Manége De Hoefslag Erondegem
vijfsterrenhotel voor paarden
Nog altijd ruime belangstelling
voor Sint-Annadevotie Bambrugge
H. MOEDER ANNA
Beschermheilige van BAMBRUGGE
Zegen en Bescherm ons
6 19.7.1991 - De Voorpost
In 1964 startte Kamiel De Windt met een manége in Erondegem, toen nog
een vrijetijdsbesteding voor een bepaalde kategorie mensen. Niet iedereen
kon het zich Financieel veroorloven enerzijds om een eigen paard aan te
kopen, anderzijds om rijlessen te volgen. Kortom, in de zestiger jaren werd
het paardrijden nog altijd door een elite beoefend maar sindsdien zijn ook
hier de bakens verzet en is het een «bezigheid» die voor iedereen toeganke
lijk is. Na een kwarteeuw is de Hoefslag met de tijd mee geëvolueerd en kan
elkeen met werkelijke ruitersaspiraties en zonder probleem terecht bij de
nieuwe eigenaar-uitbater-lesgever Bart Van Den Bossche.
Bij de mensen van De Hoefslag
heeft men er altijd naar gestreefd
opdat de zaak niet als een paarde-
stal zou beschouwd worden maar
dan in de letterlijke zin van het
woord. Evenmin wil men het geheel
openstellen voor een elitaire groe
pering, alleen toegankelijk voor de
meest gegoeden. Van bij de aan
vang heeft men er naar gestreefd
dat het een manége voor iedereen
zou zijn en sinds Kamiel De Windt
met zijn projekt startte was het
hoofdzakelijk de bedoeling zowel
jongeren als ouderen tot «ervaren»
ruiters op te leiden of ten minste, de
geïnteresseerden de nodige rijkunst
bij te brengen om zich dagelijks uit
de slag te trekken met een paard.
Vijf sterren
Zoals alles «anders» was 25 jaar ge
leden, was ook de manége van
Erondegem «anders» maar sinds
dien heeft ook De Hoefslag een ge
daanteverwisseling ondergaan.
Hiermee wordt uiteraard niets ne
gatiefs bedoeld aan het adres van de
stichter van deze manége want aan
de basis van de veranderingen lagen
vooral de uitbreiding van de stallen
en de vrijwel zedelijk verplichte ver
zorging van de dieren en hun omge
ving. Het is trouwens logisch dat
een manége een toonbeeld van net
heid moet zijn en dit wordt in De
Hoefslag daadwerkelijk tentoon ge
spreid. Het is er trouwens zo nel en
fris dat er zelfs bij warm weer geen
vliegen te bespeuren vallen daar
waar men ze anders bij mest en
paarden in zwermen aantreft, een
bewijs dat de hygiëne en de verzor
ging optimaal zijn, een element dat
we zelf hebben kunnen ervaren.
Het is bovendien een algemene be
hoefte in de paardensport dat men
over een propere rijschool beschikt
en De Hoefslag voldoet volledig
aan deze regel. Dit is uiteraard een
gevolg van de verschillende discipli
nes die door de uitbater-lesgever
opgelegd worden, waarbij boven
dien bepaalde regels moeten geres-
pekteerd worden, een respekt dat
ook naar het paard toe gericht
wordt. Dit kan dan o.a. door het
dier met toewijding te verzorgen en
daarbij aangesloten ook zijn leef
omgeving een stal met vers stro.
Geen vervoermiddel
In De Hoefslag wordt vooropge
steld dat het paard voor de ruiter
een compagnon en vriend moet zijn
en zeker geen vervoermiddel, dit in
schril kontrast tot het werkpaard
van vroeger. Ook al is het evenmin
«lesmateriaal», dan nog beschouwt
men het meer dan zomaar een huis
dier.
In de stallen te Erondegem kunnen
zowat een vijftigtal rijpaarden on
dergebracht worden. Ze zijn prak
tisch allemaal eigendom van de ma-
nègehouder met uitzondering van
enkele paarden van o.a. stadsbewo
ners die wel graag hun eigen paard
bezitten maar het konstant in de
boxen van De Hoefslag laten, niet
alleen omwille van plaatsgebrek
thuis maar voor de verzorging die
tijdrovend is en die de paarden
overvloedig krijgen in de manége.
Familiebedrijf
Dat De Hoefslag voor de meeste
ruiters en bezoekers een tweede
thuis geworden is, is vooral te dan
ken aan de familiale sfeer die er
heerst. Het manègebedrijf zelf
wordt uitgebaat door familieleden
van B. Van Den Bossche die de lei
ding heeft. Hijzelf is er sterk van
overtuigd dat zijn zaak bloeiend is
dank zij de totale inzet van zijn
naaste familieleden. Inzet en mede
werking zijn de voornaamste ele
menten voor de uitbouw van de rij
baan en haar omgeving en dit is niet
minder nodig voor het organiseren
van de reeds gekende daguitstap-
pen. In Erondegem kan men het
dan beschouwen als een ruitersport
in familieverband, niet alleen voor
wat de eigenaars betreft maar te
vens voor degenen die ze beoefe
nen.
De lessen worden bijna uitsluitend
door Bart Van Den Bossche gege
ven maar vermits er nog andere ak-
tiviteiten georganiseerd worden
dient hij uiteraard beroep te doen
op de hulp van naaste en betrouw
bare medewerkers. Zo worden dag-
uitstappen eerst doorzijn broer ver
kend die zoveel mogelijk de ver
keersvrije veldwegels gaat opzoe
ken om zonder veel hindernissen
een dag op stap te gaan. Het is mis
schien ongeloofwaardig voor een
leek maar dit eist een enorme voor
bereiding.
Rekreatief
In de huidige optiek van de leefge
woonten is het paard zeker geen
trek- of lastdier en vooral het manè-
gepaard is een andere rol toegewe
zen. Trouwens, volgens de persoon
lijke visie van Bart Van Den Bos
sche streeft men tegenwoordig naar
rekreatief en ontspannend rijden
waar bovendien een ruime vraag
naar is en dan moet men ook voor
een aanbod zorgen. Hier is een taak
weggelegd voor de lesgever die de
belangstellenden moet leiden en
begeleiden. Er is een neiging bij de
ruiters om naar buiten te treden en
ze willen op die basis van wat ze in
de manége geleerd hebben verder
bouwen om de ruitersport verder
blijvend te beoefenen.
Hoe men de paardensport ook be
kijkt, toch hoort er een lessenreeks
aan vooraf te gaan om zich aan kor
te of langere tochten te wagen. De
lessen worden in De Hoefslag zowel
privaat als in groep gegeven en elke
sessie duurt één uur.
In vergelijking tot een kwarteeuw
geleden was dit allemaal niet nodig
maar alhoewel men nooit de per-
fektie kan bereiken, toch is een kur-
sus steeds noodzakelijk. Er is trou
wens enorm veel vooruitgang in
kwaliteit en service. De rijpaarden
leven in een omgeving die kortweg
zeer net te noemen is met een aan
gepaste hygiëne en boxen die on
middellijk uitgemest worden en na
elke rijbeurt worden de paarden ge
kuist en optimaal verzorgd. Dank zij
de nieuwe middelen is het ook mo
gelijk voor de manègehouder om
zijn zaak beter uit te bouwen maar
toch moet men de moed en vooral
de discipline opbrengen om perma
nent met de dieren bezig te zijn.
De meeste «leerlingen» zijn kinde
ren die de leeftijd bereikt hebben
tussen de 8 en 14 jaar. Het is echter
zoals overal elders en in alle takken
van de sport of de vrijetijdsbeste
ding dat men de nodige discipline
moet opbrengen om er mee verder
te doen. Zo heeft men in de loop
van de jaren een «vaste klandizie»
opgebouwd en is de manége een
trefpunt van paardenliefhebbers,
ruiters en doodgewone belangstel
lenden waarbij men tevens in de
taverne terecht kan voor een gezel
lige babbel.
Als fervent paardenliefhebber be
gon Bart reeds op vijfjarige leeftijd
rijlessen te volgen, samen met zijn
broer en dit werd dan uitgebreid tot
een familiekursus. Ook al volgde hij
een paar jaar studies voor dieren
arts, dan toch heeft hij gekozen voor
de uitbating van een manége omdat
hij hierdoor meer zelfstandigheid
geniet maar vooral omdat hij op die
manier elke dag tussen de paarden
kan leven, een ideaal waar hij altijd
naar gestreefd heeft.
Ruitersportdag
Op 10 juni 1979 organiseerde men
in De Hoefslag voor de eerste keer
een ruitersportdag die in Eronde
gem een ruime belangstelling ken
de. De dag zelf stond in het teken
van de amateurruiters uit de omge
ving en werd als de dag van het
paard beschouwd. Men heeft er
toen werkelijk een paardenhoogdag
van gemaakt en men opende deze
aktiviteit met een dressuurwed-
strijd die zich wel richtte tot gevor
derde paardrijders maar des te
meer de belangstelling wekte van
ervaren ruiters. Tijdens deze eerste
ruitersportdag kwam men massaal
naar De Hoefslag voor de mini-jum-
ping in de overdekte manége, een
«wedstrijd» die door Geert De
Windt gewonnen werd. Het was
geen toeval want als kleinzoon van
de toenmalige manègehouder en
hoefsmid, Kamiel De Windt, was hij
met het paardrijden vergroeid. Na
de mini-jumping werden de toe
schouwers met een demonstratie
van «voltige» bedacht en als apo-
teose kregen zij een dubbel-carrou-
sel voorgeschoteld, die door 24
mannelijke en vrouwelijke aange
sloten leden uitgevoerd werd. Ook
toen reeds was het opvallend hoe
veel jongeren er aktief zijn in De
Hoefslag en ook nu nog volgen een
groot percentage jongeren de les
sen paardrijden, wat dan toch een
demokratisering van de ruitersport
betekent die in vroegere jaren het
voorrecht was van rijkelui of van
boeren die eens in het jaar aan een
ommegang of een processie deelna
men.
De ruitersportdag is nu een ware
gebeurtenis want Bart Van Den
Bossche tracht er ook de scholen bij
te betrekken. De kinderen mogen
dan een dag volledig in de manége
doorbrengen en dat het een unieke
belevenis is voor een kind, hebben
we kunnen vaststellen tijdens de
Roefeldag die een uitstekende uit
straling geweest is voor De Hoef
slag. Een betere promotie kan een
uitbater zich niet wensen want dit is
een bevolkingsgroep die uiteraard
in het paardrijden geïnteresseerd is.
De sportdag wordt de laatste jaren
ook uitgebreid met een ruiterkamp
gedurende de vakantieperiode. In
De Hoefslag werkt men volledigon-
afhankelijk, zonder hulp of mede
werking van een officiële instantie
als Bloso bijvoorbeeld. Tijdens deze
ruiterkampen krijgen de kinderen
er niet alleen rijlessen maar ook alle
andere dingen die om en rond een
manége moeten uitgevoerd wor
den. Ze maken er ook daadwerke
lijk kennis met de verzorging van
het paard maar ook met de schoon
maak van de boxen en het beslaan
van de paarden dat voor velen een
openbaring betekent want een
paard nieuwe schoenen aantrekken
is voor hen een zeldzame gebeurte
nis. Toch heerst er in de manége
volledige discipline en men mag
zich telkens aan strenge lessen ver
wachten maar tussendoor, ter af
wisseling, laat men de kinderen toch
ook spelletjes uitvoeren maar altijd
met paarden, dit om ze verder blij
vend te motiveren.
Nieuw initiatief
Tien jaar geleden startte men met
een lovenswaardig initiatief dank zij
de oprichting van de nieuwe veren:
ging PAV (Paardrijden voor as
ders-validen). In september 19$
organiseerde men twee opendeui
dagen in De Hoefslag om aan e«
tekortkoming te voldoen met he
doel langs het paardrijden om eei
fysieke en mentale vooruitgang
bevorderen bij lichamelijk en gees
telijke andersvaliden en bovendiei
ze trachten te integreren in dea
vorm van sportbeoefening of vrij
etijdsbesteding. Dit kwam tot staik
dank zij een werkgroep opgerick
met vertegenwoordigers uit de me
dische, fysiotherapeutische en hip
pische wereld.
Het initiatief ging toen uit van voor
zitster A. De Windt die in het Jaar
van de Gehandicapten daadwerke
lijk de hulp aan anders-validen
de sfeer van de liefdadigheid wilde
halen. Het kwam er op aan des
mensen via de sport op eigen krach
sociale kontakten te laten legger
Op die manier trachtte men her
schikte middel te vinden om alk
verschillen te overbruggen.
Wat in Aalst niet slaagde met eer
gelijkaardig projekt, lukte wel ini
manége van De Hoefslagwaarzei
drempelvrees overwonnen en dt
ouders van deze mensen konda
overtuigen van het feit dat hunlie
deren evenwaardig deze sport ku:-
nen beoefenen. In deze therapie
vorm zag men de motivatie, het ge
luk en het entoesiasme van de
dersvaliden als waardevol.
Het initiatief is later door de nieuwe
uitbater van de manége voortgeze
en kent nog steeds waardering
sukses, ook al bestaat de tien jar
geleden gestichte vereniging nit
meer. Maar daar stoort Bart W
Den Bossche zich niet aan en trach
steeds naar het beste zowel voordt
manége als voor haar bezoekers
Dat hij daar wonderwel in slaag
kan men bij een bezoek in één oog
opslag vaststellen want nergens isc
enig dierlijk uitwerpsel te bcspe»
ren dan in de mesthoop die er welf
waar voor geschikt is maar wa
men toch alleen stro bemerkt mai
nooit «geteerd mest» want dit word
tijdig verwijderd. De manége D:
Hoefslag mqg gerust bestempclc
worden als een vijfsterrenhotel
voor paarden die er werkelijk ver
troeteld worden dank zij de inzet
van velen en het positief beleid va
de uitbater(s) en het aangename
lesgeven van Bart Van Den Boy
sche.
Het feest van Sint-Anna, de moeder van O.-L.-Vrouw, wordt in verschillen
de dorpen van Vlaanderen op 26 juli gevierd. De meest gekende bedevaart
naar de heiligdommen van deze heilige is wel Bottelare, waar een wereld
vermaarde begankenis plaatsvindt en men er langs zeven kapelletjes
Sint-Ana kan aanroepen o.a. tegen het bedpissen. Een vermaarde fontein
van de "Vijf Wonden" vindt men te Laken maar ook zijn Sint-Annabron-
nen gekend te Haren, Mechelen, Oudergem en Roosbeek. Ook voor een
voorspoedige bevalling gaat men op bedevaart naar een of andere parochie
waar de Heilige Anna vereerd wordt. De H. Moeder Anna wordt echter ook
nog voor andere zaken aanroepen wat betekent dat er een enorme kracht
van deze heilige uitgaat.
Rond de figuur van Sint-Anna is
een zeer uitgebreide volksdevotie
ontstaan en men beperkte zich niet
tot een bedevaart want men be
schouwde het soms als een feestdag.
Vroeger werd deze heilige intens
gevierd door de kantwerksters die
in bepaalde streken op die dag zin
gend door de straten trokken:
't Is vandaag Sint-Annadag,
Wij kijken al naar de klare dag.
En wij kleën ons metter spoed
Om te gaan ter kerke toe.
Op Sint-Annadag gingen de kant
werksters ook wel eens op reis, voor
zover men zich dit kon veroorloven,
waarom ze dan ook beschouwd
werd als een beschermheilige op
verschillende fronten. Ze werd o.a.
aangezien als de beschermvrouwe
van het huwelijk, evenals van de
meisjes, die wel trouwlustig zijn,
maar aan geen man geraken. Hier
van is waarschijnlijk het gezegde
ontstaan: "Naar Sint-Anneke, gaat
men om een manneke". Bedevaar
ten in die aard en met de bedoeling
een man, of tenminste een vrijer, te
veroveren deed men o.a. naar de
Sint-Annakapel te Kasterlee waar
de meisjes een kleinigheid offerden
en hun smeekbede in alle stilte naar
hun weldoenster richtten:
"Heilige Sint-An
Och geef me ne man
't Is Lowieken uit 't hoeksken
Die staat op mijn boeksken.
De twee laatste versregels werden
vanzelfsprekend aangepast door de
belanghebbende en men hoopte vu
rig op een gunstig resultaat want het
was zeer erg voor het meisje dat op
"Sint-Anna's schapraai" moest
plaats nemen. Hiermee bedoelde
men de meisjes die de grens van
dertig jaar overschreden hadden en
nog geen man aan hun zij hadden.
Te Bambrugge
Maar Sint-Anna had nog andere
goede gaven want in vroeger tijden
kwamen vooral de lotelingen naar
de kerk en de Sint-Annakapel waar
ze aanroepen werd om een gunstig
lot te trekken want enkele jaren le
gerdienst was hoegenaamd niet
aanlokkelijk. Zijn de bedevaarten
van de lotelingen verdwenen met
het opheffen van de loting, dan
wordt de devotie tot Sint-Anna in
Bambrugge toch nog sterk in ere
gehouden. De Sint-Annaviering
steunt er op een eeuwenoude tradi
tie die er bij de bevolking nog steeds
diep ingeworteld zit. Dit moet voor
al te danken zijn aan Paus Pius VII,
die aan de kerk, toegewijd aan Sint-
Lambrecht, een bijzondere gunst
verleende: "Zijne Heiligheid P.P.
VII, opgewekt door den grooten
toeloop der geloovigen in de kerk
van Bambrugge, van ouds alom ge
kend door de gunsten en weldaden
aldaar bekomen door de voor
spraak van de heilige moeder Anna.
heeft om deze godvruchtigheid nog
te vermeerderen, voor eeuwig ver
leend, den 4 december 1821Vollen
Aflaat; den 26 juli, feestdag der
Heilige Moeder Anna, of eenen der
dagen van de Octave; iederen eer
ste zondag van de maand aan alle
gcloovige christenen die, die ge-
biedht en gecommuniceerd heb
bende, de voormelde kerk van Bam
brugge bezoeken en aldaar bidden
ter gewone intentie van zijne Heilig
heid den Paus (deze aflaat is toepas
selijk aan de zielen des vagevuurs)."
Niet zozeer dat de huidige, steeds
schaarser wordende kerkbezoeker,
nog erg veel geloof hecht aan afla
ten, toch is de ommegang (feitelijk
de processie) ter intentie van Sint-
Anna nog altijd zeer populair en
heeft hij nog altijd een grote aan
trekkingskracht bij talrijke gelovi
gen. Dit bewijst de belangstelling
van de parochianen en van de talrij
ke uitgeweken Bambruggenaren
die voor die gelegenheid speciaal
naar hun dorp terugkeren om de
devotie van vroeger mee te maken,
dit in kombinatie met het kermisge-
beuren dat eraan verbonden is.
Ommegang
Talrijke dorpen hebben een ver
maarde ommegang maar in Bam
brugge houdt men het eenvoudig.
Naar oude gewoonte wordt dan het
beeld van de Heilige Anna langs de
ommegangweg op de schouder van
vier personen meegedragen. Vroe
ger gebeurde dit door vier meisjes in
witblauwe klederdracht (een aan
knopingspunt om aan een man te
geraken). Bij de terugkeer wordt er
in de kerk gezegend ter ere van de
beschermheilige wier beeld sinds
ettelijke jaren op een zijaltaar in de
kerk prijkt. Ook een kapel werd spe
ciaal ter intentie van deze heilige
opgericht, die ook ter gelegenheid
van de processie kleurrijk versierd
en bevlagd wordt.
Te Bambrugge is er op 26 juli biddag
en heel de maand is er éénmaal per
week een wijkommegang georgani
seerd. Vroeger was er op de biddag
een mis gecelebreerd met maar
liefst drie priesters en in de namid
dag was er de sluiting van deze bid
dag en de zondag daarna omme
gang. Alhoewel de Kruisdagen af
geschaft werden, heeft de nieuwe
pastoor toch de devotie tot de Heili
ge Moeder Anna in Bambrugge
doen herleven. In Bambrugge kan
men naast een kaars van Sint-Anna
ook een litanie verkrijgen. In ver
band met de wijkommegang is er in
elke wijk iemand aangesteld om wat
men noemt het "Sint-Annageld"
rond te halen. Dit is een gift van de
buurtbewoners om de mis, speciaal
voor de wijk opgedragen, te beta
len. De bedragen worden echter in
de kerk of in het parochieblad be
kend gemaakt. Met de nieuwe im
pulsen en de heropbloei van devote
gebruiken in het algemeen is het
ook voor buitenstaanders interes
sant om de ommegang van Bam
brugge mee te maken en ook al
hecht de meisjesjeugd geen belang
meer aan de uitwerking van derge
lijke devotie, toch loont het de
moeite om het gebeuren rond de
Sint-Annaviering te beleven.
