Schijnbaar verloor Daens, zijn
ideeën zijn echter nog steeds aktueel
goed
Aalst heeft eigen gezelschapsspel
Wordt
vragenwagenchauffeur
betaald?
F.J. Verdoodt: "Daens, boegbeeld en schietschijf'
Anne-Marie Van Hoorick in
't Kapittel
2 - 22.12.1989 - De Voorpost
Amper een honderdtal aanwezigen op de plechtige afronding van het Daensjaar in kultureel centrum De Werf.
Het programma was nochtans de verplaatsing waard. Hoofdschotel was inderdaad het te voeren debat over de
aktualiteitswaarde van het gedachtengoed van Daens heden ten dage. Wellicht gooiden het wild weder en de
verwarring rond het aanvangsuur (eerder was gesteld 20 u., maar in werkelijkheid was het 15 u.), roet in het
eten.
Maar ook op het podium waren afwezigheden te merken. BRT-journalist Herman De Prins die bjj het debat zou
optreden als moderator, was er niet en werd vervangen door historicus Frans-Jos Verdoodt En Piet Van
Brabant, hoodredakteur van "Het Laatste Nieuws" belde slechts één uur voor de aanvang gewoon af. Een
vervanger uit die richting kon niet meer gevonden worden. Ter elfder ure werd Johan Velghe dan de vierde
deelnemende journalist die dat dan deed vanuit zyn ervaringen in de eigen regio.
Van de uitgenodigde nationale partijvoorzitters was enkel SP-voorzitter Frank Van den Broucke op het appèl.
Wél aanwezig was vikaris-generaal van het bisdom Gent, Monseigneur Temmerman (uit Erembodegem, net
trouwens als FJ. Verdoodt), die op de jongste Daensdag namens de kerkelijke overheid het mea culpa sloeg.
ten,
pen.
afremmend
Daens, man van de
doorbraak
Omkadering
Voor een geslaagde pre
sentatie en poëtische evo-
katie zorgden Frieda
Daelman en Koen Lie-
baut. Voor vokale oplui
stering trad het Koor der
Vlaamse Gepensioneer
den op met "De Groene
Vlag" en voor uzikale in
breng zorgde Hilde De
Witte, een twaalfjarige
stadsgenote, laureate van
Jong Tenuto in '88 en van
de Nationale Pianowed
strijd J.S. Bach in '89. Ze
speelde op virtuose en
doorvoelde wijze werk
van Stephen Heller en
een wervelende Arabes
que van Claude Debussy.
Kunstgroep Alkuone
danste "Deliverance" en
op het scherm verschenen
beelden over de diverse ven van kommer niet
In zijn boek had erevoor
zitter van het Priester
Daensfonds Luc Delafor-
trie Daens een man van de
doorbraak genoemd. Hij
wist de harten te beroeren
van mensen die voor het
eerst hoorde spreken van
de eigen ellende.
Waarom wilde men niets
doen om in een tijd van
rijkdom het lot van de
werkman te verzachten?
Wat deed men met Gods
wet die stelde dat rijken
hun overvloed aan de ar
men zouden schenken?
Wat deed men voor de
duizenden die na een le-
ingrij- genheid. De reus was ge
veld. Moreel en fysisch.
Maar er was duidelijk een
en ander veranderd door
zijn aktie...
sociale wetgeving. Velen
hebben de indruk nu alles
onder kontrole te hebben.
wezen werd daarbij naar
toestanden in het Oosten.
Ook Aalst moest vaak met
dissidentie afrekenen.
Gememoreerd werd de
dissidentie in de toenma
lige BSP met de affaire
Bomon. En momenteel
heeft de CVP eveneens
met dissidentie af te reke
nen.
De bladzijde van het
Daensjaar wordt wel om
gedraaid maar de wantoe
standen zijn ver van ver
dreven. Nog vandaag
blijft er het spanningsveld
Toch vallen nog heel wat waaraan Daens ten onder
mensen door de mazen ging tussen Kerk en Staat.
Verdeeldheid
In een toespraak in de Ka
mer van Volksvertegen
woordigers had Daens
zelf het feit aangeklaagd
dat niettegenstaande
twintig eeuwen kristelijke
van het net. Er is nog
steeds kansarmoede.
aktiviteiten tijdens het
voorbije Daensjaar. Ex-
meer werken konden?
Waarom moesten jonge
Cressiegroep Vredon meisjes hun jeugd
racht daarenboven verslijten in een fabriek?
"Queca Solo".
Wat deden de katolieken
Zeer keurige omlijsting om kinderen uit holen te
die echter de tijdsduur helpen waar hun deugd
van het debat dat toch geweld werd aangedaan?
centraal moest staan al te Wie bekommert zich over
zeer beperkte. Moderator hun nood, hun ellende,
F.J. Verdoodt moest dan hun ziel?
ook herhaaldelijk, vaak Toen Daens stierf heerste
om signifikante momen- er dan ook grote versla-
Tot a.s. zondag 24 decem
ber stelt Anne-Marie Van
Hoorick, dochter van
Bert, werken tentoon in "t
Kapittel', Priester Deans-
plein 2, rechtover de in
gang van de Sint-Marti-
nuskerk in de kelderver
diepingvan een financiële
instelling. Toegankelijk
vandaag vrijdag enkel op
afspraak (053/78.95.61) en
morgen zaterdag en over
morgen zondag telkens
van 10.30 u. tot D u. en van
14 u. tot 19 u.
Van Hoorick stelt zich
vaak de vraag welke tech
niek ze zou gebruiken om
haar kreatieve ideeën bot
te vieren. Haar werk ge
tuigt van bewogenheid,
onderdrukte emotie en
liefde onder schijnbare
koele observatie. Poëti
sche inbreng is daarbij
nooit ver weg. Evenmin
reisindrukken. Vrijheid
en vrede spelen een be
langrijke rol in haar werk
samen met de drang om te
ontsnappen uit de grauwe
A.M. Van Hoorick maakt werkelijkheid,
tekeningen op papier, Ieder toeschouwer kan
schildert met olieverf, etsdaarbij in elk werk zijn ei-
in koper en zink. Vaak gen verhaal herkennen,
kombineert ze diverse
technieken. Voor A.M.
LH
Over een jaar een afwisse
lende en goed betaalde
job veroveren kan. Het
centrum "Alternerend le
ren en werken" maakt van
u binnen een jaar een vol
waardig vrachtwagen
chauffeur bij De Dijcker,
een van de grootste trans
portfirma's van Vlaande
ren.
Baanvervoer is in volle
groei. Tegen het jaar 2000
is er nog een voorziene
stijging van 40 procent.
Nu reeds bedraagt het
baanvervoer 61,6 tegen
22,8 met het spoort en
15,8 in de binnenvaart.
U kan vrachtwagenchauf
feur worden met teoreti-
sche lessen gegeven door
het Centrum Deeltijds
Onderwijs van de Vlaam
se Gemeenschap. De
praktische opleiding ge
beurt dan in de firma zelf.
En de gespresteerde uren
worden degelijk betaald.
Voorwaarden zijn wel
werkzoekend zijn, tussen
de 20 en 24 jaar zijn, een
rijbewijs bezitten, vrij zijn
van legerdienst, slagen in
een selektieproef, werk
lus
tig zijn en gemotiveerd en
geen diploma bezitten
van hoger technisch se-
'erwezen werd daarbij
naar de huidige malaise in
Paul Goossens stelde dat verband met het abortus-
het neo-liberalisme het
als onvermijdelijk aan
vaardt dat een aantal
mensen uit de boot vallen.
Destijds waren er reeds
beschaving en prediking grote verschillen qua pen-
van het evangelie de we- sioenen en lonen waarte-
reld nog steeds verdeeld
was in twee klassen: een
aantal miljonairs en een
menigte arbeiders die te
weinig winnen om te leven
en ongerust uitkijken naar
de dag van morgen.
"Vruchten van de arbeid
moeten aan de arbeiders
toekomen. We moeten
ons blijven verzetten te-
fen de geldzucht van de
onservatieven. En de
heilige rechten van ons
Vlaamse volk blijven ver
dedigen."
Debat: "Daens... en
vandaag?"
Over de aktualiteitswaar
de van het gedachtengoed
van Adolf Daens nog van
daag debatteerden na
mens De Morgen Paul
Goossens, namens Het
Volk Leo Matijnissen, na
mens De Standaard Piet
Van den Driessche en na
mens Het Nieuwsblad Jo
han Velghe.
"Was Daens in zijn perior
de de stem van de andere
kant van de welvaart en
hoe is de situatie nu?" was
een eerste tema dat F.J.
Verdoodt aansneed.
Voor Leo Marijnissen is
ke verschillen en de span
ning tussen de kleinste en
de grootste inkomens of
pensioenen is veel te
hoog. Men spreekt van 1
tegen 19. Voor Johan
Velghe is Aalst niet zo di-
rekt in de marginaliteit te
dringen. Toch leert een
meer indringend onder
zoek dat er veel kansar
men leven, mensen aan de
rand, mensen van de nieu
we armoede zonder uit
zichten. Dat de welzijns-
sektor er de handschoen
voor opneemt, is veelbe
tekenend. Getuige ervan
het welzijnsmeerjaren-
plan dat een basis is voor
verdere werking en wel
licht een model voor an
dere regio's.
Daens als dissident.
Daens liep buiten de uit
gestippelde lijn en kreeg
er de rekening voor ge
presenteerd. Dat is mo
menteel nog zo het geval.
Hoe zieker de maatschap
pij zich voelt, hoe harder
ze optreedt tegen "dissi
denten". Dissidenten zijn
wel signaalgevers. Zij dui
den aan wat er hapert,
de toestand nu niet echt Zonder dissidenten zou
vergelijkbaar wegens de weinig veranderen. Ver-
ing bij gebrek aan begin
gen Daens zich afzette, selvaste houdingen,
lok nu bestaan dergelij- Burgemeester De Maght
wetsontwerp waarbij de
meningen dermate ver
deeld zijn dat ze de partij-
grenzen overschrijden en
politieke partijen hun le
den vrij laten in de stem
ming.".',
selvaste
Aalst. De heer Roobroeck stelde het Aalsterse stedenspel voor (jmh
wees tenslotte op de nieu
we armoede. De proble
men zijn niet volledig
weggewerkt. Ze zijn ech
ter neel wat komplekser
geworden, zei de burge
meester. Een aangepaste
doordringende aanpak
ervan is een must. Het
Daensjaar kan een aanzet
zijn voor een meer gepro
portioneerde aanpak
daarvan nu aan Daens
toch een posthuum eer
herstel werd gebracht.
Daens kan schijnbaar aan
In aanwezigheid van bur
gemeester Annie De
Maght en de schepenene
De Meerleer en Hoog-
huys werd het eerste ek-
semplaar van het Aalsters
stedenspel plechtig voor
gesteld.
Initiatiefnemer de heer
Roobroeck van het gelijk
namig publiciteitsbureau,
lichtte het spel nader toe.
Het bestaat m feite uit een
stadsplan van Aalst, on
derverdeeld in
144 vakjes. Met behulp
van een dobbelsteen en
ken" zegt de heer Roo
broeck. De stedenspelen
met heel wat taktisch in- zijn een realizatie van een
zicht proberen de 2 tot 4 Antwerps bedrijf dat der
spelers zo snel mogelijk
aan hun logo van hun 5
middenstandszaken op de
beste lokaties van de stad
te plaatsen. "De herken
baarheid van de gemeen
te en van de winkels
gelijke spelen af uitbracht
voor de steden Antwer
pen, Hasselt, Mechelen
en zelfs.. New York.
Vanaf deze week is het
nieuwe spel verkrijgbaar
in alle goede speelgoed-
maakt het spel voor de zaken van de stad. Het
Aalstenaars dubbel aan- kost 695 fr. (JMH)
trekkelijk. Het mag in
geen enkel gezin ontbre-
de strijd ten onder zijn ge-
ebb
'ijn
echter verder leven.
gaan en verloren hebben.
Zijn gedachtengoed blijft
Daens was immers de
non-konformist, de hard
nekkige, verbeten door
zetter. Ook daarin toonde
priester Adolf Daens zich
een echt Aalstenaar.
In die gedachtengang en
in de manier waarop
Daens destijds werd be
handeld, deed de burge
meester dan ook een drin
gende oproep tot meer
verdraagzaamheid. Een
roep die ook in het Aalst
van vandaag nog zo nood
zakelijk is.
LH
Aalst. Debat over Daensjaar. De panelleden die de kranten vertegenwoordigden (a)
cundair onderwijs of ho-
ger-niet universitair on
derwijs of universitair on
derwijs.
De firma biedt een
grondige teoretische en
praktische opleiding kon-
form de Europese richtlij
nen, een computerge
stuurd opleidingspro
gramma, een kontrakt van
onbepaalde duur en een
loopbaan in een dyna
misch en eigentijds be
drijf.
Op 10 en 17 januari zijn er
om 14.00 uur daaromtrent
infodagen bi} De Dijcker,
Gentsesteenweg 1 te
Sint-Lievens-Houtem
(053/80.11.60.). (LH)
Op maandag 8 januari om
20.00 uur speelt in het Paleis
voor Schone Kunsten te Brus
sel het "Wereldorkest van
Jeugd en Muziek". Pierre Bar-
tholomee dirigeert het orkest en
pianist Robert Groslost is de
solist. Men speelt werk van Be-
la Bartok en Cesar Franck.
Op vrijdag 22 december is er'ui
het Jeugdhuis Speelhol 10 vzw
(naast de kerk links naar bene
den tot aan het oud FC terrein)
een optreden van Big Bill en
zijn band. De toegangsprijs be
draagt 100 fr, leden betalen 80
fr
Na de slotmanifestatie van het Daensjaar gewijd aan "Daens... en vandaag?"
rondde voorzitter van het Herdenkingskomitee Daenriaar 1989 het jaar defini
tief af. Het was een gebeurtenis tijdens dewelke de open ogen van gans
Vlaanderen voortdurend op Aalst gericht waren.
"Aalst van de grote dagen" en tegelijkertijd het "grote Aalst van alle
Veel woorden werden gesproken, veel inkt is gevloeid. Na het Daensjaar zullen
die woorden anders klinken dan voorheen toen ongeloof, bitterheid en wrok
schaduwen wierpen op deze Aalsterse priester. Die woorden zullen alleszins
anders moeten klinken want nu werd aangetoond dat de herinnering aan Daens
en de zijnen, de grenzen van partijen, overtuigingen en belangen, heeft over
schreden.
Dank
Dat het Daensjaar zo sereen en vruchtbaar verliep en tevens zo beklijvend
werkte, ligt aan diverse faktoren.
Aan het stadsbestuur dat investeerde in materiële middelen, in mensen en in
vertrouwen.
Aan het Herdenkingskomitee dat voor, tijdens en na zich belangloos en met
overtuiging inzette. Wel kende het moeifijke dagen maar welke organisatie
blijft daarvan gespaard? Uiteindelijk telt alleen het resultaat en dat is er. Dank
aan stadspersoneel en dekorbouwers, aan alle organisatoren, aan de sponsors,
aan de media, aan de pers.
Kristen-demokratische lente
In de lente 455 jaar terug, werd de Aalsterse priester-politicus te Aalst geboren.
Tussen 1890 en 1893 was op diverse plaatsen in België een kristen-demokrati
sche lente ontstaan. Te Luik, Verviers, Gent, Ninove en Oudenaarde.
Priester Daens heeft die lente niet gemaakt. Hij heeft ze wel, in één lap,
verhevigd. Door zijn optreden werd Aalst het centrum van die lente.
Een zomer voor de rijken, een winter voor de armen
Die lente stak de ogen uit van al wie, bewust of onbewust, God en de godsdienst
gebruikten om staande te houden dat er een door God gewilde natuurlijke orde
bestaat waarin de rijken rijk zijn en de armen arm. Voor de rijken steeds zomer,
voor de armen steeds winter.
Velen die niet blind waren voor al wat gebeurd is tussen Jozef II en de Franse
Revolutie hebben Daens en zijn radikale medestanders gesteund. De schuld op
Charles Woeste (die inderdaad de kristendemokratie ten zeerste ongenegen
was) werpen, is makkelijk, maar onjuist. Zijn invloed was immers te gering in
het Koninklijk Paleis, in de Pauselijke nunciatuur, in de bisdommen en in het
Vatikaan. De échte verantwoordelijken toefden in pastorijen en kloosters, in
kastelen van de Bethunes, de Verhaegens, de Desclées en anderen. Ook in de
redaktielokalen van katholieke dag- en weekbladen.
AI die anti-Daensistische kernen hebben de bisschoppelijke paleizen van Gent
en Brugge meegesleurd in de strijd tegen Daens en net Daensisme.
Alle wegen leiden naar Rome
Alle konservatieve beïnvloedingslijnen liepen inderdaad naar Rome. Maar ook
die van de kristendemokratie.
Paus Leo XIII luisterde makkelijk naar de konservatieven. De pauselijke
staatssekrctaris Mario Rampolla eerder naar de kristendemokraten. In dc
beoordeling over Daens was m het Vatikaan een zeker evenwicht ontstaan tot
beide vernoemde figuren van het toneel verdwenen. Pas dan kwam de "veroor
deling" van Daens op aangeven van de bisschop van Brugge en van pater Jezuïet
A. Vermeersch. Ook van de nuntius. Zij vonden allen de Belgische konservatie
ven bereid om de politiek onervaren paus Pius X te laten zwichten. Toen
speelden baron de Bethune en koning Leopold niet meer mede. Die waren
reeds lang "ontmoedigd" omdat het Vatikaan naar hun zeggen al te lang de
hand boven Daens had gehouden.
Boegbeeld en schietschgf
Voor velen werd Daens het boegbeeld. Mensen uit alle middens: katolieken,
liberale, socialistische en vrijzinnige milieus. En uiteraard vooral in progressis-
tische milieus in Vlaanderen, Brussel en Wallonië, in Frankrijk, Duitsland,
Oostenrijk en Nederland.
Voor wie de kristendemokratische lente bestreed was Daens de vrijstaande
schietschijf. Vierendertig keer werd Daens op strenge of minder strenge wijze
berispt of gesanktioneerd door zijn kerkelijke overheid. Maar die zelfde Daens
haalae in december 1984 53,42% der stemmen in het arrondissement Aalst. Hij
was even populair als verguisd.
Daens was geen heilige. Een politicus kan dat immers niet zijn. Hij had het
hoekig en onbesuisd karakter waaruit echte dissidenten vaak gesneden zijn.
Zonder dissidenten zou er in de wereld trouwens weinig veranderen.
Daens was evenmin een takticus. Vele politici zijn dat echter wel. Hij kon op
onvoldoende wijze een nakend onweer inschatten en was bovendien de antenne
voor de bliksem. Vijanden die zich schuil hielden achter gordijnen, bemerkte
Daens niet.
Met de hand op het hart van de historicus kan Frans-Jos Verdoodt dan ook
bevestigen dat Daens niet verantwoordelijk was voor het geweld dat zich boven
zijn hoofd heeft ontladen.
Stoelde de kristendemokratie in Brussel en in Wallonië op heel wat priesters,
in Vlaanderen kwam Daens terecht in een milieu van progressieve, opstandige
leken, die met de klerus nauwelijks banden onderhielden. Zelfs de nuntiussen
die zich zo sterk inspanden tegen Daens moesten op bepaalde ogenblikken
erkennen dat men hem noch moreel noch leerstellig iets ten laste kon leggen.
Zijn enige strafbaarheid berustte in het konflikt met zijn bisschop en het feit dat
hij het boegbeeld was van een beweging die de samenhang van de katholieke
partij bedreigde.
Binnenskamers
Dokumenten leren ons echter dat een aantal hooggeplaatste geestelijken in
België en in Rome veel begrip opbrachten voor de moeilijke situatie waarin
Daens verkeerde. Een aantal ervan hebben hem zelfs daadwerkelijk gesteund.
Maar meestal gebeurde zulks binnenskamers. Makkelijkheidshalve lieten ze
Daens over aan de woede en de willekeur van dat soort lieden dat het recht in
eigen handen nam: in de straat, op de kansels, in de pers.
De bladzijde omdraaien
Voor Frans-Jos Verdoodt is nu eindelijk
Nu kan de bladzijde omgedraaid worden,
geen zin meer.
Wel moeten we onthouden
1dat de kristendemokratie de scharnier was van een kantelende tijd, van een
overgang naar een meer rechtvaardige maatschappij;
2. dat de zaak Daens een universele aanklacht tegen onverdraagzaamheid is;
3. dat in de zaak Daens niet alleen de priester werd getroffen doch in de
priester ook de burger.
Priester Daens bracht ons dc grote waarschuwing dat onverdraagzaamheid een
der meest nefaste menselijke gebreken is maar dat door idealisme gedreven
dissidentie een der grootste menselijke kwaliteiten is.
ezegd wat moest gezegd worden,
'eilen naar schuld of onschuld heeft
