Opname van bejaarde
in instelling
is eigenlijk een adoptie
Thuiszorg goedkoper
en kwalitatief ook beter
Tweedehandsmeubelen
gevraagd
Teledienst Dendermonde stelde vraag naar omgang met bejaarden
Empirisch onderzoek in Dendermonde
als mondiaal pilootprojekt
Will Ferdy zingt voor 't Dak
De Voorpost - 7.6.1991 - 31
De vergrijzing van onze maatschappij neemt hand om hand toe. Dat is een
vaststaand gegeven. De vraag die velen bezig houdt is dan ook hoe onze
maatschappij met dit verschijnsel omspringt. Hebben wij nog wel respekt
voor de bejaarden? Sturen wij hen niet te pas en te onpas naar een
nisthuis? Maken zij nog deel uit van het ideaal beeld dat wij van de mens
hebben? Op deze en nog vele andere vragen werd door geronto-psycholoog
Luc Van de Ven op een gespreksavond van Teledienst Dendermonde een
antwoord gegeven.
Eigenaardig genoeg was de vroege- ben.
re raadszaal in het stadhuis van Teledienst voorzitter Piet Rogge-
Dendermonde voor dit toch wel ak- man merkte al in zijn inleiding op
tuele onderwerp niet helemaal vol- dat de westerse maatschappij de ou-
eelopen. Maar zij die er waren zul- deren vlug afschrijft. Dat in schril
fen zich de avond niet beklaagd heb- kontrast met andere kuituren, waar
de ouderen aanzien en gezag heb
ben, geprezen en geroemd worden
om hun wijsheid. Aan Luc Van de
Ven op die tegenstelling een ant
woord te geven.
Uit hoofde van zijn beroep -Luc
Van de Ven is geronto-psycholoog
aan de KU Leuven en de daaraan
verbonden instellingen- wist deze
spreker in een boeiende voordracht
het probleem nauwkeurig te schet
sen en omschrijven. Hij stelde de
vraag hoe de jongeren en de jong
volwassenen naar de bejaarde kij
ken. Dat beeld blijkt zeer negatief te
zijn. Ouderen zijn voor hen afhan
kelijk, hulpbehoevend, gierig, kop-
hebben bij bejaarden helemaal geen
stoornissen in verstand en geheu
gen aangetroffen. Wel reageren zij
minder snel dan mensen op jongere
leeftijd. En waarom spreken wij te
gen een bejaarde met een andere,
een hogere stem, zoals we zouden
spreken tegen een baby. Is dat een
vorm van betutteling, een gebrek
aan eerbied? Sommige bejaarden
weten dat wij denken dat zij het niet
weten en spelen op die situatie han
dig in. Ze weten die om te buigen in
hun voordeel. Dergelijke houding
leidt uiteindelijk tot een infantiele
spiraal.
Sedert november 1989 ging Teledienst Dendermonde van start met
een meubeldepot van tweedehandsgoederen. Deze opslagplaats is
gelegen aan de Nachtegaalstraat 17 te Dendermonde en heeft als vaste
->suren dinsdag van 13.30 tot 16.00 uur en donderdag van 9.00
tót 12.00 uur. Het meubeldepot kadert in een goedgekeurd projekt van
armoedebstrijding, waarbij meubels en huishoudapparatuur ter be
schikking worden gesteld van minvermogende mensen.
Hierbij overtreft de vraag in sterke mate het aanbod, waardoor er een
bestendig tekort bestaat aan tafels, stoelen, kasten, kookfornuizen,
bedden, frigo's, zetels, baby-uitzet, keuken- en eetgerei, lusters, fiet
sen,... die nog in goede staat verkeren.
Mocht u Teledienst daaraan kunnen helpen, neem dan kontakt op
met Teledienst, Onze-Lieve-Vrouw Kerkplein 31 te 9200 Dender
monde (052/21.51.35). Teledienst zorgt voor een spoedige afhaling.
ig, kunnen zich niet aanpassen. De Hulpbehoevend?
•fer
Dendermonde. Voorzitter Piet Roggeman leidde geronto-psycholoog Luc Van
de Ven in (foto Piet Hermans)
houding van de hulpverleners, zeg
maar verpleegkundigen en genees
heren, is zo mogelijk nog negatie
ver. Dat komt omdat zij voortdu
rend worden gekonfronteerd met
bejaarden die op de sukkel zijn.
Tegenover dat negatieve beeld,
staat de visie die in de 70'er jaren
vanuit de Verenigde Staten kwam
overwaaien. 'Old is beautiful' heet
te het daar en men schoof als voor
beeld Ronald Reagan naar voor,
een zeventiger die nog president
van de machtigste natie van de we
reld werd. Je moet het maar kun
nen. Een bewijs dat de bejaarde nog
tot heel wat in staat was. Overigens,
het woord bejaarde kreeg een nega
tief trekje mee. In de toekomst
moest het senior zijn. 'Maar dat lijkt
wel een wielerwedstrijd voor over-
jaarse renners', aldus Luc Van de
Ven die in zijn voordracht vaak ge
bruik maakte van humor en zelf
spot. 'Bejaarde betekent gewoon:
veel jaren hebben en daar is niets
verkeerds aan', zo vervolgde hij.
Het zou verkeerd zijn de bejaarde
als een afzonderlijke groep te be
schouwen. Het hele levensproces is
bepalend voor de bejaarde, niet het
laatste deel van zijn leven alleen.
Overigens klopt de idee van de afta
keling van het geestelijk vermogen
bij de bejaarde niet. Onderzoekers
De vraag is natuurlijk wat men on
der hulpbehoevend verstaat. Er zijn
bejaarden die door een chronische
ziekte hulpbehoevend kunnen wor
den. Hulpbehoevend zijn heeft
vaak te maken met de angst om
afhankelijk te zijn van anderen. De
reakties daarop kunnen verschil
lend zijn. Men kan een houding van
ontkenning aannemen, depressief
worden, repressief worden en ex
treem afhankelijk willen zijn, ach
terdochtig worden of de situatie
waarin men verkeert aanvaarden.
Wat moeten de kinderen in derge
lijke gevallen doen? Ook hier is er
een nieuw maatschappijbeeld dat
een rol speelt. Vroeger kenden we
drie-generatiegezinnen en was het
niet meer dan normaal dat de kin
deren de verzorging van de ouderen
op zich namen. Nu is dat anders.
Maar zeggen dat het vroeger alle
maal beter was, gaat maar ten dele
op. Men vergeet immers al te vaak
de konflikten die men in de vroege
re situatie heeft gekend. En die wa
ren legio. Denken we maar aan de
bemoeizucht van ouderen over hun
kleinkinderen, aan de vader die zijn
zoon te pas en te onpas terecht
wijst, de moeder die dagelijks bij
haar dochter langsloopt en zegt dat
zij de gordijnen nu moet wassen.
Het zijn maar enkele voorbeelden.
Spreker had het dan over wat hij de
mythe van de sociale vervreemding
noemde. Die wil dat de hedendaag
se jeugd niets meer zou geven om de
ouderen. En dat is niet korrekt. De
betrokkenheid van de jongeren tot
de ouderen is nog even groot als 50
jaar geleden.
Dendermonde. Teledienst had meer belangstelling verdiend vooreen boeiende
avond over de problemen rond de derde leeftijd (foto Piet Hermans)
Nieuwe uitdagingen
Het probleem is natuurlijk of men
zijn ouders op hun oude dag moet
helpen door ze in huis op te nemen,
in hun eigen huis te laten wonen of
ze naar een home te sturen? Dat is
een vraag die niet zomaar kan be
antwoord worden. Vast staat dat
procentueel het aantal plaatsingen
in homes niet toeneemt. Wel is net
zo dat families die hun bejaarden
verwaarlozen uiterst zelden voor
komen. Veel heeft natuurlijk te ma
ken met de onderlinge relaties, met
de familiale geschiedenis. De vraag:
in huis opnemen of plaatsen kan
men niet met ia of neen beantwoor
den. Vele faktoren spelen daarin
mee. Ook de mening van de bejaar
de zelf. Statistieken tonen aan dat
27% van de bejaarden in geen geval
zijn intrek wil nemen bij de kinde
ren. Eenzelfde percentage wil naar
een home en 38% wil ten koste van
alles zelfstandig blijven wonen.
Hierbij dient opgemerkt dat er bij
de opname in een home vaak rouw-
reakties ontstaaft bij de bejaarde.
Maar de meeste bejaarden hebben
de nieuwe situatie na een half jaar
uitstekend verwerkt. Overigens wil
len velen weg uit de eenzaamheid of
hun kinderen niet tot last zijn en
kiezen zij voor een home.
Een ander probleem vormen de de
mente bejaarden. Kan men een de
mente ouder in zijn woning opne
men? Kan men in dat geval nog
vrienden ontvangen? Komen er
geen konflikten, want de demente
bejaarde is vaak een andere per
soon geworden. De demente be
jaarde zolang mogelijk in de ver
trouwde omgeving houden is een
nobel uitgangspunt. Maar dat is
goed zolang het goed is voor de
bejaarde zelf en voor zijn familie.
Opname in een instelling is en blijft
hoe dan ook te vergelijken met een
adoptie. Dat geeft vaak aanleiding
tot konflikten tussen families en
hulpverleners. Zeggen de hulpver
leners dat zij het beste van zich ge
ven, voor de familie is het beste
nauwelijks goed genoeg. Is de opna
me in een instelling in de meeste
gevalien een noodzakelijke stap,
het blijft een moeilijke beslissing.
De thuiszorg van chronisch zieke bejaarden is niet alleen goedkoper, hij is
ook kwalitatief beter. Vandaar dat men het geld dat vrijkomt omdat men
minder moet besteden aan instellingen, moet aangewend worden aan de
gezinnen die zich met deze thuiszorg inlaten. Dat is een uitspraak van
professor Franz Baro van de KU Leuven die samen met drs Knstien
Haepers een onderzoek leidt over 'Familiale coping bij chronische ziekte
en handicap bij bejaarden'. Het projekt dat wereldwijde belangstelling
geniet en wordt gefinancierd door het Fonds voor Geneeskundig Weten
schappelijk Onderzoek, werd in een eerste faze uitgevoerd in het arrondis
sement Dendermonde. In de studie wordt de thuiszorg in de meest ruime
zin bekeken, met andere woorden de volledige beleving van de thuiszorg
met alle daaraan verbonden konsekwenties. De aandacht gaat uit naar
thuisverzorgers die reeds geruime tijd en bestendig samenleven met een
dement persoon.
Voor het onderzoek hebben profes
sor Baro en drs Haepers een beroep
gedaan op diverse nulpverlenings-
en sociaal kulturcle instanties uit
het Dendermondse zodat men tot
een representatief geheel is geko
men van thuisverzorgers in deze re
gio. Het eerste deel van het onder
zoek dat startte in de herfst van
vorig jaar, is nu achter de rug. De
resultaten ervan zijn bekend. Ze
zijn eerder beschrijvend van aard.
In een tweede fase, die start in de
herfst van dit jaar, wordt dieper in
gegaan op de probleemstelling,
heggen dat onze bevolking snel ver
grijst is open deuren intrappen. De
daling van het geboortecijfer en de
medische overwinning op tal van
infekties hebben ervoor gezorgd dat
het aantal bejaarden sterk is toege
nomen. Dat heeft voor gevolg dat
ook de chronische ziekten en handi
caps, voor een groot deel eigen aan
deze bevolkingsgroep, toenemen.
Deze aandoeningen stellen een ja
renlang, vaak levenslang, probleem
voor de patiënt en voor de familie
die haar draaglast verhoogd ziet.
Aan de andere kant stelt men vast
dat er in Vlaanderen steeds meer
aandacht wordt besteed aan de
thuiszorg. Om uiteenlopende rede
nen wetenschappelijke, ideologi
sche en vooral financiële. De thuis
verzorging komt de overheid voor
deliger uit dan verpleging in een
instelling. Vandaar de uitspraak
van professor Baro om het vrijgeko
men geld te besteden aan de gezin
nen die zich met de thuiszorg inla
ten.
Niet iedereen kan het aan
Elke dag de zorg op zich nemen
voor een chronische, demente be
jaarde is geen lachertje. De vraag
die gesteld wordt is welke invloed
heeft deze zorg op de familie? Het
'Familiale Coping' projekt heeft
zich tot doel gesteld een inzicht te
verwerven in dit hele proces dat
veelomvattend is. Daarbij worden
vragen gesteld naar de specifieke
problemen, naar de aard van de
thuisverzorger, hoe komt het dat
sommige families het volhouden en
anderen er totaal aan onderuit
gaan? Zijn er elementen die een rol
spelen tussen thuiszorg en plaat
sing?
Dat er verschillende elementen een
rol spelen in het hele proces, dat
staat vast. Zo is er in eerste instantie
de aard en ernst van de ziekte. Maar
ook de financiële situatie is belang
rijk. En de sociale faktoren hebben
al evenzeer een invloed. Belangrijk
is ook dat de thuisverzorgers een
beroep kunnen doen op een 'sociaal
netwerk' zowel informeel (relaties,
buren vrienden, vrijwilligers) als
professioneel (gezins- en bejaar
denhulp, Wit-öele Kruis, warme
maaltijden aan huis en andere).
Uit het onderzoek komt ook naar
voor dat de persoonlijkheid van de
thuisverzorging van kapitaal belang
is'. Thuisverzorgers die gedurende
hun hele leven uitgegroeid zijn tot
sterke persoonlijkheden met een
behoorlijke dosis vertrouwen in
zichzelf en hun omgeving zijn vaak
beter gewapend tegen de enorme
stress en draaglast die de thuisver
zorging met zich brengt, aldus drs
Kristien Haepers.
Konkreet in Dendermonde
In Dendermonde werden een 130
tal thuisverzorgers van chronisch
zieke bejaarde personen onder
vraagd. 2e kregen meer dan 100
vragen voorgelegd en het onder
zoek nam per persoon meer dan
twee uur in beslag. Uit het onder
zoek, dat een primeur ter zake is,
kwam naar voor dat 42% van de
ondervraagden verantwoordelijk
was voor de verzorging van een de
ment familielid; de overige 58% is
thuisverzorger van een niet-demen-
terend chronisch zieke persoon. In
Dendermonde konden de onder-
zoeksverantwoordelijken rekenen
op de aktieve medewerking van het
Kristelijk Ziekenfonds en van orga-
nizaties die professioneel met de
problematiek vertrouwd zijn. Met
name het Wit-Gele Kruis, Zieken
zorg, Familiehulp KAV, Familie-
zorg Oost-Vlaanderen, KBG en het
Revalidatiecentrum van Buggen-
hout. In de toekomst wil men ook
een beroep doen op de huisartsen.
Zij nemen immers een belangrijke
plaats in de gezondheidszorg van de
families in.
Nu het eerste deel van het onder
zoek achter de rug is, staat het twee
de op stapel. Men wil nu een evalua
tie maken van de ontwikkeling die
de thuisverzorger heeft doorge
maakt tussen de twee onderzoeken
in. Men wil nagaan of er zich wijzi
gingen hebben voorgedaan in de fa
milie. Is de patiënt overleden of on
dertussen opgenomen. Ook dat on
derzoek wordt in Dendermonde ge
voerd. Enkele vaststellingen zijn
dat de thuiszorg meestal door een
vrouw wordt verricht, wat vaak in
houdt dat zij haar professionele
loopbaan moet opgeven.
Op zaterdag 15 juni om 20.00 uur mannen 'Centrum Van Assche' en van 250 fr. Aan de kassa betaalt men
brengt Will Ferdy in de gemeente- het onthaaltehuis voor vrouwen 300 fr. Kaarten in voorverkoop zijn
school aan de Rootjensweg te met en zonder kinderen. verkrijgbaar op het adres vzw t
Grembergen zijn'Will Ferdy Show oonn' n 3Ih i
'91'. Het is een organizatie van de Voor deze show kan men kaarten in 9200 Dendermonde (052/22.08.31.)
vzw 't Dak, het onthaaltehuis voor voorverkoop bekomen aan de prijs
de Chiro wordt op zaterdag 1 juni feestelijk Dendermonde. De Bond van Grote en jonge Gezinnen organizeerde een
heropend in Westmalle. Het werd hele- fietstocht met vertrek aan het Olympos zwembad (vh)
maal vernieuwd en verfraaid. Na de hero-
pening en de rondleidingen staat er om
18.00 uur een vriendenmaal op het pro
gramma.
Jeugd en Dans vzw, een landelijk erkende
jeugdvereniging, is bezig met het samenstel
len van een balletgids waarin alle ballet
scholen van Vlaanderen zullen worden op
genomen. Men kan deze gids gratis beko
men bij Jeugd en Dans vzw. Meistraat 2 te
2000 Antwerpen (03/231.97.50). Wie zijn
school in de gids wenst opgenomen te zien
kan kontakt opnemen met Truus Cavens
of Herman Meulemans op het geciteerde
adres.
De omzet van de Volvo Groep gedurende
het eerste kwartaal van dit jaar bedroeg
17,5 miljard SEK. In het eerste kwartaal
van vorig jaar bedreog de omzet 21,7 mil
jard. Er werd een bedrijfsverlies geleden
van 397 miljoen SEK wat een verbetering is
met meer dan 200 miljoen in vergelijking Zele. De ruiters vormden de kop van de Sakramentsprocessie die zondag door
met hei vierde kwartaal van 1990. de straten van Zele trok (vh)
