger-op» voor
het voetlicht bracht kunnen we onmogelijk bepalen.
Persoonlijke getuigenissen situeren de opvoeringen
in het begin der dertiger jaren.
Met zekerheid kunnen we zeggen dat op de zonda
gen 4 en 11 maar 1934, telkens opvoeringen door
gingen van «De Goudkist», een blijspel met zang in
vier bedrijven naar een oude legende, bewerkt door
P. Musch, met muziek van B. Billiet.
Als slot van de avond volgde «Gouden Bruiloft»een
kunstoperette in één bedrijf van M. De Paepe. Mu
ziek: B. Billiet. Het symfonisch orkest stond onder
leiding van E.H. De Bruyn van het College der H.
Maagd te Dendermonde. Zangbestuurder was - hoe
kon het ook anders? E. Van Nieuwenhove. Toneel
leider was H. Pisane
Het programma vermeldt ook nog: Kaarten van 6 fr.
kan men op voorhand nummeren, mits opleg van 2
frank. In de zaal op bij de schrijver. Clement Rin-
goot, Kapellestraat.
Enorme bijval met «In den Hommelpluk»
In 1935 neemt «De Welvaart» «In den Hommelpluk»
op het programma: «een grootsche operette in 4
bedrijven door E. Serroen en muziek van A. Lietart».
Het programma heeft het niet over «toneelavonden».
Wel over «luisterrijke opvoeringen» Zangebestuur
der is E. Van Nieuwenhove. Het Symfonisch orkest
van Dendermonde, o.l.v. E.H. De Bruyn, verleende
zijn welwillende medewerking. Het was trouwens
ook dit orkest dat de opvoeringen van «Vrede»
muzikaal omkaderde. De prijzen der plaatsen bedra
gen 6 en 4 fr. en kunnen opnieuw genummers
worden, «mits opleg van 2 fr. bij den schrijver Cl.
Ringoot, Kapellestraat 13, Lebbeke».
De produktie van «In den Hommelpluk» is in het
bestaan van «De Welvaart» uitgegroeid tot een hoog
tepunt. Ze kende enorm sukses. De kring was
trouwens verplicht een extra-vertoning te beleggen.
Aan deze vertoning is trouwens een merkwaardige
anekdote verbonden. Want gelijktijdig met deze
voorstelling, afficheerde «Vrede» op dezelfde dag
en hetzelfde uur een bijkomende vertoning van
«De gebroeders De Graeve». Dit zou geen enkel
probleem gesteld hebben, ware het niet dat Hubert
Pisane in beide stukken een belangrijke rol ver
tolkte.
In «De Gebroeders De Graeve» speelde hij Mirey en
«In den Hommelpluk» Koraeelde veldwachter.
Aanvankelijk scheen dit een onoplosbaar probleem,
maar Hubert Pisane regisseur bij «De Welvaart»,
maar als dusdanig niet vermeld in de program-
mabrochure paste er een mouw aan. Op de ene
plaats werd een beetje later gestart, op de andere
plaats werd de pauze een beetje gerokken. En Hu-
bert werd met de auto heen en weer gevoerd en in de
auto ook ontschminkt en geschminkt.
Bijkomende moeilijkheid was dat Hubert in de Ma-
riakring (Vrede) een neger was, en dat hij telkes van
huiskleur moest veranderen: van neger naar blan
ke, van blanke naar neger. Telkens weer
In de herinnering vein Hubert en niet alleen in de
zijne, staat dit gebeuren gegrift als een unieke
belevenis.
We willen daarbij nog aanstippen dat «In den Hom
melpluk» een der enorm veel gespeelde stukken was
uit het repertorium der Vlaamse zangspelen en dat
dit stuk zjjn première kende te Staden, op 8 novem
ber 1931. Uitvoerder was toen «De Vriendenkring».
Het was ook in 1935 dat enkele mensen van «De
Welvaart» van start gingen met een nieuwe to
neelkring: «Pogen». Tussen hen en «De Welvaart»
was beslist geen onenigheid ontstaan. Maar zij
wilden naar het gesproken toneel toe en hadden
ergens ambitie. Wat niemand hun kwalijk nam.
Ambitie die ze achteraf hebben waargemaakt. Want
de namen Jozef en Jan Verhavert - zij waren de
belangrijkste figuren - zouden in de toneelwereld
buiten en binnen Lebbeke, een stevige reputatie
verwerven.
(Pierre Van Rossom)
