32 - 16.9.1988 - De Voorpost
17 SEPTEMBER 1944
SS;::1;-'!*-
Foto 3
Op 2 november 1986 vond ik met mijn metaalde- manningsleden waren ver-
tector te Mariekerke een aluminium plaatje met schrikkelijk verminkt, het
de tekst: «Nose down». was een aanblik die mij
Iemand had mij verteld dat op die plaats, niet ver
van de Schoothoeve, een zweefvliegtuig was
neergestort op zondag 17 september 1944. Er lag
op die plaats nog een heleboel ander materiaal,
doch dit aluminiumplaatje intrigeerde mij zodanig,
dat ik besloot een en ander uit te gaan zoeken
aangaande dit voorval.
Er volgden een reeks
vraaggesprekken met om
wonenden en er werden
een groot aantal brieven
geschreven naar diverse
Britse musea en overheids
instellingen. Ondanks het
soms lange wachten op
antwoord, kreeg ik beetje
bij beetje informatie toege
speeld onder de vorm van
tekst en tegen vergoeding
ook foto's. Het resultaat
hiervan laat toe een tame
lijk duidelijk beeld te
scheppen van het gebruik
te materiaal en de krijgs
verrichtingen van die dag.
Een ooggetuigenverslag
«Op die bewuste zondag
voormiddag lag ik onder
een pereboom te genieten
van een lekker nazomers
weertje. In de verte klonk
een zacht gebrom dat stil
aan aanzwol tot een
enorm geronk van vlieg
tuigmotoren. Het waren
toestellen die zweefvlieg
tuigen voorttrokken, de
lucht zag er zwart van.
Het was onbegonnen werk
ze te tellen. Tijdens dit mi
nutenlange, indrukwek
kende schouwspel be
merkte ik dot de verbin
dingskabel van een der
toestellen losschoot. Het
zweefvliegtuig vloog nog
even door en ging daarna
met de neus omlaag naar
de grond toe zijn onder
gang tegemoet Het ging
allemaal erg vlug daar de
toestellen erg laag vlogen,
hoogstwaarschijnlijk onder
de wind.
Toen ik een doffe slag
hoorde en een stofwolk
had gezien op de plaats
van het ongeluk, spoedde
ik mij er naartoe samen
met nog enkele andere
mensen. Bij het wrak geko
men, waren er reeds enke
le mensen aanwezig als
ook een Engelse militair
van het nabijgelegen leger
kamp.
Sommige bemanningsle
den waren uit het toestel
geslingerd en waren het
minst verminkt. De ande
ren zaten geklemd tussen
de lading welke bestond
uit een jeep, rollen electri-
citeitsdraad en ander ge
reedschap. We begonnen
deze geklemde militairen
te bevrijden door het toe
stel open te breken, op
zoek naar leven. Deze be-
nog lang door de geest slachtoffers hun juwelen af
zou spoken. De aanwezige en nam ook hun persoon-
Engelse militair deed de lijke papieren mee in een
draagtas, uit vrees voor
souvenirjagers.
Ondertussen was dokter
Van de Casteele uit St.
Amands ook aangekomen
op de plaats van het onheil
en nam de leiding van de
hulpwerkzaamheden op
zich.
Een van de bemanningsle
den, een Canadees, over
leed tijdens zijn overbren
ging naar het gasthuis in
de Hekkestraat te St.
Amands.
De ondere slachtoffers
werden op een rij naast
elkaar gelegd en afgedekt
met dekens. Ondertussen
waren verschillende Engel
se militairen bezig met het
graven van een gemeen
schappelijk graf. Doch hier
waren zekere mensen niet
mee akkoord, daar ze het
jammer vonden dat deze
jongens zonder lijkdienst
als een hond in de grond
zouden gestopt worden. Er
stond op dat moment veel
volk rond het neergestorte
zweefvliegtuig. Er werd
een lijkdienst gehouden te
St. Amands in de namid
dag van dezelfde dag om
streeks 17 of 18 uur. De
slachtoffers stonden voor
het altaar van een bomvol
le kerk opgesteld. Men
vroeg om de slachtoffers
op het kerkhof gemeen
schappelijk te begraven,
hetgeen werd toegestaan
door de Engelse legerover
sten. De militaire eer werd
tijdens de begrafenis be
wezen door Engelse mili
tairen en Bornemse weer-
standers. Later bleven wij
nog enkele dagen de
wacht optrekken bij het
wrak om plundering te ver
mijden. Daarna kwamen
de Engelsen het wrak weg
halen.»
«Market Garden»
Het toestel de «Waco»
CG4A werd voornamelijk
gebruikt door de Ameri
kaanse luchtmacht, dit
komt overeen met de ver
klaring van de ooggetui
gen die vertellen de typi
sche 5-puntige ster op het
neergestorte toestel gezien
te hebben.
De Britse luchtmacht ge
bruikte de CG4A ook maar
op een veel beperktere
schaal. Het toestel was
uiteraard gebouwd met
lichte materialen zoals
hout en doek. Het geheel
was opgebouwd rond een
konstruktie van stalen bui
zen en bood plaats aan
max. 15 personen, in ons
geval 7 militairen de
lading (in dit geval de jeep,
de electriciteitsdraad en
gereedschap).
De vleugel van de CG4A
had een spanwijdte van
ongeveer 25,50 meter en
een vleugeloppervlakte
van ongeveer 792 m2.
Deze toestellen waren ver
trokken vanuit Ramsburry
in G.B., men zou pogen de
bruggehoofden op de
Waal en de Rijn in te ne
men. De ganse operatie
ging door onder de naam
«Market Garden».
De landing was voorzien
bij het dorp San in de om
geving van Nijmegen. De
bemanning van het te Ma
riekerke neergestorte toe
stel bestond uit 6 Canade
zen en 1 Engelsman.
Hier volgen hun namen:
Jos Dotavania (Can.),
Thomas F Vella (Can.),
Stanley M. Zajelka (Can.),
Gustav Goverweg (Can,),
Samuel C. Welch (Can.),
W.C. Sturgess (Can.) en
Frederik Arthur Sellers
(G.B.).
Samuel C. Welch is later
overgebracht naar het Ca
nadese militaire kerkhof te
Neuville en Condroz.
Frederik Arthur Sellers ligt
begraven te St. Amands in
het midden van het ker
khof op een klein gedeelte
waar nog andere Belgische
militairen begraven liggen.
Op zijn grafsteen staan de
volgende inscripties:
1760229 corporal F. A.
Sellers, Royal Signals Air-
bom, 17 th September
1944, age 30. Hij was de
zoon van Frederik Henry
en Eleanor Blanche Sellers
uit Acton, Middlessex. En
echtgenoot van J.M. Sel
lers uit Acton, Middlessex.
De gegevens van de ande
re bemanningsleden zijn
nog niet verkregen tot op
heden. Het is verbazend
welke dramatiek er kan
schuilen achter het vinden
van een klein plaatje alu
minium. De verbazing
gaat over in respect wan
neer we vernemen dot
daar op die plaats 7 jonge
mensen hun leven gaven
voor onze vrijheid.
Jean-Pierre Casteels.
Bij de foto's
1Graf van Korporaal Frederik Arthur Sellers op het
kerkhof te St. Amands.
2. Het gevonden aluminiumplaatje met de tekst:
«Nose down».
3. Zweefvliegtuig van het type «Waco» CG4A.
Eenzelfde toestel stortte neer te Mariekerke.
4. De plaats van het ongeval nabij «De Schoothoe
ve» gefotografeerd omstreeks Allerheiligen
1944.
Het voorwerp bovenaan is een helm, de rech
thoekige plaat is afkomstig van de boordradio,
verder diverse onderdelen (aldus ooggetuigen).
5. Afbeelding van de cockpit van een CG4A zweef
vliegtuig.
Het gevonden fragment komt van de Tegelwielt
jes aangeduid op de afbeelding onder nr. 1
De regelwieitjes lieten o.a. toe de neus van het
toestel te richten.
Verleenden hun medewerking:
- Museum of Army Flying, Stockbridge, G.B.
- De Britse Ambassade te Brussel.
- Het Brits Ministerie van Defensie, Londen, G.B.
- Het Imperial War Museum, Londen, G.B.
- De Commonwealth War Graves Commission,
Berkshire, G.B
- Het Royal Signals Museum, Blandford, G.B.
- Dank aan onze ooggetuigen die om persoonlijke
redenen anoniem wensen te blijven.
Volleybal. V.C. Zele nam een knappe start in de kompetitie (bvw)
