Geen gezeur of
wenkbrauwengefrons,
wel: ballons!
f
Zusterstedenburgemeesters in
Sint-Niklaas
Twee weekends lang vredefeesten in Sint-Niklaas
Oostenwind is ideaal
gedenkteken
in 't stadspark
Koningin Astrid-
Ballons met witte lintjes
Muziekmakers en
motorstunten op de
Grote Markt
8 - 22.8.1986 - De Voorpost
ASTRID
voorbeeld®
.kmngm
ECHTGENOTE Elf
hoeder
ZIEHIER
De burgemeesters van de Europese steden waarmee Sint-
Niklaas verzusterd is plegen elk jaar op een andere plaats
(in één van de betrokken steden uiteraard) overleg met
elkaar. Dit jaar is Sint-Niklaas gastheer.
Tijdens de vredefeesten zullen de burgevaders elkaar
ontmoeten. Dat betekent dat de hoge gasten ook aanwezig
zullen zijn op b.v. de plechtigheid n.a.v. de inhuldiging
van het koning Astridmonument in het park.
(wv)
Vredefeesten, géén vrijheidsfeesten in Sint-Niklaas. Burgemeester De Vidts
heeft zich bij de al lang gangbare benaming voor de festiviteiten van begin
september neergelegd. Bevrijdingsfeesten, dat had een kompromis kunnen zijn.
Maar goed. Hoofdzaak is dat gejubeld wordt rond de ballons.
Ruwweg kent u het scenario al een hele poos: gasballons op zaterdag (6
september), warmeluchters op zondag (7 september nu). Waterstof is en blijft
sedert 1978 uit den boze, na de ramp in Los Alfaques die ieder weldenkend
burger aan het bezinnen zette. «Als er op de Grote Markt van Sint-Niklaas een
ramp met waterstof gebeurt dan is de nu al grootste markt van het land nog drie
keer groter», aldus burgemeester Paul De Vidts' bekende uitspraak. Aan het
veiligheidsgegeven kan je niet voorbij en die bekommernis hoort inderdaad te
primeren. Toch zit Jean Sax, eminent ballonvaarder uit Sint-Niklaas en
bovendien vicevoorzitter van de nationale ballonvaardersfederatie, niet op
dezelfde golflengte. Hij zou wel opnieuw met waterstof willen beginnen, ook al
omdat er gedurende drieëndertig jaar in dat opzicht geen enkel ongeval is
gebeurd. Maar Paul De Vidts heeft het laatste woord: «Ik houd me aan
helium». En Sax, sportief als hij is, legt zich daarbij neer.
De rangen der gasballonvaar-
ders zijn fors uitgedund, dat
wel. Slechts drie piloten zijn
aan de start op 6 september:
Belg Frangois Schaut, Neder
lander Frederic Demenint en
Zwitser Rudy Mayer. Aan het
zondagse festijn met warme-
luchtballons nemen tenminste
42 piloten deel. Onder hen
liefst elf Sint-Niklazenaren;
Philippe De Cock, Gaston De
Rudder, Herman De Vuyst,
Regi Geerinck, Patrick Roe-
lant, Jacqueline Sax, Roy Sax,
Steve Sax, Stefaan Van Have-
re, Roland Van Steelandt en
Wim Verstraeten. Uit de rest
van het Waasland nemen deel
Flor Cools, Manu Damas,
Mare De Beleyr, Dirk De
Wachter en Jozef Vereecke.
Andere vaarders uit België
zijn Ludo Boeykens, Gerard
Delforge, Fernand Delhaye,
Charles Desmet, Michel
Evrard, Luc Joye, Marcel La-
grou, Patrick Libert, Luc Ma-
dou, Yves D'Oultremont,
Francois Schaut, Laura Van-
deneynde, Dany Vanneste, Ja
ckie Venneire en Jan Tim-
mers. De Nederlandse wed
strijdpiloten heten Jutgen
Rien, Ron Sassen, F. Van
Hoesel en Hans Zoet. Vier
Duitsers ook, m.n. Jurgen
Hoffman, Heinz Mondt, Bern-
hard Kemper en Arno Sieger.
Verder nog Engelsman Don
Cameron, Fransman Michel
Dubernard en Luxemburger
M. Feltes.
In 't Land van Waas bevindt
zich de grootste koncentratie
ballonvaarders ter wereld. De
ballons zijn van ons, raak er
niet aan... Het ballongebeuren
op de Grote Markt van Sint-
Niklaas heeft mondiale faam
en zo wil men het graag hou
den. De manifestatie op De
Ster, die zoveel sukses blijkt te
hebben, kan komplementair
zijn.
De vredefeesten van begin
september in Sint-Niklaas ge
dijen de jongste jaren in een
sfeer van muziek, van volkse
happenings ook. Het feestpro
gramma is boeiend en men
schiet al een week van tevoren
uit z'n krammen. Maar de bal
lons blijven centraal staan,
daar blijf je naar opkijken,
reikhalzen, bewondering voor
hebben.
Profiteurs en cowboys
Ballonvaarders zijn charmante
lieden. Dat hebben we al veel
vuldig ervaren. Maar zo'n
tochtje in de lucht, hoe mooi
en plezant het ook moge we
zen, eindigt sowieso ergens op
een voetbalveld of op een ak
ker. En als de vaarders op een
wei landen want je moet
over wat ruimte beschikken
dan fronsen de boerën hun
wenkbrauwen. Om het kras en
beeldrijk maar zéér overdre
ven uit te drukken: de land
bouwers spurten naar hun stal
en houden de drietand klaar
om de ballonpiloten te lijf te
gaan. Alla, 'k wil maar zeggen
dat het tussen de ballonvaar
ders en de boeren niet immer
botert.
Soms wordt bij het landen wel
een paaltje beschadigd, loopt
plantgoed averij op. De boe
ren claimen schadevergoeding,
terecht. Maar volgens heel wat
ballonvaarders zouden ze hun
eisen overdreven hoog stellen
en van de situatie profiteren.
Jean Sax: «De boeren buiten
de verzekering uit. Ze begon
nen te profiteren. Maar dat
neemt niet weg dat de ballon
vaarders respekt moeten op
brengen voor andermans ei
gendom».
Boze boeren enerzijds. Grilli
ge piloten anderzijds. In krin
gen van ballonvaarders is men
graag bereid in 't eigen hert te
kijken. Men wil de «cowboys»,
die het vee doen opschrikken
door als men bijna is neerge
daald plots weer op te stijgen,
op het matje roepen want zij
maken de ballonvaart kapot.
Boeren en ballonvaarders
overlegden wel al, maar de
ruzie lijkt nog niet geluwd. Het
kwam al tot interpellaties in
het parlement. En de ballon
vaarders zijn wat beducht voor
de macht van een lobby, een
groep als de Boerenbond; het
handvol ballonpiloten kan niet
op tegen zo'n sterke groepe
ring, zo luidt het.
Uniek
Het merendeel van de piloten
legt hoffelijkheid aan de dag.
Zo hoort het. Er zijn al mid
deltjes in omloop om de bees
ten wat te kalmeren, zoals een
z.g. koeiebrander. Maar feit
blijft dat de dieren het niet zo
op die hemelse tuigen begre
pen hebben. Ook de honden
kruipen weg, als bij een storm.
In ballonvaartkringen doet
men z'n best, écht, om het de
boeren en andere betrokkenen
naar de zin te maken. Een
feest met «cowboys» is géén
ballonfeest.
Een feest met slecht weer is al
evenmin een ballonfeest, want
bij regenweer b.v. kan je 't
gewoon vergeten. Welke rol
wind, thermiek en zo spelen
leest u in een randartikeltje.
De voorbije drie jaar viel het
ballongebeuren dèèrom ge
woon in duigen of verliep het
in mineur.
Mochten de weersomstandig
heden op 6 en 7 september
gunstig zijn dan wordt het ech
ter opnieuw fel feesten in Sint-
Niklaas. Duizenden belang
stellenden, ook al omdat de
wedstrijd in Sint-Niklaas de
enige ter wereld is waarbij de
Sint-Niklaas in de ban van de ballons. Ze zijn en blijven van ons (foto eric noens)
deelnemers opstijgen vanop
een marktplein midden in de
stad. Naast de overtocht van
de Alpen in het Zwitserse
Mürren is de precisiewedstrijd
in Sint-Niklaas de vermaardste
in Europa. Een ballonvaarder
duidt vooraf een landingspunt
aan en moet trachten zo dicht
mogelijk bij dat punt te lan
den. Geen lacheding als je zo'n
geluisterd met het hemel
waarts sturen van één zo'n tuig
en dat duurde tot 1914; de
kompléte geschiedenis van de
ballonvaart in Sint-Niklaas be
schrijven vergt een paar kran
tenpagina's en daarvoor moet
u vroegere jaargangen van De
Voorpost of andere naslag
werken lezen.
Er is het unieke karakter van
gefeest: zaterdag van 16 tot 23
u. volop muziek, zondag idem
van 19 tot 22 u. Daarover vol
gende week iets meer. Vrijdag
5 september is 't opnieuwe vre-
defeestschieting, van 16 tot
19.30 u. bij Les Gens sans
Peur. Apotheose van die schie
ting op zaterdag van 14.30 u.
tot 19 u.
Zaterdag 6 september landen
rond 18 u. valschermspringers
van de North Sea Sky Bom-
mers Parachutistenklub, op de
Grote Markt. Muziek verzacht
de ballonzeden om 19 u.; de
plaatselijke muziekgezelschap
pen musiceren terwijl de gas
ballons ten hemel stijgen. Za
terdagavond is er nog een kon-
cert, door De Toekomst, in het
stadspark.
Zondag 7 september herden
king van de oorlogsslachtof
fers, met om 9 u. een mis in de
hoofdkerk en dan, om9.45 u.,
een optocht naar het stadspark
en nadien naar Belsele. Na de
taptoe van 's namiddags ko
men weer valschermspringers
uit de lucht vallen. Na de bal
lonmeeting, die rond 17.45 u.
zondag start, verzorgt harmo
nie Excelsior nog een koncert
in het stadspark.
Goeie vaart!
Omdat ook denagedachtenis
van koningin Astrid wordt
geëerd waren t.g.v. de pers
bijeenkomst omtrent de vrede
feesten in Sint-Niklaas ook een
zestal mensen van het aktieko-
mité van patriottische groepe
ringen aanwezig in het stad
huis: José Huybrecht, kom-
mandant René Van den
Bergh, Vincent Foubert, Al-
bert Christiaens, Frans Bru-
wiere en Gilbert Beirnaert.
Verder had de vzw Casino
voorzitter Armand De Baer en
twee beheerders afgevaardigd.
Behalve de burgemeester en
leden van het schepenkollege
namen ook stadsontvanger
Rouvroy en stadssekretaris
Elshout deel aan de ontmoe
ting. Ballonvaarders Jean, Roy
cn Jacqueline Sax, Gaston De
Rudder en Herman De Vuyst
waren ook present.
Zij allen zijn ervan overtuigd
dat de vredefeesten opnieuw
tot een evenement van formaat
moeten uitgroeien. Een hele
serie evenementen eigenlijk,
twee weekends na elkaar. De
ballonvaarders wensen we
goeie vaart toe, goed weer
ook. De feestvierders, de orga
nisatoren kunnen hun hartje
ophalen. «Er is geen gelukki
ger burgemeester in het land
dan ik» zie Paul De Vidts die
woensdagavond, n.a.v. de vre
defeesten. Gelukkig zijn zal
óók wel te maken hebben met
chauvinisme, met blijheid om
zoveel doorluchtige spektakels
in die ene provinciestad.
Wouter VLOEBERGH
De voorbije jaren waren de weersomstandigheden de
ballonmanifestaties ter gelegenheid van de vredefeesten
niet zeer gunstig gezind.
Zowel in 1983 als 1984 en 1985 werd het programma
ingekrompen.
De slachte meteorologische omstandigheden speelden een
hoofdrol en stellen hun voorwaarden.
Van welke faktoren is het opstijgen van de ballons
afhankelijk? Dat zijn er een zestal.
Windrichting
Voor Sint-Niklaas en onze streken zijn westenwinden
overheersend. Zij drijven de luchtballons in de richting
van Antwerpen. Het Bestuur van de Luchtvaart laat wel
ballonvaarten toe in westelijke richting, maar er zijn
grenzen. Zo mag men de Schelde ter hoogte van Antwer
pen niet overvliegen. Daarenboven zijn ballonvaarten ook
onmogelijk boven het industriegebied op de linker Schei
deoever.
Het betekent dat na maximum 15 km geland wordt; d.w.z.
minder dan een uur «varen».
Wordt men op 6 en 7 september gekonfronteerd met een
zuidelijke wind dan koersen de luchtschepen in de richting
van de Nederlandse grens. Grensoverschrijdingen zijn
mogelijk, indien vooraigaandelijk de toestemming wordt
gevraagd van het Bestuur van de Luchtvaart in Nederland.
De ideale windrichting is de oostenwind, naar het Lokerse
toe.
Windsnelheid
Opstijgingen op de Grote Markt kunnen slechts indien de
windsnelheid het maximum van 10 13 knopen niet
overtreft.
Thermiek
Zelfs bij heel warm weer en met een heldere hemel kan
ballonvaren onmogelijk zijn. Dat is te wijten aan ther
miek.
Deze weerstoestand herkent men aan de snelle verande
ringen van de wolkenformaties.
Zichtbaarheid
Vorig jaar was het 's avonds mistig weer in Sint-Niklaas.
Wil een opstijging plaatsvinden dan moet men minimum
1,5 km over kunnen zien, tussen ballon en wolken moet
een afstand van 150 m worden bewaard evenals tussen
ballon en begane grond.
In de wolken «varen» is dus verboden.
Toestemming i.v.m. de zichtbaarheid wordt gegeven door
de Regie der Luchtwegen en het KMI. in Ukkel.
Bewolking
Ballonvaren bij bewolkt weer is mogelijk, zelfs indien het
wolkendek gesloten is. Maar vormen zich cumuluswolken
dat gaat het spektakel niet door.
Het opstijgen 's avonds heeft daarmee te maken.
Naar de avond toe vermindert meestal de cumulusbewol-
king.
Regenweer
Regen verhindert elke ballonopstijging.
dertig, veertig km 'varen'
moet. Francois Schaut slaagde
erin, een haast 'onbestuurbare'
ballon op welgeteld 18 meter
van het aangeduide punt te
doen neerkomen. Met deze
crack ging ik vorig jaar vanop
De Ster nog scheep. Schaut
kent het klappen van de zweep
en is natuurlijk opnieuw van
de partij in Sint-Niklaas,
straks.
Met ballons is men in Sint-
Niklaas al decennia bezig. Ro-
main De Vidts, André Sax en
ballonvaarder Jozef Vander
Straeten staken kort na de
tweede wereldoorlog de kop
pen bijeen om na te gaan op
welke wijze de bevrijdingsfees
ten in Sint-Niklaas op spekta-
kulaire wijze gevierd konden
worden. In 1948 stegen de eer
ste gasballons op in het kader
van een landingswedstrijd.
Maar ook in de negentiende
eeuw stegen in Sint-Niklaas re
gelmatig ballons op: sinds 1873
werd de kermis telkenjare op-
het veelkleurige schouwspel.
Er is ook de kameraadschap
pelijke geest. Maar de ballons
vormen slechts een onderdeel
van de vredefeesten. Wat er
nóg allemaal te gebeuren staat
wordt hierna beknopt aange
geven.
Valschermen, muziek,
monument...
Twee extraatjes dit jaar t.g.v.
de vredefeesten. Over de in
ternationale taptoe en de in
huldiging van het kong Astrid-
gedenkteken staat elders op
deze pagina meer informatie.
Het koning Astridmonument
wordt zondag 7 september zo
rond 10 u. in het stadspark
ingehuldigd. De taptoe vindt
zondagnamiddag plaats tussen
15 en 17.30 u.
Vrijdag 29 augustus al, 16 tot
19.30 u., vindt bij Les Gens
sans Peur in de Begijnenstraat
een schieting op staande wip
plaats. In het stadspark wordt
zaterdag 30 en zondag 31 oogst
Zaterdag 23 augustus vinde de «first annual flight for
peace» plaats. D.w.z. dat de ballonvaarders één keer per
jaar wiilen laten merken dat ze begaan zijn met de
vredesgedachte. Men vraagt aan de vaarders dat ze die dag
hun manden zouden versieren met witte linten
In ruil voor dat gebaar krijgen de piloten een sticker met
daarop een vredesduif.
Te zien op de vredefeesten in Sint-Niklaas:
de Kradstafjel der hessischen Schuts-Polizei.
Te zien zondagnamiddag 7 september
ten en de showband van Sojobo aan. Zij komen uit
Borgerhout en spelen filmmuziek en «English style».
The Fantasy girls uit Nederland zijn dertig dames in
zelfgemaakte kostumes die zorgen voor een prachtige
show. Zij treden op na Sojobo.
Tot slot nog twee buitenlandse groepen. De drumfanfare
van de Nederlandse luchtmachtkapel uit Nijmegen bestaat
uit dienstplichtige militairen. Het tamboerkorps wordt
regelmatig uitgenodigd voor buitenlandse optredens. De
drumfanfare bestaat dit jaar veertig jaar.
Als klap op de vuurpijl komen dan de motorrijders van de
Kradstaffel der hessischen Schutz-Polizei. Het is een groep
van 36 beroeps-politiemensen die een motorteam hebben
gevormd. Ze voeren allerlei stunts uit op hun motoren. In
1985 behaalden zij tijdens een internationale meeting in
Berlijn de eerste prijs.
Valschermspringers van de North Sea Sky Bommcrs be
sluiten de taptoe met een landing op de Grote Markt.
Op 7 september wordt tijdens de optocht ter herdenking
van de gesneuvelde oorlogslachtoffers ook het monument
ter nagedachtenis van koningin Astrid in het stadspark aan
Sint-Niklaas ingehuldigd.
Dit monument, geschonken door de vzw Casino, werd in
het park van deze vereniging in de Stationsstraat onthuld
in het voorjaar van 1936. Lucien Vandevelde beeldhouw
de de vorstin op een witte marmeren plaat Lucien
Vandevelde, geboren op 12 juni 1910, is vooral als
portretschilder bekend (o.m. portretten van H. Heyman
en R. De Vidts), maar beeldhouwde ook portretten, o.m.
dat van Koningin Astrid.
De plaat werd bevestigd op een 175 cm hoge arduinen
steen en als onderschrift vermeldden de initiatiefnemers
tot de oprichting van het monument op een zwarte
granieten plaat: «Astrid-voorbeeldige koningin en moe
der-vorstin ziehier onze eerbiedige hulde Sint-
Niklaas onze eerbiedige hulde».
Het initiatief tot de oprichting werd genomen door de
vaderlandslievende vereniging «Voor vorst en vaderland».
Nadat het monument in het park van vzw Casino was
geplaatst stelde de vaderlandslievende vereniging voor aan
de vzw Casino om het beheer en de verzorging van het
monument op zich te nemen. De vereniging ging in op
deze vraag en werd eigenaar op 17 mei 1936.
In 1985 namen enkele leden van patriottische verenigingen
het initiatief om het huidemonument een grotere bekend
heid te geven, t.g.v. de 50ste verjaardag van het overlijden
van Koningin Astrid. Zij namen kontakt op met de vzw
Casino en het stadsbestuur van Sint-Niklaas en beide
zegden onmiddellijk hun medewerking toe. Op 10 decem
ber 1985 stemde de beheerraad van de vzw Casino in met
de schenking van het monument ter nagedachtenis van
koningin Astrid aan de stad Sint-Niklaas.
Daarna zocht de stad Sint-Niklaas een plaats voor het
monument. Men opteerde voor het stadspark nabij het
Brits monument. Daar wordt het op 7 september onthuld.
Majoretten, fanfares, showbands en motorartiesten kan je
aan 't werk zien op de internationale taptoe die op 7
september 1986 plaatsvindt op de Grote Markt van Sint-
Niklaas. Het start met de klokken die vanuit de toren van
het Sint-Niklase stadhuis over de Grote Markt zullen
klinken. Geert D'hollander speelt dan op de beiaard.
Op de begane grond blazen de Thebaanse trompetten
o.l.v. dirigent Pól Heyndrickx de internationale taptoe op
gang. Op het programma staan Belgisch en Nederlandse
formaties en zelfs een Duitse groep.
Showband Lyra uit Lier, opgericht in 1969, bijt de spits af
met majoretten en een drumband. In 1977 behaalde de
groep een hoge onderscheiding. Ze werden Europees
kampioen voor showkorpsen. Daarna treden de majoret-
The Fantasy Girls. Oogstrelend spektakel op
7 september tijdens de Sint-Niklase vredefeesten
Het koningin Astrid-monument is naar het Sint-
Niklase stadspark verhuisd (delro)
Als dank aan de vzw Casino voor hun bereidwillige
medewerking wordt op het monument vermeld: «Ge
schonken door de vzw Casino».
