Dubbelslag met geslaagde restauraties en een kunstboek Kultuurcentrum De Werf Aalsi Davidsfonds nationaal en provinciaal te Herdersem met colloquium COPPENS J.P. Tel. 053/21.43.40^; 12 - 13.10.1989 - De Voorpost Verbond van Kringen voor Heemkunde in Oost-Vlaanderen Naast de gouwdag is de jaarlijkse uitreiking van oorkonden voor ge slaagde restauraties een van de hoogtepunten in de werking van het Verbond De zeventiende plechtigheid had echter een speci aal karakter want er was bovendien nog de voorstelling van een boek die als een retrospectieve van de restauraties bestempeld werd. Dit jaar werden opnieuw de oorkonden uitgereikt aan hen die een dergelij ke restauratie mogelijk maakten. Van het kunstboek voorzitter R. Ruys dat er in gans Vlaanderen zijns gelijke niet op de markt is. Het is een «historisch verantwoord ikijkboek» dat een terugblik geeft op wat in Oost-Vlaanderen in de loop der jaren gerestaureerd werd en deze restauraties gebeurden al leen omdat in onze provincie men sen gemotiveerd zijn om de monu menten niet te laten verknoeien maar er veel voor over hebben om een waardevol herstel na te streven. Volgens gouwvoorzitter Ruys heeft men niet het recht om de monu menten te verminken en hij verge lijkt ze met ware relikwiën. Boven dien moeten de herstelde gebou wen of andere restauraties een (nieuwe) bestemming krijgen in het huidig maatschappelijk leven. Daarom juist ook de opzet om jaarlijks een bepaald aantal men sen te bekronen die heel wat in spanningen geleverd hebben om het gewenste en verantwoord resul taat te verkrijgen. Als gastspreker had gouverneur Balthasar het over de verschillende aspekten van onze monumenten zorg waarbij hij enkele bedenkin gen maakte omtrent het bewaren van gebouwen voor de toekomst. Hier benadrukte hij vooral de bes tendiging van de macht en het gezag. Hij maakte tevens ondersc heid in de soorten monumenten en verwees naar deze die moeten die nen om te getuigen, te manen of te vermanen. Met andere woorden een soort monumenten met eeu wigheidskarakter ai daarnaast een moraliserend karakter. Wat de hedendaagse monumen tenzorg betreft, stelde hij die gelijk met milieuzorg dat moet deel uit maken van de ruimtelijke ordening en bijgevolg een maatschappelijk karakter toegewezen krijgt. Gouverneur Balthasar weer ter loops op de discussies die gevoerd worden in verband met de werk wijze die in feite op twee manieren gebeurt. Enerzijds kleeft men de autenticiteit aan en anderzijds wil men een inpassing van de monu menten in de huidige status waar aan hij een dynamisch karakter toekende. In het laatste geval is het e bedoeling om de monumenten zorg aan te passen aan de noden van de tijd. De aanhangers van de autenticiteit verkiezen boven alles de zuiver archeologische waarde van het bouwkundig erfgoed en hebben de neiging om de monu menten als «exsempla» voor de toekomst te beschouwen Er zijn bijgevolg twee stromingen vast te stellen in de monumenten zorg die zich moeilijk kunnen ver zoenen. Vandaar het tweeslachtig karakter ervan die in werkelijkheid een permanente dialoog vormt tus sen heden en verleden. Toch is men meer aandacht gaan beschouwen aan de relatie mens en woning en hierbij wees spreker op de «reactio naire houding van sommigen die In zijn uiteenzetting waarschuwde hij vooral op de valstrikken die bij monumentenzorg zouden kunnen optreden en als voorbeeld stelde hij de opvattting dat sommigen mo numentenzorg als een tijdverdrijf gaan beschouwen. Men mag zich evenmin blind kijken op de huidige suksessen en de monumentenzorg mag zeker geen experimenteel ele ment worden. Als grootste probleem bij de zorg voor het behoud van ons bouwkun dig erfgoed verwees hij naar de al te beperkte geldmiddelen met als gevolg dat men voortdurend dient beroep te doen op mecenaat dat nu in feite sponsoring noemt en niet altijd onverantwoordt is. Tot de problemen rekende hij ook de hoge arbeidsintensiteit dat een dure zaak maakt van de restauratie. Dus heeft de overheid een belangrijke rol te spelen naast het privékapitaal. Ondanks de «marginaliteit» van de monumentenzorg meende hij dat men toch op een keerpunt geko men is en men de goede weg inge slagen heeft. Wat de verenigingen betreft, kunnen deze «als katalisa- tor veel bijdragen tot aktie met allerhande initiatieven want zij scheppen tenslotte de noodzakelij ke mentaliteit». Gouverneur Bal thasar besloot zijn interessante uit eenzetting met een concrete vast stelling: «Het initiatief van het Ver bond van Kringen voor Heemkun de in Oost-Vlaanderen is ongetwij feld een van de belangrijkste hulp middelen die monumentenzorg sterk nodig heeft». Restauraties in boekvorm Als een van de twee redactioneel verantwoordeliken, schetste dhr. De Wit de groei en evolutie van het boek dat «gestart is van een idee» In zijn totaliteit is het niets anders dan een terugblik op een enorm gepresteerd werk, een bundeling van zestien jaar verantwoord res taureren Waar hij alle medewerk ers loofde om hun inbreng, richtte hij een scherpe aanval tegen hen die «in riante villa's wonen en zeggen hoe het moet maar het niet doen», maar hij bracht een «eresa luut aan de gekken die het wel doen» Daar waar een literair werk als het kunstboek verlucht wordt met il lustraties, worden in de uitgave over de voorbije restauraties de foto's «verlucht» met poëzie van Joh. Van Mechelen. Niet alle gerestaureerde gebouwen werden in het boek opgenomen want men heeft een selektie moeten doen. Toch zijn in dit werk onge veer 125 «monumenten» afgebeeld, samen met een korte historische nota en een kernachtige inleiding van gouverneur Balthasar. Geslaagde restauraties Tot slot van de akademische zitting werden ongeveer een dertigtal oor konden uitgereikt aan de eigenaars of initiatiefttemers die in de loop van het jaar voor een geslaagde restauratie zorgden. Naast de oor konde kregen zij ook een kunstfoto van het «relict» in kwestie en na dien nog een foto genomen als zij deze attributen ontvingen. Tot de bekroonden behoorden in de eerste plaats de apotheek van Mw. A. Breckpot aan het Esplanade plein te Aalst. Het is een apotheek die uit de vorige eeuw dateert en zowel langs binnen als langs buiten gerestaureerd werd. De bestaande interieurinrichting werd nauwlet tend gerespecteerd waarbij men veel aandacht schonk aan de origi nele details. Het idee van «kleur in de stad» werd trouwens als verras send en vernieuwend element er varen. Voor de gemeente Berlare kwam het orgel van de Sint-Martinuskerk in aanmerking voor een oorkonde. Het oorspronkelijk orgel, waarvan men denkt een twee-mannualig instrument te zijn, was vroeger op gesteld op het gewezen doksaal aan de westzijde en werd gebouwd tus sen 1776 en 1807 door de bekende Lambertus van Peteghem. Geluk kig zijn nog belangrijke elementen van het oude orgel aanwezig zoals de typische orgelkast met de origi nele prospektpijpen. Toch is de rugwand en een gedeelte van de inhoud van het instrument ver dwenen vermoedelijk in het begin van deze eeuw. Men mag stellen dat de karakteriële struktuur van de orgelkast nog volledig het bepaalde type Van Peteghem balustrade-or gel reflekteert Een geslaagde restauratie van de niskapel te Denderwindeke leverde eveneens een oorkonde op. Ze werd in Balegemse steen opgetrokken rond het midden van de 18" eeuw en vertoont als uitwendig kenmerk, op de sokkel aangebracht maar dan in onvolledige tekst: «Dese capelle os gebouwd door Mackxmiliaan de Hauwer jonkman te M-erbk ter eere van...». De kapel op zichzelf is een klein kultuurgoed dat waard is om het voor de toekomst te vrijwa ren. De gemeente Hamme trad naar voor met maar liefst drie geslaagde restauraties. Een eerste oorkonde werd toegekend aan de familie Ge- er- rinckx-Nies voor het herstellen van hun watermolen die reeds in 1747 eigendom was an Corn. Van Over loop en op de Durme gelegen is. Toen in de jaren na 1930 de scheepvaart op de Oude Durme onmogelijk werd, de Durme een nieuwe loop kreeg, werd deze mo len aan verval blootgesteld. Gedu rende meer dan een halve eeuw was hij aan aftakeling onderhevig maar in 1988 volledig hersteld. De andere twee oorkonden werden toegekend aan het gezin Cam- maert-De Vooght en de familie Quintelier-Thienpondt voor het re staureren van hun respectieve hoe ve. De eerste is gelegen aan de Biezestraat, een prachtig geheel waarvan het hoofdgebouw in 1698 gebouwd werd en de andere ge bouwen iets later in de 18* eeuw. Bij de restauratie werden alle originele bouwkenmerken behouden zoals o.a. de kruisramen met brandglas en het klokje op het dak. Ook aan de binnenindeling werd niets of weinig veranderd tijdens de restau ratie. De andere hoeve, gelegen aan de Broeksraat, dateert eveneens uit de lS'eeuw. Dit was bij de oorsprong waarschijnlijk een gesloten hoeve en dit naar Brabants model. Het woonhuis staat centraal op de bin nenkoer. Hier is men echter sober te werk gegaan bij een zeer grondi ge restauratie. De gemeente Herzele werd met een oorkonde vereerd dank zij de re stauratie van de burcht en het daaraan gelegen park. De burcht in kwestie is meerdere keren het voor werp geweest van vernietiging. Een eerste maal in 1381 toen er gevech ten geleverd werden tussen de Graaf van Vlaanderen en de Gente naars. Ook de kerk met de omring ende huizen werden volledig afge brand. In de 15'eeuw herbouwde Jan van Roubaix het kasteel maar in 1579 bezegeld men definitief het lot ervan. Het werd door de Spaan se kanonnen in puin geschoten en totaal onbewoonbaar gemaakt. De toenmalige eigenaar, Prins Willem d'Espinoy, verkocht de afbraak van het kasteel om familiale onkosten te kunnen betalen. Van het oud ka steel liet men alleen de huidige toren staan om aldus zijn heerlijk privilegierecht in stand te houden. Deze toren is tot nu toe een getuige geweest van het eigendomsrecht van de vroegere heren en'later van Heren van Herzele. Hef «oud ka steel» werd bij KB van 6 juli 1957, samen met de omliggende weide gerangschikt als monument en landschap, wat ze te danken had den aan de estetische en historische waarde. In 1969 werd het geheel door de gemeente Herzele aange kocht en later hersteld zodat het nu een zeker attraktiepunt geworden is voor het provinciaal toerisme. Een andere hoeve werd eveneens gerstaureerd maar dan te Kruibeke door het gezin Van Hove-Lemense. Gelegen aan de Hazardlaan werd ze volgens archiefstukken als de «Vaerenhoeck» betiteld. Ze dateert uit de l?eeuw en het meest ken merkende is het hoog dak met stro bedekt, het mooie portiek en vooral het mooie smeedwerk voor de ra men geven een speciaal effekt aan de witte muren Deze hoeve zou gerust op haar plaats staan in Bok rijk maar in Kruibeke, waar ze op haar oorspronkelijke staat, schittert ze als een parel van landelijke bouwkunst. Voor twee bekroonde restauraties trad de heemkundige kring van Erpe-Mere als initiatiefnemer op. Het betreft een kapel aan de Daal- straat die deel uitmaakt van de Rozenkransommegang. Het kleine monumentje werd op het einde van de 19* eeuw gebouwd, samen met nog dertien andere neogotische ka pellen waarvan er in het verleden vier afgebroken werden. Deze kapel is toegewijd aan O.L. Vrouw van Lourdes en de restauratie werd mogelijk gemaakt dank zij de ar beid van bestuursleden van de heemkundige kring en de giften van de buurtbewoners. De tweede bekroning werd afgele verd voor het herstel van een herin- neringskruis aan de Molenbeek te Mere. Het kruis stond vroeger inge metseld in een oude woning maar na afbraak ervan gelukkig gered van definitieve verdwijning. Na de sloping werd het kruis aan de over zijde van de straat opnieuw opge richt. Het herinnert trouwens aan een ongeluk wat verduidelijkt wordt van een aangebrachte tekst op het memoriekruis: «Hier is ver dronken Jud, Beirens; Gebortig van Meire; oud 44 jaeren den 8. 7ber 1824; bidt voor de siele». Nog andere oorkonden werden af geleverd voor geslaagde restaura ties uit Gent en verschillende ge meenten in Oost-Vlaanderen In de Herbergstraat te Moorse! staat sinds mensengeheugenis een kapel. Men gist dat de eerste bidplaats er reeds in de 11'eeuw opgericht werd dat als hofkerkje van de abdij van Lobbes gebruikt werd. In 1664 heeft men op dezelfde plaats een nieuwe kapel gebouwd maar dan in duur zaam materiaal zoals baksteen en leien. Ruim twee eeuwen later spreekt men van de eerste herstel lingen en in 1912 begon men met vergrotingswerken. De datum 1456 aangebracht op het torenklokje dat de kapel siert wijst misschien op een schenking. De Sint-Martinuskerk te óordegem werd door toedoen van pastoor Bontinck en de kerkfabriek prach tig gerestaureerd en uiteraard be giftigd met een oorkonde. Men noemt het een pseudo-basilicale kerk die op een hoogte gelegen is te midden van een fraai aangelegd dorpsplein. Alleen de westgevel en het schip zouden uit de 14'eeuw dateren terwijl de noordbeuk in 1631 heropgebouwd werd. De grootste verbouwing gebeurde in 1776 met een daarmee gepaarde uitbreiding van het koor Nog andere oorkonden werden af geleverd voor geslaagde restaura ties uit Gent en verschillende ge meenten in Oost-Vlaanderen. JV. Vijftig jaar Davidsfonds in Herdersem 'Voorjaarsontwakenop 22 oktober in De Werf Ballet 'Juliette et Romeo' door Ballet de Tours Beethoven en Schubert door het Melos Quartet Teater 'Voorjaarsontwaken' door De Tijd Zondag 22.10: 'Voorjaars ontwaken': een parel van een teaterstuk! In de schouwburg van De Werf voert het toneelge zelschap De Tijd op zon dag 22 oktober om 20 uur 'Voorjaarsontwaken' van Frank Wedekind op. Wie houdt van fijnzinnig tea ter zonder grote truken- dozen, mag deze voorstel ling in De Werf niet mis sen. De première op 1 sep tember bezorgde ons een avond puur teatergenot! Frank Wedekind (1864- 1918) schreef 'Frühlings Erwachen' in 1890, amper 26 jaar oud, zelf geen pu ber meer en toch ook nog niet oud en verdord ge noeg om de gevoelswe reld van pubers niet meer te kunnen begrijpen en sterk aanvoelen. Het was zijn eerste boek, dat hij overigens op eigen kosten liet drukken. Zoals de (Duitse én Nederlandse) titel laat vermoeden, ge bruikt Wedekind het ont luiken van de lente als me tafoor voor het seksueel 'ontwaken' van de puber teit. Maar het loopt slecht af met dat bloesemend vlees: een veertienjarig meisje Wendla sterft aan een abortus, uitgevoerd op bevel van haar moe der, want de schande moest vermeden worden. Een jongen, Moritz, pleegt zelfmoord voor een ander soort fatsoen: hij wil zijn ouders het af front besparen van zijn fa len op school. Tot zo ver lijkt het of Wedekind al leen maar de vinger op steekt en de sociale hipo- krisie aanklaagt, de één duidige moraal van de 'opvoeder' die het kind vermoordt. Maar in de slotscène een fijnzinnige groteske, die net iets te lang uitgesponnen wordt, wordt alle moraal op losse schroeven gezet. Het schuldgevoel van de der de protagonist de school jongen Melchior die de vader was van het geabor teerde kind wordt door een soort Mefistofelesfi- guur weggeblazen. Deze voert de jongen als een tweede faust terug het le ven in, weg van het kerk hof waarop godsdienst en moraal begraven liggen. Althans déze 'jongenslen te' wordt niet in de knop geknipt: hij zal leven van uit het enige geldende fat soen, dat van een gezond egoisme, het ideaal van de realist. Alle rollen (behalve de Mefistofelesfiguurvan re gisseur vandervorst zelf) worden gespeeld door jongens en meisjes tussen 15 en 18 jaar, geselekteerd uit een 150-tal die zich voor de audities aanbo den. Na de première van het stuk in 1906 in Duitsland, in een regie van de be roemde Max Reinhardt, zou het er zes jaar verbo den blijven. Deze aan klacht tegen de hipokrisie en het gebrek aan inzicht en begrip van de toenma lige burgerlijke fatsoens moraal jegens het seksu ele ontwaken van jonge mensen, kwam blijkbaar hard aan. Enkel in deze aanklacht vertoont het stuk eigenlijk nog natura listische trekken, wan verder is het taalgebruil ironisch-poëtich. Het fijn zinnig groteske, anti-rea listische karakter vat Wedekinds stijl is hier a duidelijk te merken, voor al in de laatste scènes. Eigenlijk zijn alle elemett ten aanwezig om van dez; produktie een demago gisch, goedkoop-senth menteel melodrama tt maken. Dit zou vandaai alleen maar op de lachs pieren werken. Gelukte is regisseur (en hier ever akteur) Lucas Vander vorst niet in deze val ge trapt. Het ironische va: de zegging, het beheerste van het akteren, het poëti sche van de hele aankle ding, de stilering van de eenvoud, het suggestieve van de slechts enkele de korelementen, de uitste kende belichting, de hele; opn intelligente regie: hei intc zorgt allemaal voor.xec sirc pure teatrale spanningdie and Imangzaam uitmondt it een vreselijke tragedie die je als toeschouwer doet rillen! Teater gewor den puurheid. Zuiverheic Erj| van net zuiverste karaat. Mis dit niet!!! Deze voorstelling word voorafgegaan door eer foyergesprek met regis seur Lucas Vandervost moderator is Fr. Van Vd sem. Toegangskaarten kosta 300 bf. en kunnen gereser veerd worden in CC Dt Werf, Molendreef 51 O.C 9300 Aalst, tel. 053 76.13.11. zuil In het zicht van verdere compu tersessies en van een tocht naar lerseke valt Herdersem bij de vie ring van het 50-jarig bestaan de eer een colloquium op nationaal en provinciaal vlak te kunnen orga niseren Op zaterdag 21 oktober vragen em inente Vlamingen zich in het audi torium van Gilbos NV. Grote Baan 10 te 9390 Herdersem-Aalst af wat op het vlak van wetenschap Vlaan deren aan de wereld te bieden heeft. Vlamingen als Vesalius, Mercator. Baekeland genieten een wereldre putatie. Zet deze traditie zich ver der nog door? Wat heeft Vlaanderen op de drem pel van de 21ste eeuw de wereld te bieden? Is het zo dat scholing onze enige valabele grondstof is? En is de financiële ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek daar al dan niet een illustratie van? Kunnen onderzoekscentra van kleine landen als Vlaanderen nog een betekenisvolle rol spelen? Zal de opsplitsing van wetens chapsbeleid over Vlaanderen en Wallonië het wetenschappelijk on derzoek stimuleren of afremmen? Hoe belangrijk is de hersenvlucht uit Vlaanderen? En welke zijn de gevolgen van deze brandram? In welke mate beïnvloeden resultaten van wetenschappelijk onderzoek onze leefstijl en mentaliteit? Is we tenschap een deel van onze kui tuur? Allemaal vragen waarover men zich tijdens het colloquium zal be zinnen. Programma Na een welkomwoord van de voor zitter van Davidsfonds Oost-Vlaan deren Walter Uyttenhove brengt dr. Geert Van Paemelen, docent EH- SAL-Brussel een inleidende terug blik. Volgt dan een panelgesprek met prof. dr. André Deruyttere, vice- rektor van KU Leuven, Hans Brac- quené, kabinetsmedewerker bij de minister van Wetenschapsbeleid en dr. Dirk Inzé, groepsleider labora torium voor Genetica RU Gent waarna slotwoord door nationaal DF-voorzitter Lieven Van Gerven en receptie aangeboden door de NV Gilbos. Kaarten voor deelname kosten 200 fr. DF-leden betalen 150 fr. op ver toon van hun lidkaart. Zolang de voorraad strekt zijn ook kaarten bij de ingang van de zaal te bekomen vanaf 14 u. DDF-Herdersem computert verder Daarmee is de kous echter lang niet af. De dynamische DF-afdeling heeft inderdaad nog heel wat akti- viteiten in het verschiet. O.m. de computersessies en de tocht naar het mosjeldorp op Walcheren. Om ons dan maar te beperken tot okto ber. De afdeling Herdersem zette haar eerste stappen in de computerwe reld met een sessie «Leer omgaan met je Personal Computer». Het sukses was zo groot dat er een uitbreiding op volgt: tekstverwer king. Inderdaad een lessenreeks van 7 avonden rond het gebruik van een professionele tekstverwerker (Wordperfect 4.2.) is de opvolger. Er worden zelfs 2 een eerste op woensdagavond (11, 18 en 25 okt. en 8,15,22 en 29 nov.) en een tweede op maandagavond (16 en 23 okt., 6,20 en 27 nov.. en 4 en 18 december). Van de deelne mers wordt verwacht dat ze een elementaire kennis hebben van MS-DOS en een elementaire kennis van dactylografie. Per PC mogen maximaal 2 deelne mers ingeschreven worden. Men beschikt over een PC, die telkens meegebracht wordt, of er wordt afgesproken om als tweede deelne mer aan het toestel plaats te ne men. De deelnemingsprijs: mét hand boek «Basiscursus Wordperfect 4.2.» (uitgeverij Academie Servi ce): 1.750 fr. en zonder handboek: 1.100 fr. Deelnemers van de kursus «Leer omgaan met je Personal Compu ter» en/of leden van het Davids fonds Herdersem genieten een korting van 100 fr. op deze deelne- mingsprijzen Inschrijven bij Karei Vlieghe (053/ 77.2934) of Hugo Bogaert (053/ voorzien: 77.83-95). DF-Herdersem naar Yerseke De jubilerende Davidsfondsafde- ling Herdersem organiseert op maandag 30/10/"89 een bus-dag- uitstap naar Yerseke. Men vertrekt stipt aan de kerk in Herdersem om 08.00 u. Het gaat richting Nederland - Perkpolder - alwaar de overzet boot wordt genomen naar Kruinin- gen. Aankomst Yerseke rond 10.00 u. Ontvangst in het dorpshuis 'de Saete' waar de deelnemers een filmvoorstelling en uitleg over de mosselkweek krijgen. Nadien volgt een bezoek aan een bedrijf in wer king en aan de mosselveiling, Om 12.00 u. wordt het middagmaal genomen in 'de Saete' hetzij mos selen naar believen, een steak of schnitzel. Na het middagmaal wordt er naar de Zuid-Bevelandse hoofdstad Goes afgereisd. Men bezoekt hier de boerderij 'Hollandse Hoeve' (alle soorten kippen, ganzen, pauwen, vogels, geiten, schapen, kleine het kultureel centrum De Werf (JMH) Aalst. The Platters te gast in BEGRAFENISS0 paardjes, konijnen, cavia's enz.). Er is eveneens hier gelegenheid tot drinken van botermelk. SPECIAAL VOOR DE DAVIDSFONDS AFDE LING HERDERSEM: diamontage en demonstratie kaas maken en men kan eveneens kazen aanko pen. Voor 115 fr. kan men in de 'Hol landse Hoeve' 5 soorten kazen proeven en koffie drinken. Voor de kinderen is het frisdrank met koek. Deelnemen kost 700 fr. Kinderen tot 12 jaar 500 fr. 5 soorten kazen plus koffie: 115 fr. In de deelnameprijs zijn begrepen de bus, fooi, het middagmaal, de filmvoorstelling en de overzetboot. Inschrijven bij Frans Ponnette, Lange Haag 16, 053/77 77.73- Begrafenissen crematies Alle formaliteiten Dorp? MOORSEL 053/21.45.51 RUIMDIENS Ruimen van beer- en sceptische putten kuisen van regenputten Berckmoes A. DE WITTEN

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Voorpost | 1989 | | pagina 12