„Teater maken blijft in de Vlaamse Gemeenschap
een taak die in de buurt van de dwangarbeid ligt."
(Walter Tillemans) I
25 jaar N.T.G.
uitsluitend Vlaams werk
K.N.S.„Hoogste tijd om
negatieve trend stop te zetten
K.V.S.Zeven nieuwe
produkties en een reprise
10 - 19.10.1990 - De Voorpost
Teaterseizoen 1990 - 1991 'A(
2 De Deckeec j
e Botho Sitaa
Ie Lakenseade
vervangen tw«
Een teatergezelschap presteert goed, heeft een visie op waar het mee bezig is, wordt gewaardeerd door publiek
en pers het krijgt van de minister meer centen om nog beter en efficiënter te kunnen werken. Een ander ensemble
rendeert ondermaats, produceert er maar wat op los, wordt telkens opnieuw, terecht meestal, de grond ingeboord
door de criticide subsidiërende overheid neemt het dan ook maar wat centen af.
Terecht zal je zeggen... Maar zo werkt het niet bij ons. Executieve bepaalt een bedragtelkens te weinig voor de
betrokken teatergezelschappen en de oppositie (nu Agalev en eigenlijk ook de PWvroeger S.P., V.U. en Agalev),
genoeg voor de Executieve (nu C.V.P., S.P. en V.U.vroeger C.V.P. en P.V.V.)... En dan moet dit bedrag verdeeld
worden over de diverse gezelschappen. Laten we even utopisch aannemen dat vriendjespolitiek hier geen rol
speelt (haha de adviezen worden immers verstrekt door de Raad van Advies voor de Toneelkunst, samenge
steld uit partijmensen en direkt betrokkenen teatermensen zelf. Zij zullen voor hun gezelschap steeds meer
willen, maar dit kan alleen maar indien ze van andere ensembles (liefst diegene die niet in de RAT vertegenwoor
digd zijn) centen afnemen... Dit advies gaat naar de minister die het niet hoeft te volgen maar het als „richtlijn"
gebruikt.
Het is toch godgeklaagd dat, indien men een goed fiinktionerend en presterend ensemble wil belonen, men eerst
van een ander gezelschap centen moet afnemen. Voor kuituur in het algemeen en teater in het bijzonder is immers
geen geld beschikbaar. Eén vraagjemoeten de vele miljarden, die aan het bedrijfsleven als steun werden
toegekend toen het hun niet zo goed ging, nog steeds behouden blijven
Maar er is ook goed nieuws. Met ingang van het seizoen 1991-1992 zou een nieuw dekreet voor de podiumkosten
van toepassing worden, dit ter vervanging van het oude en verouderde dekreet van 1975. Waar vooral het
„tekstteater" aandrong op vier verschillende dekreten (tekstteater, muziekteater, dans- en kunstencentra), was
men vooral uit de hoek van de kunstencentra meer voorstander van één podiumdekreet, zodat een soepele
doorstroming van de financiële middelen tussen de diverse genres - die jammer genoeg nu duidelijk gedefinieerd
en afgebakend blijven - zou mogelijk worden. Dus kwam er, naar aloude Belgische gewoonte, een mooi Vlaams
kompromis uit de bus, „Vier op één rij", één dekreet met vier verschillende hoofdstukken die ook budgettair uit
elkaar worden gehouden.
De voornaamste bepalingen Voor de vier disciplines zijn de grote principes dezelfdeerkenning en financie-
ringsenveloppe voor 4 jaar (men verdeelt zelf werkings- en loonkosten) na indiening van een beleidsnota een
minimum aantal voorstellingen en een minimum aan eigen inkomsten één Vlaamse kreatie per 4 jaareen
adviesraad per discipline (zonder bestuurs- of „gehonoreerde" leden van de ensembles zelf).
Het nieuwe dekreet zou een meeruitgave van bijna 300 miljoen betekenen. De Vlaamse Executieve keurde het
dekreet goed, maar de konkrete toezegging dat het nodige geld er ook komt, is er nog niet.. Vooral de
kunstencentra (de Singel,Kaaiteater en Vooruit, maar ook Monty en Nieuwpoortteater) krijgen meer. En nu
maar hopen dat de Raad van State en de Vlaamse raad snel zullen werken, zodat er eindelijk eens wat meer
zekerheid komt voor de diverse gezelschappen. En meer centen. Zodat onze teatermensen (in de ruimste
betekenis van het woord) geen roofbouw meer moeten plegen op zichzelf, geen dwangarbeid meer moeten
verrichten omdat, ja, omdat er nu éénmaal die liefde voor de kunst is
L. September
I. Lex begint haar laatste seizoen als direkteur van de Antwerpse KNS
Volgend seizoen viert het Neder
lands Toneel Gent zijn zilveren ju
bileum. In 1965 immers begon het
N.T.G. onder de eerste direkteur
Dré Poppe als nieuw Gents gezel
schap ae KNS te bespelen, dit na
een leegte van 20 jaar. Op 9 oktober
'65 startte het nieuwe gezelschap
met Schillers „Maria Stuart" van
de 16 produkties waren er drie
VlaamseBrulins „Traktor
Dimitri", Staf Knops „Nana", ge
speeld door KVS-Brussel en Claus'
„Suiker" (eveneens een KVS-pro-
duktie)6 gastvoorstellingen en
toch 10 eigen produkties
Hoeft het gezegd dat het Neder
lands Toneel Gent alles in het werk
zal stellen om van deze „Viering 25
jaar NTG" iets moois te maken.
Over de konkrete invulling van de
aktiviteiten is op dit ogenblik echter
nog niets bekend, over het repertoi
re voor 1990-1991 trouwens ook nog
niet zoveelde perskonferentie
komt er pas begin september. Over
het voorbije seizoen kunnen we kort
zijn. Echt kwalitatieve uitschieters,
die we in het NTG - als beste reper
toiregezelschap van de voorbije ja
ren - gewend waren, vielen er niet te
genieten. Sinds o.m. de verhuis naar
het Tolhuiskomplex en de Minne
meers, lijkt het Gentse gezelschap
van Jef Demedts - straks van Hugo
van den Berghe - wel het rotsvaste
geloof in eigen kunnen te zijn kwijt
geraakt. Met als resultaat een afkal
vend publiek, middelmatige pro
dukties, niet zo bijster goede recen
sies en onzekerheid en zo in eigen
rangen. We hopen uit de grond van
ons hart dat het NTG met de viering
van zijn 25-jarig bestaan een nieuw
elan vindt.
Over het repertoire 1990-1991 is dus
nog maar weinig bekend titels en
regisseurs, data en podia. Hier komt
het overzicht.
Als aperitief op het nieuwe seizoen
wordt „Rosalie Niemand" van Jan
de Vuyst naar Elisabeth Marain
hernomendeze suksesproduktie
met Lieve Moorthamer in regie van
Hugo van den Berghe loopt van 01
tot 09 september in het Tolhuis en
gaat nadien op reis in Vlaanderen
en Nederland.
De eigenlijke opening van het sei-
E. Magerman, P. Gorissen,
C. Thijs, N. Versijp en C. Boni,
vijf vaste waarden in NTG
zoen komt er op 20.10 (tot 20.11) in
de Minnemeers met een hertaling
door Pjeroo Roobjee van „De Ge
croonde Leersse" van Michiel de
Swaen regie Hugo van den Berg
he.
Van 01.12.90 tot 27.01.91 loopt in het
Tolhuis het nu al traditionele fami
liespektakel van Jan de Vuystdit
jaar „Jungleboek" in een regie van
Dirk Tanghe.
Ook een kreatie wordt
„Blankenberge" van het Sint-Ni-
klaas-Antwerpse enfant terrible
Tom Lanoye Senne Rouffaer re
gisseert van 12.01 tot 09.02 in de
Minnemeers.
Een andere „Vlaamse" produktie is
„Jozef in Egypte" van Joost van den
Vondel in regie van Karst Woud
stra Minnemeers van 02 tot 30.03.
Het dramatisch sterke stuk „Het ge
zin van Paemel" van Cyriel Buysse,
waaraan velen een goede herinne
ring bewaren, wordt geregisseerd
door Dirk TangheTolhuis van
30.03 tot 09.06.
Het NTG-seizoen eindigt in NT 2 -
Minnemeers waar op 27 april een
nieuw stuk in première gaat van Hu-
go Claus. Deze zelfde Claus was in
1965 één van de 11 kandidaat-direk-
teurs, hij werd met drie andere
weerhouden, maar moest tenslotte
toch de duimen leggen voor Dré
Poppe.
De werktitel is „Richards Droom"
en de .regie wordt gevoerd door Sam
Bogaerts, één van die jonge Vlamin
gen die bij gebrek aan kansen hier
diende uit te wijken naar Nederland
(in zijn regie speelt Toneelgroep
Amsterdam op 23.11 in de Singel
trouwens „Kasteel Wetterstein"
van Wedekind). Zeker een produk
tie om naar uit te kijken
Voor inlichtingen i.v.m. repertoire,
data, abonnementen en reserva
ties N.T.G., Minnemeers 8, 9000
Gent (tel.(091) 25 12 02 of 25 32
08).
Indien Patrick Dewael, Gemeen
schapsminister van Kuituur, het ad
vies van de RAT zou gevolgd heb
ben, zou de Antwerpse KNS slechts
39,2 miljoen hebben ontvangen om
volgend seizoen rond te maken. Het
werden er uiteindelijk 40 miljoen.
Toch gezwicht voor de reaktie van B
S van de stad, die uiteindelijk
toch opdraaien voor een „eventueel
deficitaire werking" VAN DE
K.N.S. Na de vermindering met 8
miljoen vorig seizoen, dus ook nu
geen verhoging, terwijl KVS en
NTG er elk 1,3 miljoen bijkrijgen.
Dewael waarschuwde dat het de
hoogste tijd werd „om de negatieve
trend rond de KNS" stop te zetten
en een nieuwe, binnen afzienbare
tijd door de stad Antwerpen te be
noemen direkteur de nodige kansen
te geven.
Financieel verkeert de Antwerpse
KNS nochtans in de meest bevoor
rechte positie van alle teaters met
wat 't stad bijpast, kunnen eigenlijk
nog wel een paar groepen aan 't
werk... Indien hier een artistieke
prestatie zou tegenover staan om U
tegen te zeggen, zou het niet eens
weggegooid geld zijn. Maar de ka
rakteristieken van het voorbije sei
zoen kunnen samengevat worden
met woorden alsveel middelen,
weinig begeestering bij pers en pu
bliek (we drukken ons vrij zacht
uit), veel middelmatige produkties
(wat na een week afgevoerd werd
„om artistieke redenen", was nog
van het beste mee zelfs bescha
mend, vulgair en provocerend ge
doe als „Jef, de Rocker". Hopelijk
blijft ons het komende seizoen veel
gespaard.
Het programma voor 1990-1991 ver
meldt naast 7 eigen produkties en 1
draaischijfproduktie voorlopig ook
nog 4 Nederlandse gastvoorstellin
gen. We zetten ze kronologisch
even op een rijtje.
Het seizoen opent met „Rode
Neuzen" van de Engelsman Peter
Barnes (in '85 gekreëerd door de
Royal Shakespeare Company) over
een groepje religieuzen dat pro
beert er als klowns de moed in te
houden bij een door pest getroffen
bevolking in het middeleeuws
Frankrijkde Duitser Dieter
Munck regisseert (van 29.09).
Na Area en Raamteater waagt nu
ook de Brusselse KVS zich aan
„Lange Dagreis naar de Nacht" van
Eugene O'Neill. In een regie van
Franz Marijnen is het Brusselse ge
zelschap in KNS te gast vanaf 10.11.
Voor de einde-jaarsdagen staat
„De Familie Klepkens" van August
Hendrickx geprogrammeerd, een
tragikomisch en levensecht beeld
van de Vlaamse volksmens in het
begin van deze eeuw in regie van
Alfons Goris vanaf 24.11.
Het nieuwe kalenderjaar zet in met
een onverbiddelijke klassieker,
„Tartuffe" van Molière, een schit
terend humoristisch stuk, maar ook
een aanklacht tegen alles wat vals
en hipokriet isregisseur is waar
schijnlijk Jean-Pierre Bouvier, in
KNS al verantwoordelijk voor pro
dukties als „Op zoek naar jezelf',
„Don Quichote" en „Revolutie
Revolutie vanaf 19.01.90.
Vanaf 15.02 loopt in de Glazen Zaal
(het repetitielokaal „op zolder")
een horror-story, „De vrouw in het
zwart" van Stephen Mallatrat naar
de roman van Susan Hillteater in
het teater, waarvan de regisseur nog
niet gekend is. Grote verwachtin
gen voor de kreatie van „De
Tarantula" van Roger van Rans-
beeck, eerder al in KNS met het
steengoede „De Schuldvraag" re
gie Herman Fabrivanaf 09.03.
Opnieuw teater in het teater met
„Ik, Feuerbach" van Tankred Dorst
in regie van Martin van Zundert
vanaf 06.04. Ivonne Lex sluit haar
ambtstermijn in KNS af met de pro
grammatic van „De jongens van
hiernaast" van Tom Griffin in regie
van Jan Verbist. KNS belooft „een
aangrijpend, eerlijk én grappig
stuk" over vier licht mentaal genan-
dikapte jongens vanaf 11.05.
Als Nederlandse gastvoorstellingen
staan reeds gepland vier opvoerin
gen van Neil Simons „Sweet
Charity" en 3 koningsdrama's van
Shakespeare „Richard II", „Hen
ry IV" en „Henry V" in een regie
van Adrian Brine verantwoorde
lijk hiervoor tekent de Martin Han
son Teaterprodukties (te zien resp.
op 10.09, 03.12 en 11.03).
Wie de seizoensprospektus met alle
nodige informatie wil, kan deze be
komen op telefonisch verzoek (03)
231 97 50, toestel 235.
Beweren dat KVS-Brussel een dit gekoncentreerd op twee|i zo
schitterend seizoen achter de rug der- dochterparen. Jane Bi....
heeft, zou de waarheid geweld aan- schrijft over de diepste, priiT^
doen. Daarvoor was het geheel te primitiefste en kinderlijkstefcn I
wisselvallig naast goede produk- van de menselijke psyche. Ove0'st
ties waren er ook totale (nou ja) oties, verwachtingen en driftétot
miskleunen en middelmatige ansce- de meesten van ons lang opge|n 9
neringen. Toch werden er ook nu of verdrongen hebben, en
weer pogingen ondernomen om bo- ongetwijfeld liever vergeten
ven het vroegere KVS-peil uit te ze beangstigend zijn." Vanafj
stijgen, wat op zich ai lofwaardig is. Franz Marijnen is ook nog vo
We hebben de indruk dat deze tweede regie te gast a;
trend in het komende seizoen zal Lakcnsestraat. Vanaf22.02 li
doorgetrokken worden. Er staan 7 „Eindespel" van Samuel B
nieuwe produkties en een reprise wat meteen - meer dan een ji
gepland. Op 21 september, het be- zijn dood - ook het eerste stil
gin van de herfst dus (we hopen dat de Ier is dat op de KVS-pli
dit toevallig is...), opent het seizoen komt... Wat op de scène te
met „Lange dagreis naar de nacht" zijn mensen die elkaar dag in
van Eugene O'Neill in een regie van moeten verdragen en zich
Frans Marijnen. O'Neill, winnaar maken over het ouder wordi
1st
van de Pulitzerprijs (4 x) en de No- versleten zijn, het nutteloos^'',
belprijs voor literatuur én schoon- „Eindspel" is een verhaal vanfds
vader van Chaplin, schreef A Long ren kansen. j gel
Days Journey into Night" in 1939- Gepland was dat, vanaf éten
1941 maar eiste dat het pas na zijn „Groot en Klein" van Biecs
dood zou opgevoerd worden, wat in Strauss zou gespeeld worden! alj
'55 ook gebeurde te Stockholm. Hij gie van Jean-Pierre
noemde het „een stuk van oud leed, zou ook de eerste Botho
geschreven met tranen en bloed" geweest zijn aan de
nij schreef het omdat hij niet wilde Maar het wordt
Denise Zimmerman van KNS
Nand Buyl en Senne Rouffaer, twee basispionnen in KVS
sterven zonder een definitief en „Lulu" van Frank Wedekind,
naakt statement achter te laten van jaar nog op de planken gezet
wie en wat hij was. Kineast Domini- De Tijd. „Lulu moest eind
que Deruddere maakt zijn debuut '90, vorig seizoen dus, in pre
als teaterregisseur met „They Shoot gaan, ook in regie van De D c
Horses, Don't They" van Ray Her- maar door een voetletsel dat
mah naar Horace McCoy - U herin- van Mieghem (die de titelri
nert zich vast nog de film uit '69 van vertolken) opliep tijdens een v1
Sydney Pollack met o.m. Jane Fon- laatste repetities, diende dezi
da of misschien wel de teaterpro- duktie verschoven te worden
duktie „Dansmaraton" door het het komende seizoen. Het
Fakkelteater in bewerking en regie toont de maatschappelijke opl
van Robert Sian. In Ancienne Bel- en ondergang van Lulu, een t 't.
gique vanaf 26.10. dat alleen leeft volgens haC.1.5*
Jarenq geleden schitterde het Gent- stinkt.
se Arenateater (de kiem van de la- Het seizoen in KVS sluit
tere musicalafdeling van het Kon. „Henceforward", een satire
Ballet van Vlaanderen) met „PiaF' een demonische ondcrtooi
van Pam Gems in regie van Jaak waarschuwt voor de blindhe
Vandevelde en met een onvergete- doofheid van onze tijd, vo<
lijke vertolking door Erna Palstcr- technologie die de mens vocfcnn
man van de titelrol. Vanaf 07.12 treeft. Senne Rouffaer regiss,^
loopt „Piafin KVS in regie van vanaf 24.05. |sbe
dezelfde Jaak Vandevelde en met ir(jj
dezelfde Erna Palsterman als Piaf, Vermelden we nog dat „Sp |<jv
„een vrouw die eerder haar gezond- van Henrik Ibsen, in regie vai jecj
heid ruïneerde dan in het register pe Claes, volgend seizoen h, jn
van haar emoties te verminderen", men wordt. Een gedetailleerd j ee
Ronnie Commissaris regisseert „In grammafolder kan aangev jjnj
het Tuinhuis" van Jane Bowles, een worden in de KVS, Lakense »i::i
stuk uit '53. Het stuk heeft tot on- 146, 1000 Brussel (tel.(02) 2
derwerp de dreiging die inherent is 44, elke werkdag van 09.00 tol
aan wederzijdse afhankelijkheid en u.gesloten tijdens de maand
tsk
