Geloof, hoop en.liefdé
Negentiende werkjaar gestart voor
Drieske Nijpers uit Sint-Gillis-Waas
Een ontmoeting met StafVivijs, de schrijver van «Onder Duitse Knoet»
K„
terd!
Johan De Vos over fotografie bij VTB Sint-Niklaas
46 - 22.11.1985 - De Voorpost
ortelings verschijnt bij de uitgeverij «De
Cuyper N.V.» te Dendermonde een volledig
herwerkte en meer uitgebreide versie van «On
der Duitse Knoet», zijnde een biografisch re
laas van belevenissen van Breendonkenaar Staf
Vivijs en zijn ervaringen tijdens de 1302 dagen
dat hij in de greep zat van de alles en iedereen
vernietigende nazimolen.
Dat Staf Vivijs deze 1302 dagen van verschrik
king overleefde, wijt hij zelf aan een reeks van
gelukkige toevalligheden, aan een sterk moreel
en vooral aan een onwankelbaar geloof in de
goedheid van de mens(en).
Toevalligheden en misverstanden, het ene
brengt geluk, het andere tegenspoed. Beide
kunnen zowel het ene als het andere in
houden.
Deze gedachte als gegeven is het uitgangs
punt van een gesprek, aanvankelijk «getimed»
op een 30 tot 45 minuten, dat is uitgegroeid
tot een meer dan twee uur durende ontmoe
ting met deze innemende 63-jarige.
We schrijven en spreken duidelijk van een
ontmoeting, want wat vooraf als een doodge
woon reportage-gesprek was vooropgesteld,
vormde zich gaandeweg tot een waarachtige
ontmoeting waarvan we er in onze levensloop
al te weinig mochten beleven.
Bovendien werd het een erg boeiende aangele
genheid, waarbij de ene mens tegenover de
andere kwam te staan, met een openhartig
heid die nog zelden te noteren valt.
Persoonlijk achten wij ons erg gelukkig ken
nis te hebben gemaakt met deze goedaardige
en vooral begripvolle persoonlijkheid. Het we-
ze bij deze aanvang vooraf gezegd.
Met Staf Vivijs praten is erg dikwijls een ja op
je bevindingen en uitspraken ontvangen. Niet
dat hij meteen je mening deelt of ze tot de zijne
maakt. Hij zegt ja om aan te duiden dat hij je
vraag ontvangen en begrepen heeft en meteen
wil ingaan op de uitnodiging, die elke vraag in
wezen is.
Dat ingaan op iedere vraagstelling en er trach
ten een gezamelijk antwoord op te vinden, is
zoiets als een muur slopen.
Staf Vivijs wil de muren slopen die wij al te
dikwijls en onbewust om ons heen optrekken,
egoïstisch als we zijn ingesteld. We willen ons
eigen paradijsje scheppen en verwerven, met
een het ene grote paradijs dat de wereld zou
kunnen zijn afwijzend.
Geloof
Staf Vivijs verlegt de grenzen van zijn per
soonlijk paradijs en nodigt iedereen uit het
zelfde te doen. Zo kunnen we elkaar ontmoe
ten, met elkaar van gedachten wisselen en
leren alleen het goede en mooie in iedere mens
en in elke situatie te onderkennen, te waarde
ren en ervan te genieten.
Want dat in eenieder, in elke situatie iets
moois te ontdekken is, is vanzelfsprekend
voor Staf Vivijs en zo kan je tot je eigen
verbazing bij dit gesprek noteren dat ook in
die 1302 gevangenis- en kampdagen mooie
ogenblikken te beleven vielen.
t
Kenschetsend voor dat bestendig zoeken naar
dat mooie in alle omstandigheden en bij iedere
mens, was bv. in gevangenschap zijn ontmoe
ting met de, tijdens de Koningskwestie ver
moorde, kommunistische voorman Julien
Lahaut.
Staf noemt Julien Lahaut een pracht van een
mens, die herhaaldelijk voor hem in de bres
sprong en waaraan hij allicht zijn leven te
danken heeft. Wanneer Staf dan in gesprek
ken dieper wil ingaan op de drijfveren van
Julien Lahaut's optreden, daden en zijn kom
munistische levensvisie, wijst deze laatste dat
nadrukkelijk af en raadt Staf aan toch niet te
vergeten zijn avondlijke paternoster te bidden.
Deze houding van Staf Vivijs om in alle moge
lijke omstandigheden er iets méér en beter van
te maken, heeft tot gevolg gehad dat het boek
«Onder Duitse Knoet» er geen is met een
opeenstapeling van bloed, tranen of gruwelen.
Waarom dan, vragen wij aan Staf, dit boek?
Veertig jaar na de gruwelen en het lijden. Is
dat nog nodig en worden hierdoor niet op
nieuw duizenden wonden opengereten en pas
sies van wraak en vergelding terug opge
roepen?
«Neen», zegt Staf, «het boek is een soort
bevrijding van gevangenschap zowel fysiek
als mentaal». Fysiek gevangen zitten of men
taal de gevangene zijn van bv. een totalitaire
denkrichting, zijn zo te zien twee verschillen
de zaken, maar waarvan het eerste het gevolg
is van het andere.
Hoop
Met zijn boek wil Staf zichzelf bevrijden van de
gedachte aan een nare droom, door anderen
veroorzaakt, maar tevens wil hij als wegberei
der optreden voor de bevrijding van hen, die,
gevangenen van een totalitaire droom of ge
dachte, hem deze narigheid bezorgden.
Met dit boek, waarvan de titel ons iets te
bruusk overkomt, wil Staf een ontmoetingsba
sis scheppen voor een gesprek met anderen,
omdat de dingen die gebeurd zijn zowel vóór,
tijdens en na de oorlog niet meer zouden
gebeuren.
Natuurlijk is het boek geen opbeurend ver
haal. Het vertelt de geschiedenis van een jonge
man, die in zijn jeugdige overmoed, onerva
ren- en onwetendheid op sleeptouw werd ge
nomen door mensen welke het goed meenden
met onze vrijheid.
Bij dat streven naar vrijheid werd Staf opge
pakt, gedeporteerd, van kamp tot kamp ge
sleurd, met daarbij als gruwelijk intermezzo
een 5 maanden durende eenzame opsluiting in
een kleine cel.
Dat opgesloten zijn, volkomen van zijn vrij
heid beroofd zijn, noemt Staf één der ver
schrikkelijkste dingen die men een mens kan
aandoen. «Wij beseffen niet ten volle wat vrij
heid betekent», mijmert Staf. «Bij onvrijheid
heersen angst en onzekerheid over het eigen
lot, samen met dezelfde bedenkingen aan de
familie en thuis».
Als België dan in september 1944 volop van de
be vrij dings roes geniet, in een euforie van uit
zinnige tonelen, zit Staf nog tot 5 mei 1945 in
Duitse gevangenschap.
Als hij enige tijd later met zijn broer thuis
komt, lijkt hem alles zo vreemd en als verlamd
kijkt hij tegen de situatie aan.
Iedereen thuis leeft nog en hij zelf realiseert
zich dat hij er het leven aan overgehouden
heeft. Weliswaar met een zware hardhorig
heid, gevolg van mishandelingen, maar dat
vindt hij hoogstens erg ongemakkelijk want
het naakte leven is hem gebleven. Zo te zien
erg weinig, maar voor Staf, na de ontstane
ontberingen, erg veel, zoniet alles. Door zijn
omgeving wordt hij met aandrang overstelpt
om mee te doen aan het naoorlogs «bevrij
dingsproces» maar Staf houdt zich hierbij
afzijdig, gelouterd als hij is na de verschrik
king van 1302 dagen. Geen wraaklust be
kruipt hem, maar de vraag «Hoe de ene mens
de andere zoiets kan aandoen?» blijft hem
bezig houden.
Als Baron De Meester hem bezoekt met de
vraag om voor het gulden boek van de weer
stand, de geschiedenis van de weerstands-
groep «De Zwarte Hand» te schrijven (de groep
waarvan Staf deel uitmaakte), ontstaat er een
zoveelste misverstand als Staf het manuscript
,p Stelt
Mede
- 2(
Postor
onder de titel «Onder Duitse Knoet» aflevert.
Neen, het is nu juist niet datgene wat
wenst, dat geschreven diende te worden e a en
Staf besluit dan maar het boek in eigen beheejran de
uit te geven.
Want Stafs boek is een geschrift dat streeCéren
naar begrip, het begrijpen van het waaroi >tto-
van de daden van anderen.
Dat zoeken naar begrip en begrijpen zal St^':
Vivijs in kontakt brengen met mensen van d aar
andere kant van het gebeuren. Staf zal begri- 2
tonen voor hun verantwoording als deze gegi
ven wordt. Soms en meestal zal hij gee
vragen stellen, maar een helpende hand tcx
steken, zowel moreel als daadwerkelijk.
In een eenvoudig album bewaart hij schitt
rende aandenkens van hen die na de oorlo
het ongeluk hadden ongelijk te hebben e
waarbij de nieuwe vervolgden him warm
dankbaarheid uitdrukken omwille van ee
gelukte tussenkomst bij een netelige kwestie
Want Staf Vivijs begrijpt dat velen een ideaj
hebben of hadden, net zoals hij en waarvan
uitersten elkaar raken en vinden.
Staf Vivijs weet dat iedereen zoekt en streef
naar een stukje geluk op de hem eigen manierr
Dat streven, doen en laten is zich bevrijder
N
Nieuw
Fed
- 15
ijeskra
- 20.0
!- 21.:
Liefde
Daarom dit boek en ook daarom mag ook zijrj
stem gehoord worden. Een stem die oproept
tot verzoening, tot vergeven en vergevingsg
zindheid van wit naar zwart en omgekeerd.
Want de kwaliteit van een maatschappij wordtf"
gemeten aan de manier waarop deze de slacht!
offers van tegenspoed, maatschappelijk
weid, zwakken, zieken en allen die door het lotj'
werden benadeeld of door omstandigheden i
het ongelijk gesteld, weet te behandelen.
De maatschappij die de ongelijkhebbendenl
afwijst of met een schuldkomplex opzadelt)
heeft ongelijk. Zij neemt afstand van
verantwoordelijkheid en van het universele!
solidariteitsbegrip, dat toekomstgericht moetp
zijn.
Staf Vivijs neemt zijn verantwoordelijkheid j
door de geschiedenis van het leed, door men
sen andere mensen aangedaan, te boek te
stellen.
Hij schrijft deze geschiedenis en het gebeuren
van zich af en wendt zich resoluut en hoopvol
naar de toekomst.
Want bij de echte geschiedenis van 1940-1945
en het schrijven ervan moeten de eerste en de
laatste slachtoffers aan het woord gelaten
worden.
Daarom verkondigt Staf Vivijs vergevingsge
zindheid om te bouwen aan een nieuwe toe
komst.
Als we van Staf Vivijs afscheid nemen, ontdek
ken we op de witte zijgevel van zijn woonst
«Brede Dunc» een levensgrote zwarte madon
na in hout. Onder haar mantel en geborgen,
een kind met de ogen op de wereld gericht.
Zwart en wit samen als teken van de hoop, de
wedergeboorte en de onverwoestbaarheid van
het leven.
Aimé
Volkskunstgroep Drieske Nijpers uit Sint-GillLs is zijn
negentiende werkjaar gestart. Op de jaarlijkse algemene
vergadering werd even teruggekeken naar het voorbije
werkjaar en werd de jaarlijkse bestuursverkiezing ge
houden.
Voor het komende werkjaar staat de organisatie van de
landelijke meiboomplanting van Wevo (Werkgemeen
schap voor Volkskunst) op het programma en zal er ook
gestar» worden met de voorbereiding van het vijfjaarlijkse
festival «Drieskes Kerremes» dat plaats zal vinden van 12
♦ot 17 augustus 1987.
Het voorbije achttiende werk
jaar was alweer goed gevuld.
De groep verzorgde 26 optre
dens met als hoogtepunt alles
zins de medewerking aan het
Wevo-optreden t.g.v. het
pausbezoek aan Sint-Denijs-
Westrem. De kindergroep Ma-
rie-Katrien verzorgde vijf op
tredens en het café-chantant
was negenmaal aktief buiten
het eigen repetitielokaal.
De werking van de volkskunst
groep beperkte zich uiteraard
niet enkel tot optredens en de
daaraan verbonden repetitie-
stonden. Daarbuiten werd
kantklossen, weven enz. beoe
fend, verscheen regelmatig het
tijdschrift, verleende men me
dewerking aan sociokulturele
aktiviteiten binnen de gemeen
te, o.m. braderijkomitee, kar-
navalvicring, heemkundige
kring.
Afscheid
De jaarlijkse bestuursverkie
zing stond in het teken van het
afscheid van Marcel Oel-
brandt. Hij was sinds het ont
staan van de groep in het be
stuur en groepsleider van 1974
tot 1981. Huidig groepsleider
Roger Van Passel bedankte
hem voor de betoonde inzet en
verheugde zich erover dat hij
zich als lid van de groep blijft
ter beschikking stellen.
Toekomst
Om de groepswerking op peil
te houden rekent de groep ver
der op de inzet van de leden,
maar ook op nieuw bloed.
De maandelijkse ocfenstonde
van de jeugdgroep elke eer
ste zondag van de maand in de
Katolicke Kring tussen 9.30 u.
en 11.30 u. is vrij toeganke
lijk voor jonge mensen van 7
tot 15 jaar die eens kennis
willen maken met de Vlaamse
volkskunst. Naar jaarlijkse ge
woonte wordt op de jaarverga
dering ook even uitgekeken
naar wat het komende jaar zal
brengen. Daarbij valt alleszins
de organisatie op van de lande
lijke meiboomplanting van de
Werkgemeenschap voor
VoIkskunstTHet is van in 1968
geleden dat Drieske Nijpers
deze landelijke manifestatie
nog heeft ingericht. De groep
verheugt er zich nu reeds over
om die dag volksdansers uit
het hele Vlaamse land te kun
nen ontvangen om in één grote
gemeenschap de mei te vieren.
In het voorjaar van 1986 zal de
groepsraad op weckend gaan
teneinde dc grote lijnen uit te
zetten voor Drieskes Kerremes
1987, het vijfjaarlijkse volks-
dansfcstival dat dan aan zijn
vierde editie zal toe zijn.
Tijdens dc zomervakantie
wordt een verre groepsreis on
dernomen naar Bulgarije. Dat
wordt een hele onderneming
want de groep waar men op
tegenbezoek gaat, verblijft
vlakbij de Turkse grens.
Johan De Vos:
eerst spreken over liegen, en dan over fotografie
Ter afronding van het Reinaertjaar laat VTB Sint-Nikla
De Vos los... Fotogr&Af Johan De Vos die precies 20 ja
geleden in Sint-Niklaas is komen wonen. (Een markto n
derzoek had immers uitgewezen dat die stad een soo >erz
fotocentrum aan het worden was en een kultureel bran 5gr,
punt!) 1
nsc
De voorspellingen zijn werkelijkheid geworden: Sii i s
Niklaas is een soort foto-verkeerswisselaar geworde
Daar gebeurt wat. En Johan De Vos weet dat. Wa 'j?'
gedurende die 20 jaar is hij er als fotograaf akti mu
geweest. Daarnaast is/was hij leraar fotografie... de sted|£0
lijke akademie voor schone kunsten, Sint-Lukas in Bru 8p
sel. het nationaal hoger instituut voor bouwkunde i ü-i
stede bouw in Antwerpen, het Sint-Lukas paviljoen in Ai mn
werpen Voor Knack, De Morgen en een aantal gespecia 088
seerde tijdschriften is hij recensent fotografie. Toen voi
jaar zijn boek «Wilde Fotografie» op de boekenbom
verscheen, sloeg de bliksem in. Flitsend!
Johan De Vos zal in zijn kauserie op donderdag oc
december om 20 u. in de stadsbibliotheek van na 3c
bekijken. Hij zal over het fotowereldje van Sint-Nikla Ei
roddelen en filosoferen. Plaatselijke exposities, de aka* 2C
mie, de fotoklubs, fotografen en fotohandelaars, Ag 10
Gevaert, de industrie, het snobisme van de amateurs gj
Alles wat leuk is èn pijnlijk, zal hij scherp stellen. Eni nd
aanwezigen zullen ook kunnen replikeren. Als ze d n
willen. ihv
Kaarten voor «Krassen op de gevoelige plaat» worden t* m
op voorhand gekocht op het VTB-kantoor, Kokkelbee 8
straat 7, 2700 Sint-Niklaas. Leden VTB-VAB 50 fran
niet-leden 70 frank.
i uMiuriuui rsurriuruv nuur ut jinute ic
