«Jan De Lichte die voor niemand zwichtte» Bulgaarse Volksdansgroep doorheen Vlaanderen Claerhaegse Comedie andermaal met openluchttoneel Vredon terug uit heet Griekenland 6 - 14.8.1987 - De Voorpost De Claerhaegse Comedie die vooral openluchttoneel brengt van dertig opvoeringen zijn er tot hier toe «slechts» twee uitgerekend brengt nu «De Bende van Jan de Lichte» voor het voetlicht op de historische Hoeve Van Cauwelaert aan de Meldertse Nieveldriesweg. Dit op zaterdag 15, zondag 16, vrijdag 21 en zaterdag 22 oogst telkens te 20.30 u. Toegang kost 150 fr. In voorverkoop 120 fr. Reserveren is mogelijk via 052/ 35.64.20 (postkantoor Meldert) Reservaties geldig tot 20.20 u. Uiteraard hoopt de Claerhaegse Comedie op de genade van de weer- maker. Op de perskonfe- rentie werd inderdaad gesteld dat gezien het reeds weken regent de uiteindelijke beslissing over het al dan niet spe len slechts in extremis is kunnen vallen. Maar eens beslist worden nu alle zeilen bijgezet opdat het andermaal een suk- ses zou worden. De oude historische hoe ve leent zich allerbest tot dergelijke opvoering. Realistische geluiden als koeiengeloei, zwij- nengeknor of kippenge- kakel kunnen de lokale kleur alleen nog meer in de verf zetten. Qua spelers is de vereni ging na twaalf jaar be staan aan verjonging toe. Een aantal spelers haakten inderdaad af doch voor de aflossing werd gezorgd door Jan Franpois uit Teralfene die de titelrol voor eigen rekening neemt. Biezon- der daarbij is dan wel dat hij een autentiek ge boren en getogen Velze- kenaar is, een dorpsge noot na datum dus van Jan de Lichte. Met de reeds te Liedekerke op de planken bekomen vervaring moet hij die taak alleszins aan kunnen. Andere nieuwkomers zijn Griet Van der Strae- ten, Hilde Bernaert, Gui de De Bruyn, Frank Van Laere, Raf De Plecker en Koen De Valck. Vaste waarden blijven uiter aard Fons De Koninck, goed voor de algemene leiding, regisseur Jos Maesschalck, Monique Sterckx, Jet de Koninck, André Beke, Rosa Moeyersoons en Hugo Van Cauter. Het dekor dat eenvoudig wordt gehouden is ge realiseerd naar een ont werp van Patrick Van Craenbroeck, een leraar plastische kunsten die schildert en aan sculptu rale keramiek doet en reeds laureaat werd van diverse binnen- en bui tenlandse prijzen. De muziek is van Lieve Beck en die wordt uitge voerd door een ensemble o.l.v. Nina Van der Vorst. Algemene leiding en koördinatie berusten bij Fons De Koninck en regisseur Jos Maes schalck. De Bende van Jan de Lichte» Opnieuw zo'n streekge bonden historisch to neelstuk, zuchten som migen met reserve en misschien wel hoofd schuddend. Daar heb je weer dat vloekende en zuipende volkje waar mee men Vlaanderen maar al te graag identi ficeert denk maar aan zovele Vlaamse films. Of Jan de Lichte finaal een bandiet of een vrij heidstrijder is geweest, laten we liever aan uw eigen oordeel over. Opvallend is wel de ver schuiving in de legenda rische visie op deze lei der van 'de bende van Velzeke'. In tegenstel ling tot de volksromans uit de vorige eeuw, waarin hij werd afge schilderd als een sadisti sche massamoordenaar, is hij in de roman van Louis Paul Boon opgehe meld tot het niveau van de volksheld. Dit wordt dan nog verder doorge dreven in de toneelversie van Pieter de Prins want, genoodzaakt tot beperking van zijn stof, heeft hij het menselijk falen van Jan en zijn zwakheid genegeerd zo dat alles een mooie illus tratie wordt van de so ciale klassestrijd. Jan de Lichte wordt de roman tische revolutionair die het opneemt voor de ar me, haveloze en onder drukte kleine man. Zijn naam is Robin Hood, Tijl Uilenspiegel of Che Gue vara. Hij vecht tegen de vreemde bezetter, de mi litaire repressie, in het stuk verpersoonlijkt door het door en door slechte karakter van Ba- ru. Hij is de Franse mi nister van Justitie maar in feite het prototype van de machtswellustige fascist, die 'een duizend jarig rijk wil stichten gebaseerd op het gezag'. Als ideale volksheld vecht hij evenzeer tegen corrupte, uit eigenbe lang collaborerende volksverraders zoals de baron en de notaris. Maar toch ook keert hij zich tegen de dwaasheid en lafheid van zijn soort genoten en tegen het egoisme en de kortzich tigheid van een Tineke. Alleszins heeft de Claer haegse Comedie niet te sterke klemtoon willen leggen op de eerder sterk politiserende te neur van dit stuk. En om de tijdsgeest geen geweld aan te doen wer den harde, zelfs enigs zins platvloerse uitdruk kingen niet uit de weg gegaan. Voor de organi satoren blijft hoofdzaak u een speelse, aangena me avond te bezorgen. De «historie» van Jan de Lichte... In dit vonnis van 13 no vember 1748 wordt de 23 jarige Velzekenaar schuldig of tenminste medeplichtig bevonden aan 6 moorden, aan tal rijke inbraken en dief stallen. De volgende dag 'ten 11 uren en half voor noene' wordt het vonnis voltrokken. Maar wat is hier alle maal aan voorafgegaan? Uit het 'Jaarboek van de Zotte gemse Culturele Kring' van 1977-1978 noteren we een aantal belangrijke gegevens. De eerste helft van de 18de eeuw was zeker één van de dieptepunten in de geschiedenis van de Zuidelijke Nederlanden. De bende, waarvan spra ke, zou misschien beter niet naar Jan de Lichte genoemd wórden omdat hij er niet zo'n centrale rol heeft in gespeeld als in latere, geromanti seerde volksverhalen wel werd gesuggereerd. Deze bende opereerde vooral in de jaren veer tig van de 18de eeuw in de streek tussen Leie en Dender. Zij kende een eerder elastische struk- tuur en van een bepaalde hiërarchie valt weinig te merken. Globaal gezien telt zij een 160-tal leden, maar slechts een veertigtal hiervan ko men regelmatig in de processen naar voren. Deze kern vormde ech ter geen homogene groep maar werkte nu eens met deze dan weer met een ander samen. Tijdens de processen van 1748 werden niet minder dan 180 misdrij ven bekend, waarvan 7 moorden en 6 moordpo gingen. In de geweldda den komt het bestiale karakter van de misda digers tot uiting. De kopstukken van de ben de blijken weinig meer te zijn dan zware delin quenten die niet verle gen zaten om een mes steek min of meer. In 1744 dan veroveren de Franse troepen, on der leiding van Maurice van Saxen, het grootste deel van de Zuidelijke Nederlanden. Van zodra zij hun macht bevestigd hadden wilden zij orde op zaken stellen en een einde stellen aan de akti- viteiten van de bende. Op 28 september 1748 werd een verordening verspreid tot het houden van een algemene klop jacht ter bestrijding van 'vagebonden en lant- looperige'. Op verscheidene plaat sen werden heelwat be ndeleden en andere ver dachten aangehouden en na ondervraging door de plaatselijke bal juw naar Aalst gevoerd waar ze voor de militaire rechtbank moesten ver schijnen. Jammer genoeg wordt in het vonnis van Jan de Lichte zelf geen plaats en datum van gevangen neming vermeld zodat de legendevorming hier weer haar gang kon gaan. Gissingen vermel den een holle knotwilg op de oude Gentse baan te Aalst, een knotwilg te Melle, een plaats te Ge- raardsbergen, een holle knotwilg tenslotte in de Schoolstraat te Velzeke. Velzekenaars vertellen hoe hij daar ontdekt werd door een man met een hondekar, doordat de honden bij de boom bleven staan en niet ver der wilden. Na een eerste ondervra ging, waarbij weinig of niets werd toegegeven, werden de belangrijkste verdachten meermaals gepijnigd onder andere met de duimschroeven. De uitgesproken straf fen varieerden: 6 moordenaars werden geradbraakt, met name Jan de Lichte, Adriaan Vagenende, Simon Yse- baert, Lieven Faveel, Au- gustin Hendrix en Jan de Priester. Wegens ver scheidene diefstallen en inbraken werden 19 per sonen veroordeeld tot de galg, onder hen bevond zich Tineke. Nog anderen werden veroordeeld tot dwang arbeid, verbanning, brandmerking, geseling tot bloedens toe. Het Hof Van Cauwelaert In 1727 bracht landme ter J. De Deken de ge meente Meldert op kaart. Op het gehucht van de Nieuvel tekende hij enkele hofsteden op waaronder het perceel nr. 135 met Hofstede, toebehorend aan Gillam de Battselier (Willem De- baetselier) en het perceel nr. 136 met hofstede, toebehorend aan Alexander Van der Schueren. Deze Alexander Van der Schueren was in het be zit gekomen van de hoe ve via de weduwe van Jan Gersteman. De familie Ge(e)rstman troffen we aan in de me ting van Meldert, anno 21 augustus 1643. Zoals de meeste landbouwers te Meldert, pachtte Joos Gerstman de grond, waarvan de meeste bun ders op de Nievel waren gelegen van de abdij van Affligem Petrus Gerstman, ver moedelijk zoon van Joos Gerstman, huwde op 17 oktober 1650 Maria Ransbeke, die hem op 19 januari 1659 een zoon Jan schonk. Na zijn dood zou zijn weduwe de hofstede aan de Hekelgemnaar Alexander Van der Schueren verkopen. Dit kon ze alleen maar uit voeren indien ze de hoe ve in volle eigendom bezat. De ingemetselde zand stenen gevelsteen, met het jaartal 1627, gevon den in de tuin van de huidige hoeve, kan vol gens ons ten hoogste ge tuigen van de vestiging van de familie Gerstman op de Nievel te Meldert. Alexander Van der Schueren was gehuwd met Jacoba Debaetselier, de dochter van zijn buurman Gillam Debaet selier. Daar de verschillende gronden en weiden, die Willem Debaetselier in 1727 van de abdij van Affligem pachtte, in de handen kwamen van Alexander Van der Schueren, moeten we be sluiten dat de familie De baetselier de vestiging van de familie Van der Schueren op de Nievel bepaald heeft. Toen Alexander Van der Schueren op 6 mei 1776 overleed kwam de hoeve in handen van de oudste zoon, Joannes Baptista. Uit de cahier van Mel dert. anno 1780. blijkt dat hij reeds 6 van de 11 bunders, die zijn vader pachtte, in eigendom had verworven. Het is dus maar al te duidelijk dat op het einde van de 18° eeuw de abdij van Affligem haar greep op het platteland begon te verhezen. Joannes Baptista Van der Schueren trad in het huwelijk met Joanna Ca- tharina Clauwaert, die hem verschillende kin deren gaf. In 1806 werd hij burge meester van Meldert. Op 6 september 1821 stierf Joannes Baptista. Op zeventigjarige leef tijd besloot zijn weduwe Joanna Catharina Clau waert, in samenspraak met haar nog vijf leven de kinderen, de hoeve en de goederen, gelegen op de Nieveldriesweg, te verkopen. Immers, de meeste kinderen waren meisjes en woonachtig buiten Meldert. Eind no vember, in aanwezig heid van notaris Jud. Joh. De Vis en burge meester Car. Van As- sche van Moorsel, werd bij de eerste koop de hoe ve voor 2600 gulden toe gewezen aan Joannes Remisius Van Cauwe laert. Begin januari 1830 werd bij de definitieve koop, het pachthof met 1 bunder 23 roeden 20 el len gronden (oude ma ten 400 roeden), be staande uit een schoor stenen huis, een schuur en stallingen, een groentenhof, een boomgaard en een hof- beplanting, toegewezen aan dezelfde Joh. Rem. Van Cauwelaert voor de som van 3000 gulden. Aldus verloor, na hon derd jaar, de familie Van der Schueren het bezit over de hoeve te Meldert. Sinds de 16* eeuw woon de de gegoede familie Van Cauwelaert in en rond O.L.V. Lombeejc in het Pajottenland. Ze le verde aan tientallen Bra bantse en Oost-Vlaamse dorpen, burgemeesters en schepenen en hun be roemdste telg werd Au gust Van Cauwelaert, ja renlang minister en bur gemeester van Ant werpen. De oudste notarisakte die we raadpleegden, ging terug op 15 juli 1789. Toen besliste de hoog be jaarde Joanna Maria Van der Eist, pachteres te Wambeke, haar goe deren, waaronder hop velden, te verdelen on der haar drie kinderen, Joannes Remisius, Da vid en Hemicus, voort komend uit het huwelijk van haar eerste man Ju- docus Van Cauwelaert. Deze kinderen besloten onderling alle goederen over te dragen aan Da vid Van Cauwelaert, hereboer te Wambeke, die hiervoor 1873 cou rante gulden aan elke broer moest betalen. Toen David Van Cauwe laert op 29 januari 1826 overleed, verkocht, iets later, zijn tweede vrouw Cecilia Van der Cruys- sen het huis en de gron den te Wambeke aan haar stiefzoon Joannes Remisius Van Cauwe laert, landbouwer te Borg-Lombeek, die de enige zoon was van Da vid Van Cauwelaert uit zijn eerste huwelijk met Itisberghe Francisca Van Cutsem. Het was deze Joannes Remisius Van Cauwe laert, die in 1830 de hoe ve op de Nieveldriesweg kocht en in september 1831 nog verschillende stukken grond van wij len J.B. Van der Schue ren bijkocht. Ook zijn vrouw Maria Catharina Bastaerts kreeg van haar familie verschillende goederen mede. Zo ontving ze een meers te Sint-Martens- Bodegem in 1824 en een som van 3633,63 fr. voor onderlinge kavels. Na de dood van Joannes Remisius Van Cauwe laert op 19 mei 1860 bleef zijn weduwe op de hofstede te Meldert wo nen, tot ze op 4 oktober 1883 de goederen als gift onder de levenden onder haar vijf kinderen verdeelde. De toen nog ongehuwde Anselmus Van Cauwe laert bekwam de behuis de en bebouwde hofstede met groenselhof en boomgaard, 59 aren en 19 ca op de Nieveldries weg te Meldert (waarde 7900 fr.), een partij land en water, de vuil beek (17 aren, 60 ca) en een som van 250 fr. of de totale waarde van 9.000 fr. als gift. Anselmus Van Cauwe laert, landbouwer en hophandelaar te Mel dert, zou in 1883 huwen met Honorine Van Lon- dersele uit Nederhas- selt. Beiden zouden ze erin gelukken om de finan ciële status van de fa milie sterk uit te breiden. Naast de koop van 54 aren, 32 ca grond op de Nieveldriesweg te Mel dert voor 3.000 fr. van hun familie De Pauw (17), en andere stukken, zou bij het overlijden van Anselmus Van Cau welaert (12 juni 1918) blijken dat hij zijn geld in talloze aandelen had belegd. De aandelen in de tex tiel, spoorweg- en elek- triciteitssektor bewijzen dat hij aan de indus triële explosie van Aalst, België en Congo tussen 1890 en 1918 ruimschoots had deelge nomen en dat de hop handel, de fruitverkoop en de oorlogsjaren voor de landbouwers een gou den zaak waren geweest. Ondanks deze uitgebrei de boedelbeschrijving gingen, op Achiel De Pauw en zijn echtgenote Eudonie Van Heddegem na, die bij de overledene inwoonden, de overige erfgenamen hiermee niet akkoord. Ze merk ten op dat de overledene in 1917 voor meer dan 14.000 fr. fruit had ver kocht, dat hij maande lijks ongeveer 250 fr. trok voor de levering van volle melk aan de melkerij St. Gudula te Moorsel en dat hij nog andere titels en geld sommen zou moeten hebben. Het moet ons dan ook niet verwonderen dat kinderloze Honorine Van Londersele op 19 augustus 1932 testa mentair besliste dat haar kozijn Achiel De Pauw en zijn echtgenote Eudonie Van Heddegem (en hun kinderen), die haar reeds jarenlang op de hoeve bijstonden, de enige wettige erfgena men werden. De verdere verdeling van de goederen volgde kort hierop. In 1961 kwam de hoeve in handen van hun zoon Georges De Pauw, die ze met zijn vrouw Lea De Kegel en haar twee kin deren Alain en Martin tot vandaag bewoont. Op 14 juli vertrokken 60 Vredonners en 22 Vre- don-sympathisanten naar het verre Grieken land, dit tot 28 juli. De eerste week werkte de groep de klassieke rondtoer af, aangevuld met een cruise naar de eilanden Hydra, Poros en Egina. Gedurende de tweede week verzorgde VRE DON enkele optredens met als hoogtepunten een avondvullend pro gramma in één van de mooiste clubs, nl. Posei don club in Loutraki en een totaalprogramma op het dansfestival in Chal- kis (Evia). De groep oogstte enorm sukses bij de Grieken, maar ook bij de talrijke buitenlandse toeristen. Nieuwe kontakten voor de toekomst vloeiden voort via deze geslaagde optredens. Kortom: de zoveelste ge slaagde VREDON-tour- nee. Verleden en toekomst VREDON verzorgde ge durende het voorbije werkjaar reeds een 30- tal optredens in binnen- en buitenland. Voor de maanden au gustus en septembei staan nog een 12-tal op tredens op het aktief. Voor de volgende werk jaren staan volgende landen op de agenda: Bulgarije, Israël, Ca nada, Werkjaar 1987-'88 Begin september start VREDON zijn nieuw werkjaar. De repetities van choreo grafie, modern dance, jazz-dance, power-trai- ning en vendelzwaaien hebben plaats in het sportkompleks van het Vrij Technisch Instituut van Aalst, de thuishaven van VREDON. Jongens en meisjes, vanaf 9 jaar, zijn van harte welkom bij deze jonge, dynamische kunstgroep. Voor alle inlichtingen kan men steeds terecht op het sekretariaat: DE MOOR Achiel, Abeel- straat 17, 9300 Aalst (tel. 053/77.93.67) (lh) m Aalst. Vredon trad op in de Posseidonclub te Loutradi. (lh) Reeds enkele jaren is Aalst verbroederd met de Bulgaarse stad Gabrovo. Gemeenschappelijk raak punt is karnaval. Een feest dat zowel te Gabrovo als te Aalst hoogtij viert. Gabrovo bracht reeds her haaldelijk *>ezoek aan de Ajuinenstad en leden van het stadsmagistraat brachten meermalen een be zoek aan Bulgarije. Tussenpersoon was en blijft oud-burgemeester Marcel De Bisschop, karnavalist in hart en nieren. In het «Museum van de Humor en de Satire» te Gabrovo prijkt zelfs een karnaval- kostuum van een Aalsterse Gilles. Na heel wat tribulaties en benoemingen allerhande komt de Bulgaarse Volks dansgroep «Aprilov Palaou- zov» van vrijdag 21 tot en met zaterdag 29 oogst naar Aalst en werkt op diverse plaatsen een hoogstaand optreden af. De groep wordt ondergebracht te Hofstade in de RIBSO-ge- bouwen. «Aprilov Papaouzov» Het Bulgaars folkloristisch ensemble «Aprilov Palaou- zov» werd in 1969 opge richt in Gabrovo en is sa mengesteld uit amateur-ar tiesten. De optredens die het gezel schap sindsdien verzorgde in Tchechoslowakije, de Verenigde Staten, Frank rijk, Polen, de Sovjet-Unie, België, West-Duitsland en andere landen hebben het zijn huidige faam bezorgd. De karakteristieke dansen uit alle etnografische regio nen van hun land vormen een soli ede basis voor him programma. Naast de vurige en dynami sche dansen uit de streek van Sofia zijn er de lyrische dansen uit de regio van RAZGRAD en de ingehou den maar intiem geladen dansen uit de streek van THRACIE. En natuurlijk ontbreekt daarbij de typi sche humor van Gabrovo niet, evenmin als liederen uit diverse streken van Bul garije. De Aalsterse liefhebbers van typisch hoogstaande volksdansen mogen op 23 augustus 1987 om 21 uur het optreden niet missen van «APRILOV PALAOU- ZOV» dat Stoyan Tzankov als artistiek choreograaf heeft en waarvan het orkest onder leiding staat van Tzvetan Mladenov. Zaterdag 22: Aalst, Jaar beurs, Mikisklub 9 uur naar Aalst, bezoek aan zaterdagmarkt tot 11 uur. 11 uur ontvangst op het stadhuis - zaal O.W. 11.45 uur naar Hofstade RIBSO voor middagmaal 13.30 uur haar stadhuis - feestzaal - academische zit ting Jaarbeurs 14 uur. academische zitting opening Jaarbeurs (in kle derdracht) 15 uur: deelname optocht naar Keizershallen; bezoek Jaarbeurs 19 uur naar de «Mikisclub» voor optreden - avondeten in de «Mikisclub» 22; 30 uur: terugreis naar Hofstade RIBSO Zondag 23: Baardegem, Stadspark, Jaarbeurs 10 uur naar Baardegem- Faubourg 11 uur: optreden Faubourg Baardegem 12 uur: terug naar Hofstade 14 uur: naar Stadspark Aalst 15 uur: optreden Interna tionale dansnamiddag Stadspark met Expressie- groep VREDON en Volks dansgroep Ulenspieghel 18 uur: terugkeer naar Hofstade 19.50 uur: naar Keizers hallen 21 uur: optreden in voor programma «Johnny Logan» 22 uur: terug naar Hofstade Maandag 24: Middelkerke en Lombardsijde 8.30 uur: naar Middelkerke Vanaf aankomst te Middel kerke-Westende tot 11.45 uur vrij om te zonnen en te wandelen. 11.45 uur: naar camping «De Lombarde» 14.15 uur: naar Gasino- Middelkerke 14.30 uur: klaarmaken voor optreden Epernay- plein - voor Casino 17.15 uur: vrij tot 18.30 uur - wandeling Middel kerke 18.15 uur: naar Lombard sijde - camping «De Lom barde». 20 uur: optreden in zaal «De Lombarde» tot 20.45 u. 20.45 tot 21.15 uur: pauze. 21.15 tot 22 uur: tweede deel van het optreden Nadien vrij tot 22.50 uur. 23 uur: terugreis naar Hof stade. Dinsdag 25: Gent en Puyen- broeck 9 uur: naar Gent, Provin ciehuis en centrum. 11.30 uur: naar Wachtebe- ke Puyenbroeck 14 uur: geleide wandeling Provinciaal Domein tot 15.30 uur 16 uur: optreden Provin ciaal Domein Puyenbroeck tot 17.30 uur 17.45 uur: terugreis naar Hofstade langs Lokeren 18.15 uur: Lokeren - Postil lon oponthoud met drink tot 19.15 uur. 19.15 uur: verder naar Hofstade Woensdag 26: Dendria, Parlement, Hofstade 9 uur: naar Aalst en vrij om te winkelen tot 10 uur 10 uur: bezoek aan de N.V. Dendria met degustatie tot 11.45 uur 11.45 uur: terug naar Hofstade 14 uur: naar Brussel 15 uur: bezoek Parlement tot 16.30 uur. 17 uur: terugkeer naar Hofstade 19.30 uur: optreden in Hof stade Parochiaal Centrum 23 uur; terug naar het RIBSO Donderdag 27: Binche en Bathyscaaf 12.30 uur: naar Binche 14 uur: ontvangst op het stadhuis Binche 15 uur: bezoek aan het car navalmuseum Binche 17 uur: terug naar Hofstade 20 uur. optreden in de «Ba- thiscaaf» 23.30 uur: terug naar Hofstade Vrijdag 28: vrij om in te pakken 9.30 uur: wandeling naar Aalst om te winkelen Na het middagmaal vrij om in te pakken Bij het avondmaal even tueel verbroederen met Vredon Zaterdag 29: terug via Brussel Na het ontbijt transfert naar Brussel met lunch pakket en drankpakket.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Voorpost | 1987 | | pagina 6