Deken O. Van den Bergh:
ik keer beslist terug,
want ik wens in Lebbeke
te worden begraven
Omer Van den Bergh: een portret
Afscheidsviering
De Voorpost - 6.6.1986 - 9
Kontestatie was er enige
tijd geleden wel van de kant
van de oud-strijders-vereni
gingen die jouw weigering
bij begrafenissen het Bel-
Omer Van den Bergh werd op 11 maart 1908 te
Kieldrecht geboren. Een kind van de Polders dus.
Enig kind bovendien. Vader, aanvankelijk landbou
wer, specialiseerde zich achteraf in de fruitteelt.
Vader, vertrouwde Z.E.H. deken Van den Bergh ons
tijdens een gesprek bij de viering van zijn gouden
priesterjubileum toe, was streng maar eerlijk. Moe
der daarentegen was vol goedheid, maar kon op
haar eigen manier, zo pittig uit de hoek komen dat
je je afvroeg: Waar haalt ze het? Daarnaast was ze
een en al gemoedelijkheid en streefde ze ernaar de
rust in het gezin te bewaren.
School liep Omer Van den Bergh allereerst in de
kleuterschool te Kieldrecht. Als knaap van zeven
kwam hij in de plaatselijke gemeenteschool terecht.
Aan het St.-Jozefsinstituut te St.-Niklaas volgde hij
twee jaar de lessen. Zijn humaniorastudies deed hij
ook in de Wase hoofdstad. Aan het Klein Seminarie
dat later, in 1950, met het St.-Jozefsinstiuut fusio
neerde.
De priesterroeping manifesteerde zich vrij vroeg bij
Omer Van den Bergh Reeds op de gemeentelijke
lagere sohool had de idee priester te worden zich in
Het lijdt geen twijfel: Z.E.H. Deken Omer Van den Bergh gaat met pensioen en
verlaat Lebbeke, hoewel hij de komende weken wellicht nog vaak de O.-L.-
Vrouwparochie als pendelaar zal aandoen. Vorige week donderdag werd hij
door het bisdom Gent immers niet alleen benoemd tot direkteur van de
vestiging van de Zusters van de H. Vincentius te Wichelen, maar werd hij
tegelijk ook aangesteld als dienstdoend pastoor van de Lebbeekse O.-L.-
Vrouwparochie. Tijdelijk althans.
Toen we hem vorige zaterdagnamiddag gingen opzoeken voor een af scheids
babbel was best te merken dat de bewoners van de dekenij aan verhuizen toe
waren. Van de rust en voornaamheid die de ontvangkamer je weet wel:
binnen en Hnn meteen rechts anders uitstraalt, was nu geen sprake meer.
De kamer bood nu een «ingepakte» aanblik. De geschenken die hem tijdens
zijn afscheidsviering overhandigd werden, lieten echter nog voldoende ruim-
vrij voor een paar zitten en een tafel waarop de cassetterecorder volgend
gesprek registreerde.
Afscheid nemen doet pijn,
wordt vaak beweerd. Er
vaar je dat nu ook?
Vanzelfsprekend. Een plek
waar je ruim 23 jaar ge-
"i en gewerkt hebt, zeg
je niet onverschillig vaar
wel. Hoewel dat gevoelen
van pijn enigszins getem
perd wordt. Je mag immers
niet uit het oog verhezen
dat ik nu al aan mijn vijfde
verhuis toe ben.
Je bent er dus ergens ge
wend aangeraakt
Let wel, afscheid nemen
blijft afscheid nemen. Het is
me in mijn leven echter va
ker overkomen. Hoewel ik
nu een zeer lange periode
van een verblijf op één
plaats afsluit. Ik heb op
mijn vorige posten nooit
langer dan tien jaar verble
ven. In Lebbeke heb ik er
echter 23 jaar en twee
maanden opzitten. Na zo'n
tijdspanne moet je veel los
laten waaraan je gehecht
bent. Het kerkgebouw bvb.
waaraan zoveel werk ver
richt werd. O.-L.-Vrouw
ook aan wie zoveel eer be
wezen werd; zowel via de
Mariale feesten als via de
dagdagelijkse viering, jaar
in, jaar uit. Dat alles schud
je niet van je af als een los
kleed..
Tijdens je homilie gisteren
heb je gezegd dat jij de laat
ste priester bent van de wij
ding 1933 die nog niet met
pensioen is?
Inderdaad. In 1933 werden
we met z'n drieëndertigen
tot priester gewijd. Makke
lijk te onthouden. De voor
laatste van die lichting die
met pensioen ging, deed
dat in februari 1984. Ik heb
er nog twee jaar en drie
maanden aan toegevoegd.
Als laatste van de groep
mag ik dus niet alleen te
vreden zijn ik dank God
daar trouwens voor maar
zou je ook kunnen zeggen
dat de tijd om te gaan rijp
is. Martens en zijn inleve
ringen boezemen me geen
schrik in. Hij heeft de pen
sioengerechtigde leeftijd
voor de vrouwen wel opge
trokken tot 65, maar voor
aleer hij mijn leeftijd via
bepaalde maatregelen zal
bereiken, zal er nog veel
water naar zee lopen.
Werd de taak de laatste ja
ren te zwaar?
Helemaal niet. Ik heb ech
ter wel nog een paar zware
weken voor de boeg. Vorige
week donderdag ben ik nl.
niet alleen benoemd tot di
rekteur van de Zusters van
de H. Vincentius te Wiche
len, maar ben ik terzelfder-
tijd aangesteld als dienst
doend pastoor van de Leb
beekse O.-L.-Vrouw-paro-
chie. Wat inhoudt dat ik
nog diensten zal verzorgen,
kortom de taak van elke
andere pastoor zal ver
vullen.
De oorzaak? Deze parochie
wordt bediend door één on
derpastoor, E.H. Vermeir,
en één zondagsonderpas
toor, E.H. Verhasselt.
Laatstgenoemde studeert
echter nog. Filosofie. In
Leuven. Zit dus momenteel
volop in de blok- en eksa-
menperiode en kan onmo
gelijk E.H. Vermeir hulp
bieden. Om die leemte aan
te vullen heeft het bisdom
me nog als dienstdoend
pastoor benoemd. Tot de
nieuwe deken aangesteld
wordt vanzelfsprekend. Al
bij al bedraagt de afstand
Wichelen-Lebbeke overi
gens amper 14 km...
Wat die aanstelling betreft
werd nog geen datum
bepaald?
Neen. Ik vermoed dat men
daarover in de Raad reeds
gepraat heeft, maar er is
nog geen beslissing geval
len. Zeker is alleszins dat
Lebbeke dekenij blijft. Hoe
wel velen dat reeds anders
gezien en gezegd hebben.
Je hebt gisteren je dankmis
besloten met de uitvoering
van drie strofen van «Rijs
Maria», waar oorspronke
lijk voorzien was «Lieve
Vrouw van ons Land» te
zingen. Had die wijziging
een speciale reden?
«Rijs Maria» is het lied dat
Lebbeke en de Lebbeke-
naars ingebakken zit. Om
trent een aantal teksten van
de eucharistieviering had
men mij geraadpleegd,
maar over de zang niet. Ik
heb echter wel gevraagd
«Rijs Maria» in te lassen,
dat is immers het lied dat de
Lebbekenaars wensen.
Ik had er trouwens graag
nog een ander Marialied
aan toegevoegd, had men
mij de keuze gelaten. «Ma
ria, Troosteres der bedruk
ten», nl., maar de meisjes
van de Vrije Basisschool
hebben dat gisteravond dan
gezongen. Daar was ik zeer
blij om. Ik lag immers mee
aan het ontstaan van dat
lied. «Maria, Troosteres der
bedrukten» werd èn ge
componeerd èn van een
tekst voorzien door Juf. Bu
rijn uit Tongeren. Zij kwam
enige keren op bezoek en
komponeerde het lied in de
loop van de maand maart
hem gevormd. Zijn klasgenoten beweerden toen al:
Die gaat de soutane aantrekken. Toen hij de beslis
sing aan zijn ouders meedeelde hij was toch enig
kind stelden die niet de minste problemen.
De eerste twee jaren van zijn priesterstudie deed O.
Van den Bergh ook al te St.-Niklaas. Daar kwam
toen overigens iedereen uit het bisdom Gent die
priester wilde worden, terecht. Achteraf volgde hij
nog drie jaren Groot-Seminarie te Gent. Op 10 juni
1933 werd hij door Mgr. Coppieters, toenmalig
bisschop van Gent, tot priester gewijd.
In het onderwijs kwam O. Van den Bergh nooit
terecht. Hij trad meteen in parohciedienst. Aller
eerst belandde hij in Lembeke, een gemeente in de
buurt van Eeklo. Na een verblijf van drie jaar aldaar,
kwam hij voor een periode van haast tien jaar in
Eksaarde terecht. Achteraf deed O. Van den Berghe
acht jaar dienst als onderpastoor in de hoofdparo
chie van Hamme. Vervolgens werd hij tot pastoor
benoemd te Elversele. Negen jaar verbleef hij daar.
In 1963 volgde hij te Lebbeke pastoor Goethals op.
Tot deken werd hij benoemd op 1 januari 1969. (pvr)
1983, dus net voor de Jubi
leumfeesten.
In Hamme, vernamen we
gisteren tijdens de af
scheidsviering, van E.H.
Vermeir, waar je een tijd
lang onderpastoor was,
noemde men je «de fu
sten»?
Dat beweert de h. Vermeir.
Twee Hammenaars die in
zaal Ons Huis aanwezig war
ren, hebben me echter ver
klaard nooit die bijnaam te
hebben gehoord. Ikzelf
trouwens heb gisteren van
gisch volkslied te laten uit
voeren, geenszins appre
ciëren...
Die toestand bekijk ik zo:
Het kerkgebouw is er voor
de beoefening van de ere
dienst, geenszins om een of
andere manifestatie op te
zetten. Let wel, we respek-
teren de nationale liederen.
Ze worden trouwens uitge
voerd tijdens de nationale
die «zjusten» voor het eerst
gehoord.
Welke zijn de hoogtepunten
uit je apostolaat hier in
Lebbeke?
Vanzelfsprekend de Maria-
feesten in 1983. Anderzijds
heb ik ook steeds veel tijd
besteed aan de jonge trou
wers.
Waarom?
Zo'n belangrijk moment in
hun leven! Bovendien
houdt dat gesprek voor de
meesten het enig bezoek
aan de pastorij in.
In sommige gezinnen zie je
toch pijnlijke toestanden.
Wanneer iemand aan het
voorkomen dan dergelijke
situaties wat moet doen,
dan zijn wij het toch?
Het onderhoud met de jon
ge trouwers is dan ook niet
alleen godsdienstig van
aard, maar ook moreel ge
richt. Niets wordt verzwe
gen. Ik meen zelfs dat ik
tijdens dat gesprek zaken
behandel waarover weinig
gesproken wordt. Ik spreek
dus duidelijk over het hu-
welijkswerk: de belevenis
van het huwelijk als gave
aan mekaar. Wanneer de
partners zich aan elkaar
geven moet ook de taal van
het hart spreken. En mo
gen het niet uitsluitend
twee lichamen zijn, die me
kaar om het genot zoeken.
Let wel, dat genoegen mag
er ook zijn, nietwaar.
Dergelijke dingen worden
tijdens het gesprek behan
deld. Ik besteed daar ruim
de tijd aan, ervaar boven
dien dat er geluisterd
wordt. Van enige kontesta
tie op dat vlak is geen
sprake.
Alle niet-liturgische gezan
gen in een kerk schaden de
godsdienstigheid. Ik heb
laatst nog een schrijven
ontvangen van het Natio
naal Bestuur van de Vetera
nen van Leopold IE, die
mijn houding karakteri
seerde als «niet verant
woord». Ik heb die mensen
gewoon een kopij gestuurd
van een bladzijde uit een
boekje dat op 1 januari door
het Bisdom Gent uitgege
ven werd en een concilie
tekst bevat.
Daarin wordt gevraagd dat
alle begrafenissen eenzelf
de verloop zouden kennen.
Geen uitzonderingen dus.
Rekening moet wel worden
gehouden met de extra-ge-,
plogenheden bij een begra
fenis van wereldlijke en
kerkelijke hoogwaardig
heidsbekleders.
Wie kan het een priester
kwalijk nemen dat hij de
onderrichtingen van het
bisdom volgt?
Niemand hoeft dus te ko
men pronken in het kerk
gebouw. Daar telt immers
het gebed en bvb. niet een of
andere operas tem.
Vreemd vind ik ook dat de
bewuste vereniging uitslui
tend om de uitvoering van
het volkslied vraagt wan
neer één van haar leden be
graven wordt. Er zijn toch
Lebbekenaars, oud-strij-
dere 40-45, die geen lid zijn
van die vereniging? Moeten
zij dan minder eer toegewe
zen krijgen?
Ik heb ze trouwens onlangs
nog opmerkzaam gemaakt
op het feit dat ze tijdens de
konsekratie, toch het be
langrijkste moment van de
mis, hun vaandels naar het
altaar toe moeten buigen.
Dat gebeurde niet altijd.
Maar kom, de jongste keer
is dat vlot verlopen.
Feit is ook nog dat wanneer
ik de Brabangonne in de
kerk laat uitvoeren, sommi
gen ontstemd zijn. Laat ik
de Vlaamse Leeuw uitvoe
ren, dan laten anderen hun
hp hangen. Daar waar de
kerk een gebouw is van
eenheid.
Dat zijn de dingen die daar
omtrent in mij leven.
Je zei gisteren dat je na je
overlijden hier in Lebbeke
begraven wil worden.
Houdt die wens een sympa
thiebetuiging in aan het
adres van de Lebbekenaars?
Die wens is een uiting van
mijn binding met de O.L.
Vrouwkerk. Ik wens dat
mijn begrafenisdienst hier
doorgaat. Aan de gemeente
heb ik dan ook gevraagd
dat ze mij een plaatsje wilde
voorbehouden op het ge
meentelijk kerkhof. Daar
voor is gezorgd.
Je verblijft nu meer dan 23
Vorige week vrijdagavond nam de Lebbeekse O.L.
Vrouwparochie afscheid van pastoor-deken Omer
Van den Bergh. Ruim drieëntwintig jaar was
Z.E.H. Van den Bergh aktief als pastoor van de
parochie. Sinds 1 januari 1969 was hij bovendien
deken van de parochies O.L.Vrouw, H. Kruis,
Heizijde, Wieze, Denderbelle, Buggenhout-Cen-
trum, Opstal en Opdorp, maar nu gaat de deken
met pensioen.
Het afscheid werd ingezet
met een eucharistieviering
in de dekanale O.-L.-
Vrouwkerk, viering voor
gegaan door de deken zelf
en de E.fl.H.H. A. Vermeir
en L. Verhasselt. Het kerk
koor luisterde de dankmis
op.
Tijdens zijn homilie bena
drukte de afscheidnemende
deken dat hij zijn aposto-
laatswerk, noch de gemeen
te Lebbeke moe is, maar dat
er voor iedereen een tijd is
van komen en gaan. Hij
richtte zich geruime tijd tot
de jeugd en bezwoer de jon
geren zich te verdiepen,
zich te bezinnen en zich te
geven en drukte daarnaast
de hoop uit dat iedereen,
vertrouwend op Maria, één
zou worden in Christus.
De dankmis werd besloten
met de uitvoering van drie
strofen van het bekende
Lebbeekse Marialied «Rijs
Maria».
In zaal Ons Huis trad on
derpastoor E.H. Vermeir
als ceremoniemeester op.
Hij herinnerde er als gebo
ren en getogen Hamme-
naar aan, dat de Lebbeekse
deken, toen hij nog onder
pastoor in Hamme was, de
bijnaam kreeg van de «^jus-
ten», een betiteling die hem
drie facetten in de persoon
lijkheid van Omer Van den
Berg reveleerde: zijn stre
ven naar perfectionisme ge
paard gaand met een veelei
sendheid voor zichzelf, zijn
zin voor het eerlijke en zijn
hekel aan wie vals speelt en
zijn respekt tenslotte voor
het voorgeschrevene, voor
de wetten.
Jozef Keppens, voorzitter
van de kerkraad, schetste
de levensloop van Omer
Van den Bergh en belichtte
zowel zijn priesterlijke taak
als deze van beheerder en
organisator. Citeerde in dat
verband de uitbouw van de
parochie, de bijzondere
zorg voor de liturgie, de
verfraaiing van de kerk en
de viering, in 1983, van het
875-jarig bestaan van de
parochie, met als hoogte
punten de Mariale studie
dag en het massaspel «Het
Stenen wonder van Liet-
beka».
De voorzitter herinnerde
ook aan het gouden pries
terjubileum van Z.E.H. Van
den Bergh en aan diens in
stallatie tot ereburger van
de gemeente Lebbeke. Na
mens de gemeentelijke
overheid voerde Burge
meester Frans Moeyersoon
het woord. Ook hij beklem
toonde de realisaties van de
afscheidnemende deken en
zei o.a. ook dat het dossier
omtrent de schildering van
het kerkinterieur haast van
de baan is.
Als geschenk mocht de de
ken van de gemeente een
schilderij van de hand van
die andere Lebbeekse ere
burger, Juul Keppens, in-
ontvangst nemen. Namens
de parochiale verenigingen
hield Mevr. Bogman-De
Baes een toespraak. Zij be
nadrukte dat met het ver
trek van deken Van den
Bergh een stuk geschiede
nis van de O.L. Vrouwparo
chie afgesloten wordt, stip
te op haar beurt de verdien
sten van de deken aan en
betrok ook de juffrouwen
Mathilde en Emilienne, zijn
huishoudsters, in de hulde.
In zijn dankwoord ver
heugde deken Van den
Bergh zich over de talrijke
aanwezigheid, bedankte hij
iedereen, kondigde aan dat
Lebbeke dekenij blijft en zei
dat hij bij zijn overlijden in
Lebbeke begraven wenste te
worden.
Al, voegde hij er meteen
aan toe, wil ik dat ogenblik
zo lang mogelijk uitstellen.
Aan het eind van zijn toe
spraak kreeg de deken een
staande ovatie toegestuurd.
Vermelden we nog dat de
afscheidsviering opgeluis
terd werd door een optre
den van de leerlingen van
de VBS, dc Koninklijke
Harmonie St.-Cecilia voor
de muzikale noot zorgde en
de gemeente een receptie
aanbood.
(pvr)
jaar in Lebbeke. Welk beeld
heb je je in die tijd van de
doorsnee Lebbekenaar
gevormd?
Een moeilijke vraag ver
mits ik in mijn antwoord
onvermijdelijk «beeldhou
wer» moet zijn. Een Lebbe
kenaar? Hij is spontaan,
impulsief ook, zet zich
sterk af. Die vorm van kon
testatie houdt hij echter
niet lang aan. Hij vergeet
vlug...
Daarnaast is de Lebbeke
naar rechtschapen van ge
moed. Tafelspringers,
oneerlijke mensen dus
vind je echter overal. Dus
ook te Lebbeke.
Het pastoor-deken zijn
houdt ook voor een deel een
openbare taak in. Ik denk
o.a. aan de kontakten met
het gemeentebestuur. Zijn
je kontakten op dat vlak
steeds vlot verlopen?
Die zijn altijd in een goeie
verhouding verlopen. Het
komt daarbij vanzelfspre
kend soms tot een konfron-
tatie van standpunten,
maar dat gebeurt dan
meestal van de ene admini
stratie tot de andere.
Er is wel het feit dat de
jongste jaren vanuit een be
paalde hoek stemmen op
gaan om bvb. de kerkreke
ningen scherper in het oog
te houden?
De politici doen hun werk
maar. Wat betekent dat ook
de oppositie haar werk ver
richt. Uit die hoek wordt de
kerkfabriek dat volg ik
via de pers wel eens aan
gewreven geen uitleg te
verschaffen. Maar eigenlijk
heb ik nog nooit iemand
weten aankloppen die om
informatie vraagt.
Men verwacht ongetwijfeld
dat je die informatie spon
taan zou verstrekken?
Uitleg moet worden ver
schaft op konkrete punten.
Alle punten van een begro
ting overlopen zou m.i. tijd
verhes inhouden.
Als deken stond je aan het
hoofd van acht parochies.
Hoe verliep de samenwer
king onderling?
Het dekanaat houdt hoofd
zakelijk een koördinerende
taak in, zowel op het mate
riële als op het spirituele
vlak.
Het kerkgebouw verkeert
binnen in op bepaalde plaat
sen in een erbarmelijke
staat. Het dossier van de
schilderwerken zou nu
klaar zijn?
Inderdaad, was de 1 andsbe
groting reeds goedge
keurd, de werken zouden
reeds zijn aangevat. Alles is
in orde. Het komt er nu
enkel nog op aan ingescho
ven te worden in de «voorlo
pige twaalfden».
Zijn er naar jouw mening
nog andere werken noodza
kelijk aan uitvoering toe?
Voor het ogenblik zie ik er
geen. Alles heeft praktisch
zijn beurt gehad. Vanzelf
sprekend is er het feit dat
alles wat nieuw is, ook be
gint te slijten.
Je vertrekt nu naar Wiche
len. Hoe ziet je taak er daar
uit?
Ik zal er de geestelijke bege
leiding van negen zusters
en een twintigtal bejaarden
voor mijn rekening nemen.
Pierre Van Rossem
Lebbeke. Deken Van den Bergh werd ontvangen op het gemeentehuis (G. Breclcx)
