41
Een feest met koncerten
en dansvoorstellingen
T .Festival mn
VlaanDeim
Festivalster 1990: Jos Van Immerseel
"Nordic Lights - Nordic Music'
I
T* I V*'
"Expecting Mozart"
Festival van Vlaanderen Internationaal 1990 (II)
De grote tema's
-vjf. in w-,
10-10.8.1990 - De Voorpost
INTKRNATIONAAl.
In het verleden was er in het Festival steeds veel aandacht voor grote
orkesten, liefst zo beroemd mogelijk. "Festival van Vlaanderen: trefpunt
van Europese Simfonieorkesten" is jarenlang een slogan geweest binnen
de programmatie.
Dit jaar wordt dit de "Week van de wereldorkesten". Dit tema wordt
ingebed in de "Koningsfeesten" van 6 tot 13 september, en het opent tevens
het Festivalseizoen te Brussel én te Gent, de twee steden waar deze
wereldorkesten optreden.
In deze programmatie treffen we geen enkel Belgisch orkest aan. De reden?
Jan Briers jr.: "Wjj zijn van oordeel dat de eigen ensembles ruimschoots
in het Festival aan bod komen en we kunnen met een gerust geweten een
blijvende groei van haar aandeel in onze programmatie vaststellen".
Wie komt er dan wel? Van de zes koncerten zijn er twee te Gent in de
Bijloke-abdij voorzien: het Kirov Opera and Ballet Theatre Orchestra
vertolkt o.l.v. Valery Gergiev het 2de pianoconcerto van ProkoQev (solist
Alexander Toradze) en de 4de symfonie van Sjostakovitsj (06.09); het
Cleveland Symphony Orchestra speelt o.l.v. Christoph von Dohnanyi het
"Concerto voor piano, opus 42" van Schönberg en de 7de simfonie van
Bruckner (07.09).
Vier koncerten in het Paleis voor Schone Kunsten: o.l.v. Riccardo Chailly
speelt het Koninklijk Concertgebouworkest Amsterdam de ouverture "Sé-
miramide" van Rossini, "Rendering" van Schubert/Berio en de 4de simfo
nie van Brahms (07.09); het Cleveland Symphony Orchestra speelt onder
von Dohnanyi Beethovens "Grosse Fuge in Bes, op. 133", Lutoslawski's
"Konzert für Orchester" en Beethovens zevende (08.09); het San Franci
sco Symphony Orchestra voert o.l.v. Herbert Blomstedt de 32ste simfonie
van Mozart, het simfonisch gedicht "Tod und Verklarung" van Strauss en
de 4de simfonie van Nielsen uit (11.09); en deze serie wordt besloten door
het Orkest van Parijs o.l.v. Semyon Bychkov met de ouverture "Carnaval
Romain, op. 9" van Berlioz, 'Timbre, Espace, Mouvement" van Dutilleux
en de 3de van Beethoven (12.09).
Tijdens deze "Week van de Wereldorkesten" worden tussen Gent Sint-Pie-
ters en Brussel-Centraal drie speciale Festivaltreinen ingelegd, waarin bij
sfeervolle muziek een drankje wordt geserveerd; de prijs HT bedraagt
200 Bf, gekoppeld aan voorbehouden plaatsen in de koncertzaal. Gratis
parkeerplaats is voorzien aan het Gentse station. Belangstellenden die uit Riccardo Chailly dirigeert het Con-
andere stations vertrekken, genieten van het evenemententarief om zich certgebouworkest op 7 september te
naar de Festivaltreinen te begeven. Brussel
Nadat reeds eerder France Spring-
uel, Patrick Peire, Philippe Herre-
weghe en Sigiswald Kuijken tot
FW-laureaat werden uitgeroepen
is het dit jaar de beurt aan Jos Van
Immerseel. Wie is hij?
Jos Van Immerseel werd geboren te
Antwerpen in 1945. Hij begon op
10-jarige leeftijd piano te spelen en
zes jaar later behaalde hij o.l.v. Eu-
geen Traey, de Eerste Prijs Piano
aan het Koninklijk Vlaams Muziek
conservatorium te Antwerpen. Aan
hetzelfde instituut genoot hij een
veelzijdige vorming: piano, orgel,
klavecimbel, kamermuziek, teorie,
analyse, orkest- en koordirektie,
zang, kompositie, enz.
De studie van de drie toetsinstru
menten sloot hij af met een Eerste
Prijs: na piano (1963) volgden orgel
(1967, Flor Peeters) en klavecimbel
(1972, Kenneth Gilbert); voor kla
vecimbel behaalde hij bovendien
het Hoger Diploma in 1973 met de
grootste onderscheiding en toejui
chingen van de jury.
Nadat hij reeds in 1963 gelauwerd
was in de internationale wedstrijd te
München (Klavierspiel vom Blatt)
werd hij voornamelijk als klaveci-
nist bekend toen hij in 1973 in het
eerste Concours International de
Clavecin de Paris, uitgeroepen
werd als eerste laureaat "a
l'unanimité du jury", en ook de prijs
van het publiek kreeg.
Als solist op "zijn" drie instrumen
ten, vanaf 1975 ook op pianoforte,
speelde hij in zowat alle belangrijke
steden. Ook als dirigent is hij werk
zaam, met zijn Ensemble Anima
Etema en als gastdirigent. Zijn ope-
raproduktie van Monteverdi's "Ör-
feo" in 1977 verwierf mondiale
faam en zijn recente produkties
("Pygmalion" en Mozarts integrale
pianoconcerti) kenden grote weer-
ldank.
Autodidaktisch ontwikkelde hij een
heel aparte visie op de uitvoerings
praktijk van de muziek, gebaseerd
op retorische impulsen, waarin de
kreativiteit en de imporivisatie een
bijzonder grote rol spelen. Op die
manier wordt hij door tal van orga
nisaties en instituten gevraagd gast-
Luc Devos op 13 oktober in Brakel
met Sigiswald Kuijken
kolleges of zomerkursussen te ge
ven (vorige jaren aan de conserva
toria te Antwerpen, Amsterdam,
Een andere krachtlijn die bij de pro
grammatie van het Festival dit jaar
werd ontwikkeld is "Nordic Lights",
een project dat in nauwe samenwer
king met de Nordic Council of Mi
nisters tot stand kwam. Bedoeling
van dit kader is de rijke, en te weinig
bekende kuituur van de Skandinavi-
sche landen en IJsland in de kijker
te plaatsen. Niet alleen beschikken
deze landen over uitstekende - en
vaak zeer jonge - solisten, dirigen
ten en ensembles, ook op gebied
van teater, architektuur, beeldende
kunst hebben zij heel wat te bieden.
"Nordic Lights is dan ook uitge
groeid tot een multidisciplinair fes-
tivalgebeuren dat koncerten met
Skandinavische musici, uitvoerin
gen van Skandinavische "histori
sche" en hedendaagse komposities,
tentoonstellingen en teatervoor-
stellingen omvat.
Te Brussel lopen, in het kader van
dit tema twee tentoonstellingen.
Van 07.09 tot 15.11 kan u een be
zoek brengen aan "Koninklijk Zil
ver - Zweedse eenvoud" en van
21.09 tot 19.10 loopt er een over
zicht van "Recente projekten van
de Noorse architekten Kjell Lund
en Nils Slaatto".
Uit de vijf Noordse landen - Dene
marken, Finland, IJsland, Noorwe
gen en Zweden, komen voor het
Festival van Vlaanderen niet min-'
der dan twee koren, tien muzikale
ensembles en een twintigtal vokale
Op 5 december 1991, eind vólgend
jaar dus, zal het precies 200 jaar ge
leden zijn dat Joannes Chrysosto-
mus Wolfgangus Theophilus (deze
Griekse naam luidt in het Latijn
"Amadeus") Mozart, Wolfganger
Amadeus dus, om vijf minuten voor
één 's nachts overleed in Wenen.
Hij liet 200 gulden na, schamel
meubilair ter waarde van 400 gul
den en schulden tot een bedrag van
3.000 gulden. Hij werd in de goed
koopste klasse begraven, een mas
sagraf voor 20 gestorvenen...
1991 wordt dus een Mozartjaar!
Waarschijnlijk met alle uitwassen,
op handels- en zeker en vast ook op
muzikaal gebied, die zo'n herden
king met zich brengt. Je kunt je im
mers moeilijk een beter produkt
voorstellen: een leven dat de massa,
belust op sensatie, een beter pro
dukt voorstellen: een leven dat de
massa, belust op sensatie, wel aan
spreekt, ruim zeshonderd komposi
ties waarvan zowat 10% bij de mas
sa bekend is en uitgegroeid tot top
hits. LP's, CD's, partituren, koncer
ten: Mozart neemt er een heel be
langrijk deel van voor zijn reke
ning-
Waarom het Festival van Vlaande
ren de grote meester nu, ruim een
t'aar te vroeg, reeds herdenkt onder
iet tema "Expecting Mozart"?
Prof. Dr. J. Briers zei het op zijn
perskonferentie van 22 maart 11. zo:
'Omdat we bvb. in 1991 niet nè alle
andere festivals met Mozart willen.
en instrumentale solisten; een lijst
te lang om te vermelden!
Toch een overzicht van de Skandi
navische komponisten en hun wer
ken die in onze verschillende Festi
valsteden te beluisteren zijn: de
4de simfonie van Nielsen door het
San Francisco Symphony Orchestra
(Brussel, 11.09); het "Concerto
voor klarinet en orkest" van Nielsen
en de 5de simfonie van Sibelius
door het Orkest van de Vlaamse
Opera (Hulst, 13.09 en Gent,
14.09); "Sonate in a, op. 36" van
Grieg door Truls Mork en Juhani
ïtz (Temeuzen, 15.09 en
Brasschaat, 16.09); "Concerto voor
viool en gemengd koor" van Lind-
gren door het Kamerkoor van Mal-
mp (Oostburg, 14.09 en Gent,
15.09); "Twee melodieën op. 34" en
"Uit Holbergs Tijd op. 40" van
Grieg door het Kamerorkest Sinfo-
nia (Zaventem, 19.09); hedendaag
se Skandinavische komposities
door het Ensemble Toimii (Brussel,
20.09); ouverture "Maskerade" en
"Concerto voor viool en orkest,
op. 33" van Nielsen door het
B.R.T.-Filharmonisch Orkest en
B.R.T.-Koor (Brussel, 21.09); kom
posities van Saaritsa, Lindberg en
Kortekangas door het Ensemble
Toimii (Brussel, 21.09); "In Memo-
riam" en "De Zwaan van Tuonela"
van Sibelius door het Gothenburg
Symphony Orchestra en het Denia
Sonans Choir (Gent, 21.09 en Brus-
uitpakken, brengen we hem in '90
en ik dacht dat we daar een geschik
te titel voor moesten vinden".
Over de waarde en het genie van
Mozart is iedereen het eens. Onder
de hoofding "Galanterie en demo-
sel, 23.09); "A short ride on a Mo
torbike" van Sandström door Chris
tian Lindberg en Roland Pöntinen
(Sluis, 21.09); "Hraera, suite van
IJslandse volksliederen" van Si-
gurbjömsson en "Kwintet, op. 43"
van Nielsen door het Blaaskwintet
van Reykjavik (Tervuren, 27.09 en
Groede, 28.09); komposities van
Nielsen en Nordheim door het
Kontra-Kvartet (Kloosterzande,
21.09); "Elegie, op. 3b", "Adagio,
op. 26/5" en "Fairy Tale Picture,
op. 19/2" van Kuula door Matti
Raekallio op piano (Mechelen,
30.09); "Pan Syrinx" van Sibelius
en "Concerto voor piano in a" van
Grieg door het Zeeuws Orkest
(Sas-van-Gent, 30.09); de derde
simfonie van Sibelius door het Fin
nish Radio Orchestra (Brussel,
03.10); komposities van Wallin,
Norgard en Sandström door het
Slagwerkensemble Kroumata
(Brussel 05/06.10); "Twee elegische
melodieën, op. 34" van Grieg door
het Norwegian Chamber Orchestra
(Leuven, 11.10); "Uit Holbergs
Tijd, op. 40" van Grieg en "Kleine
Suite in a, op. 1" van Nielsen door
het Norwegian Chamber Orchestra
(Oudenaarde, 12.10); "Chaconne"
van Nielsen door pianist Leif Ove
Andsnes (Meise, 14.10).
Voor muziekliefhebbers die niet zo
vertrouwd zijn met de Noordse
komponisten van vroeger en nu!
Genève, Arnhem, Parijs, Toulou
Bremen, Haarlem, Utrecht, V
nen, Leuven en Brugge).
Momenteel is hij titularis van
klavecimbelkursus aan het Konit
lijk Vlaams Muziekconservatorii
te Antwerpen, titularis van de 1
merkursus van het Rückersgena
schap in het Museum Vleeshuis.
Hij nam 30 solo-grammofoonp
ten op die met verschillende inti
nationale prijzen bekroond werdf
Vorig jaar startte hij met "Antvi
piano", waarvan de eerste bedo
ling is er een tweejaarlijks same
treffen van te maken voor alle me
sen die bezig zijn met de historisd
piano, dat is de piano en het kla
chord (vanaf volgend jaar ook kl
vecimbel) tot op vandaag.
Waar kunt u festivalster Van Ie
merseel tijdens het Festival aan b
werk zien en horen? Op 05.09 spo
hij in het Museum voor Oude Kun
te Brussel op pianoforte kompa
ties van Mozart, van Beethoven
Haydn.
Op 14.09 leidt hij in de Sint-Can
lus-Borromeuskerk te Antwerp*
zijn Ensemble Anima Eterna en hi
Vokaal Ensemble Currende in
"Simfonie in D, op. 18/4"
J.C. Bach en de "Missa Sancti
Caeciliae" Hob. XXII/5 van Hayd
Op pianoforte vertolkte hij sam<
met tenor Guy De Mey in de Mui
te Brussel op 29.09 Schuberts "Di
schone Müllerin". In het Museui
voor Religieuze Kunst in het B(
gijnhof te Sint-Truiden speelt hij
03.10 van J.S. Bach de partita's 2,
en 6. En samen met zijn Ensembl
Anima Etema is hij op 05.10 in h*
Gentse Stadhuis te gast met d
29ste simfonie en de klavierconcei
ti nrs. 17 en 19 van Mozart; twe
dagen later in de Gentse Bijloke-at
dij met de 33ste simfonie en de kla
vierconcerti nrs. 20 en 21.
Volgend jaar is klarinettist Walt*
Boeykens de Festivalster 1991!
4P
Alban Berg Kwartet vertolkt strijkkwartetten van Bartok en Mozart te Leuven op 21 september
Jos Van Immerseel, "festivalster
1990"
nisme: het Janushoofd van een ge
nie" schrijft Serge Domy, artistiek
direkteur van het Festival, in de fes
tivalbrochure: "Mozarts werk was
voorbeeld en inspiratiebron, niet al
leen voor Haydn, maar ook voor
van Beethoven. De wisselwerking
van invloeden is evident tussen
Haydn en Mozart en de indruk die
hij heeft nagelaten bij de jonge van
Beethoven was ongetwijfeld diep en
blijvend... Wat ons interesseert is de
dichotomie tussen "galanterie" en
"demonisme", die zo kenmerkend
is voor Amadeus' stijl. Een stijl in
het spanningsveld tussen rococo en
revolutionaire romantiek... Een stijl
die het verschrikkelijke en de tede
re wellust verenigt, en die juist daar
door Mozart zo bijzonder maakt."
In dit overzicht, en ook in de volgen
de, presenteren we u de koncerten
uit de afdelingen Mechelen, Brus
sel-Leuven, Gent en Historische
Steden.
De koncerten in onze eigen regio en
in Zeeuwsch-Vlaanderen komen in
een aparte bijdrage aan bod.
Werk voor pianoforte solo van Mo
zart, van Beethoven en Haydn door
Jos Van Immerseel (Brussel,
05.09); ouverture tot "De Tover
fluit" en het klarinetconcerto in A
van Mozart, de 4de simfonie van
Tsjaikovski door het Orkest van de
Vlaamse Opera onder R. Werthen
met Walter Boeykens (Mechelen,
06.09); de 32ste simfonie van Mo
zart, "Tod und Verklarung" van
Strauss en de 4de simfonie van
Nielsen door het San Francisco
Symphony Orchestra o.l.v. Herbert
Blomstedt (Brussel, 11.09); ouver
ture tot "De Toverfluit" van Mo
zart, "Orkestliederen" van Strauss
en de 5de simfonie van Sibelius
door het Orkest van de Vlaamse
Opera onder R. Werthen (Gent,
14.09); "Ein Stück für ein Orgel
werk in einer Uhr" KV 594 en 608,
"Fuga in g KV 401", "Andante mit
Variationen in G KV 501" en een
bewerking van de 40ste simfonie
door Johan Huys en Guy Penson op
orgel (Gent, 18.09); "Serenade nr. 6
in D KV 239" en het "Strijkkwartet
in c" van Mozart, de 7de simfonie
van Bruckner door het Koninklijke
Filharmonisch Orkest van Vlaande
ren en het Emerson String Quartet
o.l.v. Carlos Païta (Brussel, 19.09);
"In Memoriam" en "De Zwaan van
Tuonela" van Sibelius en het "Re
quiem KV 626" van Mozart door
het Gothenburg Symphony Orche
stra, het Dania Sonans Choir en
vokale solisten o.l.v. Neeme Jarvi
(Gent, 21.09 en Brussel, 23.09); de
strijkkwartetten nrs. 1 en 4 van Bar
tok en het "Strijkkwartet KV 589"
van Mozart door het Alban Berg
Quartett (Leuven, 21.09); "Sonate
in F KV 332", "Adagio in
b KV 540", "Variaties in C", "Ah
vous dirai-je maman", "Fantasia in
c KV 475" en "Sonate in c KV 457"
door pianiste Ingrid Haebler (Me
chelen, 28.09); "Pianokwartet in
g KV 478" van Mozart, "Piano
kwartet in Es, op. 16" van van Be
ethoven en "Pianokwartet nr. 1 in g,
op. 25" van Brahms door het Amad
eus Kwartet (Brussel, 02.10); de
39ste simfonie van Mozart, de "Rü-
ckertlieder" van Mahler en de
3de simfonie van Sibelius door het
Finnish Radio Symphony Orches
tra o.l.v. Jukka Pekka m.m.v. bari
ton Tom Krause (Brussel, 03.10); de
"Serenade in Bes K 370a", het
"Kwartet voor hobo en strijkers",
3 koncertaria's, 2 aria's uit "Le
Nozze" en "Don Giovanni" en het
"Pianokwartet in Es" door An die
Musik m.m.v. Christiane Eda-Pier-
re (sopr.) en pianist O. Chaynes-
Decaux (Gent, 06.10), "Concerto
voor piano nr. 14, KV 449" en "Di
vertimento in D KV 136" van Mo
zart, het "Adagio voor strijkers" van
Lekeu en "Serenade in e op. 22"
van Dvorak door het Orchestre de
chambre de Wallonië o.l.v. G. Oc-
tors m.m.v. Ekaterina Novitskaja
aan de piano (Mechelen, 10.10);
"Twee elegische melodieën op. 34"
van Grieg, "Concerto voor piano
nr. 23 in A, KV 488" van Mozart,
"Twee bewegingen voor strijkok-
tet" van Sjostakovitsj en de "Sere-
nad e voor strijkers in C, op. 48" van
Tsjaikovski door het Norwegian
Chamber Orchestra o.l.v. Iona
Brown (Leuven, 11.10); de sonates
KV 306, 380 en 526 door violist Si
giswald Kuijken en Luc Devos op
pianoforte (Brakel, 13.10); "Lita-
niae lauretanae in Bes KV 109" ei
"Vespere de Domenica
C KV 321" door het Vokaal en In
strumentaal Ensemble Currend*
o.l.v. Erik Van Nevel (Leuven.
16.10); "5 Divertimenti KV 221
door Eddy Vanoosthuyse, Jan Gum
en Raymond Dils op bassethoorns
(Kraainem, 19.10 en Erpe-Mere,
20.10).
Vermelden we tenslotte nog twee
speciale projekten in deze serie. In
ae Muntschouwburg is er op 15 en
16.09 een "Don Giovanni - Expe
rience" met telkens vanaf 10 uur re
feraten, recitals en openbare repeti
ties; op 15 is er het introduktiekon-
eert door de Stockholm Sinfonietta
met 3 vokale solisten en "Marcti
KV 290", "Divertimento KV 205'
de 38ste simfonie en aria's; op 16
een koncertante uitvoering van
"Don Giovanni". En te Gent wordi
in het Bijloke-kompleks een "Pia
noconcerti - Experience" georgani
seerd: op 05.10 speelt het Ensemble
Anima Eterna o.l.v. Jos van Immer
seel dc 29ste simfonie én het 17de
en 19de klavierconcerto; op 06.10 is
er vanaf 10 uur een meeting met
referaten, recitals en openbare re
petities; op 07.10 krijgt u het slot-
koncert door nog eens het Ensem
ble Anima Eterna van J. van Im
merseel met de 33ste simfonie én
het 20ste en 21ste klavierconcerto.
Voor Mozartfanaten beslist een
buitenkansje, deze "Expecting Mo
zart"!
