Tweede Internationale Muziekdagen Oude Muziek Dendermonde:
meer dan een inhoudelijk sukses!
Koncerten oude muziek door Carien
Verhenneman, Con Bassone en Pandora
Kursisten studeren en
Referaten
koncerteren
De Voorpost - 22.8.1986 - 13
De zomer is bij uitstek de periode waarin niet alleen
de zonnekloppers hun dagdagelijkse portie vitami
nes opdoen; het is ook de periode waarin op muzi
kaal gebied de Jongeren, de kenners en de liefheb
bers hun portie festivalmuzlek vergaren. Het is de
periode van «Jazz» Dendermonde, rook Torhout-
Werohter, Peer, Sfinks, Oostende, Dranouter. Maar
het is ook de tijd dat in Europa de jongeren, die
zweren bij «oude muziek», hun trektooht beginnen;
Brugge, Inssbrüok, Utreoht en sinds vorig jaar Den
dermonde. Hier geen duizenden in T-shirt en jeans
die passief ondergaan, maar enkele tientallen die, in
T-shirt en Jeans, proberen hun gedurende jaren
vergaarde passieve en aktieve muziekkennis te toet
sen aan de uitvoeringspraktijk van een bepaalde
stijlperiode.
Dendermonde, zeg maar Luk Van den Broeok, dat
voor de tweede keer een dergelijke interpretatiekur-
sus inriom, mag zich nu reeds verheugen in een
voor dit genre meer dan bevredigende belangstel
ling.
Hoewel het voor velen waarschijnlijk onopgemerkt
zal zijn gebleven, bruiste Dendermonde vorige week
van de oude muziek. Niet minder dan dertig deelne
mers volgden een kursus muziekinterpretatie, er
waren een vijftal referaten of lezingen; er was een
orgeltrip die ons naar vijf interessante Van
Peteghemorgels voerde; er waren twee beiaardreoi-
tals, iets wat we zelfs in het Brugse festival niet te
horen krijgen, en er waren de konoerten met oude
muziek waarvoor de B.R.T.-radio integrale opna
men maakte. Een programma dat zo gekondenseerd
is, dat zelfs een Johan Huys even op adem (slaap,
zeg maar) moest komen!
Dat in een dergelijk programma het inhoudelijk
aspekt primeert op de publieke interesse ervoor, is
begrijpelijk. Toch hoorden we meer dan eens meer
Hollands of Frans of zelfs Pools praten dan Deire-
mons... Hoe luiden die spreekwoorden ook weer
over de parels en over de sant? De mooiste blijk van
waardering voor dit initiatief komt trouwens uit het
enbryonale centrum van de oude muziek, de heer
Robreoht De witte en zijn Intentationale Muziekda
gen te Brugge, die volkomen ten onrechte trou
wens in Dendermonde een «konkurrent» ziet.
Deze Muziekdagen werden feestelijk ingeluid door
een mooi beiaardrecital door stadsbeiaardier Pierre
De Smedt, die trouwens ook vorige zondag nog een
fel gesmaakt recital ten beste gaf, en door een
openingsplechtigheid op het Dendermondse Stad
huis. Kursisten, kursusleiders en organisatoren
werden er door schepen van kuituur Hubert Maes
verwelkomd met toespraak, waarin hij de lof zong
van zijn Ros Beiaards tad, en met een gelegenheids-
dronk.
In Vlaanderen worden organisaties als deze ook
altijd afgesloten met een korte plechtigheid, ge
volgd door een drankje en een hapje. Deze slotplech-
tigheid had plaats in de gebouwen van het Rijksin-
teraaat, waar direktrioe mevrouw L. De Stobbeleir
acht dagen lang de gewaardeerde gastvrouw was
geweest voor deelnemers en kursusleiders. Natuur
lijk verdiende woorden van lof en dank voor de
gastvrouw, de «lesgevers», de deelnemers aan de
kursus en de organisatoren.
Luk Van den Broeck en zijn ploeg entoasiaste mede
werkers kunnen het de volgende dagen echter niet
rustig aan doen: de konoerten in het kader van het
Festival van Vlaanderen staan voor de deur en de
laatste voorbereidingen hiervoor vergen nog veel
werk en inzet!
L.
Een Internationale Zomerkursus Oude Muziek zon
der konoerten waarin deze muziek centraal staat,
kan uiteraard niet. Dat men voor deze konoerten
beroep doet op solisten en ensembles, waarin de
kursusleiders aktief zijn, ligt voor de hand. Van
daar een klaveoimbelrecital door Carien Verhenne
man, en konoerten door Con Bassone en Pandora.
De belangstelling voor deze koncerten (ook van
BRT-zijde) was vrij groot en het publiek kreeg
kwaliteit voor zijn geld.
Fro berger, Coupe rin en de zonen van Bach Carien
Verhenneman
Kursusleidster klavecimbel Carien Verhenneman is
een veel gevraagde continuo-speelster, soliste en
lerares aan het 8tedelijk Muziekconservatorium te
Brugge en het Koninklijk Muziekconservatorium te
Gent.
Vorige week donderdag opende zij de mini-serie
koncerten met oude muziek met een programma dat
volledig gewijd was aan het werk van J.J. Frober-
ger, Fr. Coupe rin Ge Grand) en de drie bekendste
zonen van Johann Sebastian Bach (Carl Philipp
Emanuel, Wilhelm Friedemann en Johann Chris
tian).
Van het 30-tal suites die Froberger (1616-1007)
komponeerde, speelde Verhenneman het nummer II
uit 1649. Van de ca 240 klaveoimbelwerken die
Couperin samenbraoht in vier bundels «Pièoes de
clavecin» stond de «Douzième Ordre» (met 8 num
mertjes) op het programma. En dan de zonen Bach;
C.Ph.E, met vier komposities («Zwo abweohselende
Menuetten», «Fantasia in Bes», «Sei Sonatine nuove»
en de «Württemberg Sonata nr, 0 in b»); W.Fr. met
de «Sonate nr. 9 in F» en J.Chr. met de «Sonate in o».
Wij verkozen de Baoh- en Frobergervertolkingen
boven Couperin, die ons een ietsje te weinig speels
en geraffineerd-Frans overkwam. Toch straalde
haar vertolking een inventieve benadering van de
partituur uit met oog voor detail en een ekspressieve
frazering.
Muziek uit handschriften of eerste drukken van het
Brusselse Conservatorium Con Bassone
Tijdens de kerstperiode van 1980 was iri het Dender
mondse Begijnhofkerkje het ensemble «Kwintet der
Jakobijnen» te gast als vervanger voor Pandora.
Violist Daniël Spektor is nu kursusleider viool
tijdens deze kursus; Piet Strijkers is een veelge
vraagd gambietFluitist Patrick Beuckels, hoboist
Marcel Ponseele en klavecinist Guy Penson zijn
gerenommeerde musioi geworden en zij zijn de kern
van het huidige Con Bassone geworden, dat vorige
zondag optrad, ook nu weer in de Begijnhofkerk.
Ze 8peelden een programma dat bijna geheel samen
gesteld was uit handschriften of eerste drukken die
zich in de bibliotheek van het Koninklijk Muziek
conservatorium te Brussel bevinden: Muziek van
G.H. Stölzel, F.J. Haydn, K.H. Graun, J.B. de
Boismortier (ter vervanging van een Kwartet van
J.Fr. Fasch), A. Vivaldi, G.Ph. Telemann, E.W.
Wolff en J.Fr. Fasch. Het ensemble bestaat uit
Patrick Beuckels (traverso en blokfluit), Maroel
Ponseele (hobo), Ghislaine Wauters (viool), Mare
Minkowski (fagot), Claude Maury (hoorn) en Guy
Penso (klavecimbel). De steeds verschillende bezet
ting zorgde voor een telkens andere sonoriteit, die
in de kleine ruimte van de Begijnhofkerk prachtig
klonk. Con Bassone bewees nog maar eens dat
historisohe instrumenten een veel rijker klankpalet
kunnen produceren en dat een gave techniek heel-
wat kleine onvolkomenheden kunnen doen verge
ten! Het heeft geen zin ieder werkje afzonderlijk te
gaan vernoemen; het geheel straalde een intieme
schoonheid uit zodat dit koncert uitgroeide tot een
heerlijke belevenis!
Vrolijke Duitse en Franse liederen (1574) van ten-
dal Pandora
Het konoert, door Pandora verzorgd in het Dender
mondse stadhuis vorige zondag, werd evenals dat
van Con Bassone daags voordien door een ploeg
van BRT-3 ingeblikt voor latere uitzending tijdens
een Muscia Antiqua op woensdagavond.
Het ensemble Pandora, in 1981 nog laureaat te
Brugge in de wedstrijd voor oude muziek, onder
ging de laatste vijf jaar nogal wat wijzigingen: niet
alleen de samenstelling veranderde, ook inhoudelijk
kwamen er wijzigingen. Zo besteedt het gezelschap
de laatste tijd meer en meer aandacht aan vokale
komposities, waar vroeger de klemtoon overwegend
op het instrumentale vlak lag. Bewijs hiervoor o.a.
him optreden vorige maandag, waar ze een 20-tal
Duitse en Franse liederen van Utendal uitvoerden,
afgewisseld met een drietal instrumentale komposi
ties. Het werk van Utendal omvat psalmen, motet
ten, responsoria en ook wereldlijke komposities. Tot
het laatste genro mogen de «Froeliche newe Teut-
sohe und Frantzoesiche Lieder» uit 1574 gerekend
worden. In de ook dit Jaar weer fraai verzorgde
brochure lezen we over het karakter van deze Duitse
liederen en Franse chansons: «De tekst staat nu
oentraal, hij is de stuwende drijfkracht die de ma
nier van aanwenden van de muzikale middelen
keuze van de modus, bezetting, vorm, melodie,
harmonie, ritme, stemvoering van de eerste tot de
laatste maat dikteert.» En deze teksten zijn vrij
gevarieerd: de Duitse poëtisch vaak van bedenkelijk
allooi, de Franse literair van een hoogstaander
gehalte (o.m. met verzen van Ronsard, verfijnde
liefdeslyriek).
Alle aandacht ging tijdens dit koncert uiteraard uit
naar de vokalisten: sopraan Sylvia Broeckaert en
tenor Ludwig Van Gijsegem. Er werd gezongen met
een bewonderenswaardig stijlgevoel voor deze re-
naissance-kompo8ities: stilistisch-interpretatief be
slist topniveau. Ook diktie (de liederen werden in
het Frans en Duits van die tijd vertolkt) was uitste
kend. Toch één bedenking: Van Gijsegem zong soms
zó stil dat een deel van het publiek wel eens wat zal
ontgaan zijn.
De instrumentale begeleiding was knap en rijk
gevarieerd: blokfluiten en kromhoorns in alle moge
lijke vormen en toonhoogten, traverso, luit, cyter,
vialo da braochio, vedel en viola da gamba. De zuiver
instrumentale nummers («Neue artige und liebliche
T&nze» van de 16de eeuwse Valentin Hausmann,
«Spanyöler Tanz» van Hans Weck en «Canzona»
van de Vlaming Heinrich Isaac, een der belangrijk
ste meesters uit het laatste kwart van de 15de eeuw)
waren een welkome afwisseling in het nochtans
gevarieerde liedprogramma.
Een koncert dat nog maar eens bewees dat Pandora
met dit genre zowat aan de top staat op kwalitatief
niveau!
«Barokke, klassieke en vroeg- waarna het mini-koncertje be-
romantische muziekinterpreta- sloot met telkens 1 beweging
tie» was het tema van de Inter- uit 2 sonates voor 3 fagotten en
nationale Zomerkursus voor basso continuo van Daniel
Oude Muziek, die van 13 Speer, vertolkt door Benoit
t.e.m. 20 augustus in Dender- Goovaerts, Paul Everaert en
monde werd georganiseerd Hugues Kesteman op fagot en
i.s.m. met Musica, het Vlaams Carien Verhenneman op kla-
Ontrum voor Oude Muziek vecimbel; een mooi slot trou-
uit Peer. Niet minder dan acht wens van dit «open podium»,
verschillende disciplines waren
gepland; uiteindelijk kwamen Slotkoncert door de
er 31 aktieve en 2 passieve deelnemers aan de kursus
deelnemers opdagen voor 6 De Internationale Zomerkur-
disciplines. Het Rijksintemaat sus Oude Muziek werd eergis-
aan de Galeidestraat (me- teren in de Sint-Egidiuskerk
vrouw L. De Tremerie - De besloten met een koncert, dat
Stobbeleir was hiermee voor volledig verzorgd werd door de
de twee maal tijdens deze va- deelnemers aan de kursus.
kantieperiode gastvrouw voor Vermits aan deze kursisten
muziekstudenten) fungeerde heelwat hogere eisen gesteld
niet alleen als logies- en eetge- waren om te mogen deelne-
legenheid, maar bood ook de men dan vorig jaar, lag het peil
nodige infrastruktuur voor de van het slotkoncert dan ook
kursussen zelf. beduidend hoger; een verheu-
Naast het studieprogramma, gende vaststelling trouwens,
waarvoor zes uur per dag voor- Omdat er zoveel deelnemers
zien was, traden de deelne- waren en er zo vele partituren
mers ook op tijdens het Open voorbereid werden gedurende
Podium van vrijdag 15 en het deze zomerkursus, werd vorige
slotkoncert van woensdag 20 dinsdagavond al een tweede
augustus. soort open podium gehouden
in het Rijksintemaat. Ook hier
Kursus
konden we de resultaten be-
De muziekstudenten waren wonderen van de kursussen.
verdeeld over de volgende kur- Zo hoorden we o.m. een «Pas-
ussen: orgel door Johan Huys sacaglia voor twee violen en
6 kursisten), klavecimbel altviool» vfcn Biaggio Marini
door Carien Verhenneman door iJetp Yantférhauwacrt-
3), traverso en blokfluit door Hans 'CariW^t, en Henk Cor-
farcel Ketels (6), (barok- nil; een «Duo Voor fluit en
riool door Daniël Spektor fagot» van F. Fiola, «Les barri-
5). fagot en dulciaan door cades mystérieuses» van Cou-
lugnes Kesteman (3) en zang perin door klavecinist Alain
dcor Greta De Reygere (9). Amols. Ook nog een «barok-
Uitgezonderd op zondag werd stukje», dat ons verdacht veel
per discipline gestudeerd op «Klein Kleutertje» leek en
9.15 tot 12 en van 14 tot een humoristische hommage
?.30 uur; de orgelkursisten op aan docent Marcel Ketels
iet nog te herstellen maar toch bleek door zijn klas «Pandorel-
enigszins bespeelbare orgel la»... Humor is ook bij ern-
van Sint-Egidius, de anderen stige muziekstüdenten nooit
m de gebouwen van het Rijks- ver weg!
internaat. Uiteraard bleef er in Het programma van het slot-
de «Vrije tijd» nog ruimte voor koncert was zeer gevarieerd en
zelfstandig oefenen, bijwonen van een behoorlijk kwalitatief
<an referaten en koncerten. niveau. We besparen u een
:en meer dan druk program- gedetailleerde impressie van
ma dus, maar de kursisten met ieder optreden een kritische
wie we een babbeltje sloegen, beoordeling zou niet fair zijn
varen unaniem vol lof over tegenover minder geavanceer-
kursus, «lesgevers» infrastruk- de deelnemers. We beperken
tuur, gezelligheid en aangena- ons tot het programma en de
me sfeer. Voor de orgelstuden- uitvoerders ervan,
en stond de Westeuropese or- Organist Hendrik Deboutte
gelliteratuur uit de 16de tot en speelde fragmenten uit Fr.
met de 18de eeuw op het pro- Couperins «Messe l'usage
iramma, voor de klavecimbel- des Couvents» en van dezelfde
tudenten komposities van komponist hoorden we Marie-
:rescobaldi, Frober en Fran- Christine De Smet op klave-
pis Couperin en voor de ande- cimbel met «Les Silvains» uit
re disciplines de muzieklitera- de «Premier Ordre».
uur uit de barokke, klassieke Joseph B. de Boismortiers
en vroeg-romantische periode. «Sonate in g» werd vertolkt
- door Mirella Ruigrok (blok-
Upen Podium fluit) Eric Vanderlinden en
)p vrijdag 15 augustus hadden Bert Jacobs (traverso), Benoit
le Dendermondse organisato- Goovaerts (fagot) en Hendrik
en een «open podium» ge- Deboutte (klavecimbel), waar
land in het Stadhuis. Voor de na we van M. Corette «Le
leelnemers aan de kursus een Phenix» hoorden, een concer-
deale gelegenheid om tijdens to voor vier fagotten en basso
de tweede dag van het gebeu- continuo, gespeeld door Pierre
tn, reeds hun muzikaal kun- Kerremans, Paul Everaert,
icn te demonstreren, voor de Benoit Goovaerts, Luk Den
kursusleiders een goede jjele- Haene (fagot) en Cécile Keste-
enheid om hun «materiaal» man (klavecimbel),
ekskuseer voor dit weinig fijn- Organist Frans De Troyer ver-
evoelig woord) een eerste tolkte de «Cornet Voluntary»
eer te evalueren, iets waaraan van Henry Heron. De «Trioso-
*ij ons hier niet gaan bezon- nate in C» van J.-B. Loeillet
digen. werd uitgevoerd door Mirella
jeassisteerd door Carien Ver- Ruigrok (blokfluit), Luk Cal-
lenneman op klavecimbel en lens (hobo), Benoit Goovaerts
iugnes Kesteman op fagot, (fagot) en Johan Huys (klave-
"lelden violisten Jean Van cimbel), De Lokerse organist
Hauwacrt, Hans Cam- Daniël David vervolgens met
naert en Henk Cornil eerst de «Fugato in g» van M. Van
ren deel uit het «Concerto in den Gneyn en dan sopraan
les voor 2 biolen, altviool en Karolien De Meyer, hoboïst
agot» van Telemann, en ver- Euk Callens en klaveciniste
volgens zonder fagot maar Céci|é Kesteman in Haendels
met Teresa Roosen op viool «Flammende Rose, Zierde der
Jet largo uit het «concerto in Erdcn» uit «Neun Deutsche
1», eveneens van Telemann. Arien».
■lit de 5e ordre van het «Pre- Organist Antoine Tronquo
nier livre de Pièce» de clave- vertolkte koraalvariaties op
nn» van Fr. Couperin vertolk- «Ach wie nichtig, ach wie flüch-
le Marie-Christine De Smet tig» van G Böhm.
vee deeltjes op klavecimbel, yjteraard zouden we durven
,Lnd ,nn pu!" zeggen, verscheidene kompo-
the n Mirella Ruigrok had- sities van G Ph. Telemann op
«n de Sonate I voor 3 blok- bet programma: de aria «Ach,
luiten» J. Scherer uitge- see|e hungre, dürste. lechze»
ozen om i. n kunnen te to- door sopraan Maaike Van
•en. Ook vo^ e muziek op steenbergen, begeleid door
Mt programma: ciet en aria Eric Vanderlinden (traverso),
'Buss und Reu» u de Mat- Mirciia Ruigrok (blokfluit) en
beuspassie van J.S l. in, ge- Carien Verhenneman (klave-
ongen door mezzo Ma. nine cjmbel), het «Concerto in G
negen oogstte hee. at voor 4 violen» door Hans
rses\ Cammaert, Teresa Roosen,
uavecimst Hendrik Deboutte kristel De Wolf en Jean Van-
peelde de 5de en 7de prelude de-^auwaert en een aria uit de
>t «Premier livre de Pièces de kanta «Gott weisS( ich bin
Nivecin» van Fr. Couperin,
von Seufzen milde», door mez
zo-sopraan Marianne Vliegen,
Astrid Casteels en Karin Gut-
sche (blokfluit), Paul Everaert
(dulciaan) en Alain Amols
(klavecimbel).
Karin Gutsche speelde op
blokfluit de sarabande en de
bourrée anglaise uit Bachs
«Partita in c - BWV 1013»,
waarna Hendrik Deboutte op
klavecimbel Frescobaldi's
«Toccata Seconda» uit zijn Li-
bro II vertolkte.
«La Marina» van B. Marini
werd uitgevoerd door Astrid
Casteels (blokfluit), Hugnes
Kesteman en Paul Everaert
(fagot) en Johan Huys (klave
cimbel). Van G.B. Vitali kre
gen we een «Sonata a tre» te
horen door Teresa Roosen en
Christel De Wolf (viool) en
Cécile Kesteman (klavecim
bel), en vervolgens van D. Zi-
poli «Vier versetten» op orgel
door Alain Arnols. Ook Scar
latti op het programma met
een «Quartettino in F» door
Astrid Casteels, Karin Gut
sche, Katrien Van den Bruei
(blokfluit) en Alain Arnols
(klavecimbel).
Dit kursistenkoncert werd
mooi afgerond met drie num
mers uit het «Stabat Mater»
Dendermonde. De kursisten die de internationale zomerkursus oude muziek volgden,
(foto Piet Hermans)
van G.B, Pergolesi; het werd
uitgevoerd door sopraan Lieve
Maertens, alt Marianne Vlie
gen en een koor en een orkest
samengesteld uit kursisten.
Voor de toehoorders een aan
genaam koncert; voor de kur
sisten de bekroning van een
week hard studeren in een ge
zellige atmosfeer; voor de do
centen een evaluatiegelegen
heid, voor de organisatoren
van deze Internationale Zo
merkursus Oude Muziek het
Een Internationale Zomer
kursus Oude Muziek omvat
gewoonlijk niet alleen stu
diesessies en koncerten,
maar maakt ook tijd vrij
voor lezingen i.v.m. de kur
sus en de muziek in het
algemeen.
Voor een leek-muzieklief-
hebber zijn hier de meer
algemene onderwerpen het
interessantst, voor de aktie
ve muziekbeoefenaar zijn
de eerder technische refera
ten het meest nuttig.
In Dendermonde was ge
zorgd voor een evenwichti
ge spreiding van deze beide
tendensen. Johan Huys
opende op donderdag 14
met een referaat over «Mu
ziek en etiek», een uiterst
boeiend betoog waarin nog
al wat problemen en vragen
Dendermonde. De organizatoren van het Festival van Vlaanderen Dendermonde, de
lesgevers van de internationale zomerkursus en de stedelijke autoriteiten (foto Piet
Hermans)
over het verband tussen
muziek en etiek werden
aangesneden of als pro
bleem gesteld.
Kursusleider Marcel Ketels
had het op vrijdag 15 over
«Intonatie, Juistheid» en
het gebruik van ongelijk-
zwevende stemmingen in
ensembleverband. voer
voor specialisten maar fel
gewaardeerd en stof voor
geanimeerde diskussie ach
teraf.
Ghislain Potvlieghe, een
van onze weinige orgelres
taurateurs die weten waar
mee ze bezig zijn, sprak -
vóór het vertrek van de or-
gelekskursie - over «Geres
taureerde Van Peteghem
orgels in Vlaanderen», een
interessant onderwerp, toe
gelicht met dia's, over voor
al het probleem van een
vakkundige restauratie.
Ir. Guido Hooraaert be
lichtte op zondag 17 het
probleem van de «Midden
toonstemming», een onder
werp dat aansloot bij het
referaat van M. Ketels twee
dagen voordien.
Het laatste referaat in de
serie werd gehouden door
B.R.T.-muzikoloog Jos
Meersman8, die op 18 au
gustus handelde over «We
reldbeeld en muziek». Hij is
ervan overtuigd dat niet al
leen de plaats van de mu
ziek bepaald wordt door het
heersende wereldbeeld
•maar dat ook de intrinsieke
elementen van een kompo
sitie mede onderhevig zijn
aan de plaats die de muziek
binnen dat wereldbeeld be
kleed.
Dendermonde. Het slotkoncert van de internationale zo
merkursus voor oude muziek werd in de kerk van Sint-
Gillis Binnen gegeven (foto Piet Hermans)
Dendermonde. Een van de kursisten aan het werk (foto
Piet Hermans)
Dendermonde. Con Bassone schitterde in de Begijnhof
kerk (Piet Hermans)
