Kapellekesdagen: hoogdagen voor Nlariavererend Erembodegem
Baardegem vierde patroonsheilige
Margarita
Twintigste Sint-Jobsfeesten te Aalst
Tachtig jaar Kapucijnenklooster
6 - 4.8.1989 - De Voorpost
Van vrijdag 4 tot en met dinsdag 15 augustus hebben in
en rond de historische Onze-Lieve-Vrouw Termurenka-
pel te Erembodegem de traditionele kapellekesdagen
plaats. Dit stemmig Maria-oord nodigt vooral tijdens
deze noveen en Mariale bedevaart iedereen uit tot een
rustige bezinning, rond het aiombekende kleine schilde
rij, op eikehout, van Onze-Lieve-Vrouw Termuren. Als
tema van de kapellekesdagen 1989 hebben de parochie
priesters gekozen: «Maria, moeder van Termuren:
Kleine mensen, goede buren!».
Aalst. Het kapelletje van Termuren in Erembodegem
nodigt tijdens de Kapelletjesdagen iedereen uit tot een
rustige bezinning
Het wijdvermaard beeld met goud. Het haar draagt
van O.L.Vrouw Termuren
is een klein schilderij op
eiken hout. Het hangt, on
der glas ingelijst, boven
het altaar van de stemmige
kapel van O.L. Vrouw
Termuren op de Kapelle-
kesbaan te Erembodegem.
Het verbeeldt Maria, die
het Kindje Jezus, op haar
schoot rechtstaand, vast
houdt. Zijn linkerhand ligt
op Haar hals. Zijn rechter
op Haar hart. Maria is ge
tooid met een kleed, man
tel en hoofddoek in bor
deaux-rood, afgezoomd
ze los over beide schou
ders. Het Kindje Jezus is
met een grote witte len
dendoek omgord. Onder
aan het schilderij lezen
we: «O Mater Dei, me
mento mei» (Moeder
Gods, gedenk U mijner).
«Over de gebeurtenis, die
tot de stichting van de ka
pel aanleiding gaf, alsme
de over de datum ervan en
de motivering van de aan-
roepingstitel, ligt geen en
kel authentiek dokument
voor de hand. Evenmin
een geschreven kronijk.»
Zo lezen we in de «Be
knopte Geschiedenis van
Erembodegem» door Va-
lère Gaublomme, onder
pastoor. «Betreffende de
aanleiding tot de stichting,
beschikken we slechts over
een nog gangbare overle
vering - van een legende
durven we niet gewagen -
die in beschrijving van het
gebeurde, namelijk wat
betreft de plaatsbepaling,
in historisch vaststaande
gegevens (al wezen ze in
dit verband van zeer bijko
mende aard) een aankno
pingspunt vindt. Simon de
Mirabello, ruwaard van
Vlaanderen, heer van Per-
wez en Halen, in de ge
schiedenis ook als Simon
van Hale bekend, bezat te
Erembodegem verscheide
ne goederen in landerijen
en tienden, onder meer
het Hof te Hale, naar hem
genoemd. (Dit voormalig
hof is thans, omgevormd
het klooster der Eerwaar
de Zusters Penitenten van
Opbrakel). Volgens de
overlevering hing aan een
muur van het Hof te Hale
een geschilderde Maria-
beeltenis. Op een zeker
tijdstip - de volksmond
heeft nooit de datering uit
gesproken en voortverteld
- brak op het hof brand
uit. De beeltenis bleef on
gedeerd aan de verschroei
de muur. Om dit wonder
baar gebeuren te vereeu
wigen, Maria ter ere,
bouwde men op het erf
een kapel, waar het volk
de Moeder Gods kwam
vereren onder de aanroe
ping van O.L.Vrouw Ter
muren, doelend op het ge
spaard blijven der beelte
nis aan de brandende
muur. Deze overlevering
werd in 1895 opgetekend
door de Potter en Broec-
kaert in de «Geschiedenis
van Erembodegem».
In de dorpsmonografie
«Erembodegem» (1983),
uitgegeven door het Ge
nootschap voor Aalsterse
Geschiedenis schreef E.H.
Jozef De Brouwer zaliger:
«Onder de benaming «On
ze Lieve Vrouw Termuren
wordt de kapel voor het
eerst vermeld in 1631. Be
stond ze reeds vóór de
godsdiensttroebelen van
het laatste kwart van de
16e eeuw? Geen enkele
vermelding ervan in de de-
kanale verslagen uit die
periode en evenmin van de
verwoesting. In ieder ge
val kende de kapel van
O.L.Vrouw Termuren in
de 17e eeuw een grote
volkstoeloop, ook uit de
naburige dorpen, zodat de
aartsbisschop van Meche-
len op 30 mei 1653 aan de
pastoor de toestemming
verleende de offergelden
te gebruiken voor de kerk
- die te weinig inkomsten
had - tot de aankoop van
ornamenten en tot het uit
voeren van herstellings
werken aan de parochie
kerk. Voortaan diende
dan ook een kapelreke
ning voorgelegd. Pas in
1728 werd toestemming
verleend een mis op te
dragen in het kapelleken,
dat spoedig voor de steeds
aangroeiende bedevaar
ders te klein werd en daar
het té dicht bij de Dender
stond, blootgesteld was
aan gebeurlijke overstro
mingen. Op het verzoek
van de griffier van Erem
bodegem in 1762 aan de
aartsbisschop, gaf deze
toestemming een grotere
kapel op een meer ge
schikte plaats te bouwen,
onder de aanroeping van
O.L.Vrouw ter Sneeuw
(zoals de officiële bena
ming luidde). De bouw
werd uitgevoerd in 1763
onder Boudewijn Braeck-
man, onderpastoor te
Erembodegem en tevens
deservitor van de paro
chie. De abdis van Groe-
nenbriel schonk de grond.
De deservitor beschikte
over ongeveer 500 gulden,
maar mocht rekenen op de
steun van talrijke begoede
mensen. Op 5 augustus
1763, feest van O.L.
Vrouw ter Sneeuw, werd
de nieuwe kapel door de
landdeken ingewijd. Het
jaar daarop verleende
paus Clemens XIII op dit
feest een volle aflaat aan
de bedevaarders. Om
streeks die periode werd
het eerste bedevaartvaan
tje verspreid. Onder de
Franse bezetting werd de
kapel verkocht aan Opso-
mer van Wetteren, om na
dien over te gaan op de
familie La Maoris die in
1838 de kapel terugschonk
aan de kerk van Erembo
degem met de last van een
jaarlijkse mis. In datzelfde
jaar verleende paus Gre-
gorius XVI een volle aflaat
aan de bedevaarders gedu
rende de begankenis of
«kapellekesdagen» van 5
tot 15 augustus. In 1974
werd de kapel en het al
taar volledig gerestau
reerd. In augustus 1978
zorgden pastoor De Pele-
cijn en de medepastoors
Vinck en Eeman voor ver
nieuwing in de devotie en
wisten weer ruime belang
stelling te wekken voor
«Kapellekengang».
De kapellekesdagen 1989
staan onder het thema
«Maria, Moeder van Ter-
muren, kleine mensen,
goede buren!». De paro
chiepriesters wensen aan
alle mensen heel goede ka
pellekesdagen toe: dagen
van echte geloofsgemeen
schap, dagen van geloofs
verdieping, dagen van
bruggen leggen naar me
kaar. Ze beklemtonen:
«In dit jaar van het Gezin
is Maria patrones van alle
moeders, vaders en kinde
ren, van alle mensen die
de echte liefde gestalte
willen geven. Termuren is
een halte op de levensweg.
In 't kapelleke komen
mensen met een eenvou
dig hart. Mensen leven
niet alleen of apart of al
leen voor onszelf. We wil
len bouwen aan een goede
«buurt». We willen samen
leven met alle mensen op
een goede aarde... Voor
onze parochie en voor alle
bedevaarders zijn het da
gen van herbronning, ech
te geloofdsagen, dagen
van getuigenis en zending,
dagen van ontmoeting en
bescherming. Maria wordt
er aanroepen tegen allerlei
kwalen, zenuwziekten, als
Moeder van de Kerk en
van de huiskerk: het
gezin.»
Tijdens de weekdagen van
de noveen zijn er eucharis
tievieringen in de kapel
om 7, 7.30 en 8 uur. Te
vens wordt volgend pro
gramma uitgewerkt.
Vrijdag 4 augustus: ope
ningsavond van de noveen
met te 19.15 uur rozen-
krons aan de kapel en te
19.30 uur eucharistievie
ring met als thema «Maria,
Moeder van Termuren:
Kleine mensen, goede
buren!».
Zaterdag 5 augustus: 18.45
uur rozenkrans aan de ka
pel (na de avondmis in de
O.L.Vr. Hemelvaart-
kerk).
Zondag 6 augustus: 18 uur
eucharistieviering aan de
kapel en rozenkrans.
Maandag 7 augustus: 15
uur zegening van de kinde
ren en moeders en te 19.30
uur eucharistieviering met
toewijding van de vorme
lingen 1989 aan Maria.
Dinsdag 8 augustus: 14.30
uur eucharistieviering
voor de derde leeftijd en
19.30 uur gezinsviering en
buurtviering.
Woensdag 9 augustus: 15
uur viering voor de zieken
in het parochiehuis en
19.30 uur Lourdesbede-
vaarders en parochiale or
ganisaties.
Donderdag 10 augustus:
19.30 uur plechtige dienst
voor de overledenen.
Vrijdag 11 augustus: 19.30
uur eucharistieviering
voor de jeugd.
Zaterdag 12 augustus:
18.45 uur rozenkrans aan
de kapel (na de avondmis
in de O.L.Vr. Hemel-
vaartkerk).
Zondag 13 augustus: 18
uur eucharistieviering aan
de kapel en rozenkrans.
Maandag 14 augustus:
18.45 uur rozenkrans aan
de kapel (na de avondmis
in de O.L.Vr. Hemel-
vaartkerk).
Dinsdag 15 augustus: slui
tingsdag van de Kapelle
kesdagen 1989.
Te 20.30 uur plechtige eu
charistieviering, rozen
krans en eucharistische
aanbidding, kaarskenspro-
cessie met het H. Sakra-
ment naar de O.L.Vr. He-
melvaartkerk.
De parochiepriesters:
«Het kapelleke van O.L.
Vrouw Termuren zal ons
in de komende kapellekes
dagen maken tot mensen
die voor elkaar brug zijn
van geloof en vrede:
kleine mensen en goede
buren!».
D.B.
Op een buitengewoon zonnige dag herdacht de Baardegemse gemeenschap de H.
Margareta, haar patroonsheilige. In de volksmond 'Margriet' met de erbij horende
boerenspreuk 'Met Margriet, pikken rfjp of niet'. Aan de basis van het ontstaan van
de Baardegemse parochie lag de stichting van de Kapelanie van Sint-Margriet.
Net als Meldert zou de geloofsgemeenschap ontstaan z(jn in de schaduw van de abdij
Affligem. Wellicht in de 12de eeuw. Baardegem zou zelfs een tyd lang een
'appendicium' van de parochie Meldert geweest zijn. De viering van de H. Maagd
Margarita van Antiochië werd ten vroegste 11de eeuw naar het Westen overgebracht.
De Kruistochten en de belegering van Antiochië hebben er heel wat mee te maken.
De Kapelanjj Sint-Margriet zou er in de dertiende eeuw zjjn ontstaan.
Tydens het weekend van 4 tot en met 6 oogst heeft te Aalst de reeds twintigste editie
van de Sint-Jobsfeesten plaats in de tuinen van het klooster van de paters Kapucijnen.
Gestart wordt op vrjjdag 4 oogst te 20.15 uur met een reuzebelotwedstrijd. Op
zaterdag 5 zijn er vanaf 13.30 u de tiende prondel- en antiekmarkt met demonstraties
van oude ambachten, allerhande attrakties voor jong en minder jong, bodega,
crémerie en café en uiteraard ook het traditioneel gereputeerd restaurant waarvan
kaarten voor 400 fr kunnen bekomen worden bij de parochiepriesters en bij d<
bestuursleden. Op zondag 6 zelfde programma plus te 23 u trekking van d<
reuzetombola. Het restaurant is opeij op zaterdag vanaf 18 u en op zondag vanaf 17 u.
Ruim 300 jaar
In 1614 kwamen Kapucij
nen zich voor het eerst in
Aalst vestigen. Nadat ze
aanvankelijk onderkomen
hadden gevonden bij een
bevriend edelman vestig
den ze zich in de klooster
gebouwen die later tot pu
pillenschool en meer re
cent tot rijksadministratief
centrum zouden worden
omgevormd. Hun kloos
tertuin besloeg destijds
gans het terrein nu ingeno
men door de Graanmarkt
en door het Koninklijk
Atheneum.
Paters Kapucijnen, «de
paters met de blote voe
ten», waren in de hele re
gio uiterst populair. Voor
al wegens hun inzet voor
en hun betrokkenheid bij
de bevolking, meer spe
ciaal bij de minder be-
goeden.
Terug van weggeweest
De Franse Revolutie
waarvan nu met wellicht al
te veel luister de «bicente-
naire» in la douce France
wordt gevierd, verjoeg
echter de Kapucijnen die
slechts 112 jaar later terug
zich te Aalst kwamen ves
tigen. Dit op Sint-Job
waar hun kerk in 1910
plechtig werd ingewijd.
Paters gingen prediken of
waren aktief bij de voor
bereiding van jongeren tot
het priesterschap. Meest
gekend was wel de «ter
mijnbroeder» die dagelijks
op bedeltocht bij de bevol
king trok om het voortbe
staan van hun gemeen
schap mogelijk te houden.
Wereldoorlog I trok ech
ter een streep door de re
kening van onze Kapucij
nen. Wegens verplichte
ontruiming en bezetting
door troepen was de situa
tie van de gebouwen in
derdaad deerniswekkend
geworden. Heel wat her
stellingen, schoonmaak
beurten en schilderwerken
waren absoluut noodzake
lijk.
Apostolaat
Dan konden de Kapucij
nen zich terug totaal wij
den aan intens apostolaat.
Er waren mis- en biecht
vieringen in de eigen kerk
maar ook werden paters
met de regelmaat van de
klok uitgestuurd naar vele
parochies ter gelegenheid
van biddagen, vastenpre-
dikaties, preken van tien
daagse «missies», retrai
tes, triduüms, 40 urenge-
bed, biechtzittingen en ge
wone zondagsdiensten.
Een nieuwe parochie
De paters Kapucijnen la
gen inderdaad aan de basis
van het ontstaan van een
nieuwe parochie. Het wa
ren inderdaad architekt
Ben Blanckaert en duivel-
doet-al Theo Van Gijseg-
hem die in 1957 tot mon
seigneur Callewaert, bis
schop van Gent, de vraag
richtten om rond het Ka
pucijnenklooster een pa
rochie te mogen stichten.
Elf jaar later werd aan die
vraag een gunstig gevolg
verleend en zo werd door
het bisdom uiteindelijk in
1970 de nieuwe parochie
«Sint-Antonius van Pa-
dua» opgericht en door de
Staat officieel erkend.
In volle dienstbaarheid
verklaarden de Kapucij
nen zich bereid om de
nieuwe parochie tot bloei
te helpen brengen.
Sint-Jobfeesten
Eén van de middelen om
dat doel te bereiken waren
uiteraard de Sint-Jobfees-
ten. De paters Kapucijnen
hadden wel voor de nieu
we parochie de nodige lo
kalen ter beschikking ge
steld doch het was duide
lijk voor een degelijke
ontplooing de parochie op
eigen vleugels zou dienen
te vliegen. Daartoe was en
blijft uiteraard geld nood
zakelijk.
Om daar aan te geraken
werd gegrepen naar het
oude recept «Vlaamse
Kermis» zoals die sinds
mensenheugnis steeds met
stevige belangstelling was
gehouden. «De Vlaamse
Kermis bij de paters» was
in Aalst inderdaad een be
grip geworden.
Dat «oud artikel» werd
dan door de nieuwe ploeg
op de markt gebracht on
der de benaming «Sint-Jo
bfeesten». Traditiege
trouw kenden en blijven
deze festiviteiten een blij
vend sukses kennen,
«'t Capucijntje»
Met de beschikbare finan
ciële middelen - gulle
steun van de eigen bevol
king maar ook van ver
daarbuiten en tevens op
brengsten van de Sint-Job
feesten - werden sportvel
den aangelegd, werd ge
zorgd voor valabele ver
warminginstallaties en
werden aanpassingswerk-
en uitgevoerd om de infra-
struktuur optimaal te laten
renderen.
Als sluitstuk kwam er dan
het parochiaal centrum 't
Capucijntje waarvoor de
grond edelmoedig door de
paters Kapucijnen werd
geschonken. Na de nodige
bouw- en verbouwings
werken kon dit gemeen
schapsgebouw in 1984
worden geopend en biedt
het een gezellig café en
verscheidene polyvalente
ruimten.
Met uw deelname aan de
20e Sint-Jobfeesten draagt
ook u uw steentje bij voor
de haalbaarheid van vol
gende realisaties ten bate
van de gemeenschap.
LH
De H. Margarita
:Nog steeds wordt de H.
Margarita te Baardegem
op haar feestdag 20 juli en
in de hele eropvolgende
noveen aangeroepen voor
gelukkige geboorten en te
gen kinkhoest en kram
pen. Een gebruik dat nog
steeds heel wat bedevaar
ders naar Baardegem
trekt.
Margareta, de dochter van
een welvarend heidens
priester leefde te Antio
chië ten tijde van de kerk
vervolgingen in de derde
eeuw na Christus.
De voedster die Margarita
na het overlijden van haar
moeder opvoedde bracht
haar het kristelijk geloof
bij. En toen ze 15 jaar was
en als volwassen vrouw te
rug naar het ouderlijk huis
wilde werd ze er de deur
gewezen wagens haar kris
telijk geloof. Ze leefde
dan gewoon verder als
hoedster van schapen.
Haar natuurlijke schoon
heid viel echter op in het
oog van landvoogd Olym-
brius. Toen die vernam
dat het om een vrij meisje
ging dat bovendien van
goede afkomst was wilde
hij haar huwen. Toen de
landvoogd hoorde dat ze
kristen was, ontstak hij in
woede. Alle mogelijke
verleidelijke beloften van
zijnetwege konden haar
niet van haar geloof bren
gen. Ze werd gegeseld, op
de pijnbank gelegd en ten
slotte in de kerker gewor
pen waar een vuurspuwen
de draak haar zou hebben
gekweld. De volgende dag
hield men brandende fak
kels tegen haar lichaam en
ze werd zelfs in kokend
water gegooid waaruit ze
als bij wonder ongedeerd
te voorschijn kwam.
Toen de landvoogd uitein
delijk bewust werd van het
feit dat hij deze lieflijke
herderin niet tot de zijne
zou kunnen nemen, liet hij
haar door een beul met het
zwaard het hoofd afslaan.
Haar lichaam berust mo
menteel te Monte-Folcone
in Toscanië en in Antio
chië werd een gedenksteen
ontdekt waarop stond ge
beiteld 'Op deze plaats
heeft Margarita, vijftien
jaar oud, haar maagdelij
ke ziel aan de hemel terug
geschonken'.
Margrietfeestviering te
Baardegem
Reeds eeuwen viert de
Baardegemse parochiege
meenschap het feest van
haar patroonsheilige op 20
juli, dit jaar was dat op
een donderdag. Initieel
werden er op die dag drie
missen gelezen door paters
Karmelieten en ging de
pastoor voor in de hoog
mis. De hoogmis werd op
geluisterd door het plaat
selijk zangkoor versterkt
met kosters van de belen
dende parochies en voor
de gelegenheid werd een
orgel-positief aangevoerd
vanuit Merchtem of Leb-
beke. Te Asse werden dan
allerlei ornamenten ge
leend en te Affligem ta
pijten.
Toen ging de processie uit
na de hoogmis, werden
aan de kerk laurierboom
pjes geplaatst en werd de
processieweg bestrooid
met papiersnippers. De
zangers erin werden bege
leid door een speelman, de
schutters waren ook pre
sent met 'vuurkeien' en de
kadans werd erin gehou
den door 'eenen trom-
melslaegher uit Aalst'. En
vermits Baardegem toen
nog geen monstrans bezat,
werd dan die van Meldert
gebruik-
Reeds in 1654 werd de
Sint-Margarietprocessie
met plakbrieven aange
kondigd.
De toeloop van bedevaar
ders groeide nog aanmer
kelijk aan toen er een af
laat van zeven jaar werd
aan verbonden.
Ter gelegenheid van de
Margriet-kermis schoten
de Baardegemse schutters
naar de oppergaai die ge
plaatst werd op de kerkto
ren doch in 1721 werd dat
door kardinaal d'Alsace
verboden. Enkele jaren la
ter zette men dan de
hoofdvogel op de molen.
Viering
Het hele feest mocht zich
in een uiterst zonnig weer
verheugen. Vooral het
tuinfeest in de hovingen
van de gerestaureerde pas
torie kreeg een gezegend
weertje 's avonds.
En voor de jongeren wa
ren er kermisattrakties bij
de vleet.
Lede. Een foto van de werkgroep van de Oordegemse Molenfeesten
