Met de compagnie naar karnaval
uropaprins Enrico
ver de Europese karnavalontmoeting
De Voorpost - 18.1.1991 - 5
(i)
tube
issej
.om
Ji
nok
torii
s Vi
0 ja
e Bi
•t F!
a La
velyi
in dl
:ghe
aar"
Een geslaagde kamavalviering kan men alleen maar realiseren als men er
de aktualiteit zoveel mogelijk bij betrekt. Dit gebeurde in het verleden en
ook nu nog tracht men dit koncept na te streven. Hoe beter deze aktualiteit
tot uiting komt, hoe hoger het aanzien van de vastenavondviering. Het is
wel een feestelijk volksgebruik dat aan uitbundigheid gekoppeld is, maar
toch blijft het tot op een zeker vlak alleszins tijdsgevonden. De evolutie in
de manier van aanpassing is er een treffend bewijs van.
Sinds eeuwen behoort karnaval tot een steeds weerkerend element in de
jaarcyclus. Het is de aanloop voor de vastentijd en bijgevolg niet altijd
goedgekeurd door de geestelijkheid die de wulpse gedragingen, overdreven
braspartijen en drinkgelagen met klem en in alle bewoordingen afkeurde.
Vroeger was het wel de gewoonte dat er ook een stuk cultuur mee
samenhing, want sommige gezelschappen voerden wagenspelen of esbat
tementen op... tegen betaling in baargeld of in stopen wijn.
De vastenavondviering werd in alle tijden gekenmerkt door losbandigheid
waarbij men afweek van het normale levenspatroon en alle regels opgehe
ven werden gedurende de drie dagen die Aswoensdag voorafgaan. Aller
hande buitenissigheden als overvloedig drankgebruik, het uiten van bele
digingen en de losbandige omgang tussen de geslachten, waren oorzaa dat
de Kerk en haar bedienaars tegen de vastenavondviering gekant waren.
Dat de tegenstand van de Kerk soms navolging kreeg bij de burgerlijke
overheid, is logisch als men weet dat niemand gespaard bleef- en blijft -
bij de gemaskerde kamavalvierder. Vooral het masker was vaak een doom
in het oog van de tegenstander van karnaval, ook al heeft dit gebruik nog
maar weinig of niets te maken met de oeroude oorsprong. Een vasten
avondzot denkt niet meer aan geestenafdrijving e.d.m. maar hij zet het
masker op om zich ongedwongen tussen de feestvierders en de menigte te
bewegen om zijn mening te uiten als een naamloze spreekbuis van de
gemeenschap.
Karnaval is meestal een kollektief geeburen, want zowel vroeger als nu
werden er groepen gevormd om samen vreugde te maken en alle herbergen
aan te doen. Verordeningen en tijdelijke politiereglementen zijn soms een
rem geweest op bepaalde facetten van karnaval maar zelfs enkele oorlogen
hebben nooit een einde kunnen stellen aan dit feestgebeuren. Trouwens, er
verandert weinig als men vergelijkt met de vastenavondviering van een
eeuw geleden.
Karnavallied voor 1890
Ref: Mie kom hier
Laat ons ne flikker geven
Wij nemen ons plezier
In 't schoonste van ons leven
Toe springt mee en trekt geen vieze
'T is de karnaval
Zij dansen overal
Den karnaval is daar weerom
Rechten, scheeven, scheel en krom
Die nemen nu eens hun plezier
En gaan eens lustig op de zwier
En doen de ronden van den toer
Verkleed in harlekein of boer
Dansen springen overal
Leve de karnaval.
En als den toer nu is gedaan
Moeten wij bij Wanne gaan
En drinken daar een goede pint
Ieder is nu wel gezind
Wij vragen aan Wanne wat er is
Zij geeft ons een teloorke visch
Wij zijn in alles vol met kracht
Om te dansen geheel den nacht.
Ons leerze is nu opgevuld
Eens de moustachen opgekruld
En trekken met ons zoete kind
Daar waar men te dansen vindt
Met onze schoone Kompagnie
Winnen den prijs bij Lange Mie
Daar in geheel de stad van Gent
Geen schooner is gekend.
Nu dat den bal is gedaan
Moeten wij naar huis toegaan
Want als ik het zeggen moet
Mijne beenen zijn nog goed
Den karnaval is nog niet gedaan
Wij moeten nog al dansen gaan
Want 't ware voor ons een groot verdriet
Amuseerden wij ons niet.
Sa jongens neemt elkaar bij d'hand
Schuift de stoelen aan de kant
Meiskens makt uwen kadé
En danst eens in de ronde mee
Steekt de glazen eens omhoog
En trekt den baas maar uit den toog
En danst in ronde al te gaar
En sluiten nu tot 't naaste jaar.
Denkt men met karnaval aan allerlei uitspattingen, dan is het toch ook vrij
veel synoniem voor vrije meningsuiting gedurende een beperkte tijd. Het is
niet zozeer dank zij de maskerade dat meer 'gezegdwordt dan in normale
omstandigheden, maar het is zowaar een ongeschreven wet dat het met
vastenavond wel mag. Trouwens, wat dan allemaal gezegd wordt, zelfs de
trieste waarheid, wordt aanvaard alhoewel niet altijd in dank afgenomen.
Personen en toestanden zijn het voorwerp van spot en de soms daarmee
gepaard gaande veroordeling door het volksgerecht. Gebods- en verbods
bepalingen, noch verordeningen of reglementen, hebben hieraan weinig
kunnen verhelpen, want karnaval bestaat nog uit vele andere dingen, zoals
de kavalkade waarin evenzeer de misnoegdheid of de spot tot uiting komt,
maar dan aan de hand van uitgebeelde toestanden, die in het belachelijke
getrokken worden. Over dergelijke aangelegenheden worden we vaak
ingelicht door de liedjeszanger die de kamavalviering te baat neemt om de
volksstem te vertolken.
De Kavalkade der Brugsche Poort
'T was den negentiensten maerte
Reeds van vroeger gehoord
De kavalkade moest uitrijden
Buiten de Brugschepoort
Er was van over lang
Van dienen stoet gesproken
Al de menschen der stad
Waren er henen getrokken
Ieder was vol verlangen
En nog verheugd van geest
Om dien stoet te zien aankomen
Van dit liberale feest.
bis
Eindelijk om drij uren
'S namiddags kwam den stoet
Aan 't hoofd een korps muziek
Die speelden met kloeken moed
Ruiters en soldaten
Kon men met moeite tellen
Het volk die riep bravo
Men zou er van verstellen
Dan voetgangers en peerden
En wagens om het meest
Ieder was wel tevreden
Van dit liberale feest.
Ik zag dan eene kooi
Die op een wagen stond
Waar drie beesten in wa fen
Die ik niet uitleggen kan
Ik dacht wat mag dat zijn
Het moet toch iets beduiden
De kooi die was toe
Zij konden er niet buiten
Die beesten waren mager
Z'hadden den kop van een zwijn
Ik dacht dat zullen zeker
De verkens der armen zijn.
Een waschhuis op een wagen
was er ook bij te zien
Kinderen waren aan het wasschen
En zongen een litanie misschien
Onder het toezicht
Van twee vrome nonnen
Moesten zij met vlijt
Een naarstig betoonen
werkten zij niet voort
Men strafte hun met spoed
Ik dacht 't is de wasscherij
Die hier konkurrentie doet.
bis
(bis)
(bis)
Het was vroeger de gewoonte dat de feestvierders in groep aan de karnaval
deelnamen. Vaak waren het gelegenheidsgroepen die kort daarna uit
elkaar gingen nadat zij de prijzen verdeeld hadden. Men moest trouwens
groep vormen zoniet kon men geen aanspraak maken op een eventuele
prijs. Daarnaast waren er ook verschillende georganiseerde groepen,
meestal van verenigingen en gilden. Het waren juist deze laatste die veel
belang hechtten aan de kwaliteit van hun optreden en uiterlijk, want zij
waren in feite gevestigde waarden, die hun status moesten eer aan doen in
de stoet. Deze groepen moesten opvallen door hun houding, uitvoering van
nummers en niet in het minst door hun kledij.
In de karnaval van Gent in 1861 trokken de pijnders mee in de stoet en
begeleidden zichzelf met een lied waarin eens te meer de aktualiteit aan
bod kwam. Het was juist na de definitieve afschaffing van de stedelijke
octrooien door de liberale regering van Rogier en Frère-Orban en hoe kon
het anders dat zij tijdens de vastenavondviering op de korrel genomen
werden. Men had het vooral op de vestingen rond Antwerpen gemunt en
ook al zou de 'grote omheining' als stelling dienen voor de regering in
oorlogstijd, dan vond de gemeenschap dat acht miljoen toch wat te veel
was voor de belastingbetaler. Op het einde van hetzelfde jaar werden zowel
door de liberale als de katholieke verenigingen protestmeetings gehouden
tegen onteigeningen in de randgemeenten waar men forten zou bouwen.
Het heeft allemaal niet veel uitgehaald, want de forten staan er op
bepaalde plaatsen nog.
Karnaval van 1861 - De Pynders
Refrein:
't Zyn de pynders van Gent
Het zyn de zakkendragers
Geen kriepers of geen klagers
Ze zyn altyd kontent
Met 't geen Ons Heer hen zendt
't Zyn de pynders van Gent.
Hun last is zwaer van alle dagen
Maer hy verlicht by 't vrolijk lied,
En ieder die zyn pak moet dragen
En draegt het zoo gemaklyk niet.
Altyd by d'hand om te trekken
Aen 't werk om vrouw en kind te voên
Ze schudden 't nooit van hunne nekke
Lyk politieke mannen doen.
Zy stappen regt uit, ongedwongen,
Naer schip of zolder met hun graen
Doch gaen met geen kromme sprongen
Gelyk de loensche mannen doen.
De zakken ydlen z'alle dagen
Maer niet lyk ons ministers doen
Die voor de forten durven vragen
De kleinigheid van acht miljoen.
Ze kunnen fyntjes parlesanten
En zouden, als 't op kampen gong
Ons zwygers van represantanten
'Nen neuze stellen met de tong.
Als 't uit is met het arebeiden
Liberaelkomedie of praetbarak
Waermee men 't volk zoekt te verleiden
G'heel die boetiek moet in den zak.
In 1890 werd het algemeen stemrecht met evenredige vertegenwoordiging
ingevoerd en dat bracht een hele omwenteling teweeg. Het liet zich
duidelijk merken in de verkiezingsuitslagen ten nadele van de katholieke
partij die een groot aantal zetels, vooral aan de liberale partij, verspeelde
maar gelukkig haar meerderheid kon behouden. Ook in de steden en
gemeenten hadden de politiekers al een voorsmaakje gekregen van wat het
bij de parlementsverkiezingen zou worden. In een karnavallied maakte
men daar trouwens allusie op, maar op gemeentelijk vlak had men de
liberale partij kunnen wippen. Het was niet uitzonderlijk dat men na een
overwinning in de gemeenteraad bepaalde partijen een nog groter 'buis'
voorspelde. In de euforie was men verzekerd over de toekomstige neder
laag van de tegenstander.
Met karnaval werden alle fouten of tekortkomingen nog eens flink opgera
keld en men verkneukelde zich uiteraard als men aan de winnende kant
stond van een bepaalde partij. Het was minder aangenaam daarentegen
als men in het verliezende kamp stond, maar dan verspreidde men liever
geen liedteksten.
(vervolgt)
i jaar geleden werd Enrico verkozen tot Europaprins. In de bevolkings-
jteters staat hij ingeschreven als Etienne lechair. In Aalst is zyn
mavalnaam een begrip geworden.
If voor de fusie van de gemeenten was hij gebeten door de karnavalmi-
n obe. Hij nam in 1978 deel aan de verkiezing van de nieuwe karnavalprins
werd tweede achter de klasrgke Michel Cleemput. Het jaar daarop won
van Polle Keipernoagel. In 1980 werd hij prins van Oost-Vlaanderen,
l hem de kans gaf om deel te nemen aan de Europaprinsverkiezing.
Samen met 13 kandidaten uit de
Benelux ging hij naar een tumultrij-
ke verkiezing in het Nederlandse
Alphen aan de Rijn. Een kandidaat
uit Middelkerke bood hem zomaar
eventjes 600.000 fr aan om af te zien
van deelname/ Maar Enrico vol
hardde in de strijd en won het pleit.
Vanaf dan legde hij zowat 840 be
zoeken af, was eregcnodigde in
Keulen, Miinchen, Mainz, Bad
Homburg, Gran Canaria, Rio de Ja
neiro. In de Filippijnse hoofdstad
Manilla werd hij ten tijde van het
Marcos-regime als een echte prins
en niet als een karnavalprins ont
vangen. Overal was Enrico een ge
vierde gast, behalve in eigen Aalst.
Toenmalig burgemeester
D'Haeseleer was één van de weini-
I inlic
gen die hem een passende hulde
bracht.
Met blijdschap kijkt Enrico op zijn
periode als Europaprins terug, zelfs
een huis in de Lindestraat verkocht
hij om uit zijn kosten te komen. Op
al zijn rondreizen waar hij als am
bassadeur van de karnavalstad
Aalst optrad, mocht hij nergens een
relatiegeschenk, een medaille, een
brochuurtjes uitdelen van de stad
Aalst.
Enrico staat dan ook zeer skeptisch
tegenover de 'Europese
karnavalontmoeting'.
'Aalst heeft zich tien jaar afgesloten
voor het buitensteeds kamavalwe-
reldje. Nu zijn alle vreemde plui-
mendragers welkom. Nooit zag ik
delegaties uit de karnavalstad
Aalst. Men bleef steeds binnen zijn
eigen stadsgrenzen, nu verlangt
men dat de karnavalisten uit Euro
pa naar hier afzakken. Dat kan toch
niet', stelt Europaprins Enrico.
'Vergeet niet dat toen ik Europa-
prins werd, men hier een campagne
tegen het vreemde pluimengedoe
voerde. Nu willen diezelfde mensen
een Europese karnavalontmoeting.
Aan zoiets moet jaren gebouwd
worden. Dagelijks krijg ik telefoons
en brieven van karnavalisten die
sterk verwonderd zijn over het feit
dat ze een uitnodiging kregen voor
een karnavalfeest in de Keizerlijke
Stede', voegt hij er nog verduidelij
kend aantoe.
Met de komende Europese karna
valontmoeting ontdekten de be
leidsmensen plots weer Europa
prins Enrinco. Van een gewraakt
persoon wordt hij nu een gevierd
iemand. Het kan verkeren zei Bre-
dero.
Enrico zingt drie nieuwe karnaval-
liedjes met als centraal tema vrou
wen en liefde. 'Heilaba hier klopt
iet nie', 'Maske van de
Zaatstroatpoirt' en 'Van alle vra-
wen die'k in 't Moisken kaan'. Dat
laatste zingt hij samen met ex-prins
Loeken Tatjen.
Enrico is Europaprins voor het le
ven en heeft steeds een waardige
promotie geweest voor karnaval
stad Aalst, een visitekaartje dat men
misschien te laat ontdekte. Maar
beter laat dan nooit (JMH)
Lede. Peter De Deckeren Elsie Van denAbbeele werden de nieuwe jeugdprin
sen van Lede (a)
Lede. Verkiezing bierprins. Prins Mong en keizer Padova in een gezellig
onderonsje (a)
