Dendermondenaar Frans Maes beschreef en
tekende zijn oorlogservaringen
Up With People weldra in
Stekense sporthal
Het doet nog pijn
Geert D'hollander
wordt
Aperitiefkoncert in Sint-Niklase
muziekakademie
stadsbeiaardier
van Antwerpen
Frans Maes expozeert in
Baasrode
16 -14.3.1986 - De Voorpost
Zies gevangenissen en een eindeloze rij konoentratiekam-
pen, gruwel en geweld, dat zijn de oorlogservaringen van
Dendermondenaar Frans Maes die als jonge knaap toe
trad tot de verzetsbeweging in Klein-Brabant en vier jaar
lang de ellende heeft gekend die nauwelijks met een pen
te beschrijven valt.
Met zwart-wit tekeningen,
hoe kan het ook anders,
maar ook met pastels ver
werkt Frans nog dagelijks
de gruwel van de koncen-
tratiekampen. Hij moet
dagelijks op een of andere
manier het oorlogsgeweld
van zich afduwen. Daarom
vertelt hij erover, tekent hij
koncentratiekampen en al
les wat ermee te maken
heeft of schrijft hij een ver
haal. Op die manier wil hij
zichzelf tot rust brengen.
Een noodzaak, zegt Frans
Maes die jarenlang de gids
van hoge bezoekers is ge
weest op het Fort van
Breendonk. Het kamp waar
zijn ellende is begonnen,
werd later zijn werkterrein.
Daar kon Frans Maes aan
de vele bezoekers van het
nationaal gedenkteken zijn
boodschap en de boodschap
van zijn vele vrienden uit
dragen: «laat dit nooit meer
gebeuren».
Die boodschap verkondigt
Frans Maes ook nu nog el
ke dag. Aan eenieder die
het horen wil en wie meer
belangstelling heeft kan
best bij hem terecht om te
vernemen waarom het niet
meer mag gebeuren. «Mil
joenen slachtoffers zijn er
gevallen, niet alleen solda
ten, maar ook zeer veel on-
schuldigen. De koncentra
tiekampen waren verfijnde
al moet men dat woord
tussen aanhalingstekens
plaatsen moordmachi
nes» zegt Frans Maes die
eraan toevoegt dat men
blijkbaar al dat geweld, die
gruwel en ellende allang
vergeten is, want sedert het
einde van die tweede we
reldoorlog hebben we toch
weeral 72 oorlogen en ge
wapende konflikten ge
kend waarbij 20 miljoen
mensen als slachtoffers zijn
gevallen. Het gebeurt dus
toch nog. Is dan al dat leed,
die pijn en vernedering
voor niets geweest? Het is
een vraag die Frans Maes
dagelijks bezig houdt.
Frustraties
Guy Van den Berghe die
rond de belevenissen van
gevangenen uit krijgsge
vangenissen een studie
maakt, stelt dat het inder
daad nog steeds pijn doet
en dat de titel die Frans
Maes aan zijn boek heeft
gegeven zeer toepasselijk
is. Frans Maes is voor hem
een van de velen die de kon-
Dendermonde. Naar de verhalen van Frans Maes werd aandachtig geluisterd (foto Piet
Hermans)
Zondag jl. organiseerde de leraarsvereniging van de Sint-Niklase muziekakademie i.s.m.
het stadsbestuur een aperitiefkoncert. Daar was heel wat belangstelling voor. Voor de
presentatie van de manifestatie stond Geert Braem in, die we fotografeerden in
gezelschap van voorzitter Bert Peeters van de leraarsvereniging. U krijgt verder een
impressie van een voordrachtluikje, met talenten Wouter Hessels en Fiüp Meersman
(foto's Iv)
centratiekampen heeft
doorstaan. Hij is ook een
van de overlevenden die
kan zeggen waarom het
nooit meer. oor log mag wor
den. Maar zoals velen heeft
Frans Maes ook te lang ge
zwegen over alles wat hem
is overkomen. Weliswaar
komen er nu meer en meer
boeken op de markt over de
koncentratiekampen en in
dat verband verwijzen we
naar «Onder Duitse Knoet»
dat door Staf Vivijs werd
geschreven en is uitgege
ven door uitgeverij De Cuy-
per in Dendermonde, maar
vaak stelt Guy Van den Ber
ghe vast dat deze boeken
zondigen aan de onbewuste
overdrijving. Er komen si
tuaties in voor die aan het
onmogelijke grenzen, het
onmogelijke zelfs over
schrijden. Precies omdat de
krijgsgevangenen geen en
kel besef hadden van tijd en
ruimte. Ook omdat ze met
heel wat frustraties door
het leven moeten, een pijn
waarmee deze ogenschijn
lijk gezonde mensen elke
dag hebben af te rekenen.
Tangzaam groeiprooes
Het boek is het resultaat
van een langzaam groeipro
oes, zegt Frans Maes. Twee
jaar geleden werd de eerste
kiem gelegd. Toen werd
hem gevraagd een postze
gel te ontwerpen. Maar de
tijd ontbrak en toen later er
een Prijs voor Jeugd en Ci
visme werd uitgeschreven
waaraan alle scholen van de
provincie Antwerpen mee
werkten, besloot Frans
Maes dat ook hij zijn steen
tje moest bijdragen om dit
initiatief te steunen. Hij
maakte een map met een
twintigtal tekeningen die
voor dat doel te koop werd
aangeboden. De map groei
de steeds mimr mm en om
dat Frans vond dat bij elke
tekening in feite ook een
verklaring hoorde, ont
stond de idee van het boek.
«Het werk heeft mij veel,
heel veel tijd gekost. Vooral
veel opzoekingswerk. Maar
het heeft me grote voldoe
ning geschonken» zegt
Frans Maes die in het kort
zijn leven uit de doeken
doet. «In 1940 werd ik sa
men met mijn vader sol
daat. Ik werd krijgsgevan
gen genomen en verbleef zo
tien maanden in Oost-Prui
sen. In 1941 sloot ik aan bij
de verzetsbeweging «De
Zwarte Hand» die in Klein-
Brabant aktief was. De
groep telde 11 leden die al
lemaal werden opgepakt.
Voor mezelf gebeurde dat
op 28 oktober 1941. Het
was het begin van een lange
lijdensweg die pas in 1946
zou eindigen. Achtereen
volgens kwam ik in Breen
donk, Mechelen, Antwer
pen, Vorst, Sint-Gillis en
Wuppertal terecht. Dan
kwam het lijstje van de
koncentratie kampen:
Esterwegen, Groes-Streh-
litz, Gross-Rosen, Maut
hausen, Bergen-Belsen om
die maar te noemen. Frans
Maes zegt ook dat de Zwar
te Hander's ook een proces
hebben gekregen, in twee
delen en dat is een grote
uitzondering in de geschie
denis. Onder de leden zijn
er een aantal tot viermaal
toe ter dood veroordèeld,
anderen werden vrijgespro
ken. Nog een eigenaardig
heid is dat alle Zwarte Han
der's samen in een konoen-
tratiekamp hebben ge-
Het overleven
Volgens Prana Maes is het
een raadsel dat hij levend is
teruggekomen Hij heeft
daar geen verklaring voor.
Het klinkt ook onwaar
schijnlijk als men hoort
welke ontberingen deze
mensen hebben doorstaan,
hoezeer ze werden gefol
terd, het weerloze slachtof
fer waren van beulen, ver
nederingen op alle gebied
hebben doorworsteld, af
grijselijk werden behan
deld in vele opzichten. «Ik
heb zelf kanibalisme ge
zien» zo getuigt Frans Maes
die zich nog goed herinnert
hoe het laatste jaar in het
koncentratiekamp is verlo
pen, hoe voortdurend met
deze wrakken van mensen
in open treinwagons van
hier naar daar werd gere
den; blijkbaar zonder be
paalde bestemming tenzij
de dood,
Op 16 april 1946 werd
Frans Maes in het kamp
van Bergen-Belsen bevrijd
door de Engelsen. Hij woog
nog 38 kilogram toen hij
weer thuiskwam. Een wan
delend geraamte dus. Dan
kwam de grote ontgooche
ling. De verzetsstrijders, de
jongens die hun leven veil
hadden gehad voor de vrij
heid van hun land en zijn
bewoners, werden niet eens
bekeken. Anderen bleken
het plots allemaal gedaan te
hebben en zij die terugkwa
men van de konoentratie-
kampen, waar ze elke dag
waren gekonfronteerd ge
weest met de asgrauwe
dood, zij werden met de vin
ger gewezen als naïevelin
gen. «Dat men in een derge
lijke situatie in opstand
komt, is begrijpelijk» zegt
Frans Maes bij wie ook de
haat en verbittering de bo
venhand nam. Maar die
haat en die verbittering
hebben de laatste tijd plaats
gemaakt voor vriendschap
en liefde. «Ik heb leren er
varen dat men met haat en
verbittering niets bereikt.
Met liefde en vriendsohap
daarentegen gaan de deu
ren wage wijd open. Ieder
een zou begrip en liefde
moeten opbrengen» aldus
Frans Maes die wel kan ver
geven, maar niet kan ver
geten. «Er zijn nog gere
geld de nachtmerries, de
vele slapeloze nachten die
ervoor zorgen dat men deze
periode in zijn leven nooit
zal vergeten. Ik speel zelfs
met de idee aan een boek te
beginnen over het leven van
een politiek gevangene na
de oorlog. Onze kinderen
dragen immers de gevolgen
van de lichamelijke en gees
telijke verwondingen die
wij hebben opgelopen» zegt
Frans Maes en hij verhaalt
de miserie die hij met zijn
kinderen heeft gekend.
«Deze gevolgen zullen aan
slepen tot in de zevende ge
neratie» bezweert hij ons en
hij knoopt daaraan vast:
Dergelijke dingen moeten
niet meer gebeuren. Elke
dag zou er een moeten zijn
van nog meer liefde en
vriendschap».
Dat is de boodschap die hij
in zijn boek heeft willen
vastleggen, een boodsohap
van begrip en vriendsohap
over de grenzen heen.
Dieps wonden
Dat het leven in het koncen
tratiekamp diepe wonden
heeft geslagen, is zonder
meer duidelijk. Frans Maes
verwijst naar zijn zwart-wit
tekeningen over de vele
plaatsen waar hij als poli
tiek gevangene heeft ver
toefd. Hij tekent de gruwe
len van dat verblijf, maar
heeft ook oog voor de fijne
details. Hij legt de vinger
diep in de wonde maar
brengt daarmee ook de
boodschap dat het anders
kan, al zullen wij dat toch
moeten bewijzen, elke dag
opnieuw.
Het boek «Het doet nog
pijn», waarin men naast
een aantal van deze teke
ningen, ook het levensver
haal van Frans Maes kan
lezen, is verkrijgbaar bij de
auteur en kost 700 fr.
Frans Maes woont aan de
Vlotgraslaan 26 te Dender
monde (052/22.30.46).
De bijna 21 jaar jonge, aan de Luiseekstraat in
Temse-Velle woonachtige Geert D'hollander, stads
beiaardier in Sint-Niklaas, wordt de nieuwe beiaar
dier van de stad Antwerpen. Hij volgt in die funktie
Jo Haazen op.
Geert is de zoon van Joe D'hollander, 62 jaar en
afkomstig van het Wase Sint-Pauwels. Jos was
eerder stadsbeiaardier van Sint-Niklaas en sedert
kort stadsbeiaardier van Gent. Het Land van Waas
zendt zijn zonen uit: Geert in Antwerpen, vader Jos
in Gent deuntjesbezorger.
Geert D'hollander, op 17-jarige leeftijd met grote
onderscheiding gediplomeerd aan de Mechelse
beiaardschool, heeft heel wat muzikale pijlen op z'n
boog. Toen hij zestien was won hij de befaamde
internationale beiaardierswedstrijd in 's Hertogen
bosch (Nederland) en de Gouden Beiaard van Henge
lo. In 1982 won hij de interpretatiewedstrijd Leon
Henry, in 1983 de Prosper Verheyden-interpretatie-
wedstrijd en in 1984 nog eens de Leon Henrywed-
strjjd.
Vader en zoon D'hollander kwamen vorig jaar in het
nieuws n.a.v. het pausbezoek aan ons land. Jos
D'hollander werd aangezocht om de op het vliegveld
van Sint-Denijs-Westrem uitgevoerde mis te kompo-
neren en zoon Geert bespeelde toen, in mei, de
reizende beiaard.
Begin vorig jaar lag Geert D'hollander aan de basis
van de opriohting van een nieuw Waas koor, De
Averulle. Dat kamerkoor kunt u volgende week
zondag aan het werk zien in de kollegekerk van
Sint-Niklaas, war de Sint-Niklase CVP-jongeren or-
ganistor zijn.
In 1984 nog ondernamen Jos en Geert samen een
konoerttournee in Amerika, waar vader Jos al eer
der te gast was.
(W.V.)
In het kader van Baasrode kermis wordt op initiatief
van dd N8B afdeling Baasrode in «De Vliet»,
Scheepswerfstraat te Baasrode een tentoonstelling
geo^ganizeerd met schilder- en tekenwerken van
Frans Maes. Men kan deze tentoonstelling bezoeken
op zaterdag 26 april van 14 u. tot 19 uur, op zondag
27 april van 10 u. tot 12 u. en van 14 u. tot 19 u., op
maandag 28 april van 14 u. tot 19 uur en woensdag
30 april van 14 u. tot 19 uur en op donderdag 1 mei
van 14 u. tot 19 uur.
Momenteel verblijven twee jongeren van de wereld
vermaarde groep Up With People in Stekene. Ma
rianne Ott uit Zwitserland en Bryan Carruth uit
Amerika (USA - Texas) verblijven er om de komst
van de groep voor te bereiden én om de Stekenaars
en Waaslanders warm te maken voor him optreden
van 27 maart in de Stekense sporthal.
Vorige week zaten deze en voor de aangename ken-
twee jongeren samen met nismaking. «Problemen
het 8tekense gemeentebe- hebben we hier nog niet
stuur en enkele mensen ontmoet: die worden binnen
van het Ruysscheveldekoor de kortste keren opgelost
en sportklub Nering door dankzij de voorbeeldige or-
Sport en Steun rond de ganisatie van het Ruys-
(per8>konferentietafel. Om soheveldekoor en Nering
de pers in te lichten over de door Sport en 8teun. We
komst van deze jongeren- hebben trouwens maar zei-
groep die reeds optrad in 42 den dergelijke hulp en bij-
landen én een wervelend, stand ontmoet», aldus een
kleurrijk en meeslepend to- duidelijk opgetogen Zwit-
taalspektakel brengt. serse.
Voorbeeldig Betere verstandhouding
Na een korte verwelkoming De Up With People-gedaoh-
door schepen Heyse hij te startte in 1965 en drie
meende dat de initiatiefne- jaar later was de groep een
mers én het gemeentebe- feit. Het werd een onafhan-
stuur éénzelfde streven kelijke organisatie met als
hadden, nl. Stekene in de basisidee de verstandhou-
kijkerplaatsen namende ding tussen de mensen in
twee leden afwisselend het de hand te werken, brug-
woord. Uiteraard in het En- gen te bouwen tussen ver
gels, dat de voertaal is bij schillende kuituren, men-
deze kosmopolitische groep sen dichter bij elkaar te
die 14 verschillende natio- brengen. De jongeren tus-
naliteiten herbergt. sen 18 en 27 jaar die voor
Up With People bestaat één jaar toetreden tot de
tegenwoordig uit zo'n 500 groep nemen deel aan
jongeren, verdeeld in 5 oen opvoedkundig pro-
groepen. Het is één van die gramma dat de geest ver
groepen die momenteel in rij kt en de persoonlijkheid
Weet-Vlaanderen rondtoert sterkt. Het is dus méér dan
met optredens in Brugge, alleen maar optreden: ze
Meulebeke, Kortrijk, Ware- reizen één Jaar samen en
gem enz. en ook in 8tekene! trachten zoveel mogelijk te
Het was voornamelijk Ma- leren over de landen die ze
rianne uit het Zwitserse Zu- bezoeken. Daarom luiste-
rich die de groep en het ren ze overal naar de plaat
optreden uit de doeken aelJJke problemen in ons
deed, nu en dan bijgetreden landje hebben ze héél wat
door haar Texasmse «kolle- moeilijkheden met de kom-
ga» Bryan. Ze dankte trou- munautaire tegenstellinge-
wens uitvoerig voor het n' en trachten ze de
warme onthaal in Stekene plaatselijke kuituur te le
ren kennen. De leefgewoon
ten worden bestudeerd en
de ervaringen worden uit
gewisseld.
Meeslepende show
Maar voor de buitenwereld
brengen de jongeren van
Up With People een werve
lende, niet te evenaren to
taalshow: fris, speels, stijl
vol, afwisselend...
Het is een spektakel dat el
ke leeftijd aanspreekt met
muziek, zang en dans uit de
jaren twintig tot nu: nostal
gie, rook and roll, beat, jive,
ballade enz... Liederen en
dansen uit Rusland tot Ja
pan, China en Mexiko en dit
alles overgoten met schit
terende licht- en kleurenef-
fekten. Nu en dan dansen
de Up With People-jongeren
de zaal in om het publiek in
him levensvreugde te laten
delen. Kortom: het geheel
steekt knap in elkaar dank
zij een voortreffelijke en
strenge regie die alles vlot
in elkaar laat vloeien.
Het is dus een show die
eenieder kan bekoren, met
steevast een optimistische
ondertoon waarbij zowel
akteurs als de toesohou-
wers zich goedvoelen. «Po
sitief, zonder de ogen te
sluiten voor de problemen
en moeilijkheden van deze
depressieve wereld», aldus
de twee in Stekene aanwezi
ge jongeren, die de promo
tie verzorgen voor de
groep.
De show wordt in Stekene
gebracht in de gemeentelij
ke sporthal op donderdag
27 maart vanaf 20 u. Op
een podium van zo'n 120
m2 en gedurende een drie
tal uren.
Gaatfamiliee
Kaarten voor de show van
27 maart dit optreden is
uniek voor dit deel van ons
landje zijn te koop aan
400 ft- bil A. Feusels. Polen
laan 2 te Stekene (tel. 03-
779.77.90); bij Luc Van
Hoye, Dorpsstraat 17 te
Stekene (tel. 03-779.80.08);
bij Carolientje, Statiestraat
86 te Kemzeke (tel. 03-
779.70.94); bij Mark Van
den Heynde, Brugse Heir-
weg te Klein-Sinaai («Het
Winkeltje», tel. 091-
46.98.20) en bij Het Volk,
Nieuwstraat 14 te Sint-Ni
klaas (tel. 03-776.75.73).
Vanaf minstens twintig
stuks kosten kaarten 350
fr, voor honderd stuks
slechts 300 fr.
Zoals geweten verblijven de
jongeren van Up With
People bij gastfamilies. Ge
ïnteresseerde gezinnen kun
nen zich nog steeds opge
ven om één of twee jonge
lingen gedurende hun ver
blijf in Stekene op te nemen
vanaf woensdag 26 maart,
gedurende twee nachten.
Als dank ontvangen de
gastfamilies trouwens twee
gratié inkomkaarten voor
de show. Gastfamilies kun
nen terecht bij Tonny De
Ruysscher, Pauwel Hauwe
plein 1 te Stekene (tel. 03-
779.84.06); Guido Heir-
man, Dorpsstraat 97 in Ste
kene (tel. 03-779.73.90);
Yolande Reulens, Molen
bergstraat 73 in Stekene
(tél. 03-779.89.06); Hubert
De Roos, Kruisstraat 176 in
Belsele-Puivelde (tel. 03-
772.41.08) en Omer De
Vleessohouwer, B. Van
Bocklastraat 23 in Klein-
Sinaai (tel. 091-46.91.68).
M.G.
