Asbeststort te Hofstade dient
gesaneerd te worden
Baardegemnaar
Frans De Gols een
halve eeuw priester
aeiDiai tas
*4
s?
Kwarteeuw missionaris in Kongo
i u
-'ï' eI
De Voorpost
VRIJDAG 11 AUGUSTUS 1889
5..%.. S JS
CENTRALE
Kcröettracn
Gealarmeerd door klachten van buren over een illegale
stortplaats te Hofstade op de industriezone langsheen de
Dender leidden de Bond Beter Leefmilieu naar een
onderzoek ter plekke. Uit een analyse zou gebleken zijn
dat in het aanwezige afval hoge concentraties asbestve
zels aanwezig zijn.
A.s. dinsdag 15 augustus zal het dag op dag 50 jaar geleden zyn dat Frans De Gols in
de Sint-Margaretakerk te Baardegem zijn eremis opdroeg. Als missionaris van het H.
Hart slaagde hy er door omstandigheden niet in de volle halve eeuw in de missies
iktief te blijven. Toen hy, net voor wereldoorlog II vertrekkensgereed stond bleek het
in die onrustige periode niet mogelyk de oceaan over te steken. En toen paratyphus en
malaria hem dermate te pakken kregen dat er verder werken niet meer haalbaar was
werd hy gewoon naar het vaderland verwezen.
De moordende zon pal op de evenaar, «de zéro», maakte van hem een zoveelste
slachtoffer. Hij moest dan ook opgenomen worden te Antwerpen in het Instituut voor
Tropische Geneeskunde. En nog verleden jaar werd hij byna door een late opstoot
geveld. Momenteel is hy echter fit en in prima konditie.
Gouden jubileum
De Baardegemse gemeen
schap wil een van haar
leest illustere zonen
waardig vieren a.s. dins-
met een plechtige
hoogmis en een receptie
waarop letterlijk iedereen
uitgenodigd is.
n de hoogmis gaat de ju
bilaris uiteraard voor met
assistentie van pastoor De
Rouck en van diaken Paul
[acobs. Voor vokale
ipluistering zorgt het pa-
ochiaal zangkoor o.l.v.
idmond Moortgat. De ju-
rilaris zelf houdt de homi-
en dat blijven alvast
geen algemeenheden doch
nagels met koppen. De
aanwezigen krijgen naast
sen boekje met de leven
sloop van de gevierde en
de misteksten tevens een
lerinneringsprentje en
een prachtige getekende
«foto» van de pater van de
hand van Kamiel Van De
Velde.
Het geschenk dat hem zal
worden aangeboden is lou
ter symbolisch. Wellicht
een mooi missaal. Fond
sen zijn reeds nu in kas
door de zorgen van het
Komitee Sint-Margriet dat
onder voorzitterschap van
Honoré Monsieur zorgde
voor een filmvertoning die
zaad in het bakje bracht
door de zorgen van Her
man Crabbe en Eddy Wil
le. Speciale giften worden
verder in dank aanvaard
door pastoor De Rouck,
Edmond Moortgat, Mar
cel De Kegel, Cecile Rog
geman, Marie-Jeanne en
Kathleen De Ridder en
Sonja en Pierre De Brue-
cker. Deze giften zullen
door de jubilaris worden
overgemaakt door zijn op
volger als pastoor-deken
van Coquilhatstad Pater
Corry Beckers uit Ant
werpen.
De kleine Frans
In hun woning aan de El-
derberg logeerden tijdens
wereldoorlog I twee Duit
sers. Frans, als zesde en
laatste kind van boerderij
De Golks, geboren op 5
1912 herinnert zich
nog dat beide mannen va
der op de boerderij af en
toe hielpen.
Aan de gemeenteschool te
Baardegem houdt hij een
goede herinnering over.
Inzonderheid aan «boven
meester» Karei Moortgat
die hem o.a. de eerste be
ginselen van de franse taal
bijbracht. Iets wat hem la
ter goed van pas zou ko
men want zijn verdere stu
diën verliepen in het frans.
Frans De Gols voelde
reeds vroeg zijn roeping.
Op elfjarige leeftijd wilde
hij reeds naar het klooster
maar het gezond boeren
verstand van vader stak
daar een stokje voor.
«Nog te jong voor derge
lijke stap» stelde hij.
Op veertienjarige leeftijd
vertrok hij dan toch. Hij
had toen reeds een viertal
keren de hoogste klas te
Baardegem doorlopen.
Toen Frans, die een guiti
ge, levendige snaak was,
vertrok, riep een buur
hem toe «Tot binnen 14
dagen, hé Frans». Maar
Frans bleef.
stieken werd hem dat zeer
ten kwade genomen. De
rest van de maand moet
hij dan ook de vensters
sluiten op opgezette oog
kleppen. Die hingen op
zijn weg aan een haak op
dat hij ze zeker niet zo
vergeten.
Volgden dan twee jaar fi
losofie te Bree. Na het
eerste van die twee kregen
ze de toog aangemeten en
het volgend jaar legden ze
piciën van Pastoor Pieters.
De Baardegemse gemeen
schap had reeds toen haar
telg een feestelijke ont
vangst bereid. Over de he
le afstand van de woning
aan de Elderberg tot aan
de Sint-Margaretakerk
werden aan sparren guir
landes opgehangen en we
melde het van jaarschrif
ten, spreuken en vlaggen
en wimpels. Ook aan de
diverse kapellen uiteraard.
En vermits het het feest
was van O.L.Vrouw Ten
hemelopneming ging de
processie uit en mocht de
nieuwe priester het H. Sa-
krament doorheen de cen
trumstraten, ook voorbij
het eigen geboortehuis,
dragen. Maar 's morgens
in de vroegte was de jonge
priester «de kouter» inge
trokken om er zijn brevier
Het afval zou voortkomen
van de in faling zijnde
eternitfabriek Modernit en
ligt opgeslagen op het ter
rein naast de vroegere fa
briek. Op een terrein van
zowat 20 a. liggen hopen
die tot 4 m. hoogte reiken.
En vermits er praktisch
geen plantengroei ter
plekke is kunnen asbest-
stoffen welig opwaaien.
Bovendien is het voor de
kinderen van de streek een
gegeerd speelterrein dat
niet zonder gevaar is. Op
termijn kan inademen van
asbeststof leiden naar di
verse soorten kanker aan
longen, borst- of buikvlies.
De BBL vraagt dan ook
dat bevoegde instanties er
zouden voor zorgen dat
opwaaien van asbestvezels
ten spoedigste onmogelijk
wordt gemaakt. En meer
in 't algemeen dat er drin
gend werk zou worden ge
maakt van deze en andere
asbeststortplaatsen, o.m.
in de regio Willebroek.
Volledig stopzetten van de
produkties en van de as-
bestverwerking op korte
termijn ware de beste op
lossing tot de sanering
doeltreffend is doorge
voerd.
Gemeenschapsminister
bevoegd voor leefmilieu
Kechtermans zegde dat in-
spektiediensten van de
Openbare Vlaamse Afval-
maatschappij inderdaad
hebben vastgesteld dat op
de terreinen van de firma
Distrihout aanzienlijke
hoeveelheden afval van as-
bestcement ligt. Langs de
straatkant zijn die terrei
nen wel door een hek afge
sloten doch langs de ach
terkant, de denderoever,
zijn die vrij toegankelijk.
Minister Kelchtermans
deelde verder mede dat
verleden vrijdag door
OVAM een pro justitia
werd opgesteld tegen de
eigenaar die wordt aange
maand binnen de maand
tot degelijke sanering over
te gaan. Bij eventuele in
gebrekestelling kan over
wogen worden over te
gaan tot de procedure van
verwijdering ambtshalve.
Het stadsbestuur werd dan
ook verzocht de achter
kant van de terreinen on
toegankelijk te maken.
Naar hun zeggen waren
noch de gemeenschapsmi
nister noch Ovam in ken
nis van deze situatie. Mi
nister Kelchtermans wil in
het kader van de aktie
«zwarte punten» voorrang
geven aan de meest drin
gende problemen door
verwijdering ambtshalve.
LH
Aalst. Een berg asbest werd in Hofstade aangetroffen (a)
Aalst. Het zijn bange tijden voor de Blektebewoners in Hofstade (a).
Aalst. Pater Frans De Gols, vijftig jaar priester en vele
jaren als missionaris aktief in het toenmalige Kongo.
Aalst. De Baardegemse missionaris Frans De Gols in Aalst. Het asbeststort in Hofstade (a)
tropenkledij.
Te Asse-Walfergem volg
de hij, in wat nu Ascanus-
kollege heet, de Grieks-
Latijnse humaniora. Toen
een school die enkel kan
didaat-priesters opnam. In
de klas waar Frans De
Gols startte zaten 17 stu
denten. Vier ervan werden
later priester. De vakken
werden gegeven in het
frans. Allemaal door pa
ters van de eigen Konge-
gratie van de Missionaris
sen van het H. Hart.
Vervolgens kwam hij te
Bree in het verre Limburg
terecht in het noviciaat ge
durende een jaar. Elke no
vice kreeg er per maand
een opdracht. Voor Frans
was dat eens zorgen voor
de verluchting. Met de stu
denten van de filosofie, de
«Scholastieten» mochten
novicen zich op geen enke
le wijze onderhouden.
Toen Frans op een voora
vond eens vensters ging
sluiten en tersluiks door
het nog open raam zwaai
de op wandelende Schola-
plechtige geloften af voor
de duur van drie jaar.
Het eerste jaar theologie
bevatte vooral de geschie
denis van de Kerk en de
Geloofsverdediging
Soldaat
Frans De Gols vervulde
dan zijn legerdienst te He-
verlee in het Universitair
Centrum. Als student be
stemd voor de tropen
kreeg hij naast zijn militai
re opleiding tot brankar-
dier elke week zowat 15 u.
les tropische plant- en ge
neeskunde. Iets wat hem
later vaak van pas is geko
men. Zijn studiën werden
dan bekroond en afgerond
met nog 2 jaar theologie te
Leuven.
Priester
In de Kloosterkapel te He-
verlee werd hij door Mgr.
Van Cauwelaert priester
gewijd en op 15 augustus
1939, uitgerekend 50 jaar
dag op dag voor zijn huldi
ging, droeg hij zijn eremis
op in zijn geboortedorp
Baardegem onder de aus-
te lezen en te bidden voor
een vruchtbaar apostolaat
en opdat er veel priester
roepingen zouden volgen.
Nog niet naar de missie
In 1939 rommelde het in
Europa. De oorlog was
buiten onze grenzen reeds
begonnen. U herinnert
zich misschien nog Dan
zig, Sudeten, Polen. En in
ons land was het mobilisa
tie. Niet het geschikte mo
ment om de oceaan over te
steken naar de missies toe.
Onze pater moest dan ook
noodgedwongen zijn ver
trek naar de missie verda
gen. Ondertussen maakte
hij zich verdienstelijk op
het thuisfront. Hij werd
onderpastoor te Mollem
en moest aardappelen,
graan en alle mogelijke
eetwaren bedelen voor het
onderhoud van de studen
ten in het klooster. Blijk
baar deed hij dat zo goed
dat hij propagandist werd
voor de hele kongregatie
met standplaats te Borger-
hout. O.m. kwam daar
verkopen van almanakken
en allerhande prentjes en
drukwerk aan te pas.
Naar Kongo
Toen de wapenstilstand
was getekend, en de vrede
er geleidelijk kwam kon
onze Pater op 5 januari te
Antwerpen, een ultra-
koude dag, inschepen naar
Kongo. Onze kolonie
droeg toen nog die naam.
Het transport gebeurde
weinig weelderig. Gedu
rende drie weken was hij
passagier op een vracht
schip dat normaal naar
Moermansk vaarde en dan
ook uitgerust was met for
midabele verwarming om
de koude in de poolstre
ken te trotseren. Niet uit
gerekend het type schip
dus om mee naar de tro
pen te varen. De hitte was
dan ook ondraaglijk op de
«Belgian Crew». En dat
gedurende zowat drie
weken.
«Mes amis, une femme!»
Op dat vrachtschip bevon
den zich enkel mannen.
Matrozen. Wellicht van
geen kleintje vervaard. In
Banana moest onze pater
het vrachtschip verlaten.
Dat vaarde verder naar
Lobito. Via een scheeps-
laddertje werd dan over
gestapt op een schip dat de
Kongostroom opvaarde en
waarop de kapitein en zijn
dame de nieuwe passagiers
opwachtten. Toen de ma
trozen de dame in kwestie
zagen, een prachtig
exemplaar, riep een ma
troos, een Brusselaar,
«Mes amis, une femme»
als zag hij een imponerend
monument...
Na enkele nachten te heb
ben doorgebracht bij Pa
ters Scheutisten werd de
treinreis naar Leopoldstad
aangevat waarbij de «Su-
cretie de Moerbeke Waes»
werd voorbijgereden. Een
tocht van juist 365 km.
Uiteindelijk bracht een ri
vierboot hen tot Coquil
hatstad. Een oord dat
vroeger een dorpje aan de
rivier was met een 60-tal
vissers doch dat toen Pater
De Gols er aanmeerde
reeds 15.000 inwoners tel
de. Het huidige Mbandaka-
telt nu ruim 200.000 inwo
ners.
Kwarteeuw
Precies gesteld bleef Pater
De Gols bijna 24 jaar in de
missie in Kongo dat later
Zaïre werd genoemd.
Ziekte verwees hem uit
eindelijk terug naar Bel
gië. Hij was in Coq achter
eenvolgens onderpastoor,
pastoor en pastoor-deken
en richtte er negen paro
chies op. Momenteel zijn
er reeds tien.
Een parochie oprichten
betekende heel wat. Een
geschikt terrein vinden, de
nodige middelen samen-
krijgen en uiteindelijk
bouwen. Dat gebeurde al
lemaal met de goedkeu
ring van de missiebisschop
doch meestal op eigen
middelen. Paters of broe
ders ingeschakeld in het
onderwijs of in de gezond
heidszorg kregen een wed
de. Parochiegeestelijken
moesten zich zelf bedrui
pen. Na jaren was er toch
1800 fr. per maand voor
-parochies met drie pries
ters doch die waren er wei
nig. En toen Kongo onaf
hankelijk werd werd ook
die toelage geschrapt.
Pater De Gols leidde er
elke dag katechumcncn op
nadat hij de taal van de
inboorlingen had bijge
schaafd.
Zwart - blank
Van «apartheid» zoals in
Zuid-Afrika was er in
Kongo geen sprake. Toch
was er duidelijk scheiding
tussen black and white.
Coq voor de blanken was
afgescheiden van Coq
voor de zwarten door een
woud van 2 km. breed.
Blank en zwart hadden elk
hun eigen kerk, eigen
school, eigen hospitaal.
En in drankgelegenheden
voor blanken, waren
kleurlingen niet welkom.
De missie van Pater De
Gols bevond zich uiter
aard in het «zwarte coq».
Vervolg op blz. 4
