Blijven werken aan behoud
van Baasroods Scheepvaartmuseum
mmm
1
J.-P. De Decker regisseert imposante
'Lulu' in K.V.S. Brussel
Vaker in de belangstelling
32 - 19.4.1991 - De Voorpost
Het 'Scheepvaartmuseum van Baasrode' kwam de afgelopen maanden
meerdere keren in de aktualiteit. Op 26 januari van dit jaar ontving de
conservator van het museum, J. Heuninck, de eerste prijs 'Industriële
Archeologie Vlaanderen'. Op een perskonferentie van 1 februari jl. bracht
bestendig afgevaardigde Alfons De Mol de afbraak van het huidig museum
en de aanpalende scheepswerf ter sprake. Een week voordien had de
Dendermondse burgemeester de 'principiële beslissing' van de stad toege
licht om 'de gebouwen van het Scheepvaartmuseum en deze van de werf
aan de straatkant te slopen'.
De medewerkers van het Baasroods museum ijveren onafgebroken verder
voor het behoud van hun museum en de uitbouw van die scheepswerf.
Vol entoesiasme houden de leden
van het museum vanaf Pasen elke
zondagnamiddag hun museum
open. Bezoekers zijn er welkom tus
sen 14.00 en 18.00 uur. De toegang
bedraagt slechts 25 fr en beneden de
twaalf jaar kan men gratis binnen.
Voor groepen is het museum na
afspraak ook op andere dagen toe
gankelijk. Een deskundige en uitge
breide uitleg is dan in de toegangs
prijs inbegrepen. Regelmatige be
zoekers en sympatizanten kunnen
zich een jaarabonnement aanschaf
fen voor 100 fr.
Apart kader
Het Scheepvaartmuseum van Baas
rode wil meer zijn dan een streek
museum. Op gebied van industriële
archeologie heeft het een aantal
troeven die deskundigen als uniek
bestempelen. Het is gevestigd in de
negentiende eeuwse meesterwo
ning van scheepsbouwer Van Dam
me en licht naast de oudste scheeps
werf van ons land, langsheen de
Scheldeboorden.
Op het gelijkvloers bevinden zich de
'Koninklijke Salons'. In 1862 kwa
men Venetiaanse schilders naar
Baasrode om enkele vertrekken van
de woning te verfraaien. Dit ge
beurde ter ere van het bezoek van
de kroonprins, de latere koning
Leopold II, ter gelegenheid van het
te water laten van een in Baasrode
gebouwd fregat.
In de prachtig gedekoreerde loka
len staat de vaste kollektie van het
museum tentoon. Verspreid over 8
ruimten vindt men drie afdelingen
scheepsbouw, binnenscheepvaart
en schippersleden, en visserij op de
Schelde. Talrijke scheepsmodellen,
prenten en schilderijen, een aantal
echte scheepjes en een heel gamma
scheepsmateriaal behandelen de
geschiedenis van de binnenscheep
vaart en de scheepsbouw. Merk
waardige stukken zijn de
'Baasrodenaars', eksemplaren van
een unieke scheepslamp die wereld
vermaardheid kreeg omdat deze
petroleumlamp zelfs bij zware
storm nooit uitdoofde. Het brevet
behoorde toe aan Desire De Smet,
een inwoner uit Baasrode.
Scheepswerf en -winkel
Van op de terreinen van het muse
um heeft de bezoeker een kijk op de
aanpalende scheepswerf. Deze
geeft een grote industriële-archeo
logische waarde, want ze bevat het
oudste Belgische getijdendroog-
dok. Een fototentoonstelling en
diamontage tonen de vele facetten
van de werkhuizen en de machines
uit de 19e eeuw.
Het museum beschikt ook over een
cafetaria en een museumwinkel.
Naast een eigen publikatie 'Het Fo
toboek Oud-Baasrode' kan de be
zoeker kiezen uit een serie oude
prentkaarten, foto's van de werf,
kunstvoorwerpen en souveniers,
boeken en brochures over de Schel
de en de scheepvaart.
De museumwinkel beschikt even
eens over een unieke kollektie
scheepsplannen waar echte kenners
kunnen van snoepen. De voorbije
maanden hebben bestuursleden
nog een nieuwe reeks scheepsplan
nen overgetekend. Het betreft plan
nen van sleepboten, spitsen en een
kofschip, allemaal schepen die eer
tijds door de scheepswerven Van
Damme en Van Praet werden ge
bouwd.
Aan de restauratie van een aantal
boten kan intussen niet verder ge
werkt worden. Het museumbestuur
verzocht het stadsbestuur om op het
terrein naast het museum een tijde
lijke werkplaats op te richten. Het
schepencollege kon hiervoor zijn Dendermonde. Een binnenzicht van het scheepvaartmuseum enkele jaren geleden (arch)
toestemming niet geven. Deze toe
stemming had nochtans de brand
stichting door spelende kinderen.
Daardoor is nu een houten
'hoogaars' een autentiek schip uit
het begin van deze eeuw, onherstel
baar verwoest. Een gesloten werk
plaats zou de mogelijkheid bieden
om de aftakeling van een aantal
ken van de scheepswerf Van Praet-
Dansaert. Zo kan het museumbe
stuur verwijzen naar de standpun
ten van stadskoncervator Stroo-
bants 'scheepswerf en museum
kunnen als monument beschouwd
worden, ook al zijn ze niet als monu
ment beschermd'. De heer Demey
waardevolle boten tegen te gaan, in Van de provinciale dienst voor het
afwachting van een definitieve be-
huizing in de werkhuizen van de
scheepswerf.
kunstpatrimonium van Oost-
Vlaanderen schreef 'Het Scheep
vaartmuseum, woning en werf, is
voor het hele Scheldebekken van
Meer mogelijkheden uitzonderlijk historisch, artistiek en
vooral industrieel-archeologisch
De krappe behuizing en de onze- belang'. De Provinciale Kommissie
kerheid over het behoud van de ge- voor monumenten en Landschap
feiten, aldus het museumbestuur eigenaars van 29 november 1990
dat ontkent dat het museumgebouw aan de Dienst der Zeeschelde,
zich in slechte of bouwvallige staat waarin gesteld wordt dat 'beide
zou bevinden. Het gebouw werd pas dokdeuren in goede staat zijn en
acht jaar geleden door het stadsbe- nog steeds onderhouden worden',
stuur aangekocht. Heel wat mede- Toch pleit het museumbestuur voor
wërkers van het museum spendeer- een bijkomende beveiliging, onder
den ontzettend veel tijd aan het op- andere door middel van een verho-
knappen van het gebouw. ging van de wanden van de droog-
eens met deputee De Mol over de
motivatie om tot de sloping over te
gaan. De deputee verwijst ten on
rechte naar een gevaarlijke S-bocht
in de baan voor de werf. Uit de
stedelijke verkeersstudie blijkt dat
deze bocht geen gevaarlijk ver
keersknelpunt vormt. Na een ver
smalling, driejaar geleden is er zelfs
geen enkel ongeval meer gebeurd.
Het museumbestuur ziet zijn stand
punt bevestigd door het resultaat
van de inspraak in verband met de
stedelijke verkeersstudie. Hierbij
bleek dat de bevolking van Baasro
de zich verzet tegen elke verbreding
en rechttrekking van de provinciale
weg.
Toekomstige aktiviteiten
In 1991 zullen een aantal boeiende
aktiviteiten worden georganizeerd.
De tijdelijke foto-tentoonstelling
over de werf zal afgewisseld worden
met een kunsttentoonstelling. In
september wordt de 'Groeitentoon-
stelling van de Vlaamse Vereniging
voor Indistriële Archeologie' naar
het museum gebracht. Deze, tegen
spetember volgroeide tentoonstel
ling, geeft een beeld van de wortels
van Flanders Technology. Ze
draagt als titel 'Industrieel Erfgoed
in Vlaanderen'.
Ter gelegenheid van de derde Open
Monumentendag zal het museum
een wandeling langs het industrieel
erfgoed van Baasrode organizeren
en hierrond een brochure publice
ren.
Het museumbestuur is ervan over
tuigd dat het rekord aantal bezoe
kers van vorig jaar, dit jaar nog zal
overtroffen worden. De petitielijst
bouwen en de werf, stellen het mu
seumbestuur voor heel wat proble-
pen gaf gunstig advies om de twee
droogdokken en de twee werkhui-
Dat dc dokdeuren zich in een ge- kontakten gehad met het kahinet
vaarlijke staat bevinden, wordt te- van minister Sauwens. Tenslotte is
gengesproken door een brief van de j,ct museumbestuur het totaal on-
'Ik kan toch niet anders zijn dan ik ben'
dokken. Het bestuur heeft daarover voor het behoud van het museum en
de werf zal er nog veel langer door
worden,
men. In de eerste plaats moet het zen te beschermen als monument
bestuur zich inspannen om het mu
seum en de werf te redden van af
braak. Bovendien is het bestuur ver
plicht af te zien van een aantal inte-
en het geheel als 'dorpsgezicht' te
beschermen. De heer Goedleven,
gemachtigd inspekteur-generaal
schreef namens gemeenschapsmi-
ressante aktiviteiten. In de loop van njster Waltniel'De mogelijke ver-
vorig jaar kreeg het hestuur een dwijningvanditwaardevolpatrimo-
prachtige kollektie antieke werktui- „ium verontrust ons ten zeerste,
gen en machines uit de scheeps- Het betreft hier een van de oudste,
bouw ten geschenke. Wegens zoniet oudste, nog volledig bewaar
plaatsgebrek kunnen deze stukken de rivierscheepswerven in binnen-
nog niet behoorlijk tentoon gesteld en buitenland. Gelieve geen stap-
worden. pen te ondernemen die de vernie-
Toch zal men moeten trachten een i,ng van dit belangrijk patrimonium
vernieuwde en minder drukke op- j„ de hand zouden werken'. Dat
stelhngvan de kollektie waar te ma- staat in een brief aan het stadsbe-
ken. De werkplaats voor de planaf- stUur op 23 maart 1990.
drukken wordt thans heringericht Desondanks pliet het stadsbestuur
zodat de kollektieruimtes met moe- Voor sloping van museum, werkhui
ten aangesproken worden. On- zen en dok. Ook deputee De Mol
danks de grote belangstelling voor overweegt, tegen het advies van zijn
scheepsmodelbouw kan bij gebrek provinciale kultuurdienst, om tot
aan ruimte deze aktiviteit niet sloping over te gaan. Volgens het
plaatsvinden. museumbestuur mag de deputee
zijn beslissipg niet laten afhangen
Overheidsstandpunt onbegrijpelijk van de bescherming van de minis
ter. Om budgettaire redenen gaat
Het museumbestuur vindt het de Vlaamse Executieve in vele ge-
standpunt van het stads- en provin- vallen niet meer over tot bescher-
ciebestuur volstrekt onbegrijpelijk, ming. Deze procedure is echter niet
Alle deskundigen op het gebied van noodzakelijk om de gebouwen en
de monumentenzorg en industriële de dokken te bewaren. Bovendien
archeologie pleiten voor het be- geeft de deputee in talrijke uitspra-
houd van de ateliers en beide dok- ken een valse voorstelling van de
gen de burgerlijke moraal, zelfs he
den ten dage, is." Van deze on-
Imposant, dat is wel het minste dat waardige voorstelling ervan in een
men kan zeggen van de "Lulu" van bewerking van Judith Herzberg en
Wedekind, die door regisseur in een regie van Ivo Van Hove. We schuld nu istoch te weinig te mer-
Jean-Pierre De Decker op de plan- zagen er toen een voorstelling van ken in de akteerprestatie van Hilde
ken van de Brusselse KVS getoond in De Singel te Antwerpen en waren Van Mieghem. Ze is niet de myte
wordt. Maar imposant dan wel in de erg onder de indruk. van de totaal vrije vrouw, ze is niet
betekenis van barokke overdaad, Voor de huidige produktie bij de de "zuivere"onschu!d en natuurlijk-
nadrukkelijk spelen met visuele- Brusselse KVS tekent Joël Hans- heid.
prentjes, waarin te veel details aflei- sens voor vertalingen bewerkingen Toch is Hilde Van Mieghem een
den van het essentiële, het werkelij- Jean-Pierre De Decker voor de re- rasaktrice; ze is Lulu, maar dan wel
ke gebeuren. Het lijkt alsof De Dec- gie. Eigenlijk had de première van degene die De Decker ons voor-
ker té veel middelen ter beschikking deze produktie moeten plaatsheb- houdt. Uitstekende akteerpresta-
kreeg voor deze produktie en hier- ben midden april van vorig jaar; een ties zijn te noteren van opnieuw
voetbreuk van titelrolspeelster Hil- Senne Rouffaer alsSchöning, Frans
de van Mieghem tijdens de generale Van der Aa als Schwarz en vooral
repetitie verhinderde dit. Tijdens Leslie De Gruyter als Aiwa Schö-
deavant-premièreop4aprilll.brak ning en Nand Buyl als Lulu's "va-
Rik Andries (Rodrigo Quast) een der" Schigolch (wat jammer toch
voet maar speelde wel de voorstel- dat Nand meende direkteur van
ling uit; hij werd zeer degelijk ver- KVS te moeten worden!),
de mannen met wie ze omgaat maar vangen door Ronny Waterschoot. Michael Gerd Peter en Angelika
ook zichzelf volledig ten gronde "Lulu" is een rauwe, brutale maar Lenz zijn zowat de vaste mensen
richt. tegelijk ook tragische tekst. Hele geworden die, op gebied van dekor
Deze "Lulu" is de oerversie van de boekenkasten vol zijn er over deze en kostuums, met De Decker samen
"monstertragedie" die Frank "Lulu" geschreven, met teorieën al- werken; zij mochten zich dus ook
Wedekind (1864-1918) tussen 1892 lerhande. Volgens de KVS-mede- uitleven en deden dit uitbundig en
en 1895 schreef. Hij bewerkte deze deling ziet de regisseur het zo: "Het vrij barok.
tekst enkele jaren later tot twee to- konflikt tussen geest en lichaam Na al deze, misschien toch niet zo
neelstukken "Erdgeist" (in 1895 beeldt hij bij voorkeur uit op een uitbundige, opmerkingen willen we
voor het eerst gepubliceerd en in burleske, groteske en karikaturale besluiten met deze (goede) raad: g
1902 voor het eerst opgevoerd) en wijze. Tegenover de uitgeholde bur- deze produktie zien! Ze toont de
gerlijke moraal in haar konventio- hypokrisie van de eeuwwisseling én
nele verstarrring plaatst hij de beto- de hypokrisie die ook vandaag de
vering der lichamelijke schoonheid dag nog gehanteerd wordt door
en avontuurlijke emancipatie van heelwat goed-menende burgers!
het vlees." Ook nu nog staat de maatschappij
Lulu is de levensbeschrijving van met haar konventionele normen
een jonge vrouw die met volmaakte niet toe dat een mens/vrouw zich
door de kern van het drama uit het
oog verloor.
En een drama is deze "Lulu" alles
zins. Een echte tragedie eigenlijk:
de vrouw die door de passie voor
haar eigen lichaam dat wil liefheb
ben in absolute vrijheid, niet alleen
"Die Biikse der Pandora" ofte "De
Doos van Pandora" (in boekvorm
verschenen in 1904 en gespeeld in
1904). Er werd schande over ge
sproken en Wedekind werd zelfs
voor het gerecht gedaagd. Vrij re
gelmatig werd deze versie, ook in
Nederland, opgevoerd. De oerver- oprechtheid haar eigen natuur volgt ongeremd en vrij kan ontplooien!
sie van "Lulu" werd echter pas in ("Ik heb nooit geprobeerd me voor
1988 voor het eerst gepubliceerd en iets anders uit te geven dan ik
door het Schauspielhaus Hamburg ben."). Ze is minnares, model, echt-
in een regie van Peter Zadek opge- genote, prostituée en tenslotte
voerd. Op 24 oktober '89 kwam To- slachtoffer van Jack the Ripper,
neelgroep Amsterdam in kopro- "Haar onschuld en natuurlijkheid
duktie met De Tijd met een merk- maken ons duidelijk hoe verwron-
Tot en met 5 mei van woensdag
t.e.m. zaterdag om 19(!!!)uurenop
zondag om 15 uur. Res. op nr. 021
217.69.37.
L.
Dendermonde. De muren van het Koninklijk Salon zijn mooi beschilderd mei marines (arch)
In Luik kan men nu ook wandelingen
maken onder leiding van een Nederlands-
talige gids. Men bezoekt dan onder meer de
zondagsmarkt 'La Batte'. De wandelingen
starten om 14.00 uur aan de dienst voor
toerisme (Géronstrée 92) en de prijs be
draagt 100 fr.
Het Talencentrum van de Gentse Rijsuni-
versiteit heeft zijn aanbod Nederlands voor
Franstaligen uitgebreid tot 5 kursussen.
Voor meer informatie kan men terecht bij
het Talencentrum RUG, Sint-Pieters-
nieuwstraat 136 te 9000 Gent (091/
64.36.78.)
Op 18 april wordt het 30 jarig bestaan
herdacht van de Oostvlaamse afdeling van
de Belgische-Atlantische Vereniging. Dal
gebeurt met een voordracht in de gebouwen
van de Generale Bank aan de kouter 8 te
Gent waar om 20.00 uur Guy Verhofstadl
een voodracht houdt over 'Belgisch buiten
lands beleid'.
