I-
Beeld van Jan de Lichte krijgt stilaan gestalte
Bert Ghysels: «Een bronsgieter vertaalt de grillen van een kunstenaar naar een andere materie»
Kultuurbeurs te Aalst
André Demedts bij
Wase senioren
kuns
Tekst: SIROl
uk vrouwtjes vuri rerntnu rnti usironuui Kumurov riuur ue jirtuie (ty
dBlillUk
48 - 22.11.1985 - De Voorpost
In gieterij P&kenshof in de Leuvestraat te Erembodegem, wordt al een hele poos naarstig gewerkt aan de opbouw van zeer arbeidsintensief vak
het beeld van Jan De Lichte, in was gekreëerd door beeldhouwer Roel DUaese. dat te weinig betaald wordt.
Momenteel zijn er zo'n dertigtal onderdelen gegoten, vóór het eind van het jaar volgen er nog twintig. Wij werken aan hongerlo-
Wij gingen kijken hoe het er in zo'n gieterij aan toegaat en hadden nadien een babbel met bronsgieter Bert Ghysels. nen omdat er zoveel aan de
Roel DUaese zal het beeld in de zomerperiode opbouwen.
Historiek Jan De Lichte het plan op een beeld van ne gedronken werd.
Het was Louis Paul Boon Jan De Lichte te maken. Het voorstel om dat beeld
die de figuur van Jan De «Roel DUaese», verklaart van Jan De Lichte ter ere
Lichte uit de vergeethoek Bert Ghysels, «zoekt anti- van Louis Paul Boon te ma-
haalde. Hij benaderde dit helden, bestudeert ze en ken, ontaardde vlug in poli-
personage geschiedkun- wanneer ze hem fascineren tiek gekrakeel,
dig, om het daarna te ro- maakt hij er een beeld van. Maar als ik het juist heb
manceren. Bij de dood van Zo kennen we het beeld van gaat het hier toch om kul-
Louis Paul Boon, vatte Blue Max, de Duitse piloot tuur, Louis Paul Boon-kul-
beeldhouwer Roel D'Haese op wiens dood er champag- tuur in dit geval, en niet
over politiek. Enfin, het
TÊÊÈ 13661(1 werd afgewezen in
Aalst. Zottegem had wel in-
Gieten is ook een veelzijdi
ge stiel?
prijs gepingeld wordt. Jon
ge kunstenaars hebben
geen geld om beelden te la
ten gieten. Ik koncentreer
me vooral op het gieten van
grote beelden om zoveel mo-
Inderdaad, wij moeten gelijH binnen te krijgen. De
hier zoveel zaken onder de rede!> dat """P" beteald
worden is te zoeken m het
knie hebben. Vroeger was
iedere discipline een vak telt d»t notabelen, de rege-
apart in de grote gieterijen. rm«- de *ommissies en
Je werd meeste? m een nodm °P niet weten
stiel. Aan ons wordt ge- welk werk wij presteren. Ze
vraagd in iedere discipline Inwoon met.
meester te zijn. Je moet Wat de gieter doet. gebeurt
maar uiteindelijk mouleren: de negatieve tuBaen-
gietvormen maken, de giet-
kanalen berekenen en Arbeidsintensief kloppen
plaatsen. Dan moetje weten de "eeste uren en we
te gieten: het metail op de moetdn d"rbij de grillen
gepaste wijze en tem(5era- "an de kunstenaars verta-
tuur smelten en het jmste Wij houden dit vol om-
hat wo het werk dolgraag
als de situatie
zijn het de Middelheim-pro-
motoren die het voorstel de
den om het beeld te kopen.
Het zou zeer spijtig geweest
zijn dat de wassen kreatie
niet zou gerealiseerd wor
den in brons.
Maar het beeld had in Aalst
moeten staan, ter ere van
Louis Paul Boon en omdat stukken samenvoegen en
dat i
doen,
moment om te gieten weten
te bepalen Verder moet je
monteren: de afzonderlijke J^.ran zullen we Aalst. draag de kennis die ik heb graag de wereld in (P. Van San).
I - jufk, m LV' Jan De Lichte toch een
Bp:. streekfiguur was die op de
He 1 f x Grote Markt van Aalst te-
jjggH rechtgesteld werd. Een
beeld weigeren van één van
de grootste beeldhouwers
die België heeft vind ik per-
Aam. Alles wordt in gereedheid gebracht om de kroes met soonlijk een beetje achter-
gesmolten metaal uit de gloeiende oven te halen (P. Van lijk.
lassen. Tenslotte is het
noodzakelijk dat je kunt af
werken: slijpen, ciseleren
(met hamer en beitel bijwer
ken), polijsten en pati
neren.
noodgedwongen
stoppen»
San).
De v.z.w. Middelheim-pro-
motoren hebben het beeld
nu gekocht met staatssteun
en staan nu in voor de reali
satie ervan. Het beeld komt
dan ook in Antwerpen».
Van het podium naar de
gieterij
«Beeldhouwen heeft
Van wassen model naar
bronzen beeld
Bij het gieten van het beeld
van Jan De Lichte wordt
uitgegaan van een model in
was. Maar de mogelijkheid
bestaat ook om een beeld in
tijd al geboeid», begint Bert gips of klei als vertrekpunt
ste betaald worden voor on- reeds kwijt en je moet her-
Heb je een idee van de kost- ze arbeid en zou het vak beginnen. En zelfs al ben je
prijs van Jan De Lichte? blijven bestaan. Maar dat de beste, de goddelijkste
«Ach, er wordt veel te wei- maak je de mensen die moe- gieter, dan nog loopt het
rug betaald voor monumen- ten betalen niet wijs. soms mis. De gieter die ver-
ten. Het beeld van Jan De Dan is er nog een faktor die klaart nog geen enkel stuk
In Belgie kunnen wy het Ljchte is voor zes miljoen meespeelt: als er iets mis- mislukt te hebben is een
ons met perrmteren om ie- verkocht aan de Middel- loopt, en dat kan altijd, leugenaar
der vak apart te doen. Maar heim-promotoren. Maar het mag je herbeginnen, voor Het is knokken om te blij-
wij gaan door. Zolang het beej^ is tien miljoen waard, hetzelfde geld wel te ver- ven bestaan. Momenteel
kan tenminste En dan zouden we tenmin- staan. Je bent het geld verkeren we echt in finan
ciële moeilijkheden. Het is
zenuwslopend werk door
het risico dat je loopt Ami
de andere kant houdt dat 'de
spanning erin natuurlijk».
Ghysels een nieuw hoofd
stuk. Thuis verzetten ze
zich tegen een akademie-
opleiding. Ik was te jong
om me bikkelhard te
ten en koos daarom voor
toneelschool. Ik was toen al
een tijd aktief in het ama-
nemen Wat precies het
verschil is?
«De metode die we hier ge
bruiken», licht Bèrt Ghy
sels toe, «is het verloren
was- of cire-perdue procé
dé. Aan het wassenbeeld
worden giet- en ontluch-
teurtheater. Ik heb echter tingskanalen aangebracht.
geen diploma van het con
servatorium, na twee jaar
Dan worden er kemsteu-
nen doorgestoken zodat c
opleiding begonnen de dis- gietkraan niet kan kante-
kussies en de problemen de
kop op te steken. Ik was
toen nogal een 'ambetant'
persoon. Nu kijk ik nog
zelden naar teater».
Toch is de akteur in hem
nog niet helemaal dood: af
en toe komt het gekunstel
de, dat akteurs wel eens
hebben, even naar boven tij
dens het gesprek.
«Hoe ik dan de stap gezet
heb naar het gieten»,
vraagt Bert Ghysels. «Wel,
na die conservatoriumtijd
heb ik nog een tijdje op de
planken gestaan, maar dat
was niet leefbaar Om iets
11 bij te verdienen sringen we
Aalst. De kroes met het metaal wordt omhoog getrokken de bQuw ®f %lder8
len. Rond het beeldje of de
len van het beeld, zoals hier
het geval is, wordt een giet
vorm of moule gegoten De
ruimte in en rond het beeld
in was is nu opgevuld.
Daarna wordt alles in een
oven geplaatst zodat de was
kan smelten. Na afkoeling
wordt de moule, met het
ingietkanaal bovenaan, in
een put gestopt en rondom
aangevuld met zand. De
volgende stap is het smel
ten van het brons. Op een
temperatuur van ongeveer
1160° C wordt de kroes, Aalst. Bert Ghijsels: aan ons wordt gevraagd in iedere
waarin zich het gesmolten discipiine mees,er ,e zij„ p. Van San).
mntnnl hpvinnt mt Ho nvon
Maar de problemen worden
er niet eenvoudiger door?
«Neen, natuurlijk niet. Ik
ben ons nu een beetje als
mislukkelingen aan het af
schilderen, maar we hebben
het soms echt moeilijk. We
zouden onze risico's mogen
inkalkuleren, verrekenen.
Als het werk lukt hebben
we het verdiend, als het
mislukt kompenseert dat
geld het algemene verlies.
Nog een probleem waar we
mee te kampen hebben is
dat we een vergunning van
eerste rang hebben. Wij
hebben dezelfde vergun
ning als metallurgie Hobo
ken. Belachelijk. Wij zijn
smeders, artisanalen. En
dat kan niet. volgens de
staat. Wij ressorteren on
der algemene gieterijen,
wat nadelen meebrengt als
lastige kontroles in ver
band met milieuhinder, ge
zondheidsreglementering
en dergelijke zaken. Wan
neer de inspekteurs komen
kon troleren, komt de
brandweer en de hele sante
boetiek meteen mee.
Hoe is
administratie e
maal geld verhes». Iman
Worden er in Belgi^.
veel beelden gezet? em
■Reken maar, je ho
krant maar open *-'ver
om te lezen dat er
daar een of ander
ment wordt
Een deel
publieke gebouwen
besteed worden
Ik vind dat een
zaak, maar in
denken mensen
kunst kunnen
dat moment is
brood, dus ze eten u«
Grondig fout. Kunst ?e
brood en onrechtsf'
eten de mensen dat
Iets anders: je had
wat toeschouwers u E
gieten van een deel
beeld.
de
«Ja, voor
romantisch en fasct".
het gieten. Maar ik
belangstelling heel
draag het graag een j
de wereld in Jpheht. J"
die zich afsluiten,
met hun beroepsg* 1
Beroepsgeheim, d°'
wekul.
Inderdaad, als je
kent heb je veel
heim. Laat de
gerust komen
raakt ons werk
kend. We kunnen
wel bij varen».
En de gieter, hij
voort.
Foto's: VAN
(P. Van San).
Aalst. De gieter /controleert de temperatuur van het brons
(P. Van San).
alst. Bij 1130 graden wordt het brons in de gietvorm
■egoten (P. Van San).
werken
Op een 'nachtelijke wande
ling' ben ik dan Jacques
Verhey van Wijk, de man
die onze giettechniek van
uit Nederland naar hier
heeft gebracht, tegen het
lijf gelopen. Het werk in
hun gieterij fascineerde me
en ik aanvaardde het voor
stel om leerling bij hen te
worden. In de gieterij van
Jacques kon ik dus over
stappen naar iets wat uit
eindelijk veel meer met
beeldhouwen te maken
heeft. De tijd die ik verloren
had door niet naar de aka-
demie te mogen, heb ik zo
ingelopen. Door te kunnen
werken voor goede beeld
houwers heb je direkt goe
de leermeesters.
Want uiteindelijk is een
bronsgieter een vertaler
van het werk van een kun
stenaar, en dit naar een an
dere materie.
Een poosje heb ik dus bij
Monteyne gewerkt, maar
toen de mensen daar uit
elkaar gingen, kon ik weer
in de bouw gaan werken.
Op zekere dag kwam Jac
ques me halen omdat hij
een opdracht had voor zil-
vergieten, iets wat we nog
niet hadden geprobeerd.
En op dat moment kon ik
beschikken over dit boer
derijtje, het Takenshof
Pakens komt van de naam
De Pauw, de eerste eige
naar van het erf. Die naam
wordt hier in de streek uit
gesproken als Pa, de bezits
vorm wordt dan Pakens. En
omdat ik het een prettig
klinkende naam vond, heb
ik het atelier "Pakenshof
gedoopt.
Na een periode van experi
menteren hadden we de
kans om voor beeldhouwers
als César Bailleu en Joseph
Henrion zilver te gieten.
metaal bevindt, uit de oven
getrokken Bij ongeveer
1130°C wordt het metaal m -n m
de móule gegoten. Een paar .DcLIJLG L X I*OUCOXl.
dagen later wordt de moule
terug opgegraven en «tuk danste opnieuw Copelia in Aalst
geslagen zodat alleen het
bronzen beeld overblijft. Vorig jaar vierde de balletschool van mevrouw Troncon
Daarna begint dan de af- Qp een schitterende wijze de veertigste verjaardag van de
werking danskarrière van deze Aalsterse danseres. Men opteerde
Indien bij het gieten echter toen voor een uitvoering van het lang niet zo gemakkelij-
een fout gemaakt werd ke werk van Copelia. Liefst vijf opvoeringen werden er
moet de beeldhouwer hele- toen gegeven. Van een sukses gesproken dus.
maal opnieuw beginnen
met een wassen beeld te ma- Dit jaar werd het stuk her- en voor het alom bekende
ken en wordt heel het pro- nomen. Tot tweemaal toe liep "Singing in the rain" uit de ij
ces herhaald. de stadsfeestzaal van Aalst gelijknamige films. Het wer- ,:v
Om te vermijden dat de nokvol voor deze opvoeringen, den schitterende uitvoeringen, jj
beeldhouwer van nul dient waaraan zowat alle leerlingen tot eenieders voldoening,
te herbeginnen, bestaat er deelnamen. Dat betekent om Voor volgend jaar wordt ge-
een tweede methode. Wij en bij de 90 danseresjes, van dacht aan een uitvoering v:
krijgen van de beeldhouwer wie de leeftijd kan schomme-
een beeld in gips, klei, po- len van 5 tot meer dan 14 jaar
lyester of een andere stof.
Van dit beeld wordt een ne
gatief gemaakt op basis van 1
getreden. Dit keer op uitnodi-
süiconenrubber, in gipsen ff»g te" Willemsfond» af-
steunkappen Daarin wordt dfng Aalst. Deze soao-kullu-
in was m kopie gemaakt, Fcle »tte rond be-
op gietdikte En din wordt kAend« mus:cals en ?P«ettes.
"De Schone Slaapster"
nieuwe uitdaging voor de leer
lingen van de balletschool die
Maandag werd opnieuw op- allen worden opgeleid door
het cire-perdue proces toe
gepast.
Met deze manier van wer
ken heeft men minder risi-
Troncon zelf. Die
geeft dagelijks les aan de ver
schillende leeftijdsgroepen
danseresjes.
Jonge meisjes die graag ken-
V5
Aan de oudere meisjes van de nis zouden maken met de we-
Balletschool Troncon werd ge
vraagd vóór de koreografic
van enkele bekende stukken te
rcld van de klassieke dans,
kunnen steeds terecht bij me-
Troncon, Gentsestcen-
co-s. maar wel meer konten jorgen. Men koos .oor cco wcg 140 9300 Aalst, tel
franmont mt Wst ki.tr ktAni mr. o, -»
en werk voor de gieters.
Toch passen we bij beelden
van Roel D'Haese het eerste
procédé toe, omdat hij het
beeld herschept bij de mon
tage Bij het laatste procédé
kan er niets meer veran
derd worden».
De opdracht
fragment uit West Side Story 053/70.24.83.
De A als terse kultuurraad heeft een kultuurbeurs
op het getouw gezet. Te brengen in de eerste helft Aalst. De meisjes van de balletgroep Troncon a
het beeld van 1987. Bedoeling is dat binnen het kader van
voor Roel D'Haese te gieten een drie- k vierdaags kultureel animatieprogram-
heb je waarschijnlijk niet de verenigingen er zich zouden voorstellen.
zomaar gekregen. Je hebt
eerder al bewezen dat je De komende jaarlijkse alge- Sint-Niklaas (vb. Kunst i
zoiets aankan? mene vergadering op zater- de Stad, tentoonstellingsbe-
«Toen ik met D'Haese in dag 7 december e k. biedt leid).
kontakt kwam beloofde hij de gelegenheid om in een 11.15 u: De heer Paul Viae- Dinsdag 26 november 1985 leest die leeft»,
me eens op te zoeken Hoe- aantal werksessies na te minck, adviseur van de om 14.30 u. (zaal geopend Deze namiddag met
wel ik het niet geloofde, gaan hoe de beurs best kan dienst Kulturele Animatie om 14 u.) heeft de derde Demedts gaat door
bracht hij me een week la- worden opgevat en welke van de stad Gent, spreekt zitting plaats van de Wase konferentiezaal van c
ter een proefstuk om te gie- de inbreng van de onder- over de organisatie van de Seniorenakademie. Die na- delijke bibliotheek, H
ten. Zo is het begonnen scheiden verenigingen kan Gentse kuituur-en spekta- middag is André Demedts, manplein te Sint-Nikl
Maar ik heb inderdaad zijn. Verenigingen worden kelbeurs. bekend Vlaams auteur uit Aansluitend bij deze
reeds voor anderen gego- dan ook uitgenodigd vooraf 12.00 u: Middagmaal aan- het Kortrijkse, te gast. Hij dracht is er op 3 dec*
ten, onder wie Rik Poot, met him bestuur te onder- geboden door de Kulturele zal in z'n eigen stijl zijn om 14.30 u. eveneens
Georges Grad, Wilfried zoeken hoe hun eigen in- Raad. auteurskarrière toelichten stedelijke biblioteek, f
Pas, Yves Rhaye breng kan zijn. 14.00 u: Bespreking kul- en ons ook aanzetten om blioteekrondleiding
Let wel, voor Roel D'Haese programma: tuurbeurs 1987 in deel- zelf af en tde eens een boek pland. Alle gepensi<
1tben ik met m'n 36 jaar nog 10.00 u: Verwelkoming groepen vast te nemen en te lezen, den van het Waaslan
ben we voortdurend verder 6611 jooK6 kerel- Wie geen door de heer Gilbert Claus, 1- Wat betekent de titel Daarom dus ook het thema welkom.
20 jaar ervaring heeft is voorzitter van de Culturele «Kultuurbeurs» inhoude- van de namiddag: «Wie
volgens hem nog geen ech- Pq„h lijk
gieter» 10 15 u: hiding door 2. De Kultuurbeurs omvat: Van de beurs worden dan ook ver
Chris Lievens- Aalst alleen16.00 u: Plenaire zitting: ten spoedigste hun c
Omdat die opdrachten niet
zo groot waren, begonnen
we ook brons te gieten. En
daar hebben we het bijge
houden. De techniek heb-
Aalst. Een helper houdt de isolerende bovenlaag in glas
tegen (P. Van San).
ontwikkeld en aangepast
en stilaan zijn we geëvo
lueerd naar een grotere gie
terij.
Ik heb getracht zestien
mensen een opleiding te ge
ven, maar het is pas de laat
ste jaren dat we hier een
goede ploeg bij mekaar
Is een gieterij de dag van Borms, schepen van Onder- Nationaal gericht (Na- verslag van de verschillen- me aan de algemene v
vandaag nog leefbaar? wijs, Kuituur, Toerisme en tionale Diensten en Orgam- de werkgroepen en slotbe- dering te bevestigen
«In je eentje», bekent Bert Gezinszorg. saties) schouwingen Dienst Kuituur,
Ghysels», kan je dat zeker 10.30 u: De heer Jan Bral,
niet aan. Bronsgieten is een kuituurattaché van de stad
- Animatie?
Het strukturele aspekt Kulturele
j ind
3 te 9300 Aalst fm
