Arbeider-dichter pionier van kristelijke arbeidersbeweging in Erembodegem
Taallessen voor politieke vluchtelingen
Sanering van Dender nadert voltooiing
Vijftig jaar geleden overleed Alfons Van de Maele
2 - 12.8.1988 - De Voorpost
Noot van de redaktie
Vorige week publiceerden we deze bijdrage over Alfohs Van Made al eens. maar een allenle lezer en onze Daarom herhalen we deze bijdrage, dit keer in de goede volgorde. Onze verontschuldigingen voor deze vergissing
medewerker uit Erembodegem maakten er ons opmerkzaam op dat er een en ander fout way gelopen met de tekst, van voriee week. co o 6
Nationale Poëziewedstrijd voor de jeugd
Op 30 september zal het precies vijftig jaar geleden zijn
dat de arbeider-dichter en pionier van de kristelijke
arbeidersbeweging in Erembodegem Alfons Van de
Maele overleed. Fons Van de Maele heeft in het vereni
gingsleven te Erembodegem een meer dar} belangrijke
rol gespeeld. Hij was voorzitter en stichter van de
kristelijke arbeidersbewegingen in zijn dorp, was als
dichter ook de vaandeldrager van de Vlaamse volksont
wikkeling in toch wel moeilijke tijden en hoe kan het ook
anders, hij was Daensist in hart en nieren.
Alfons Van de Maele be
tekent voor Erembode
gem en vooral voor de
kristelijke gemeenschap
van Erembodegem heel
wat. Hij was het vijfde
kind in een eenvoudig ge
zin. Fons Van de Maele
werd op 22 januari 1874 te
Erembodegem geboren en
hem wachtte het lot van
alle kinderen uit die tijd
die toen op hetplatteland
waren geboren. Maar
Fons Van de Maele dacht
daar anders over. Hij was
leergierig en ondanks hij
tot zijn tiende maar naar
de gemeenteschool ging
hij moest dan gaan werken
in Aalst bij een manden
maker en later in een ga-
rentwijnderij toch legde
Alfons Van de Maele een
meer dan alledaagse be-
langstellig aan de dag voor
de literatuur. Dat kwam
omdat zijn vader, die niet
kon schrijven maar wel
kon lezen, van de lange
winteravonden gebruik
maakte om voor te lezen
uit de suksesboeken uit die
tijd. «Jan de Lichte»,
«Baekelandt» en andere
verhalen werden er in het
schijnsel van de rood ge
stookte kachel voorgele
zen en Fonske was een van
de meest aandachtige
luisteraars Geen wonder
dat hij meer wilde weten
over onze literatuur en zo
kwam het dat hij in een
Aalstersc «boekerij» wer
ken van Conscience, Snie-
ders, zelfs Jules Verne
ging halen en om ze als het
ware te verslinden. In het
weekblad «de Vlaamse Il
lustratie» vond hij boven
dien nog gedichten die hij
uit het hoofd leerde. Een
grote ommekeer in zijn le
ven betekende het mo
ment dat hij naar Brussel
diende te pendelen voor
zijn werk. Fons was toen
26 geworden. Hij vond er
eerst werk op een breifa-
briek en later als inpakker
bij de Standaard-boekhan
del.
Jeugdig dichter
Dichters hebben in het le
ven van Alfons Van de
Maele altijd een heel apar
te plaats ingenomen. Hij
besloot dan ook al in zijn
jeugdjaren zich aan het
dichten te wagen en met
de steun van de Jezuiet
Fleerackers, pastoor Van
Landuyt en Piet Van
Schuylenbergh, slaagde hij
uiteindelijk in zijn opzet:
eenvoudige gedichten
schrijven die begrijpbaar
waren voor de eenvoudige
man in de straat.
Fons was ondertussen ook
getrouwd en hij trof het.
Zijn vrouw steunde hem
door dik en dun. Hun hu
welijk werd gezegend met
negen kinderen, van wie
er drie dochters in het
klooster traden.
Fons Van de Maele had
een kristelijke opvoeding
genoten, hij stamde uit
een eenvoudig arbeiders
midden. Laatste beteken
de zonder meer dat hij
armoede heeft gezien. Als
kleine jongen moest hij
van 6 uur tot 20.00 uur
werken, tijd om te spelen
was'er niet. Het leven was
hard en meedogenloos.
Ook voor de kleine Van
de Maele die het beleefde
dat er minder werk kwam
in de fabriek waar hij aan
de kost kwam. Men
schroefde zijn bedrijvig
heid terug tot de helft en
wat bleek, er was plots tijd
om te lezen, te schrijven,
te dichten.
En in Brussel was het in de
beginperiode al niets be
ter. Ook daar was de ar
moede troef voor de een
voudige arbeider.
Van de Maeles eerste ge
dichten kwamen terecht
bij een Aalsters weekblad
uit die tijd, «De Volks
stem», zo was de titel van
het.weekblad waarin «Ik
heb u lief, mijn vaderland»
werd opgenomen. Aange
moedigd door dat sukses
stuurde Alfons nog andere
gedichten in, maar ze wer
den geweigerd. Maar hij
was een volhouder en zijn
vijfde inzending werd op
nieuw gepubliceerd. De
wagen was aan het rollen.
Er verschenen gedichten
van hem in «Ons Volk», in
«De Koornbloem» en in
de «Franciskaanse Stan
daard» en vele andere tijd
schriften. In 1908 publi
ceerde Alfons Van de
Maele zowaar zijn eerste
dichtbundel «Verzekens
voor ons volk» en twee
jaar later volgde er een
tweede bundel. Het werd
een sukses want van beide
dichtbundels verscheen er
een tweede uitgave. Na de
eerste wereldoorlog ver
schenen er opnieuw enke
le dichtbundels en in 1933
was hij al aan zijn zesde
bundel toe, daarnaast wa
ren er van zijn hand
bloemlezingen versche
nen. Alfons Van de Maele
maakte bovendien onein
dig veel gelegenheidsge
dichten voor huwelijken,
doopsels, overlijdens,
kommunies, enz.. En tel
kens weer met dezelfde
eenvoudige woorden, het
eenvoudige rijm over de
doodgewone dingen van
elke dag.
Later ontpopte hij zich
nog tot voordrachtgever.
Op uitnodiging van de
VTB vertelde hij over
«hoe ik ertoe kwam verze
kens te maken».
Heel wat VTB leden heb
ben naar Alfons Van de
Maele geluisterd en geno
ten van zijn ongekunsteld
heid.
Syndikale voorvechter
Het is precies zijn afkomst
die van Alfons Van de
Maele een syndikaal voor
vechter heeft gemaakt. De
alles behalve gunstige om
standigheden waarin hij
als jonge knaap en als jon
ge volwassene diende te
werken, hebben gemaakt
dat hij voortdurend op
kwam voor de rechten van
de kleine man, de ar
beider.
Zijn sociale bedrijvgheid
beperkte zich niet tot zijn
werkkring. Ook in Erem
bodegem liet hij zich gel
den. Hij stond bekend als
een voorstander van de
demokratie en was een
van de eerste kristelijke
gesyndikeerden in Erem
bodegem. Hij was lid van
de ziekenbond «Onder
steunt elkander», van de
pensioenkas «'t Welzijn»
van de «Brussel-Werkers-
Bond». Alfons Van de
Maele werd meerdere ma
len gehuldigd. Een eerste
keer in Erembodegem in
1929 toen hij de nijver
heidsmedaille tweede klas
kreeg. Een tweede maal
op het stadhuis te Aalst in
1933 toen hij de Gouden
Palmen der Kroonorde in
ontvangst mocht nemen en
nog eens in 1935 toen tij
dens een plechtigheid in 't
Groen Kruis hem de on
derscheiding «Pro Ecclesia
et Pontifice» werd over
handigd. In 1934 werd de
Hollewegen, de straat
waar hij was geboren en
leefde, naar zijn naam ge
noemd. In 1935 ging hij op
reis naar Rome samen met
Dom Modest Van Assche,
abt van Steenbrugge en af
komstig van Erembode-
Gemeenschapsminister
Jan Lenssens maakt het
mogelijk dat op verschil
lende plaatsen in het ar
rondissement Aalst lessen
Nederlands voor politieke
vluchtelingen zullen wor
den georganiseerd. Onder
impuls van het Aalsters
Coordinatiekomité voor
Welzijnsbeleid werd een
principiële betoelaging
daartoe bekomen vanwege
het Bijzonder Fonds voor
Maatschappelijk Werk.
Het Coordinatiekomité
(het "coco") bestaat uit
gemeenteraadsleden,
OCMW-raadsleden en le
den van ASO, het Aalsters
Sociaal Overleg dat een
groot aantal Aalsterse ver
enigingen van deze sektor
overkoepelt.
In drie plaatsen van het
arrondissement zal 6 u.
per week les Nederlands
worden gegeven. Het be
treft Geraardsbergen
(OCMW), Ninove (Tele-
dienst) en Aalst (Migran
tenwerking). Elk OCMW
van het arrondissement
kan mensen laten inschrij
ven. De kosten ervan kun
nen van het Bijzonder
Fonds worden teruggevor
derd. Integratie, voor
naamste motief om deze
lessen te organiseren, staat
centraal.
Ook zullen op geregelde
tijdstippen ontmoetingen
belegd worden tussen de 3
kursusplaatsen, zodat reë
le isolatieproblemen van
wie bijv. in een afgelegen
gemeente ondergebracht
is, enigszins ondervangen
worden.
Voor de koordinatie,
vorming en begeleiding
van de lesgevers tekent de
Aalsterse Migrantenwer
king, die reeds enige prak
tijkervaring heeft met taal
lessen, ook voor politieke
vluchtelingen. De lesge
vers zijn, behalve een da
me, die door het OCMW
van Geraardsbergen in het
kader van art. 60 par. 7
tewerkgesteld wordt, vrij
willigers. Wie belangstel
ling heeft hiervoor (hetzij
voor Aalst, Ninove of Ge
raardsbergen) neemt best
kontakt op met Migran
tenwerking v.z.w., Park
laan 151, 9300 Aalst, tel.:
053/77.54.29.
Ook OCMW's wenden
zich tot de Migranten
werking voor konkrete af
spraken. De lessen starten
in september. Inschrijvin
gen worden tegen 15 au
gustus ingewacht, tenein
de een vlotte organisatie
toe te laten.
Met dit initiatief meent
het Koordinatiekomité
niet dat de globale proble
matiek van de politieke
vluchtelingen is opgelost,
maar het is een van de
weinige mogelijkheden op
plaatselijk vlak, niettemin
is het naast de huisves
tingsproblematiek een
kernprobleem.
(L.H.)
Op initiatief van de Brugse Rederijkerskamer «De
Gezellen van de Heilige Michiel» wordt voor de
twaalfde maal de tweejaarlijkse poëziewedstrijd
voor de jeugd georganiseerd
Hiermee wil deze Rederijkerskamer haar taak in het
literaire en culturele leven van deze tijd vervullen
door het werk van jonge schrijvers aan te moedigen
en bekend te maken.
Alle jongeren tussen 16 en 25 jaar kunnen aan deze
wedstrijd deelnemen.
Aan deze wedstrijd zijn volgende prijzen verbonden:
eerste prijs 7.000 F, tweede prijs 5.000 F, derde prijs
3.000 F.
De uiterste datum van inzending is 15 september
1988, de proclamatie gebeurt in oktober 1988.
Het volledig reglement is aan te vragen op adres:
secretariaat Nationaal Poëziewedstrijd voor de
Jeugd, Kranenburg 12, 8200 Brugge.
Senator voor het arron
dissement Aalst, Clement
Prieels, vroeg aan Miet
Smet, staatssekretaris
voor o.m. Leefmilieu, hoe
de stand van zaken is in
verband met de waterzui
vering van de Dender.
Verontreinigingsbron
nen van de Dender zijn de
bevolking van bijna een
half miljoen mensen, de
industrie (ook in Wallo
nië) en voor ruim een der
de de landbouw.
Senator Prieels stelde
deze vraag aan Miet Smet
omdat minister Duprez
binnen zijn bevoegdheden
als gemeenschapsminister
van Leefmilieu weinig in
vloed heeft op verspreide
lozingen van landbouw-
vestigingen. Exploitatie
van landbouwgronden res
sorteert onder de be
voegdheid van de nationa
le regeriftg.
Volgens gemeen
schapsminister Duprez
worden de besprekingen
met Wallonië verdergezet.
Doel is te komen tot de
sanering van de afvalstof
fen van een zeepfabriek te
Ath, een aardappelbedrijf
te Lessen en de zuivering
van de Odru, bijrivier van
de Mark.
2k>dra de zuivering in
Wallonië is doorgevoerd
zullen de inspanningen die
Vlaanderen zich getroost
meer lonend en effektief
worden. Reeds doorge
voerde infrastruktuur-
werken zijn de koliektoren
te Geraardsbergen, Nino
ve, Denderleeuw, Aalst en
Dendermonde en de zui
veringsinstallaties te Nino
ve, Aalst en Dendermon
de. Geraardsbergen en
Denderleeuw blijven hier
even achter.
Voor 1989-1990 worden
nog volgende werken ge
programmeerd: koliekto
ren te Ninove, Aalst en
Dendermonde en optima
lisering van de zuivering te
Geraardsbergen.
De minister stelt dat alle
Vlaamse bedrijven die in
de Dender lozen beschik
ken over een lozingsver
gunning. Vóór 1990 moe
ten de erin gestipuleerde
saneringsmaatregelen uit
gevoerd zijn.
(l.h.)
Aalst. Op de Sint-Antoniusfeesten mocht het
schietkraam niet ontbreken (a)
gem. Alfons Van de Maele
overleed op 30 september
1938 en kreeg een indruk
wekkende begrafenis
plechtigheid.
Ook na zijn dood is men
hem niet vergeten. In 1941
al onthulde de VTB een
bronzen gedenkplaat aan
zijn woning en bij die gele
genheid hield Dom Mo
dest Van Assche een schit
terende en goedvolle rede.
De 25e verjaardag van zijn
overlijden werd herdacht
op zondag 9 juni 1963 met
onder meer het neerleggen
van bloemen aan het
standbeeld van Dom Mo
dest Van Assche en het
monument van de oorlogs
slachtoffers, zoals Van de
Maele dat zelf heeft ge
wenst. Nadien volgde de
opening van een tentoon
stelling gewijd aan het le
ven van de dichter en een
plechtige herdenking met
Jef De Geest als feestrede
naar.
Herdenkingsmap
Ter gelegenheid van de
viering van de 50e verjaar
dag van het overlijden van
Alfons Van de Maele
wordt nu een kunstvolle
herdenkingsmap uitgege
ven door het Herdingsko-
mitee Alfons Van de Mae
le. De map (21 op 30 cm)
is biezonder goed ver
zorgd. Ze bevat 12 gedich
ten op los perlamentpa-
pier, lukse papier «Een
hoorn, echt geschep pa
pier Van Gelder en Zoon)
met scheprand en water
merk en werd gedrukt
door de Paters Benediktij-
nen van de Sint-Pieters- en
Paulusabdij te Dender
monde. Het voorwoord
werd geschreven door An
ton Van Wilderode die
ook voor de biografie van
Alfons Van de Maele te
kende. De uitgave wordt
verlucht met een aantal
pentekeningen in verband
met het leven van de dich
ter (onder andere de Ka
pel Ter Muren) getekend
door Paul Van Den Ab-
beele; Stadsarchivaris Ka-
rel Baert koördineerde dit
alles.
Het komitee heeft voor
deze publikatievorm geop
teerd, omdat die het mo
gelijk maakt om de 12 ge
dichten eventueel kunnen
ingelijst worden.
Deze map die een biezon
der mooi geschenk is, kost
700 fr. Alle eksemplaren
zijn genummerd en de lijst
van de intekenaars is
steeds bijgevoegd. Men
kan maar één eksemplaar
per inschrijver bekomen.
Bestellen bij ACW Erem
bodegem, Kaai 1 te Erem-
Aalst. Dit archief-dokument toont de pijprokende Fons Van de Maele, zijn handtekening, de werkman-dichter met
zijn biograaf Jozef De Geest aan zijn geboortehuisje. Alfons zijn echtgenote en Jozef De Geest voor zijn woning in
de Alfons Van de Maelestraat, het kapelletje Termuren en priester De Deyn, de ziel van de herdenkingshulde van
1935 in 'l Groen Kruis te Aalst.
bodegem voor 15 augustus
(053/70.33.92).
Herdenkingsprogramma
Zondag 2 oktober wordt
Alfons Van de Maele dan
plechtig herdacht. Op het
programma staat om 10.00
uur een gekoncelebreerde
eucharistieviering die zal
opgeluisterd worden door
het A. Capellakoor van de
Onze Lieve Vrouw He-
melvaartkerk van Erem
bodegem. Om 10.45 uur is
er een optocht naar het
woonhuis van de dichter
en volgt er een korte toe
spraak met bloemenhulde
aan het graf. Om 12.00 uur
wordt er in A. Van de
Maelezaal aan de Kaai 1 te
Erembodegem een ten
toonstelling geopend. Ere-
senator Wim Verleysen zal
deze tentoonstelling inlei
den. Men kan deze ten
toonstelling bezoeken van
12.00 tot 18.00 uur. Tus
sen 14.30 en 15.00 uur kan
men starten voor de wan
delzoektocht langs het A.
Van de Maelepad. De
deelnemers aan deze zoek
tocht worden gatrakteerd
op een vieruurtje en om
17.00 uur is de prijsuitrei
king voorzien. Om 19.00
uur begint het avondpro
gramma met een optreden
van Willem Vermander in
de parochiezaal. Dorp te
Erembodegem.
