Sanering van ons milieu:
er samen wat aandoen...
1
•i
Reinwaterschip:
meer dan een 'varende klas'
Interessante brochures
Aktie 'Red de Schelde' ingezet
Bakvisjes
32 - 6.4.1990 - De Voorpost
Onder een stralende zon - was het water van de Schelde maar zo puur als de zonnestralen die in Vlassenbroek
op de hoofden van de honderden wandelaars vielen, of is er ook al wat mis met die stralen? - werd vorige week
zondagnamiddag het regionale luik van de aktie Red de Schelde, officieel geopend.
Dat gebeurde op de binnenkoer van Huize Geertrui, waar trouwens ook een tent opgeslagen stond, waarin de
geïnteresseerden kennis konden maken met een aantal tentoonstellingen, opgezet dankzij de medewerking van
o.a. het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (Visserijdienst), de aquariumverening Betta, Greenpeace,
CVN Zeeuwse Milieufederatie (de Schone Schelde) en de Wielewaal afdeling 's Heerenbosch (reservaat
Vlassenbroek). Laatstgenoemde vereniging is trouwens de motor van de aktie Red de Schelde in de streek.
Wie bvb. nog eens wil kennismaken met een baars, een kleine modderkruiper, de rietvoorn, de blankvoorn en
de driedoomige stekelbaars, mag deze tentoonstelling niet missen. Alleen al de prachtige namen van deze
zoetwatervissen zijn een omweg naar Vlassenbroek waard.
Dendermonde. De tentoonstelling werd origineel open gepraatvanop een wankele stoel (foto Guy)
Wielewaal 's Heerenbosch: de aktie
Red de Schelde is slechts een aan
zet...
Namens Wielemaal 's Heerenbosch
voerde Moniek De Clercq het
woord: De aktiegroep Red de
Schelde bestaat reeds een paar jaar.
In de loop van 1987 ontstonden de
eerste kernen in Kruibeke en in het
Nederlandse Breskens. Dit naar
aanleiding van de steeds toenemen
de bezorgdheid van een aantal men
sen omtrent de sterk vervuilde
Schelde. Een inzameling van hand
tekeningen of een aktieplan voor de
verbetering van de waterkwaliteit,
leverden geen resultaten op. Van
daar dus deze vernieuwde aktie.
Om wat fondsen te verzamelen voor
de start van dit initiatief, werden
alle gemeenten langsheen de Schel
de aangeschreven om een bronzen
beeldje aan te kopen. In Buggen-
hout kan u dat beeldje bewonderen
in een nis in de raadzaal. Ook Den
dermonde kocht een beeldje aan.
Deze gemeenten onderschreven
hierbij een intentieverklaring om
daadwerkelijke stappen te onder
nemen voor de sanering van de
Schelde.
Wat betreft het trajekt Temse-Den-
dermonde werkte de Wielewaalaf
deling samen met het gemeentebe
stuur van Buggenhout en met het
stadsbestuur van Dendermonde.
Beide leverden zowel logistieke als
financiële steun.
Moniek De Clercq, er vast van over
tuigd dat de sanering van de Schel
de geen utopie vormt - bekijk in dat
verband maar de toestand in de
Theems en de Seine, zei ze - vroeg
zich af waar de knelpunten zitten:
Hoewel alle politici beweren dat de
sanering van ons leefmilieu de
grootste prioriteit geniet, blijken
Ook voor hij of zij die bijzonder goed van de tongriem gesneden is,j
loert om elke hoek het gevaar zich te verspreken. Een lapsus is vlugger
geproduceerd dan men vermoedt.
Dat ondervond ook Buggenhoutse milieuschepen Marc Heymans, die
in de gloed van zijn toespraak, bij zichzelve moet gedacht hebben: en
nu ga ik nog even de retrotoer op, een flash-back spreekt de toehoor
ders immers aan en kan nooit kwaad...
Tot eenieders verbazing - vooral dan tot deze van de groene jongens
die van een vlieg vanop afstand kunnen zeggen of ze drachtig is of niet
- had de schepen het over het feit dat het jaren geleden nog mogelijk
was in onze beken op... bakvisjes te vissen. Hilariteit alom vanzelfspre
kend en vanuit het publiek werd de schepen diets gemaakt dat hij
wellicht 'stekelbaarsjes' bedoelde.
Wij begrijpen best dat de schepen in zijn jongere jaren op 'bakvisjes'
viste - wie heeft dat niet gedaan? - en vergeven hem graag zijn
verspreking. Al bij al was het ook 1 april. En met al dat vissengedoe...
Dendermonde. Onze medewerker in gesprek met de verantwoordelijke vai
Reinwater in de stuurhut van de Beluga (foto Guy)
Vorige maandag en dinsdag lag langsheen de Driehuizen te Baasrode het
Nederlandse Reinwaterschip aangemeerd. Tal van klassen uit de regio
brachten een bezoek aan dit schip en kregen er van de verantwoordelijken
in woord, beeld, klank en zelfs in geuren, op een prettige maar doordrin
gende manier aangetoond dat het met de kwaliteit van ons Scheldewater
ronduit dramatisch gesteld is. En vanzelfsprekend, hoe elk van ons daar
wat kan aan doen.
Wij praatten even met Martin Jan
sen van de Stichting Reinwater: De
Stichting Reinwater, gevestigd te
Amsterdam, is een stichting die zich
enigszins analoog met Greenpeace,
bezighoudt met de studie van en de
strijd tegen de vervuiling van de gro
te Nederlandse binnenwateren. Als
het IJselmeer, de Rijn, de Lek, de
Maas en ook de Schelde.
We zijn niet voor het eerst in België:
drie jaar geleden waren we hier ook
al. We hebben trouwens - vorig jaar
was dat en in samenwerking met de
Bond Beter Leefmilieu - een rap
port geschreven omtrent de vervui
ling van de Schelde.
De stichting is beetje bij beetje op
gebouwd. Van wal werd gestoken in
de loop van 1974, toen een klub van
Nederlandse juristen, samen met
een organisatie van tuinders en vis
sers, de juridische strijd aanbond
tegen het lozen, door de Fransen,
van het afval uit de kalimijnen in de
Rijn.
Zestien jaar later is die affaire trou
wens nog altijd niet van de baan.
Enige tijd geleden is er in de zaak
nog een voorlopige uitspraak geval
len.
Stichting Reinwater groeide ge
staag en beschikt in Amsterdam
over een aantal kantoren. Daar
worden o.a. rapporten over de
Schelde geschreven, worden water
monsters onderzocht of naar be
paalde laboratoria verwezen.
Varende klas
Een jaar of zes geleden is ook de
'varende klas' tot de aktiviteiten
gaan behoren. Wat we nu vandaag
en morgen in Baasrode doen, doen
we ook in Nederland. Wij streven
ernaar om de twee a drie jaar elk
plekje in Nederland wat per schip
bereikbaar is, aan te doen. Tijdens
die periode is onze doelgroep - de
leerlingen van de hoogste twee ja
ren van het lager onderwijs en deze
van de laagste twee jaren van het
sekundair onderwijs - alweer ver-
eengezet. Achteraf wordt met de
leerlingen zelf 'vies water' aange
maakt. Het besluit van het hele ge
doe, waar naartoe gepraat wordt,
laat zich makkelijk racfen: we moe
ten het water zo weinig mogelijk
bevuilen en aan het rein houden van
het water zelf wat doen...
Tot slot van het verblijf wordt de
klas in drieën gesplitst en wordt o.a.
gewerkt in het labo van het schip,
waar aan de hand van monsterfles-
sen en via eenvoudige middeltjes
aangetoond wordt hoe bevuild het
Scheldewater wel is.
Beslist. Wij krijgen ook oudere leer
lingen, zelfs volwassengroeperin
gen op ons schip. Het spreekt van
zelf dat je dan al meer in de diskus-
siesfeer belandt.
Financiering
De aktiviteiten van de Stichting
Reinwater worden voor het belang
rijkste deel gesubsidieerd door de
Dendermonde. Op het schip wordt ook les gegeven. Hier worden enkele
bodemstalen getoond (foto Guy)
Nederlandse overheid. De boot zelf
werd mede gefinancierd door het
Prins Bernardfonds. Moet er wat
aangekocht worden dan hanteert
men het middel van de proiektsub-
sidie: een instantie wordt dan aan
geschreven en haar wordt om steun
gevraagd.
Voor aktiviteiten als deze, zet Mar
tin Jansen verder uiteen, hebben we
aan de gemeenten Dendermonde
en Buggenhout een ligdagprijs ge-
vraagdTZo slagen we erin, wat de
'varende klassen' betreft, quitte te
spelen.
Pierre Van Rossem
Naar aanleiding van de aktie Red
de Schelde geeft Wielewaal 's Hee
renbosch twee interessante brochu
res uit. Dit met de bedoeling de
effekten van deze aktie zo lang en
zo breed mogelijk te laten uitdei
nen. Vast staat immers dat er nog
flink wat weg zal moeten worden
afgelegd eer opnieuw water in onze
rivieren zal stromen.
De Schelde en haar natuurwaarden
in het Land van Dendermonde
De eerste brochure, 'De Schelde en
haar natuurwaarden in het Land
van Dendermonde', is door Gustaaf
Van Gucht geschreven, naar het
grote publiek toe en behandelt de
Schelde in al haar aspekten, met
jongd.
De bei
De bemanning bestaat uit acht a
negen koppen: een aantal lesgevers,
een schipper (een vrijwilliger overi
gens) en twee matrozen (de ene
werkt de andere momenteel in)...
Wanneer de klas op het schip komt
krijgt ze een videoband geprojek-
teerd van zowat een kwartiertje.
Aan de hand daarvan worden, geïl
lustreerd door een plot, de aktivitei
ten van de Stichting Reinwater uit-
Dendermonde. Een beeld van de tentoonstelling in Huize Geertrui (foto Guy)
aksenten in de regio Dendermonde.
In deze 48 bladzijden tellende bro
chure wordt o.a. de naamgeving be
handeld, wordt de stroom geolo
gisch bekeken, wordt de loop ge
volgd, de bevaarbaarheid bekeken
en de indijking.
Andere aspekten, die meestal rijke
lijk geïllustreerd door tekeningen,
schematische voorstellingen en
foto's, aan bod komen zijn: de ge
tijdenwerking, overstromingen, de
scheepvaart, scheepsbouw en het
handelsverkeer langsheen de rivier,
de visserij, de veerdiensten, de na
tuurgebieden grenzend aan de
Schelde en vanzelfsprekend de hui
dige, vervuilde situatie.
Deze brochure is niet alleen vlot
leesbaar, makkelijk te raadplegen
bovendien, maar daarnaast ook we
tenschappelijk verantwoord. Getui
ge hiervan zijn een overzichtelijke
trefwoorden- en literatuurlijst.
Natuurleerpad in de Vlassenbroek-
se polder
Hoofdzakelijk ten behoeve van de
leerkrachten van het lager en het
lager sekundair onderwijs schreef
Wielewaal 's Heerenbosch de bro
chure 'Natuurleerpad in de Vlas-
senbroekse polder brochure waar
in in bijlage ook determinatietabel-
steeds weer argumenten te worden
gevonden om een werkelijke aan
pak verder van zich af te schuiven.
Op korte termijn is geld nodig voor
zuiveringsinstallaties en sanering.
Op langere termijn en met het doel
grondig te saneren, is een andere
visie nodig. De industrie zal moeten
overschakelen op een 'zuivere
produktie'. Wat zal moeten gebeu
ren met een minimum aan grond
stoffen, een minimum aan energie
en het vermijden van toxische stof
fen. Zodat een eindprodukt ont
staat dat geen (of kwasi geen) afval
problemen stelt.
Produktie om de produktie, pro
duktie enkel en alleen opdat het
geld in 't laatje zou brengen, kan
niet meer.
Deze aktie, besloot Moniek De
Clercq, is dus slechts een aanzet,
een start. Om deze aktie te doen
slagen, is medewerking nodig van
alle beleidsniveaus: de hogere over
heid en de gemeentelijke overheid,
de medewerking van de bedrijven
en van elk van ons.
Ook het Polderbestuur draagt een
grote verantwoordelijkheid voor
net beheer van de natuurwaarden in
de Polder. We hopen dan ook in de
toekomst op een betere samenwer
king met dit Polderbestuur.
Tot slot van haar toespraak dankte
ze Mieken Verbruggen en Gustaaf
Van Gucht om hun inzet bij deze
aktie.
Schepen Th. Van Gucht (Dender
monde): Een echt milieubeleid is
meer dan een groen kleurtje in ons
partijvaandel...
Ik ben er mij tenvolle van bewust,
aldus milieuschepen Thérèse Van
Gucht tijdens haar toespraak, dat
de grensoverschrijdende milieupro
blemen van lucht, water- en afval-
pollutie een gestruktureerde aan
pak op internationaal niveau verei
sen. Wat echter geenszins betekent
dat akties op lokaal vlak geen zin
-zouden hebben. Integendeel, de
zorg voor het leefmilieu zou een
dagdagelijkse taak moeten zijn,
voor elk van ons. Bij het behandelen
van de leefmilieuproblemen neemt
een gemeentebestuur overigens een
'frontpositie' in, te meer daar het
het dichtst bij de bevolking staat.
len horen. Maar we stellen ons voor
dat ook volwassenverenigingen in
het bewandelen van dergelijk na
tuurleerpad geïnteresseerd zijn.
Langs het uitgestippelde trajekt in
de Vlassenbroekse polder vindt de
wandelaar achttien haltes, die her
kenbaar zijn door gebrandmerkte
houten paaltjes. Per halte geeft de
brochure een hoeveelheid informa
tie, of een aantal tips, die kunnen
worden waargenomen of bespro
ken. Bij een groot aantal stopplaat
sen rijn ook opdrachten beschre
ven. Ze sluiten aan bij het bespro
ken onderwerp en willen de deelne
mers stimuleren om zelf te onder
zoeken, zelf aktief waar te nemen.
De resultaten bevatten basismateri
aal om later, bvb. in klasverband, te
bespreken.
Ook deze brochure is verlucht door
tal van tekeningen en andere illus
traties.
Eén zo'n brochure kost vijftig frank.
Ze kunnen worden besteld bij Wie
lewaal 's Heerenbosch, p.a. Moniek
De Clercq, Brussclmansstraat 22 te
9360 Buggenhout (052/33.61.19). De
verzendingskosten zijn niet inbe
grepen.
(pvr)
Een degelijk milieubeleid heeft dan
ook slechts kans op slagen, als het
gedragen wordt door de brede la
gen van de bevolking. De Dender-
mondse schepen lichtte verder en
kele van haar aandachtspunten toe:
wat de waterverontreiniging be
treft, ligt het in mijn bedoeling de
kwaliteit van het Dendermondse
oppervlaktewater te onderzoeken
en deze in kaart te brengen. Aan
afvalwaterzuivering werd in het ver
leden reeds veel aandacht besteed
Denken we maar aan de rioolwater
zuiveringsinstallatie op het Hoog
veld en aan de riolerings- en koliek-
torenwerken. In de nabije toekomst
zal ook de Mandekensstraat aange
sloten worden.
Ook het afvalstoffenbeleid neemt
in de milieuproblematiek een zeer
belangrijke plaats in. Afval is een
hedendaagse problematiek waar
voor we vaak nog geen gepaste op
lossing kennen. Het beleid terzake
zal zich de komende jaren in de
eerste plaats richten naar het meer
gescheiden gaan inzamelen van
huisvuil.
Om op een adekwate manier te kun
nen inspelen op inbreuken op de
reglementering inzake geluidshin
der, volgen twee ambtenaren ver-
volmakingskursussen bij de provin
ciale overheid.
We merken ook, aldus verder de
schepen, dat de inwoners steeds
vaker naar ons toekomen met hun
vragen en problemen. De milieute
lefoon raakt meer en meer ingebur
gerd bij de Dendermondse bevol
king (264 oproepen in 1989) en biedt
ons de mogelijkheid snel en effici
ënt in te grijpen bij milieu-overtre
dingen, maar stelt ons ook in staat
informatie en adviezen te verstrek
ken.
Een ander zeer belangrijk partici
patiekanaal voor de bevolking is de
gemeentelijke Adviesraad voor
Leefmilieu, die naast zijn advise
rende ook een informatieve en op
voedende taak behartigt. Daar
naast laat ik me adviseren door een
Commissie Leefmilieu die werk
zaam is in de schoot van de raad.
Wat betreft de milieu-audit, voor-
festeld door het kabinet van Miet
met, werd reeds ernstig werk ge
maakt van het eerste van de drie
luiken.
Schepen Mare Heymans (Buggen
hout): We zullen de prijs moeten
betalen...
De sanering van ons milieu, aldus
Mare Heymans, Buggenhouts sche
pen van milieu, is niet de zaak van
één straat, één dorp, een land, maar
een mondiaal probleem. Manifesta
ties als de aktie Red de Schelde zijn
wel belangrijk als middel tot sensi
bilisering van de bevolking.
Van enorm belang overigens deze
sensibilisering, aldus de schepen,
want veel te lang is de gezondma
king van ons milieu een zaak ge
weest van een te kleine groep.
De schepen onderstreepte verder
de plicht van alle besturen en van
onszelf er wat aan te doen: ga er in
de gemeenten maar eens op uit en
kontroleer hoeveel mensen reeds
over een septische put beschikken.
En gaf verder toe dat er in het verle
den zodanig veel permessiviteit aan
de dag werd gelegd, dat nu inhaal-
manoeuvers nodig zijn. Dergelijke
inhaalbewegingen zullen boven
dien pijn doen, we zullen de prijs
moeten betalen.
Tot slot van zijn toespraak stipte
Mare Heymans aan dat ook in Bug
genhout besloten werd tot het op
zetten van een milieu-audit. En op
nieuw beklemtoonde hij dat het on
derzoek op zichzelf niet zo van be
lang is, wel het gevolg dat we er
moeten aan geven...
Pierre Van Rossem
Tij
En
