faarom z'in Temse in 1908 alleen 's voormiddags
liepen...
ons mag Temse gerust naar de toeristische
asse pro noveren
Een memorabele
vent,
die Frans De Gendt
IS enwichtig Temsenummer van Oostvlaamse toeristische federatie
De Voorpost - 6.12.1985 - 5
108 werd geëxperimenteerd in het o
Lei, «de piektijd» voor de wij men,
middag les gegeven. De proef viel
Ur uitgebreid.
weet hoe welig de wy men teelt, de
Ie aan de Wase Scbeldekant in de
goed jaarboek w
Luw. Hoewel het
wijze uit. Die «bijbels
tatselijke geschiedschrij-
die «Scheldediepe pu
is» hebben hun nut, hun
Haarkapperszoon Frans De Gendt, 62 jaar nu, is de
grondlegger van de jaarboeken van het Gemeentemuseum
van Temse. Zaterdag jl. werd De Gendt door burgemees
ter Van Riet gehuldigd. Vijfentwintig jaar inzet ten bate
van Temse kulturele leven samengebald in tien minuten,
zo gaat dat natuurlijk. Maar de waardering van Désiré
Van Riet, schepen De Ryck e.a. voor pionier De Gendt is
er niet minder om, integendeel.
Bibliothekaris
Als scoutsleider, als koorleider ook liet jongeling Frans
De Gendt zich zeer opmerken. En hij schreef ook
(felgesmaakte) operettes.
Jarenlang was De Gendt bibliothekaris bij de Karl Marx-
bibliotheek in Temse en zo raakte hij betrokken bij de
stichting van de gemeentelijke bibliotheek. Tot vandaag
zetelt hij in de raad van bestuur van deze instelling.
«Vader» van de jaarboeken
In 1959 werd Frans De Gendt bestuurslid van het Ge
meentemuseum van Temse. Hij droeg ertoe bij dat die
instantie het meer over een lokale of regionale boeg zou
gooien. In 1973 werd Frans aangesteld als voorzitter van
de werkgroep «aktualiteiten» van het Gemeentemuseum.
Hij werd in die hoedanigheid bijgestaan door Arm and
Muys, Alex Suanet en Mia Ramon.
De Gendt nam het initiatief tot het (jaarlijks) opstellen
van een overzicht van de belangrijkste evenementen die
voorbij waren, voorzien van de nodige achtergrondinfor
matie. De brochure groeide tot «jaarboek» uit, de jaar
boeken werden een traditie. En De Gendt schreef zelf
heel wat bijdragen, over o.m. Tony Van Os en Filips Nijs.'
Temse. Frans De Gendt werd door burgemeester
Van Riet bedacht met een kanjer van een woorden
boek (dw)
Een museumgebouw
Het Gemeentemuseum huisde van 1966 tot '72 in De
Kloeke, op de Markt. Toen borrelde de idee op, het
Gemeentemuseum en het Museum Heraldiek Benelux te
fusioneren, De Gendt verzette zich met klem, ook tegen
de «inlijving» van het museum door een bankfiliaal. De
onderhandelingen met de Bank van Parijs en de Nederlan
den werden gestaakt en men ging uitkijken naar een nieuw
gebouw, een definitieve huisvesting voor het Gemeen
temuseum. Men opteerde voor de vroegere brouwerij
Lambrechts-Verbeeck in de Kasteelstraat, en daar woont
het Gemeentemuseum nog immer.
De Gendt inspireerde ook de naamverandering van «Mu
seum van Temse en de Schelde» tot Gemeentemuseum,
bedoeling was, een hechtere band te kreêren tussen
gemeente en museum, vandaar de naam.
In 1974 werd Frans De Gendt sekretaris van het Gemeen
temuseum, ter opvolging van Mia Remon, en hij is het
nog. En voor al z'n inspanningen werd Frans De Gendt
zaterdagavond beloond met een dikke Van Dale, een
modem woordenboek met allure.
W.V.
in het onderwijs te Temse.
werd alleen in de
(ositief uit en werd
de wijmenhandel ook,
de periode rond 1900.
paste zich soepel aan dat sociaalekonomi-
an. Over de relatie tussen beide zaken staat
te lezen in het Jaarboek 1984 van het
van Temse, dat zaterdag jl. werd
trerd het
overbo-
zulks te benadrukken
jaarboeken van die
- ze verschijnen se-
- munten op een of
pu-
hun
inmiddels bewe-
men ze als klein-
nu was het weer raak.
Smet, opnieuw hij,
in de historiek
het onderwijs en
scholenbouw (rond 1870) en
de schoolstrijd. Zoals men de
zer dagen nogal eens stelt dat
sport niks met politiek te ma
ken heeft of zou mogen heb
ben, zo kan je van het onder
wijs uit de negentiende eeuw
iets gelijkaardigs beweren, en
toch waren onderwijs en poli
tiek zéér verstrengeld. Smet
vermag de lezer zeer te boeien
met verhalen uit de periode
toen prijsuitreikingen nog als
«prijsdeelingen» werden aan
gegeven. Hij bezorgt ons een
interessant toemaatje over de -
vooral kristelijk geïnspireerde
- zondagsschool in Temse, een
fenomeen dat in 1840 of daar
omtrent in trek raakte. In die
kontekst brengt de auteur hul-
Burgemeester Van Riet zette gemeente-archi-
Jerome Smet in het zonnetje. Opnieuw leverde
t forse inspanningen bij het zoeken naar histo-
h waardevol materiaal (dw)
Boel Co
duidt 1394 aan als begin-
van de onderwijsver-
in Temse en voert de
van toen ten tonele,
het over dorpsonder-
waarvan er sommige -
de negenbende eeuw -
de volkstaal maar
telfs het
n. Rond
e studie,
school-
anist en
in de monogra-
«Het basisonderwijs te
gaat vanzelfsprekend
de periode van de
de aan een figuur als Petrus-
Joannes Boel, pastoor, wel
doener, iemand ie je vergelij
ken kan met b.v. Sint-Niklazé-
naar Petrus De Meerleer, die
ook heel wat «milddadigheid»
voor de armere bevolkings
groepen aan de dag legde.
Een Hoofd van Goud
Tweede grote luik in het jaar
boek '84 van Temses Gemeen
temuseum: het marktgebeuren
in Temse. In 1264 al kreeg men
een oktrooi met het oog op het
houden van een markt, maar
de wekelijkse markt (op
woensdag) zou pas begin zes
tiende eeuw burgerrecht ver
krijgen. In 1818 werd de
woensdagmarkt naar vrijdag
verplaatst.
Wie enigermate vertrouwd is
met het Wase marktgebeuren -
en iemand als (alweer een
Temsenaar) Erwin De Meir-
leir, samensteller van een
straks te verschijnen markt-
boek over het Waasland is dat
in grote mate, weshalve ook
ondergetekende als eindredak-
teur van dat boek van wanten
weet - kent de historische kon-
toeren van vallen en opstaan
waarmee o.m. de markt in
Temse te maken kreeg. Jero
me Smet wijst min of meer
uitvoerig op de ruzie tussen
Bomem en Temse, op even
eens de herrie (het dispuut) die
(dat) tussen Rupelmonde en
Temse ontstond en tot juridi
sche kluif uitgroeide. U leest
daar meer over in Smets bij
drage.
Het boeiendst, het meest lo
kaal-gebonden (regiogebonden
dus, maar ook stamlokaalge-
bonden, als u de dubbele bo
dem beet hebt) is Jerome
Smets impressie over de ge
bouwen rond de Markt in
Temse. Daar woonden tap
pers, brouwers en pasteibak
kers, daar kwamen Temses
Bloemmolens zich vestigen en
was tot in 1904 o.m. herberg
Het Gouden Hoofd (La Tête
d'Or) en nadien de nog immer
vermaarde De Gulden Cop.
Smet vertelt over nog méér
etablissementen (en over hun
eigenaars of bewoners): De
Belgische Leeuw, een zeven-
tiende-eeuwse pottenbakkerij,
het postkantoor, het .gemeen
tehuis (het oude werd in 1900
gesloopt, het nieuwe is van
1904), de behangerswinkel van
De Clercq, enz. Monumenten
van volkse bedoening of am
bachtelijke welvarendheid
worden voor de geest getoverd
door een eminent historikus,
Jerome Smet, die ook voor
interessant fotografisch mate
riaal heeft gezorgd.
Van Schoor, Aubroeck e.a.
Kunstkenner Leo Busschaert is
gaan bloemlezen bij de nu 86-
jarigc Norbert Van Schoor,
oud-schoolhoofd en ook kunst
kenner. Van Schoors loopbaan
wordt geschetst, zijn verdien
sten als pedagoog en dichter,
als lofzanger van de Schelde,
als schepper van talrijke teke
ningen worden in de verf ge
zet. Enkele - nu wat aftands
aandoende - verzekens van
Van Schoor worden in het
jaarboek gepubliceerd, enkele
lino's uit 1938 werden ook op
genomen.
Schepen Luc De Ryck doet
uitbundig over de ook uitbun
dige viering die beeldhouwer
Karei Aubroeck uit Temse vo
rig jaar te beurt viel én galop-
Temse. Grote belangstelling in de feestzaal van het gemeentehuis n.a.v. de voorstelling
van het jaarboek van het Gemeentemuseum (dw)
peert door het jaar 1984. Een
galop van wel 125 bladzijden,
een défilé van verdienstelijke
mensen of lieden die om een of
andere wijze in de plaatselijke
kijker kwamen vorig jaar, van
wielersperialist Robert Roo-
sen tot kunstenaar Arthur
Meersman. En vanzelfspre
kend werden de jubilea (van
verenigingen e.d.) niet over
het hoofd gezien.
Volwassen kunsttempel
Heel wat van de jaarboeken
van Temses Gemeentemu
seum kwamen in de voorbije
jaren ook nationaal in de be
langstelling, al hing dat wel
van de keuze der onderwerpen
af. Ter plekke is de interesse
voor deze zeer waardevolle,
omvangrijke bundels (het hui
dig jaarboek telt liefst 340 blz.)
groot en bovendien steeds stij
gend.
De «annalen» van een instel
ling als polsslag van die instel
ling zelf. Want de jaarboeken
en hun levendigheid weerspie
gelen in sterke mate de dyna
miek die het Gemeentemu
seum zelf pleegt te ontvouwen.
Zo weet men ons, met vreug
de, te melden dat sinds het
museumgebouw aan de Kas
teelstraat twee jaar geleden
geopend werd er al zeventien
duizend bezoekers over de
vloer kwamen. Het patrimo
nium van het museum nam
dermate toe dat men met
plaatsgebrek kampt, in het
Daccagebouw voorziet men
een nieuwe opslagruimte om al
dat waardevols uit Temses ver
leden onderdak te verlenen.
Men weet dat in het Gemeen
temuseum de kleine én de gro
te K gekoesterd worden, dat
plastische kunst met gehalte er
een kans krijgt maar dat ook
een manifestatie als een pij-
pententoonsteDing daar tot
haar recht kan en mag komen.
Het Gemeentemuseum is een
vaste waarde geworden, ook
en niet in het minst dank zij de
inbreng van iemand als Frans
De Gendt (over wie meer in
een randartikel). De jaarboe
ken van het Gemeentemuseum
zijn stoere, stevige, uitsteken
de naslagwerken. U zult dat
merken als u ze leest.
Wouter Vloebergh
Het voormalige gemeentehuis van Temse, waarover ook geschreven wordt in de
bijdragen van Jerome Smet voor het jaarboek '84 van het Gemeentemuseum Temse.
Temse een toeval van toerismitis? Je zou het gaan
risti oeden of vermoeden als je dezer dagen je schreden
wendt en by Amelberga aanklopt. Temse
in de Touringclubwedstrijd, Temse aar de eer als
en groenvriendelyke gemeente, Teir e hoogst-
in de kyker met een hoogstverdienstelijke
(seizoen '84-'85), Temse in de gunst
Oostvlaamse toeristische federatie, Temse bezig
opkalefateren van de Watermolen aan de Wilford-
Temse plots bedacht met twéé gemeenteplans om de
toerist wegwijs te maken... Vandaag wordt een wat
ludieke publikatie over Temse voorgesteld, verslag daar
over volgende week. Vorige zaterdag nog stond het
kultureelhistorisch patrimonium in de kyker middels de
presentatie van het jaarboek van het Gemeentemuseum:
Jerome Smet omsingelde op retrowyze én met kennis van
zaken het marktplein. En maandag jl. zakten de toeristi
sche beleidsverantwoordelyken van de provincie af naar
de bevriende azijnzekers.
Het ziet er eerder bloei van het toerisme aan de 1986 zijn, éindelijk. Straks is Vooral aan de basis van de
uit dat men in het net-niet Scheldekant. De Flandria, de de Watermolen in heel z'n po- heropflakkcring van het lokale
gemeenteke aan de vzw Etappe ook willen graag lyvalentie afgewerkt, opge- toerisme lijkt deze eigenschap
an een nieuw belcids- bootjevaren langs Temse, poetst, en glimt de Lieve- te liggen: enthousiasme. Van-
raken ge- maar dan moet eerst de aanleg- vrouwkerk weer kloek, rijke- uit heemliefde en betrokken-
aanpak- steiger klaar zijn; de aanbeste- lijk begiftigd met kunstzinnige heid werkt men naarstig, daar
en herop- ding van de steiger zou voor werken van de familie Nijs. nabij het huis van Tamasius.
Zo'n hoge vlucht neemt het toerisme in onze gemeente binnenkort», zegt burgemeester Van Riet tot direkteur
van de Oostvlaamse toeristische federatie. Al wie bijdroeg tot de realisatie van de brochure Temse aan de
van nns nn dp fntn /dw)
Schepen Luc De Ryck, VW-
voorzitter Victor Nelen, VW-
ondervoorzitter Martin De
Ryck, toerismefunktionaris
Linda Van Buynder, Ludo He-
mclacr van Ecotest, gemeen
tearchivaris Jerome Smet, zij
en vele anderen hebben zich
kwiek en krachtig over het pa
trimonium van ter plekke ge
bogen, legden derwijze aksen
ten dat het statische tot dyna
miek begon te evolueren. Het
toerisme in Temse bewéégt, en
zo hoort dat in z'n werk te
Over Amelberga en Wilford
Klemtonen leggen, de juiste nog
wel. Als je daarin slaagt vermag je
je publick te boeien. Zowel maan
dagavond jl., ten gemccntchuize,
als in dc dan voorgestelde publika
tie van dc Oostvlaamse toeristische
federatie zelf werden, worden kor-
rekte aksenten gelegd, juiste toet
sen ingedrukt.
Oordeelkundig, gevat was en is het
samenspel tussen enerzijds dc toe-
rismetalcntcn in Temse en ander
zijds dc federatie in Gent. Uit die
samenwerking en met het goed
vinden toch van dc Sint-Niklasc en
ook dc Wase VW - werd een
mooi, interessant, degelijk werk
stuk tevoorschijn gehaald. 1 let spe
ciaal nummer van Toerisme in
Oost-Vlaanderen dat «Temse aan
dc Schelde» op de voorgrond
plaatst mag er wezen. Een dozijn
hoofdstukjes lokale charme en vin
nigheid, niet zomaar bijcengegrab-
bcld maar uitgebalanceerd bijeen
gelegd. Amelberga reikt dc leid
raad over aan Wilford, en zo hoort
dat bij een analyse van hel toeris-
tisch-kultureel en ook maatschap-
pclijk-ckonomisch erfgoed en bezit
van Temse.
Fameuze franjes in de marge, zoals
Aubroeck en Nijs en nog wal gas
tronomie toe L>c boelwerj natuur
lijk, met alléén omdat dc onderne
ming de uitgave sponsorde. Toch
wenkbrauwengefrons: «Dc Boel
werf doet het goed, en wanneer de
bouwnijverheid uit de nauwe
schoentjes geraakt zit het helemaal
gunstig» (p. 18) Nu zit de Boel
werf in werkelijkheid enigermate
in de zorgen, ook dat pessimistisch
tintje had moeten doorklinken.
Maar goed. Geel en gul
zorgd werd bij «Temse aan de
Schelde», een blijkbaar uit «Ik hou
van Temse» min of meer overgeno
men inventaris van wat Temse en
de deelgemeenten op kultureel -
landschappelijk - rekreatief vlak te
bieden hebben. Knap evenzeer is
het gemeenteplan, nóg een bijvoeg
sel, en ik schrijf dat niet omdat
onze eigen drukkerij De Cuyper
het stratenplan aanmaakte want
het is gewoon degelijk maakwerk
en de alfabetische straatnamenlijst
vormt een nuttig werkinstrument.
Ook Avia-Belgominc sponsorde,
maar hoefde zich niet te nadrukke
lijk op het voorplan te hijsen. Zo
deden allebei de sponsors: hun in
breng was nuttig, hun medewer
king niet opdringerig maar wel
spontaan.
Inhoudelijk, vormtechnisch kan
«Temse aan de Schelde» bekoren.
Daniël De Moor, Johan Decavele,
Noël Kcrckhaert, Manu De Tre-
merie, mevrouw Snoeck verwerk
ten goed het door Temse ter be
schikking gestelde materiaal, zorg
den eigenlijk voor dc rewriting, de
finishing touch. Het héle spektrum
van de toeristische aantrekkelijk
heden werd niet in het vizier ge
bracht, dat kon en hoefde ook niet
Minder reliëf kregen medunkt de
deelgemeenten: Elversele met
Margarctha, heks Wan-Trien, Go-
devaert Bracm ook. Helrode met
Elooi en Appelsvoorde, Steendorp
met z'n weliswaar bescheiden patri
monium. Men richtte dc spots op
groot-Temsc, het kon dus niet an
ders dan dat hier en daar wat
aspekten in dc schaduw bleven.
Wel weer in het Oostvlaamse bun
del werd opgenomen een beschou
wing over de bolle akkers, een
meer globaal-Waas fenomeen dan
een louter Temses symtoom Het is
detailkritiek van iemand die de
zaken schrijft zoals hij ze ervaart
veeleer dan kwistig met gouden
sleutels in het rond te strooien.
Maar dc totaalaanpak, de sfeer die
«Temse in Oost-Vlaanderen»
ademt, de rubricering in het alge
meen mag er wezen. Men heeft uit
Temse gehaald wat eruit te halen
viel en dat leidde tot een stevig
werkstuk. Temse is Brugge niet.
laat daarover geen misverstand
ontstaan.
Stadsblazoen
Het gaat dus goed met het
toerisme, met de wijze waarop
Temse. Kuituurschepen Luc De Ryck in gezelschap
van twee nieuwe VVV-hostessen (dw)
Temse. De jongste jaren ré-
gende het persmededelingen
en dat zijn allemaal neerslagjes
van een of ander feit, wat be
wijst dat er wat gebéurt aan de
Scheldeboorden. De BRT fo
custe op Temse, men knipoog
de en knipoogt nog naar de
Kleinbrabantse overkant, men
kon die van Gent ertoe bewe
gen om maandenlang in Temse
te pleisteren. De public rela-
tions-troeven waarover men
beschikt worden benut: het
geelblauwe hostessentcam valt
in de smaak en dat doen ook
de lokale specialiteiten (sleu
telkoekjes, Cuvée de Brique-
ville. De Kerel). De perso-
neclsstaf draait op volle, vol
tijdse toeren. Temse beschikt
over een funktionaris voor toe
risme, over een voor kuituur,
over een museumfunktionaris,
zij blijken nog dc handen uit
de mouwen te steken ook.
Met fietszoektochten ani
meert, sensibilizeert men de
plaatselijke bevolking. En het
kollege van burgemeester en
schepenen stuurt bij, doktert
aan de infrastruktuur. Al loopt
dat dus duidelijk niet van een
leien dakje en is men nog niet
toe aan het bootjevaren; wach
ten, nog enkele jaren, vooral
eer je vanuit of naar Temse
kan inschepen.
Temse behandelt z'n patrimo
nium met piëteitsvolle zorg.
Daarop wees direkteur De
Moor van de Oostvlaamse toe
ristische federatie maandag tij
dens z'n toespraak. Hij had het
ook over een zaak die Temse
al eeuwen parten speelt: nog
immer moet men het zonder
officieel stadsblazoen stellen.
«Telkens op een haar na» heeft
Temse de grote glorie gemist.
In die trant verwoordde Noël
Kerckhaert in één van de
de Schelde» het voortdurend
worstelen en opnieuw boven
komen van (toeristisch) Tem
se. Men moest met de nabij
heid van nu eens Rupelmonde,
dan weer Sint-Niklaas reke
ning houden en bleef op die
manier een tweedeplansrol
vervullen.
Het moge duidelijk zijn dat
toeristisch Temse zich thans
ten zeerste als vaandeldrager,
als richtinggevend zelfs aan het
aandienen is. Die indruk al
thans houdt de onbevooroor
deelde waarnemer over na lek-
tuur van het kundige «Temse
aan de Schelde» en na kermis
te hebben genomen van wat op
toeristisch beleidsvlak in de
Amelbergagemeente leeft. In
heel die koortsachtige sfeer
van toerismitis reikhalst men in
Temse naar een revival, poetst
men het blazoen op en ont
vouwt men een waslijst aan
realisaties die de voorboden
moeten zijn van veel animo op
en rond de kade, straks. Weer
een toeristische trekpleister
worden, dat wil Temse kost
wat kost.
Wouter VLOEBERGH
Temse aan de Schelde» ver
scheen als speciale uitgave '85
van het tijdschrift Toerisme in
Oost-VIaanderen. Formaat 21
X 27,5 cm, 56 bladzijden. Het
nummer bevat 67 foto's waar
van enkele in kleur en als bijla
ge krijgt u een toeristische kaart
kado. U kunt het nummer ver
krijgen tegen 200 frank bij de
toerismedienst, gemeentehuis in
Temse, tel. 031771.09.42 (toe
stel 119) of bij de Federatie
voor Toerisme in Oost-V laan-
deren, Kon. Maria Hendrika-
plein 64, 9000 Gent. Een jaara-
bonnemen^o^h^t^^wiït
