Het lied als verhiezingswapen in vorige eeuw
Meer dan 500 deelnemers aan
sportief weekend in Erpe-Mere
0
Superstar voor meisjes, triathlon voor jongens
Luc De Smet, laatste burgemeester van Erpe overleden
Bondskwis met
Herman Van Molle te Burst
De Voorpost-9.9.1988- 11
De verkiezingen in het algemeen en de gemeenteraadsver
kiezingen in het bijzonder hebben altijd aan de basis
gelegen om goedgelovige mensen in verschillende kampen
te verdelen. Honderd jaar terug was de strijd echter
bitsiger en minder beschaafd. Daarbij waren de doelstel
lingen van een gans andere aard terwijl ook het verweer
van de tegenstander op een andere manier gebeurde.
Voor dit laatste werd vooral gebruik gemaakt van het
markt- en straatlied dat in feite het wapen was van degene
die zelfs niet mocht kiezen.
Velen waren toen uitgesloten om te kiezen als gevolg van
«het systeem» dat slechts de meest gegoeden en de
intelligentia tot het stemhokje toeliet. Daarna, met de
invoering van het nieuw kiesstelsel, werden de troeven
door elkaar gegooid en de strijd beslecht tussen de enige
twee partijen, met name de liberalen en de katolieken. Dit
zou zo blijven tot op het ogenblik dat het kiesstelsel totaal
veranderd werd en de man in de straat ook zijn zeg
kreeg... de vrouw uit de straat zou wat langer moeten
wachten vooraleer zij als politiek-volmondig aan bod kon
komen.
Dit werd allemaal niet zonder slag of stoot verwezenlijkt
en zeker niet van vandaag op morgen want het duurde
jaren vooraleer men zulke toegevingen deed en de gewone
man inspraak kreeg in de engste zin van het woord.
Vroeger, meer dan nu, werden talloze opstandige en
hekelende teksten verspreid. Deze pamfletten klaagden
feiten aan die anders nooit ter sprake kwamen en dergelij
ke strijdliteratuur werd niet alleen een verweermiddel
maar vooral gebruikt als propaganda om de eigen doelstel
lingen te verdedigen. Op het einde van de vorige eeuw was
het vooral de schoolstrijd en de onevenwichtigheid tussen
Vlamingen en Walen die aan de kaak gesteld werden: op
het eerste gezicht is er dus maar weinig veranderd. Ook
andere zaken werden aangepakt maar dan toch in mindere
mate.
Bovendien waren de verkiezingen zelf zeer omslachtig.
Enerzijds waren de kiezers verplicht naar een soms ver
afgelegen plaats in hun distrikt te gaan en anderzijds was
de wijze van stemmen minder eenvoudig dan nu want de
kiezer moest wachten tot zijn naam afgeroepen werd om
in het werkelijke kiesbureel toegelaten te worden. On
geldigheid van kiesbrieven kwam maar zelden voor,
waarschijnlijk door het volgend punt voorzien in de
wetgeving: «Indien de kiezer zijnen stembrief kwam te
bevlekken of te bevuilen, ofwel, indien hij op voorhand
bevlekt of bevuild is geweest, en indien hij hem door een
slecht geteekend kruiske, een schrab enz. kwam te vernie
tigen, dan kan hij hem tegen eenen tweeden, eenen
derden, of vierden stembrief bij den voorzitter verwis
selen».
Er waren niet uitsluitend de politieke pamfletten in de
kiesstrijd want daarnaast had men de ontelbare liederen,
aangepast aan de noden en de toestanden van de plaats
waar ze gezongen werden. Ten allen tijde is de politiek
gehekeld geworden en het lied was hierbij een der beste
middelen. Het was trouwens het enige verweermiddel
voor het gewone volk, dat zich geen ingewikkelde en lange
pamfletten kon veroorloven of samenstellen en ze, in vele
gevallen, zelfs niet konden lezen, het lied konden ze
aanleren van de volkszanger, 's zondags na de mis of
ergens op een marktplein. De liederteksten bevatten
steeds een zee van waarheid en moesten de suggesties
enigermate door onze politiekers gevolgd worden dan zou
men enigszins een ander beeld hebben van ons huidige
bestel. Dat men niet hoog oploopt met politieke beloften
is het gevolg van leugenachtige uitspraken en omgekeerde
resultaten. Dat men in vorige eeuw al, de politiekers als
«huichelaars» beschouwde kan men onze kiezers van
honderd jaar terug niet kwalijk nemen. Velen verdienen
trouwens met een dergelijk lied vereerd te worden.
Het liedje van de huichelaars
Hoort; kiezers lief, er stijgt een kreet
Waarbij dat elk te klagen weet
Van kleine winst en zware lasten;
En dat het voor den kleinen man,
Gelijk 't nu gaat, niet anders kan
Dat is onz' meening, brave gasten.
Stemt ons dan voor de Kamer aan,
En alles zal veel beter gaan;
Want wij, wij kunnen dat doen keeren,
Wij die verstaan da grieven goed,
Waarover dat gij klagen moet
En wat gij moogt voor recht begeeren.
Wij schaffen dan de wetten af,
Die 't oud bestuur tot heden gaf,
Zoover ab zij u tegenspreken;
We maken die naar uwen zin,
En daar en zal voor 't broodgewin
Geen letterken noch puntje ontbreken.
Bij ons waar 't lastbetalen uit
Geen enkel man zou nog een duit
Aan een ontvanger moeten dragen;
Er zou geen hoegenaamde last
En dit en dat zijn toegepast,
Ten ware ab 't volk hel zelf zou vragen.
Voor ruim van tiende van de prijs,
Zou 't volk van Londen naar Parijs,
Gaan werken lijk naar onze steden;
Het kreeg ook voor twee eens en half
Een pint goe bier - en met die zalf
Waar 't kwebteren al ver bestreden.
Wij zouden allen eigenaar
Voor honderd frank - 't hoogst - per hectaar
Zijn beste gronden doen verpachten
Zoo schoof men op de boerderij
Ook al wat spaarbriefkens of zij
En 't ware gedaan met boerenklachten.
Iets dat wij ook nog zouden doen,
't Waar elk per dag een frank pensioen,
Op zestigjaargen leeftijd geven,
Kortom, elk zou op zijn gemak
Met vreugd in 't hert, geld in den zak
Gelijk een vbch in 't water leven.
Ge vraagt van waar het komen moet,
Maar voor die zaak b zoo geen spoed.
Om reeds van nu daarvan te spreken;
Dus kouten wij daar liever van
Daarbij, niet doen die niemand kan
Dat b toch geen beloften breken!
Een eeuw geleden was vooral de schoolwet het grote
twistpunt en werd door de katolieken, die van geen
verandering wilden weten, als een «rouwwet» beschouwd.
De geestelijkheid in 't algemeen verzette zich heftig en de
bisschoppen in 't bijzonder, verklaarden dat «dit stelsel uit
zijne natuur schadelijk is; dat de verspreiding begunstigt
van 't ongeloof en der onverschilligheid; dat het een
aanslag is tegen het geloof, tegen de godsvrucht en tegen
de godsdienstige rechten des volks».
De geestelijkheid, vooral dan de dorpspastoors, spoorden
het volk aan om deze ongelukswet zoveel mogelijk te
bestrijden en hun kinderen weg te houden uit de, wat zij
noemde de openbare scholen, de verplichte lagere ge
meentescholen nota bene.
Het was een ongekende strijd in de tachtiger jaren met als
inzet, de keuze van de school voor het kind. Ook de
liederen stonden in het teken van deze schoolstrijd en het
waren niet alleen de volkszangers die voor de verspreiding
ervan zorgden, want ook dag- en weekbladen, meestal
politiek geëngageerde, waren druk in het verweer met
allerlei dichtsels. Een kind dat dus niet naar een katolieke
school ging was dus een verloren ziel voor het hiernamaals
zodat vooral deze snaar betokkeld werd en nu nog verwijst
men naar deze periode van "de ziel van 't kind».
Refr.Zij zullen haar niet hebben
De schone ziel van 't kind,
Zoolang men hier in Vlaanderen
Een enkel Vlaming vindt!
Zij zullen haar niet hebben
De schoone ziel van 't kind
Ondanks de hebe Ibten
Van 't geusche schrikbewind!
Zoolang Gods lieve zonne
Op Vlaanderen nederblikt,
Zoolang er in onz' gordel
Een kop'ren penning blinkt.
De hel b losgebroken
De school b 't worstelperk
Zij wil de ziel der kleinen
Ontrukken aan Gods kerk!
Wij, catholijke mannen
Wij dulden nooit den roof,
Wij zijn nog 't kroost der heiden
Die stierven voor 't geloof.
Laat 't geusgebroed maar komen
Wij staan ten strijde gegord,
Wij willen niet dat Vlaanderen
Een nest van roovers wordt.
Wij willen dat ons kinderen
Getrouw aan kerk en God
Geen nageb van ons doodskbt
Geen aas zijn voor 't schavot.
Wij willen 't leven derven
Maar staan 't geloof niet af,
Wij roepen nog bij 'l sterven
En op den boord van 't graf,
Ons kind'ren in geen scholen
Waar 't krub niet meer en blinkt,
Ons kind'ren in geen moordkuil
Waar Gods woord nooit en klinkt!
De tegenpartij verdedigde echter ook haar standpunt en
sprak lovend over het onderwijs in de gemeenten, waar
het kind nu eens echt «vrij» kon onderwezen worden. De
aanhangers van de «staatsscholen» lieten zich niet onbe
tuigd om hun doelstellingen uit te leggen en met klem te
verdedigen, daarbij het onderwijs vanuit een ander ge
zichtspunt te bekijken. Voor hen was de zogenaamde
schoolkwestie, ondanks het jaarlijks budget van openbaar
onderwijs met twee miljoen steeg, de enige oplossing en
bovendien een verlossing voor het volk.
Iedere kiezing, zowel voor de gemeente als voor het
parlement, wordt gekenmerkt door een propaganda die er
op gericht is het volk te overtuigen van de belangrijkheid
van een of ander gewichtig voorval of verandering in ons
bestel. Hierbij komt vooral tot uiting hoe alle partijen
elkaar betichten van bedrieglijke praktijken, misleiding en
schelmerijen.
De politiek heeft zich in alle tijden geleend tot het
samenstellen van opstandige teksten en hekeldichten die
verspreid werden in de vorm van een lied. Vandaar dat de
liederen met politieke inhoud zo talrijk zijn. Men wachtte
trouwens nooit lang om te reageren bij eventuele aantij
gingen.
Onze Scholen
Ze zijn voorbij, de diep verwenste tijden,
Toen 't menschdom zuchtte in dwang en slaverij,
Vooruit! Vooruit! na eeuwenlange strijden,
De kennb b de zegepraal nabij.
De kennb, ja, zij blijft ons heilig wapen
In onze strijd voor waarheid en voor licht;
Verderflijk zijn de scholen van de papen,
In de onze leert men deugd en burgerplicht.
Hoort gij dal lied, schijnheilig aangeheven,
Zij zingen van de schoone ziel van 't kind.
Wie voelt zijn hart niet verontwaardigd beven,
Neen, niemand blijft hier voor de waarheid blind!
Die zangers zelf bevlekten kleine schapen,
Hun broerkens zijn een plaag voor onze jeugd,
Wie stelt nog trouw in scholen van de papen?
In de onze leert men de ware deugd.
Gij moeders, gij, die voor uw kroost zoudt sterven,
Gij vaders, die uwen zoon zoo bemint.
Neen, laat hun hart en geest toch noch bederven.
In de scholen waar men niets dan domheid vindt.
Wat b op 't veld van 't bijgeloof te rapen.
Waar men bestrijdt de vrijheid en het licht?
Schuwt ab een pest de scholen van de papen,
In de onze leert men deugd en burgerplicht.
Ook verdrukking en oorlog gaven aanleiding tot opstan
digheid en tot het uitgeven van geschriften waarin men
zijn ontevredenheid en zelfs wrok kon uiten. De volkszan
ger stak hier een handje toe want hij was de nieuwsdrager
die zich ook op het politieke vlak waagde als er geen
sankties aan verbonden waren.
Voor de eerste keer organiseerden de sportraad, het gemeentebestuur, in samenwer
king met Bloso een sportief weekend. Geen sinecure maar de belangstelling was buiten
verwachting vermits meer dan 500 zowel individueel als in groep aan de verschillende
sportdisciplines deelnamen.
Ruim 350 aanwezigen waren getuige van een prijsuitreiking van prachtige trofeëen
De opkomst belooft voor de volgende uitgave. Erpe-Mere is een sportieve gemeente en
dat men zich niet b(j het klassiek model houdt bewijzen de minder beoefende sporten
die er geleidelijk bestaanrecht krijgen.
Voor de fietsrally, georga
niseerd door WTC Octo
pus en over een afstand
naar keuze waren elf ver
enigingen opgekomen en
dit vertegenwoordigde
maar liefst 169 deelne
mers.
De bond van jonge en gro
te gezinnen van Aaigem
stond in voor een wandel
tocht over drie verschillen
de afstanden en uiteinde
lijk waren ook zij met 57
wandelaars aan de start...
en de aankomst. Nog in
Aaigem organiseerde de
plaatselijke volleybalclub
een tornooi voor recreatie-
ploegen, op het dorps
plein. 55 spelers, die tot
zes ploegen behoorden le
verden er slag en het was
ex-Ajax Aaigem die als
winnaar de trofee mocht
ontvangen.
In de gemeentelijke sport
zaal leidde TTO een tafel-
tennistornooi waaraan zo
wel de jeugd, recreanten
als gevorderden deelna
men. Bij de twaalfjarigen
waren B. Merlevede en D.
Maesschalck de besten; in
de reeks van 16 jaar was P.
Creemers de beste voor P.
Nijs; eerste recreant was
A. De Paepe en tweede
W. Van Delsen; bij de
gevorderden won W.
Heirman vóór G. Buyl.
Ook hier waren 47 deelne
mers maar toch oogstten
de volksspelen en het
boogschieten te Burst een
groot sukses. In de eerste
discipline waren er twaalf
verenigingen met elk vier
deelnemers en uiteindelijk
ging de zege naar het zang
koor Singhet Vroo» van
Burst. Van de 36 boog
schutters was E. De Win-
ne het dichtst bij de roos.
Wie niet bij een federatie
ingeschreven was mocht
petanquen naar hartelust
bij de organiserende club
van Erondegem. Van het
totaal aantal ingeschreve
nen (42) won M. Huyle-
broeck bij de heren en I.
Wijns bij de dames.
De jeugd kon eveneens te
recht bij Sortina Erpe voor
een tennistornooi dat
maar liefst 84 jongens en
meisjes aantrok van min
der dan 16 jaar. Ze wer
den in verschillende kate-
gorieën ingedeeld en van
jong naar oud gaf dit de
volgende uitslagen: P.
Baeten en T. Van den
Brulle, P. D'Haeger en D.
Mestdagh, S. Raes en S.
Mathias, P. Herremans en
R. Geers, G. Van Holder
en C. Meganck, N. Coo-
man en I. Reygaerts.
Het was werkelijk een ten-
nishoogdag want naast het
tornooi waren er ook ini-
tiatielessen voor niet-ten-
nissers en enkele demon
stratiewedstrijden. Ten
slotte was er nog een de
monstratiewedstrijd van
de basketbalclub Erpe-
Mere tegen BC Zele, in de
gemeentelijke sporthal
aan de Sint-Bavoweg. Een
sportgebeuren met 558
deelnemers mag werkelijk
als een groot sukses be
schouwd worden en is wel
licht een optie voor de toe
komst aangezien Erpe-
Mere zoveel sportievelin-
gen rijk is.
Verdere Sport-is-tof-aktie
Ook voor de volgende
winter is er een sport is tof
aktie, georganiseerd door
de sportdienst van de ge
meente. Alle aktiviteiten
starten op 20 september
a.s. Zo is er in eerste in
stantie de Conditiegym-
nastiek voor dames in de
turnzaal van de gemeen
teschool te Erpe. elke
dinsdag van 20 tot 21 uur.
De volledige sessie kost
250 fr. Om in de lenig
heidsoefeningen te blijven
is er recreatieve gymna
stiek voor de derde leeftijd
in de gemeentelijke sport
zaal aan de Sint-Bavoweg
te Mere en hiervoor be
taalt men 200 fr.
Wie wil leren zwemmen
kan meegaan naar het Wa
terhoentje te Hillegem
voor tien lessen. Alles sa
men zoals verzekering,
toegang en onderricht kos
ten 800 fr, ook vrije zwem
mers kunnen mee en beta
len 500 fr.
Nog zwemmen, maar dan
voor de allerkleinsten is er
een cursus kleuterzwem-
men eveneens van tien les-
stonden. Voor dezelfde
voorwaarden betalen ze
750 fr en begeleidende ou
ders 500 fr.
Vredefeesten in Sint-Niklaas. Een markiezin uit Lede op
de Grote Markt (Iv)
De Bond van Grote en
Jonge Gezinnen afdeling
Burst organiseert in sa
menwerking met radio
Groot-Haaltert en het ge
meentebestuur, die de tro
feeën aan de overwinnaars
schenkt, op zaterdag 10
september 1988 zijn 6de
Bondskwis. Zoals in het
verleden worden de «de
gens» gekruist in feestzaal
Jeannine, Dorent te Burst,
met start om 20 u.
Iedereen die ouder is dan
14 jaar kan '■deelnemen.
Wie in de selektieronde
zoveel mogelijk vragen
kan oplossen, komt zeker
op het podium terecht.
Wie minder geluk heeft,
hoeft echter niet te wanho
pen, want hij of zij kan
nog vanuit de zaal mee
doen, waar elk goed ant
woord dan weer beloond
wordt.
En dan zijn er nog de
vaardigheidsproeven
Daar wordt meer afgela-
chen dan nagedacht...
Een uitstekende kwislei-
der, een feilloos elektro
nisch druksysteem én een
kompetente jury zorgen
voor het (h)eerlijk
verloop.
Voor slechts 60 fr. in voor
verkoop (kinderen tot 14
jaar komen gratis) kan je
meedingen voor de ge
waarborgde prijzenpot
van liefst 10.000 fr. Aan de
zaal dient 80 fr. betaald te
worden.
De kaarten zijn te beko
men bij alle bestuursleden
en op het sekretariaat
Krielhoek 32, Burst, tel.
053-62.50.64
Ruim sportaanbod voor scholen
In overleg en rekening houdend met de suggesties van de
deelnemende scholen werd voor dit schooljaar een ruim
aanbod gepland op het vlak van de sport op school. Het
aanbod werd dit jaar uitgebreid met onder meer een
superstar voor de meisjes en een triathlon voor de
jongens.
Vorig schooljaar werden
159 jongens en meisjes ge
huldigd voor het behalen
van de interscholensport-
kaart als verdienstelijke
deelnemers aan verschil
lende interscholensporten.
Schepen Bourlon van de
sport wil via de stedelijke
sportdienst een optimale
service verlenen aan de
scholen en voorstellen
vanuit de scholen zijn
steeds bij hem welge-
Met het overlijden van Luc De Smet verliest de deelge
meente Erpe niet alleen z(jn laatste burgemeester maar
ook een zeer volkse figuur die nauw betrokken was bij
het verenigingsleven. Drukke bezigheden als zakenman
konden hem niet beletten nog talrijke uren door te
brengen b(j de fanfare of b(j een of andere sportvereni
ging. Met z(jn heengaan zal geen einde komen aan het
cultureel leven in Erpe maar toch zal hij b(j velen een
grote leemte nalaten.
Oud-burgemeester De maar toch verloor hij nooit
Smet leidde een andel in het kontakt met de bevol-
tweedehands legermate- king, meer bepaald met
riaal die naderhand ver- het socio-cultureel leven
vangen werd door een op zijn gemeente. Hij was
handel in aanhangwagens trouwens aktief bestuurs
lid van de voetbalclub
Oranje Erpe en wielerclub
Erpe Sportief. Daarnaast
was hij ere-voorzitter van
de fanfare Sint-Cecilia, ak
tiviteiten die hem niet be
letten om zich als hoofd
van de gemeente verdien
stelijk te maken. De poli
tiek heeft hij geërfd van
zijn vader die van 1947 tot
1967 burgemeester van Er
pe was. Met de verkiezin
gen van oktober 1970
waagde hij echter zijn
kans en voor hem was het
gunstig vermits hij zelf aan
het hoofd van de gemeen
te kwam. Hij had trou
wens reeds lang belang
stelling voor wat in zijn
dorp gebeurde maar voor
al de sport trok hem aan.
Nochtans behoorde de
bouw van een zwemdok
niet tot zijn wensen. Dit
verklaarde hij eens meer
bepaald in verband met de
sportinfrastruktuur te Er
pe: «De sportinfrastruc
tuur dient uitgebouwd in
funktie van de bevolking.
Nog een groot woord waar
velen mee schermen is een
sportstadion. Persoonlijk
zie ik hierin geen miljoe-
nenprojekt zoals sommige
spreken van 50 tot 150 mil
joen, want uiteindelijk
zijn het de belastingsbeta
lers die dit bedrag moeten
terugbetalen. Wel denk ik
aan een sportzaal, voor ie-
deree toegankelijk, die
echter geen tientallen mil
joenen moet kosten om te
voldoen aan de normale
wensen van de sportbeoe
fenaars». Dit is de reden
waarom Luc De Smet
steeds trachtte het haalba
re te realiseren.
Met de verkiezingen van
1976 werd oud-burge
meester De Smet nog ge
meenteraadslid maar werd
met zijn CVP-partij in de
oppositie gedrongen. Zes
jaar nadien stelde hij zich
geen kandidaat meer en
verdween uit de lokale po
litiek.
JV
komen.
Via een uitgebreide en ge
detailleerde programma
brochure wil men de scho
len beter informeren en
ook motiveren. Om alles
vlot te laten verlopen
wordt gevraagd de in
schrijvingsdata nauwkeu
rig in de gaten te houden.
Er is in de eerste plaats de
interscholen-sportkaart
zowel voor het lager als
voor het middelbaar on
derwijs, voor jongens en
voor meisjes. Er zijn 4
kategorieen: lager onder
wijs jongens met een skore
van 6 punten waarvan 1
voor voetbal en miniho-
ckey en 2 voor atletiek,
veldlopen en zwemmen:
lager onderwijs voor meis
jes met een voorgestelde
score van 5 punten (2 voor
veldlopen, zwemmen en
atletiek en 1 voor miniho-
ckey). De jongens van het
secundair onderwijs moe
ten 4 punten halen. Zij
kunnen kiezen uit tafelten
nis, voetbal, veldloop,
basketbal, zwemmen, vol
leybal en triathlon, telkens
goed voor 1 punt. De
meisjes van het middel
baar moeten een score van
3 punten halen en hebben
de keuze uit tafeltennis,
veldloop, superstar, bas
ketbal, zwemmen en vol
leybal. Elke sporttak is
goed voor 1 punt. Bij het
lager onderwijs wisten vo
rig schooljaar 126 kinde
ren de interscholensport-
kaart te behalen, bij het
secundair 30 leerlingen.
Op 2 september wordt dan
in de sporthal Denderdai
een tafeltennistornooi
georganizeerd. Miniemen
(geboren in 1978-1979),
kadetten (1974-1973) en
scholieren (1972 en vroe-
gei) kunnen er aan deelne
men. Het tornooi wordt
gespeeld met rechtstreek
se uitschakeling en in
schrijvingen moeten ge
beuren vóór 14 septem
ber bij de sportdienst van
de stad.
Op 19 oktober (voor de
tweede graad) en om 26
oktober (voor de derde
graad) wordt telkens om
13.00 uur in het sportcen
trum Osbroek pupvoetbal
goerganizeerd. Belangstel
lende scholen kunnen tot 5
oktober inschrijven bij de
sportdienst.
(Ih)
