Kamerteaters in Antwerpen en Gent
Arcateater Gent: een
aantrekkingspool
voor interessante
tonelisten
Fakkelteater: nog
geen definitieve
programmatie
Toneelgezelschap
Ivonne Lex: een
gevarieerd menu
Raamteater:
erkenning en sukses
of het loon van
werken en visie
32 - 17.7.1987 - De Voorpost
Teaterseizoen 1987 - 1988
Kamertoneel in Vlaanderen: eertijds een begrip voor een bepaald soort teater, nu een klassificering in het In Gent denken we dan natuurlijk aan het Arca-teater aan de Lieve, in Antwerpen aan het Raamteater
kader van het teaterdekreet. De zogenaamde C-gezelschappen zijn een verzameling geworden van de het Fakkel- en Meirteater en het Toneelgezelschap Ivonne Lex. Ieder heeft zijn eigen visie op het teater en
meest verscheiden ensembles, niet alleen kwa samenstelling maar ook kwa repertoire en vooral kwa op de manier waarop dit konkreet gestalte kan/moet gegeven worden. Ieder heeft zo zijn eigen publiek
aanpak en vormgeving. met zijn verwachtingen en wensen. Wij gaan ons in dit kader niet bezondigen aan waarde-(ver-)
In dit seizoenoverzicht belichten we bondig de programmatie van de gezelschappen die, vanuit onze oordelingen maar proberen een kort overzicht te brengen van wat het publiek in deze teaters te wachten
regio, binnen het half uur te bereiken zijn: Antwerpen en Gent. staat.
Zo formuleert Jo Decaluwe, Arcadirekteur
het in zijn voorwoord tot het speciale Knack-
nummer over het Arcaprogramma.
Over het voorbije seizoen kunnen we kort zijn:
chaos. Dit was ook de titel van één van de
aangekondigde produkties die niet doorgin
gen. Er vielen stukken weg wat niet aange
kondigd werd, zodat wij tweemaal voor een
gesloten deur stonden... er kwamen stuk
ken in de programmatie die niet aangekon
digd waren. Het publiek had geen houvast
meer. Het gezelschap zelf wel? Het is moeilijk
een echt beleid te voeren, wanneer de mensen
die het moeten waar maken, het zelf niet meer
weten of reeds een transfer op zak hebben...
Volgend seizoen krijgt Area weer een nieuw
gezicht; door een vernieuwde artistieke lei
ding (Decaluwe, De Broe, Jappe Claes en Jos
Verbist), door een totaal nieuw ensemble (al
leen Carmen en Martine Jonckheere blijven;
komen: Machteld Ramoudt, Jos Verbist, Peter
Rouffaer, Vic De Wachter, Gilda De Bal, Wal
ter Moeremans, Marc Van Eeghem en Rita
Wouters) wil men «een aantrekkingspool zijn
voor alle interessante tonelisten, een open
huis vooral voor artiesten en toeschouwers,
met kennis en respekt voor traditie en verle
den maar vooral een heldere blik op het leven
de teatrale gebeuren vandaag en morgen».
Machteld Ramaudt en Jo De Meyere samen in «Pas
de deux» bij Area
Volgende produkties moeten hiervoor borg
staan. Vanaf september is «Het gebroed onder
de maan» of «Les crachats de la lune» van de
Fransman Gildas Bourdet («De Sapeurloot» en
«Station Service») te zien, een korte episode uit
het leven van een twaalftal personages in een
stationsbuffet. Jappe Claes en Jos Verbist voe
ren de regie.
Eveneens vanaf september staat «Pas de deux»
van Hugo Claus op het programma, een van de
interessantste stukken van Claus en die twee
mensen/akteurs toont die juist aan de rand
van de maatschappij zitten. In een regie van
Jean-Pierre De Decker spelen Jo De Meyere en
Machteld Ramoudt de rol van respektievelijk
Gerard en Mia.
Vanaf november staat «De Broek» van Carl
Sternheim op het programma. Dit in 1911 bij
zijn wereldkreatie onmiddellijk verboden stuk
van de Duitser is door zijn satirische en niets
ontziende, groteske kijk op het kleinburger
lijk milieu van het begin van deze eeuw zeker
niet verouderd of gedateerd, integendeel. Jap
pe Claes regisseert; akteurs zijn Gilda De Bal,
Vic De Wachter, Carmen Jonckheere, Walter
Moeremans en Bert Van Tichelen.
Ook in Area Thomas Bernhard op het pro
gramma, namelijk «Ritter - Dene - Voss», een
incestieus getinte familiegeschiedenis waarin
twee dochters en een zoon elkaar permanent
terroriseren. In dit stuk gaan zowel auteur
Bernhard als regisseur Woudstra de angst
voor de psychologische gruwel te lijf met de
lach en brengen daardoor orde in een schijn
baar chaotische wereld; een Korrekelder pro-
duktie met Rozemieke Bergmans, Ilse Uyter-
linden en Leslie De Gruyter; voorstellingen in
december. Pol Dehert regisseert Herman Gilis
in een stuk van de Fransman Yves Reynaud,
dat de voorlopige titel «Regarde les femmes
passer» meekreeg. Herman Gilis in een mono
loog van en over een grenzeloze eenzaamheid,
maar vol van al even groot grenzeloos verlan
gen naar kontakt met anderen, de vele ande
ren; niet alleen vrouwen, maar gewoon men
sen». Vanaf j anuari
Jos Verbist regisseert de kreatie voor Vlaande
ren, «Over de Dorpen» van Peter Handke. Het
is niet alleen een verhaal over broers en zus
ters die ondanks hun afstamming uit hetzelf
de nest bijna diametraal tegenover mekaar
zijn komen te staan, het handelt tevens over de
tegenstelling tussen intellektuele en niet-in-
tellektuele levensfilosofieën, de haat-liefde ver
houding die men hebben kan met plaats en
milieu van herkomst, de tegenstelling tussen
de grootsteedse mentaliteit en het platteland
met zijn bewoners, die onveranderd lijken te
leven volgens de ongeschreven wetten van
kleine tradities. Dit stuk loopt vanaf januari.
En dan een komedie om het seizoen af te
sluiten, «Hotel Bellevue» («Zur schoner Aus-
sicht») van de Duitser Odön von Horvèth die
over het stuk zelf zegt: «Ik wil de mensen
tonen, hoe ze zijn. Dat wil zeggen: hoe ik ze
zie. Ik zie ze niet satirisch. Ik ben ook geen
humorist. Voor mij is komisch, iets tragisch.
Ik schrijf tragedies, die alleen door hun men
selijkheid komisch zijn». Jean-Louis Benoit
voert de regie. Vanaf april met Gilde De Bal,
Walter Moeremans, Peter Rouffaer, Marc Van
Eeghem, Bert Van Tichelen, Jos Verbist, Rita
Wouters. Op de lijst van de reisvoorstellingen
vinden we volgende stukken: «Meeuwen»,
«Pas de Deux», «De Broek», «Van Goch door
Vincent» en «De Raadsheren van Nevele».
Meer informatie bij: Area, Sint-Widostraat 3,
9000 Gent, tel. 091/25.18.60.
Walter Groener, direkteur van Fakkelteater,
Meirteater en Kelderteater, heeft zijn pro
gramma voor het komende seizoen nog niet
rond. Er is op zijn Antwerpse podia dan ook zo
veel te doen, dat de puzzel begrijpelijkerwijze
nog niet volledig in elkaar zit: toneel, solotea-
ter, jazz, café-chantant, klassiek op zondag
morgen en nog zo veel meer. In dit overzicht
zitten dan ook nogal wat produkties onder
voorbehoud, eventueel verneemt u later meer
definitiefs over Groeners bedrijf dat twee kwa
liteiten poogt te verzoenen: hoogstaand teater
én publieksgericht amusement op niveau. Om
reden van plaatsgebrek houden we het hier bij
het Fakkelteater en het Meirteater.
Het Fakkelteater opent met twee hernemin
gen, die unaniem positief onthaald werden
door pers en publiek. Van 4 september tot 11
november wordt «No sex, please» van A. Mar
riott en A. Foot hernomen; een onvergetelijk
lachsukses over een jong koppel dat zowel een
moeder/schoonmoeder als een lading pornofo
to's ongevraagd thuis, afgeleverd krijgt. Hét
sukses van het voorbije seizoen in het Meirtea
ter, «De verkeerde dood» van Larry Kramer
over de Aids-problematiek, wordt in de Fakkel
gedurende een drietal weken hernomen als
matinee voorstelling, speciaal bedoeld voor het
hoger middelbaar onderwijs.
Tijdens de tweede helft van november zullen
één of meer gastprodukties gespeeld worden,
waarvan het programma later zal bekend ge
maakt worden.
Rudi Delhem regisseert «Sassafras» van René
De Obaldia, een produktie die gespeeld wordt
van 11 december tot 27 februari. Een kamer-
western die zich afspeelt ten huize van de
Rockefellers toen het nog doodarme kolonis
ten waren. En verder nog gastprodukties,
waarvan de programmatie op dit moment nog
niet bekend is.
Het Meirteater begint op 25 september (tot 7
november) met «Voor altijd de jouwe, je Mari-
Eddy Asselbergs en Vic Ribbens vaste waarden in het
Fakkelteater
lou» van Michel Tremblay in een regie van
Mare Steemans. «Op dit ogenblik is deze aarde
een hel. Daar waar ruzie heerst, is het altijd
een hel. Als de mensen een beetje mededogen
hadden, kan het leven weer openbloeien».
Van 12 tot 28 november is vzw Den Hoorn uit
Lier te gast met «Abraham en Samuel» van
Victor Haïm, gespeeld en geregisseerd door
Pol Goossen en Luc D'Heu.
Een absurde grap die tot nadenken stemt, is
«Slampampers» of «Une Brosse» van Jean Bar-
beau in een regie van Jos Van Gorp met o.m.
Johny Yoners en Eddy Asselbergs; van 5
december tot 27 februari.
In maart en april «zou» een nieuw stuk ge-
kreëerd worden van Eddy Asselbergs.
«Artiestenfoyer» is een stuk dat al lang in de
lade lag en nu voor het eerst zou gespeeld
worden; over de tribulaties van een akteur-
sploeg in een groot teater, maar dan van
binnenin bekeken. Nagenoeg het hele Fakkel
gezelschap én Vic Moeremans zouden op de
planken staan.
Eveneens onder voorbehoud zou «The House-
coming» of «De Thuiskomst» van Harold Pin
ter op de programmatie voorkomen; dit zou
geregisseerd worden door Jos Van Gorp.
Preciezere informatie is binnenkort te krijgen
in het Fakkelteater, Hoogstraat 12, 2000 Ant
werpen, tel. 03/232.14.69.
Het Toneelgezelschap Ivonne Lex bestaat bijna
20 jaar; wat enkel begonnen was als een
interessant eksperiment, groeide vlug uit tot
een volwassen reizend ensemble. T.I.L. brengt
nu per seizoen ongeveer 450 voorstellingen
van minstens 10 verschillende produkties. Het
gezelschap «is geëvolueerd tot een echt teater-
kollektief waar iedereen alle funkties mag en
moet verrichten die bijdragen -tot het slagen
van een voorstelling». Een optie, die soms toch
niet de verhoopte resultaten geeft...
T.I.L. bespeelt twee teatertjes: sinds 1972 «Het
Appeltje», dat met zijn 68 zitplaatsen vooral
gebruikt wordt voor monologen en meer inti
mistische stukken; en sinds 1982 «Het Klo
khuis» met 120 zitplaatsen, waar de «grote
zaal»-produkties gebracht worden. Hier volgt
erg beknopt de programmatie voor het seizoen
dat komt in beide zalei\.
In «Het Klokhuis» wordt dit seizoen op 11
september geopend met «De büjde gebeurte
nis» van Richard Everett in regie van Ivonne
Lex; in deze komedie treden aan: Christel
Domen, Annemarie Picard, An Tuts, Koen
Gonnissen, Frans Maas en Johan Rouffaer.
Willy Vandernieulen, Roland Ramaekers en
Paul Dom spelen «De Ontmoeting» van Paul
Barz; Frans Maas en Johan Rouffaer.
Willy Vandermeulen, Roland Ramaekers en
Paul Dom spelen «De Ontmoeting» van Paul
Barz, Frans Maas regisseert de ontmoeting
tussen Bach Haendel; van 12 december tot 14
februari.
Vknaf 27 februari wordt «Geen geld, geen
leven», een boeiende tragikomedie van Peter
Hathazy gespeeld in regie van Koen Gonnis
sen. Paul Dom staat in voor de regie van de
laatste Klokhuis-produktie van het seizoen:
«De lijn» van Israel Horovitz over de konkur-
rentie tussen mannen, wanneer een vrouw op
het appel verschijnt; van 30 april tot 12 juni.
Tot begin februari kan men in Het Appeltje
terecht voor twee kollages met teksten en
liedjes. Eerst «Rozen en Margrieten» (3 okto
ber tot 29 november) door Christine Bosmans
en Steph Baeyens; samengesteld en geregis
seerd door Ivonne Lex. Van 4 december tot 7
februari «De groene waanzin» met Martine
Geerinckx in een programma, samengesteld
door haar zelf en door Ivonne Lex en geregis
seerd door Paul Dom.
«Het dagboek van Brezjnev» is «een geestige
satire waarin vele politieke problemen van de
Sovjet-Unie gehekeld worden, van de hand van
Joao Bethencourt, de auteur die «De dag dat de
paus werd ontvoerd» schreef. Catrien Her
mans vertaalde en regisseert het stuk, Johan
Rouffaer, Frans Maas, Annemarie Picard en
Koen Gonnissen zorgen voor de vertolking;
van 13 februari tot 17 april.
Seizoensluiter in Het Appeltje wordt «Nina
Gluckstein» van Ester Vilar, ook auteur van
«De strategie van de vlinders». In een regie
van Frans Maas opereren Ivonne Lex en Steph
Baeyens.
Tsjonge, tsjonge! Zijn er voor la Lex soms 48
uren op een dag voorhanden?
Blijven beschikbaar als reis voorstelling: «De
gebroken vrouw» van Simone de Beauvoir met
I. Lex, «De Amerikaanse Pausin» van Esther
Vilar met I. Lex, «Verdomme, wie waren toch
de vrouwen van die mannen?» van David Cohn
met Martine Geerinckx, «De poppenspeler van
Lodz» van Gilles Segal met o.m. Frans Maas en
Frans Maas en Yvonne Lex samen in de TIL
produktie Clara, Robert en Johannes
«Clara, Robert Johannes» van I. Lex met I.
Lex, Frans Maas en Sylvia Traey.
Dan zijn er nog de kindervoorstellingen: «As
sepoester» op tekst van Johan Rouffaer en met
muziek van Paul Lefebvre en «De rattenvanger
van Hameln» van hetzelfde duo.
Informatie: T.I.L., Lange Nieuwstraat 81,
2000 Antwerpen, tel. 03/234.30.50.
Hamlet van Kohau-Shakespeare, een reisproduktie
van het Raamteater
«Wat wij willen is een levend teater dat zich
onder en tussen de mensen beweegt. Triviaal
en poëtisch, helder en mysterieus, een teater
dat spreekt over alles van het leven, van de
sterren tot het slijk, van dagelijks werk tot
droom en utopie». Dit zijn woorden van Walter
Tillemans, direkteur, toen «zijn» Raamteater
op 't Zuid op 19 september van vorig jaar
geopend werd.
Een paar weken geleden was het Nieuw En
semble Raamteater met zijn versie van «Ham
let» te gast op de Kieler Festwochen in Duits
land (in het Nederlands!). Het kreeg van het
talrijke publiek een minutenlange staande
ovatie én van de organisatoren een (uitnodi
ging voor volgend seizoen. Twee pridukties
moesten dit seizoen worden afgevoerd omwille
van het fenomenale sukses van «Hamlet» én
omwille van geldgebrek. Ook dit kan in een
Vlaanderen dat leeft.
Het nog geen 10 jaar «oude» Raamteater be
speelt nu 2 schouwburgen ('t Klein Raamtea
ter aan de Lange Gasthuisstraat en het Raam
teater op 't Zuid aan de De Vrièrestraat), omvat
een 35-tal personeelsleden, speelde in het
voorbije seizoen 400 voorstellingen voor
80.000 toeschouwers, oogstte de unanieme lof
van pers en publiek. Dit alles is in grote mate
te danken aan wat Pavel Kohout noemt «de
gevaarlijkste gek die ik ooit tegenkwam»,
Walter Tillemans, de gedrevenheid in persoon.
Voor het seizoen 1987-1988 is een subsidie
toegezegd van 21 miljoen, kan het rekenen op
de steun van meer dan twintig sponsors,
worden 8 produkties geprogrammeerd en
gaat men met 4 produkties op reis! Een over
zicht.
Het Raamteater op 't Zuid heropent op 27
augustus met de schitterende «Dood van een
handelsreiziger» van Arthur Miller in regie
van Tillemans met Luc Philips in de hoofdrol.
Wie deze voorstelling nog niet zag, kan er nog
terecht tot 27 september.
Vanaf 5 november (tot 20 december) Odön von
Harvath op het programma met «Verhalen uit
het Weense woud» in een vertaling van Walter
Van den Broeck. Regie Walter Tillemans en
Luc Philips in de hoofdrol. «Geschiedenis van
een paard» van Mare Rossowsky naar Tolstoj
gaat in première op 17 maart, eveneens in
regie van Tillemans maar nu met Bert André
in de belangrijkste rol.
Vanaf 5 mei loopt de laatste produktie op dit
plateau: Molières «Scapino»; Frank Dunlop
voert zelf de regie.
Gogols «Dagboek van een gek», dat vorig
seizoen afgevoerd werd (zie hoger) is de
seizoenopener in 't Klein Raamteater.-Julienne
De Bruyn regisseert dit stuk, dat vanaf 3 tot
27 september zal te zien zijn. Joseph Millo,
voormalig direkteur van het Kamerny en het
Municpal Theatre van Haifa (Israel) voert de
regie van «Teibele en haar duivel». Een won
derlijke love-story vol mistiek en sensualiteit,
humor en tragiek van Isaac B. Singer, Nobel
prijswinnaar voor letterkunde. «Teibele en
haar Duivel» wordt gespeeld door Ann Nelis-
sen, Katelijne Verbeke, Karei Vingerhoets,
Mark Peeters, Jean Verbert e.a. van 12 novem
ber tot 20 december.
In een regie van Walter Tillemans wordt van 2
maart tot 2 april «Gelukkige dagen» herno
men. Dit stuk van Samuel Beckett uit 1961
zou «een kommentaar zijn op de tegenzin van
de mens om rampen onder ogen te zien en als
een positief statement over het menselijk uit
houdingsvermogen; ook al is hij totaal geïso
leerd van de anderen, hij overleeft, zelfs al
heeft hij zeer weinig om naar uit te kijken in
een wereld zonder geloof in de toekomst».
Julienne De Bruyn in de rol van, Winnie en
Dirk Lavrysen in de rol van Willie.
Ook de seizoensluiter is een regie van Tille
mans zelf, het nieuwste stuk van Pavel Ko
hout, dramaturg en vriend van het Nieuw
Ensemble Raamteater. Drie merkwaardige fi
guren een dichter, een taalgeleerde en een
zangeres spelen een spannend, listig en
ontroerend schaakspel met hun leven. Drie
grote rollen, vertolkt door drie grote akteurs;
Julienne De Bruyn, Luc Philips en Bert André.
Vanaf 12 mei.
Vier produkties komen in aanmerking voor
reisvoorstellingen: «De stoel van Stanislaws-
ki» van Guido Van Meir, «De tuinman van de
koning» een solo door Luc Philips van het stuk
van Walter Van den Broeck, «Hamlet» in een
bewerking van Kohout en vertaling van H.
Claus en «Dood van een handelsreiziger» van
Arthur Miller».
Meer informatie kan u verkrijgen in het Klein
Raamteater, Lange Gasthuisstraat 26, 2000
Antwerpen, tel. 03/233.91.49
