I astronomie
lin Oost-Vlaanderen
eer aandacht voor
toeristische trekpleisters
32 - 14.6.1991 - De Voorpost
Waasmunster Kasteel Blauwendael
In Oost-Vlaanderen wordt de Vlaamse gastronomie met zorg en liefde in
eer gehouden. Elke streek, elke stad, elk dorp heeft zijn specialiteit.
Oost-Vlaanderen steekt boordevol met gastronomische geneugten en typi
sche, streekgebonden specialiteiten en lekkernijen.
Via een tocht doorheen de verschillende toeristische gewesten laten we je
even proeven van deze Oostvlaamse gastronomie.
Meetjesland-Houtland
Het Meetjesland boogt op de specu
laasindustrie. Jaren geleden gold er
alleen de peperkoek, maar die
moest plaats ruimen bij de vondst
van een recept voor waardevolle
speculaas. Deze speculaasindustrie
is hoofdzakelijk gevestigd rond
Eeklo, hoofdstad van het Meetjes
land.
In Ertvelde gekend door de Stoepe-
kapel, worden begin september de
Stoepedagennovenen gehouden tij
dens dewelke stoepetaarten ver
kocht worden. Deze lekkernij ver
toont de vorm van een halve maan
en is gemaakt uit bladerdeeg met
appelmoes in gebakken.
In de omgeving bevinden zich een
aantal brouwerijen. We vermelden
onder andere de brouwerij Bios, ge
kend om zijn streekbieren (Augu
stijn, Gulden Draak, Vlaamse
Bourgogne) en de brouwerij Neyt
die een eigen pils brouwt.
Lembeke is gekend om zijn vlaaien,
aangeboden naar aanleiding van de
jaarlijkse Molenfeesten half mei.
Het Meetjesland werd in het verle
den vaak geteisterd door overstro
mingen. Getuigen daarvan zijn de
talrijke kreken die nü heerlijke
hoekjes zijn waar het goed wande
len, rusten of hengelen is. Door de
talrijke aanwezigheid van kreken en
visvijvers is het niet te verwonderen
dat dit Krekengebied op gastrono
misch gebied bekend is om zijn pa
ling- en mosselgerechten. Assenede
bezit diverse restaurants waar men
hiervoor terecht kan. Bockhoute is
gekend als het garnalcndorp. Bock
houte was destijds een vissershaven
gelegen op de Braakman, een zij
arm van de Westerschelde. De vis
sers voorzagen in hun bestaan met
de opbrengst van garnaal- en mos
selvangst. In september worden er
de jaarlijkse garnaalfeesten gehou
den met onder andere de garnalen-
verkoop.
De omgeving van Ncvele-Landc-
gem is gekend om de aardbeien
teelt. In het aardbeiendorp Landc-
gem worden einde juni de Soete
Beese-feesten gehouden tot meer
dere eer en glorie van deze lekkere
vrucht.
Land van Schelde-Dender-Durme
Op gastronomisch gebied komt
men zeker aan zijn trekken aan de
oevers van het Donkmeer. Talrijke
restaurants bieden hier de speciali
teit van de streek aan, namelijk pa
ling op diverse wijzen klaar ge
maakt. Vooral de paling in 't groen
moet men er beslist eens proeven.
Zele beroemt zich op zijn Zeelse
vlaaien en het worstenbrood. In Ze
le is eveneens de jeneverstokerij
Rubbens gevestigd die echter zelf
niet meer stookt, maar alkohol als
grondstof koopt en er de 'geesten'
van jeneverbessen, kruiden en aro
matische planten aan toe voegt. Pa
ling is ook de gastronomische spe
cialiteit van Hamme. Een aantal re
staurants bieden het heel jaar door
palinggerechten aan.
Dendermonde kan niet alleen
pronken met zijn historische monu
menten en zijn Ros Beiaard, maar
kan tevens een aantal gastronomi
sche toppers uitspelen. De Bene-
dictawijn van de abdij van Dender
monde wordt gemaakt op basis van
vruchten. Er zijn zowel witte als ro
de wijnen. De witte wijnen worden
gemaakt van appelen en de rode
van rode trosbessen. Een andere
delikatesse is de Dendermondse
Witten in Pauwel Kwak, een berei
ding van konijn met Pauwel Kwak-
bier en rozijnen. Vermeldenswaard
zijn verder het Ros Beiaardgebak
en de Ros Beiaardpraline en het
Dendermonds kopvlees.
De brouwerij Bosteels uit Buggen-
hout brouwt het reeds eerder ver
melde Pauwel Kwak bier. Zoals
vroeger wordt dit bier nog steeds
gedronken in een mondgeblazen
Koetsiersglas.
Wieze is tot over de grenzen bekend
voor zijn Oktoberfeesten die onder
tussen ter ziele zijn gegaan. De
plaatselijke brouwerij Van Roy
brouwt er de gekende Wieze pils,
terwijl ook de Wieze kaas bekend
heid geniet.
De gemeenten üaardegem, Moor-
sel, Mcldert en Herdersem vormen
samen de Faluintjesstreek. Het zijn
4 landbouwgemeenten waar veel
aan hopkweek wordt gedaan. Hop-
scheuten zijn de wortels van de
doorlevende hopplant. Deze hop-
schcuten zijn slechts enkele weken
per jaar vers verkrijgbaar en worden
als een ware delikatesse beschouwt.
Aanzitten aan een Faluintjestafel is
een waar feest voor de smulpaap.
Men kan zich tegoed doen aan kop
vlees, hesp, witte en zwarte pensen,
ballckcns, bruin brood, rozijnen
brood, vla, rijstpap, appeltaart,
platte kaas met radijzen, enz. Dit
alles wordt overgoten met bier, fa-
luintjesjenever en -koffie. Dit rijke
lijk maal is heel het jaar door te
bekomen in een gasthof te Baarde-
gem.
In Lebbeke is de enige peperkoek-
Hamme Monument F. De Pillecijn
fabriek van het Vlaamse land geves
tigd. De chocoladefabriek Calle-
baut fabriceert chocolade van uit
stekende kwaliteit en die uitermate
geschikt is om chocoladeschuim te
maken.
Aalst en omgeving is bekend om de
uienkweek. Deze groente wordt
dan ook in heel wat Aalsterse ge
rechten gebruikt: de Aalsterse
ajuinsoep, steak op Aalsterse wijze,
ajuinsaus met spek, ajuintaart. Ook
de hopscheuten worden in diverse
streekspecialiteiten gebruikt. Wij
vermelden slechts roomsoep met
hopscheuten en hopscheuten au ve-
louté. De Aalsterse vlaaien zijn een
heerlijk dessert en worden bereid
met onder andere mastellen, kaneel
en kandijsiroop.
in Ninove staat de brouwerij Slagh-
muylder die een pil en sedert enkele
jaren ook een Witkaptrappistenbier
brouwt.
En in Geraardsbergen wordt mis
schien het meest gekende streekge-
recht, de mattetaart, bereid. Dit u-
nieke streekgerecht was reeds in de
middeleeuwen gekend. Dit lekkere
gebak bereid uit gestremde ol afge
roomde melk moet men beslist
proeven wanneer men in Geraards
bergen vertoeft.
Gent en omgeving
Gent, fiere hoofdstad van de pro
vincie kan prat gaan op tal van
streekgerechten en zoetigheden.
Eerst en vooral is er de alombeken-
de Gentse waterzooi. De waterzooi
kan op verschillende wijze bereid
worden, maar de meest gebruikte
groenten die samen met de kip of
riviervis gekook worden zijn: selder,
prei, ui, peterselie en wortel. Een
ander bekend gerecht is de Gentse
hutsepot op basis van varkensvlees,
schapevlces, swoerd en spek en een
massa groenten. Gentse stoverij be
vat hoofdzakelijk mager rundsvlees,
kalfslever en rundsnieren waaraan
kruiden, ui en water of bruin bier
worden toegevoegd.
Verder heeft men nog de Gentse
schaperagout, Gentse hazepeper,
konijn met gedroogde pruimen en
mosselgerechten. Ook de paling in
't groen heeft in Gent zijn plaatsje.
Na de streekgerechten vermelden
wij de talrijke Gentse zoetigheden.
Gentse mokken zijn ronde koekjes
die roggebloem, siroop, potas en
andere elementen bevatten. Gentse
peperbollen zijn bruine bolletjes
met anijszaad, kaneel of gemalen
peperbesjes. Gentse kletskoppen
vertonen de vorm van een dun
knappend koekje waarin men ka
neel. amandelen en nog wat kan
ontdekken. Gentse stropkes zijn
dan weer een soort babbeluten. De
Katrienspekken worden gemaakt
volgens een aloud familierecept. De
witte of zwarte spekken zijn enkel
verkrijgbaar in het 'Oud huis
Katrien' nabij de Sint-Michielskerk.
Verder zijn er nog amandelbrood,
roggebrood met krenten, peper
koek en mastellen.
Tenslotte mag men de uitstekende
mosterd Tierenteyn en de jenevers
van Bruggeman niet vergeten. De
mosterdfabriek werd in IXI8 opge
richt en is nog steeds een familiebe
drijf. De industriële stokerij Brug
geman produceert een aantal vol
waardige jenevers waaronder de ge
kende Hertekamp.
Oost-Vlaanderen is nog 2 typische
landbouwstokerijen rijk. Beide be
vinden zich in de wijde omgeving
van Gent. In Bachte-Maria-Leerne
bevindt zich de stokerij Filliers. De
hier gebrouwen jenever, kortweg
'Fillierske' genaamd is begeerd in
heel de streek.
Men moet een duidelijk onderscheid maken tussen toerisme en rekreatie.
Onder rekreatie moet worden verstaan een reguliere, steeds terugkerende
vorm van vrijetijdsbesteding in de woonomgeving terwijl het bij toerisme
gaat om vrijetijdsbesteding waarbij de intentie een andere ismen maakt
een min of meer bewuste keuze van vrijetijdsbesteding op enige afstand
van de eigen woning waarbij men impliciet een afweging maakt tussen
verschillende bestemmingen. In Oost-Vlaanderen vindt men dit onder
scheid zeer duidelijk terug. Dat verklaarde bestendig afgevaardigde voor
toerisme Jan Vallaeys op de persdag voor het toerisme in Oost-Vlaande
ren.
Hij voegde er nog aantoe dat men meer nadruk zal leggen op zones met een
toeristische potentieGent en omgeving aan de ene kant en de Oostvlaam
se Heuvelstreek. Nog nooit gehoord van deze laatste? Dat is best mogelijk,
want de Oostvlaamse Heuvelstreek wordt de nieuwe benaming voor de
Vlaamse Ardennen.
Gent, zo maakte depute Vallaeys in
het stadhuis van Oudenaarde be
kend, moet zich in deze optiek dui
delijk profileren als de 'Vlaamse
stad'. De Oostvlaamse Heuvel
streek moet dan weer het prototype
van het Vlaamse landschap ingang
doen vinden. Er moet bovendien
een duidelijke link worden gelegd
tussen Gent en de Oostvlaamse
Heuvelstreck, zodat beiden geen ei
landjes blijven midden in de provin
cie.
De binding kan gemaakt worden via
Binnenplaats van het voormalig Landhuis, het huidige Stadhuis
een revalorizatie van de Scheldeval-
lei tussen Gent en Oudenaarde. Zo
wordt niet alleen een groen binding
gemaakt, ook wordt de mogelijk
heid geschapen om met de boot, de
fiets en zelfs te voet de 'Vlaamse
stad' Gent en het 'Vlaamse
landschap' Oostvlaamse Heuvel
streek te ontdekken en te beleven.
Bestendig afgevaardigde Jan Val
laeys kondigde nog ander nieuws
aan. Zo wil de Federatie voor toe
risme in Oost-Vlaanderen vanaf
1991 een duidelijke inspanning te
leveren op het vlak van de VVV-
werking. 'Op de eerste plaats werd
een toeristisch koördinator aange
steld, die in eerste instantie de ge
westelijke WV's zal begeleiden en
helpen. Samen met de gewestelijke
WV's zal hij een meer professione
le, meer efficiënte en beter gekoör-
dineerde werking nastreven. Een
doeltreffende taakverdeling tussen
Federatie, gewestelijke VVV's en
plaatselijke VW's en diensten voor
toerisme dringt zich op. Dit alles
kan slechts bereikt worden mits een
goede struktuur wordt uitgebouwd.
Aan de basis hiervan liggen de
plaatselijke WV's en de diensten
voor toerisme. In de toekomst zal
ofwel één VVV, ofwel één gemeen
telijke toeristische dienst erkend
worden. In die gemeenten waar een
of meerdere VW's en gemeentelij
ke dienst bestaan, zal men moeten
zoekefi naar een voor iedereen aan
vaardbare oplossing. Al te vaak im
mers geeft het bestaan van meerde
re VVV's of de werking van een
VW naast een gemeentelijke toeri
stische dienst aanleiding tot wrijvin
gen of verspilling van middelen', al
dus de depute.
Nieuwe mogelijkheden
Op termijn zullen de plaatselijke
WV's en gemeenten bij de gewe
stelijke VVV van hun regio aange
sloten moeten zijn. En in de nabije
toekomst zal iedereen moeten vol
doen aan de nieuwe erkenningskri-
teria die binnen de technische ko-
mitees van het Vlaams Kommissa-
riaat Generaal voor Toerisme wor
den opgesteld.
Ondertussen kijkt Oost-Vlaande
ren over de grenzen heen. Zo kwam
het 'Euregio Scheldemond' projekt
tot stand, een samenwerking met
Zeeland in Nederland en West-
Vlaandcren. De bedoeling van dit
projekt is overduidelijk een grenso
verschrijdend toerisme in de hand
te werken. Een werkgroep is druk
bezig met het uitwerken van een
aantal praktische voorstellingen.
Voor Oost-Vlaanderen wordt de
klemtoon gelegd op de uitwerking
van twee autoroutes, te verbinden
met de routes in Zeeuws-Vlaande
ren. Een autoroute is gesitueerd in
het Meetjesland-Houtland, de an
dere in het Waasland. Het is de
bedoeling bij het uitstippelen van
de routes bepaalde rustpunten
(parkeerplaatsen, stations, horeca-
punten, picknickmogelijkheden) te
crceëren van waaruit men dan een
Fiets- of wandelroute kan aandoen.
In een later stadium worden die
routes op kaart gebracht met ver
melding van de bezienswaardighe
den en de diverse aansluitende
fiets- en wandelpaden. Het projekt
moet half juni klaar zijn
In Balegem treft men de stokerij
Van Damme aan, producent van de
bekende Balegemse jenever. Ook
liefhebbers van streekbieren vinden
hier hun gading met onder meer
Stropkesbier in Gent, Tonnekens-
bier in Gavere en Oud Bruin in Zul
te. Deinze, middelpunt van de Leie-
streek, presenteert sedert 1980 zijn
Deinse batjeskoek, een soort appel
flap.
De melkfabriek van Nazareth staat
dan weer in voor de produktie van
enkele typische kazen.
Tenslotte wordt in het gebied rond
Lochristic-Beervelde druk aan
aardbeicnteelt gedaan. In Beervel-
de grijpt in juni telkens een folklo
ristische aardbeienmarkt plaats.
Land van Waas
Het Land van Waas, het land van
Raap en Reynaert. Inderdaad, ver
schillende typische gerechten met
raapjes worden er opgediend. Pa
ling en zoetwatervis vind je nog in
de oude Schelde- en Durmearmen.
Voor palinggerechten moet men in
Tcmse, Doel en Daknam zijn.
Paardeworsten behoren sinds jaren
tot de gastronomische specialiteit
van Lokeren. Ze worden warm op
gediend in een fijne tomatensaus.
De aardbeien komen uit Melsele
waar elk jaar aardbcilëcsten wor
den gehouden.
Aan koekjes en gebak ontbreekt het
al evenmin: Reynaertgebak en
Bocrke Naaskoek uit Sint-Niklaas,
Puitenslagcrskoek, chocoladen
Puitenen Bevers uit Bevcren, Tcm
se sleutelkoekjes en Rupelmondsc
schelviskes. En wie kent er niet de
Wase vlaaien in warm bruine kleur
met ietwat hard korstje gepresen
teerd in een aarden kommetje. Ook
Lokeren heeft zijn vlaaien.
Voor een potje ambachtelijk bcrci-'
de De Kroon-mosterd moet je in
Haasdonk zijn. Het Land van Waas
moet het tegenwoordig zonder
brouwerijen stellen. Toch kunnen
bieren als De Kerel uit Tielrode en
Cuvée de Briquevillc uit Steendorp
nog ter plaatse worden bekomen.
Oostvlaams Heuvelland
In het Oostvlaams Heuvelland zijn
vooral de bruine bieren, minerale
bronwaters en geutelingcn gekend.
Een Oude Zottcgemsen, Liefmans,
Dobbele bruinen klinken hier wel
gekend in de oren. Oude Zottegem-
sen en Oud Krickbier worden reeds
van voor 150 jaar gebrouwen door
het familiebedrijf Crombé. Thans is
de brouwerij de enige van de talrijke
Zottegemse brouwerijen.
Ook Oudenaarde telde tal van
brouwerijen, daarvan resten nog
Liefmans. Roman. Cnudde en Cla-
rysse. Bij Liefmans wordt de Goi
denband, een provisiebier en Kriel
bier nog zoals voor 300 jaar gebroi
wen.
Dobbelen bruinen, Sloeber, Specii Aals
Roman zijn afkomstig van de bro» ft G
werij Roman, het oudste en groot- mor
ste familiebedrijf. Daarnaast hee inir
mnr. u- r-tF*"
men nog Felix-bier van Clarysse^
Cnuddebier.
Het Oostvlaams Heuvelland is Ic
vens rijk aan natuurlijke bronnen
Het minerale water van Topbro»
nen uit Brakel is het meest vet «rt
spreid in de streek. Het bedrijf i ope
gelegen aan de rand van een pracb per
tig natuurpark waarin zich de nj-
tuurlijke bron bevindt.
Wat de streekgerechten betreft
vindt men konijn of stoverij mcl
Oudenaards of Zottegems bier.
In Kluisbergen presenteert men ko
nijntje Montmorency dat als pasta
of warm bereid met kersen en krick
bier kan opgediend worden. In Ro
borst wordt waterkers gekweekt in
grachten, waarvan het water recht
streeks uit een bron wordt gehaat]
Waterkers wordt bij verschillende
vleesgerechten opgediend en ge
bruikt voor waterkerssoep.
De typische Horeheekse broodjes-
kaas wordt in het Oostvlaams Heu
velland vaak bij de boterham gege
ten.
Geutelingcn zijn een typische lek
kernij uit het zuiden van Oost-
Vlaanderen.
Rond 9 februari, feestdag van de
Heilige Appolonia, patrones legal
de tandpijn, trokken vroeger talrij
ke tandpijnlijders op bedevaart
naar Eist. Bij die gelegenheid wer
den geutelingcn gebakken. Tegel
woordig viert men kermis en wor
den volgens oude traditie nog
steeds geutelingcn gebakken. Geu
telingcn zijn een soort panne-koe
ken die bereid worden in een stenen
houtoven. Eist is de bakermakl,
maar ze worden ook gebakken
Zegelsem, Michelbcke, Etikhove,
Louise-Marie, Maarkc en Munk-
zwalm. Ander gebak en zoetigheid
zijn: de Oudenaardse Adriaan
Brouwertaartjes, de 'lekkies' of
soort van babbeluten uit Kcrselare.
koeklaring van Zottgem, de Ron-
sense bommelkes, neutsies en
beuntsies en de Ouwegemse suike
ren fluitjes. De meeste kunnen
slechts naar aanleiding van bepaal
de feestelijkheden en kermissen be
komen worden.
Na deze gastronomische verken
ningstocht doorheen de Oost
vlaamse gewesten, komt het er na
tuurlijk op aan al deze lekkernijen
te proeven. Dat kan wanneer men
een dagje uit doorheen het mooie
Oost-Vlaanderen maakt.
